Kanser Tedavi Prensipleri

Kanserin Tanımı

• Kanser, vücutta bir hücre ya da hücre grubunun kontrolsüz şekilde çoğalmasıyla oluşur.
• Anjiogenezin artması ve apoptozun azalması ile karakterizedir.
• Her organ ve dokuda kanser gelişebilir ama bunun için uzun bir sürenin geçmesi gereklidir (ortalama 20 yıl).
• Kanser süreci: Hafif atipi → Orta atipi → Şiddetli atipi → İn situ kanser → İnvaziv kanser.

Kanser Çeşitleri ve Görülme Sıklığı

• Prostat kanseri: Erkeklerde en sık görülen kanser, invazif hale gelmesi 20-30 yıl sürebilir.
• Meme kanseri: Kadınlarda en sık görülen kanser, invazif hale gelmesi 20-30 yıl sürebilir.
• Kolon ve akciğer kanserleri: Her iki cinste de yaygın.
• Akciğer kanseri: Her iki cinste de en yüksek ölüm oranına sahip.

Kanser Tedavi Yöntemleri

Tedavi Amaçları

• Küratif tedavi: Tümörün tamamen ortadan kaldırılması.
• Palyatif tedavi: Semptomların hafifletilmesi ve yaşam kalitesinin artırılması.

Tedavi Yöntemleri

1. Cerrahi Tedavi

   • Tümörlü dokunun cerrahi olarak çıkarılması.
   • Küratif ya da palyatif amaçla yapılabilir.
   • Koruyucu cerrahi (ör. kolektomi) genetik yatkınlık durumunda uygulanabilir.

2. Radyoterapi

   • Radyasyon kullanılarak tümörlü doku hedef alınır.
   • Lokal ve bölgesel kontrol sağlanır.
   • Total doz haftalık seanslarla bölünerek verilir.

3. Kemoterapi

   • Neoplastik hücreler üzerine toksik etkisi olan kimyasallar.
   • Uygulama şekilleri farklılık gösterebilir (adjuvan, neoadjuvan, kombinasyon vs.).
   • Yan etkiler: Bulantı, kusma, saç dökülmesi, renal yetmezlik, kardiyotoksisite, vb.

İlaç ve Hormon Tedavileri

• Kemoterapi Ajanları
  • Alkil ajanlar, antimetabolitler, doğal ürünler vb.
• Hormonoterapi
  • 1940'lı yıllarda geliştirilmiş, meme ve prostat kanserinde kullanılır.
• Hedefe Yönelik Tedaviler
  • Sinyal yolakları üzerinde spesifik ajanlar.
• İmmunoterapi
  • Kanser hücrelerine karşı bağışıklık sistemini kullanır.

Yan Etkiler ve Yönetim

• Kemoterapi ciddi yan etkiler yapabilir: Beyaz kan hücrelerinin azalması (nötropeni), renal yetmezlik, vb.
• Hedefe yönelik tedaviler daha az yan etkiye sahip olabilir.
• Destek tedavilerle yan etkiler hafifletilmeye çalışılır.

Performans Durumu Ölçütleri (ECOG)

• Performans durumuna göre hasta kemoterapi alabilir ya da alamaz.
  • ECOG 0: Tamamen normal.
  • ECOG 1: Hafif belirtiler, günlük aktivitelerini yapabilir.
  • ECOG 2: Gün içerisinde bazı yardımlar alır, zamanının yarısını yatakta geçirir.
  • ECOG 3: Günün çoğunu yatakta geçirir, önemli ölçüde yardım alır.
  • ECOG 4: Tamamen yatağa bağımlı.

Tedaviye Yanıt ve Prognozu Etkileyen Faktörler

• Tümörün yaygınlığı, lokalizasyonu, hücre tipi ve derecesi.
• Hastanın yaşı, performans durumu, komorbiditeler.

Kemoterapi İlkeleri

• Tümör büyüme kinetikleri ve ilaç direnci bilinmelidir.
• Doz yoğunluğunu artırmak veya kombinasyon tedavisi uygulamak etkinliği artırabilir.

Sorular ve Kapanış

• Sorusu olan varsa alındı, yoksa oturum kapatıldı.