Fizika Dərsi Notları

Dərsin Mövzusu

• Məkan: 7-ci sınıf Fizika kitabı, 8-ci səhifə
• Müəllim: İsaaməddin
• Mövzu: Mexaniki hərəkət

Dərsin Başlanğıcı

• COVID-19 karantin rejimi zamanı təhsil çətinlikləri
• Elektron kitab versiyası: e-dərsli.edu.az

Mexaniki Hərəkət

• Tərif: Gündelik həyatda gördüyümüz hərəkətlər (məsələn: məktəbə gedərkən, yürüyüş, telefon istifadə edərkən)
• Misallar: İdmançının hərəkəti, planetlərin hərəkəti

Mexaniki Hərəkətin Təsviri üçün Terminlər

1. Hesablama cismi
   • Hərəkət hansı cismə nəzərən öyrənilirsə, o hesablama cismidir.
   • Məsələn, avtobus dayanacağa nəzərən hərəkət edir.
2. Hesablama sistemi
   • Hesablama cismindən, koordinat sistemindən və zaman ölçən cihazdan ibarətdir.
3. Maddi nöqtə
   • Ölçüləri nəzərə alınmayan cisimlərə maddi nöqtə deyilir.
   • Məsələn, raketin hərəkətini göydə təhlil edərkən, yer kürəsi maddi nöqtə kimi görünür.

Trajektoriya, Yol və Yer Dəyişmə

• Trajektoriya: Maddi nöqtənin hərəkət etdiyi xətt.
• Yol: Trajektoriyanın uzunluğu.
• Yer Dəyişmə: Başlanğıc və son nöqtələr arasında düz xətt parçası.

Təriflər

• Trajektoriya: Cizilən xətlərin özüdür.
• Yol: Trajektoriyanın uzunluğu.
• Yer dəyişmə: Başlanğıc və son nöqtəni birləşdirən düz xətt.

Sürət

• Tərif: Vahid zamandakı yer dəyişmə.
• Simvol: V (sürət)
• Düstur: V = S / T (burada S - yer dəyişmə, T - zaman)
• Sürətin vahidi: Metr/saniyə (m/s)

Sürət və Zaman

• Hərəkətin davam etmə müddəti: Zaman (T)
• Simvol: T
• Zaman vahidi: Saniyə (s)

Hesablama Misalları

1. Sürət hesablaması: 100 metr məsafəni 5 dəqiqəyə gedən insanın sürəti.
   • V = S / T → V = 100 m / 5 min
2. Sürət çevirmələri: 20 m/s -> km/s
   • 20 m / s = 20/1000 km / (1/3600 s) → 72 km/s
3. Məsafə hesablaması: 2 m/s -> km/s
   • 2 m / s = 0.0072 km/h

Nəticə

• Dərs sonunda müəllim tələbələrə müvəffəqiyyət arzulayır.
• Tələbələrdən videonun altında suallarını yazmaları istənilir.