Edward Gierek i jego kontrowersyjne dziedzictwo

Sep 15, 2024

Edward Gierek - przywódca PRL

Wstęp

  • Edward Gierek oceniany jest różnorodnie: jedni widzą w nim twórcę „drugiej Polski”, drudzy obwiniają za zadłużenie kraju.
  • Został pierwszym sekretarzem KC PZPR 20 grudnia 1970 roku.

Droga do władzy

  • Młodość spędził we Francji i Belgii, gdzie pracował jako górnik i działał w ruchu komunistycznym.
  • Wrócił do Polski w 1948 roku, dołączając do aparatu partyjnego w Katowicach.
  • Zasłynął podczas strajków górniczych w 1951 roku, co zapoczątkowało jego awans w strukturze partii.

Relacje z Moskwą

  • Nie ma dowodów na bezpośrednią współpracę Gierka z sowieckimi służbami specjalnymi, ale jego nazwisko pojawiło się w rozmowach Gomułki z Chruszczowem w 1956 roku.

Polityka gospodarcza

  • Gierek był zwolennikiem modernizacji poprzez zaciąganie kredytów zagranicznych.
  • W latach 70. Polska zwiększyła swoje zadłużenie zagraniczne.
  • Inwestycje obejmowały zarówno sensowne projekty (np. naftoport, droga ekspresowa Warszawa-Katowice), jak i nietrafione decyzje (np. licencje ciągnika Massey Ferguson).

Propaganda sukcesu

  • Za czasów Gierka nastąpił wzrost poziomu życia, wzrosły płace, realizowano masowe budownictwo mieszkaniowe.
  • Propaganda podkreślała osiągnięcia gospodarcze, choć realnie gospodarka zaczęła się zadłużać.

Kryzys i upadek

  • Od połowy lat 70. nasilały się problemy gospodarcze, inflacja, brak towarów.
  • Operacja podwyżki cen w 1976 roku wywołała protesty społeczne.
  • W 1980 roku wybuchły strajki, które doprowadziły do powstania Solidarności.

Odsunięcie od władzy

  • Gierek został usunięty z PZPR i aresztowany w stanie wojennym.
  • Nie postawiono mu jednak zarzutów związanych z nadużyciami finansowymi.

Dziedzictwo

  • Książka "Przerwana dekada" z 1990 roku wzmocniła legendę Gierka.
  • Gierek przyczynił się do modernizacji Polski, ale także do jej zadłużenia.

Podsumowanie

  • Edward Gierek pozostawił po sobie mieszane dziedzictwo: modernizację wraz z rosnącym zadłużeniem.
  • Wzmacniał relacje zarówno z Zachodem, jak i ze Związkiem Sowieckim.