Intro Ang Aligorya ng Yungib ni Plato isinalin sa Pilipino ni Velita A. Enrijo Magandang araw! Kamusta na kayo? Ang ating babasahing sanaysay ay may pamagat na Ang Aligorya ng Yungib ni Plato Ano nga ba ang Aligorya? Ang Aligorya ay isang kwento kung saan ang mga tauhan, tagpuan at kilos ay nagpapakahulugan ng higit pa sa literal nitong kahulugan. Ang salitang alegoria ay galing sa salitang latina alegoria, ibig sabihin ay veiled language o figurative.
Ang ibig sabihin ng veiled ay hindi direkta. Ito ay isang panitika na may talinhaga o metafor na gumagamit ng mga karakter, lugar o pangyayari na representasyon ng mga issue sa mundo. Ngayon ay alam nyo na ang alegorya.
Ngayon ay basahin na natin ang sanaysay na isinulat ni Plato. Tara sabay-sabay nating basahin. At ngayon, sinasabi ko na hayaan mong ipakita ko ang isang anyo na dapat mabatid o hindi mabatid tungkol sa ating kalikasan.
Pagmasdan, may mga taong naninirahan sa yungib na may lagusan patungo sa liwanag na umaabot sa kabuuan ito. Sila'y nararoon mula pagkabata at ang kanilang mga binti at leeg ay nakakabata. Nakakadena kung kaya't hindi sila makagalaw. Hadlang ito sa pagkilos pati ng kanilang mga ulo.
Sa di kalayuan, sa taas at likod nila ay may apoy na nagliliyab sa pagitan ng apoy at mga bilanggun. Kung ang paningin mo ay dadako sa mababang pader nito, maihahalin tulad ito sa isang tabing na pinagtatanghala ng mga papet. Nasilayan ko.
At nasilayan mo rin ba ang mga taong dumadaan sa pagitan ng mga dingding na may daladalang mga monumento at larawan ng mga hayop na likha sa kahoy at bato? Ang iba sa kanila ay nagsasalita, ang iba ay tahimik na ipakita mo sa akin ang kakaibigan. nilang imahe. Sila nga ay kakaibang mga bilanggo. Katulad natin, ang tugon ko, na ang tangi nilang nakikita ay pawang sarili nilang mga anino.
Totoo, ang sabi niya. Paano nila makikita ang anuman kung hindi sila pahihintulutang gumalaw maging ang kanilang mga ulo? At may mga bagay na dapat lamang dalhin sa paraang dapat lamang makita ng mga anino. Oo, sabi niya. At kung nakaya nilang hindi?
Hindi sumangayon sa isa't isa. Hindi ba nila ipinalalagay na sila ay tumutukoy ng kung ano paman para sa kanila? Tunay nga. At sa higit pang pagpapalagay na ang mga bilanggo ay may alingaw-ngaw mula sa ibang dako, hindi ba nila natitiyak na baka guni-guni lamang ito ng isang dumaan? At may ipinagpapalagay tungkol sa pinagmumula ng tinig?
Walang tanong-tanong ang tugon sa kanila. Ang sabi ko, Ang katotohanan ay walang kahulugan kundi ang anino ng mga imahe. Iyan ang tiyak.
Ngayon, balikan muli natin kung ano ang likas na magaganap kung sakaling ang mga bilanggo ay maging malaya at di maaabuso sa kanilang pagkakamali. Sa una, kung ang isa sa kanila ay mapapalaya at biglang tumayo, lumingon, lumakad at tumingin patungo sa liwanag, magdurusa sa sobrang sakit. Ito mismo ang magpapalungkot sa kanya. Gayun din, hindi niya makikita ang dati niyang kalagayan sapagkat ang tanging nakikita niya ay mga anino lamang.
Pagkatapos isaisip, tinura ng isa na ang kanyang nakita noong una ay guni-guni lamang. Ngunit ngayon, siya ay papalapit na sa pagkatao. Nakikita niya, mayroon na siyang maliwanag na pananaw.
Ano? Ano ang magiging tugon niya? O kaya'y maaari mong isipin na ang kaniyang guro ay nagtuturo ng mga bagay na dapat niya lamang kilalanin? Hindi ba siya nagugulumihanan?
Hindi kaya siya mahumaling na ang anino na kanyang nakita noong una ay mas tunay kaysa mga bagay na nakikita niya sa kasalukuyan? Malayong katotohanan. At kung siya ay napilitang tumingin ng deretso sa liwanag, wala ba siyang nararamdamang sakit upang siya ay magkubli sa nakikitang bagay? Kanya ba? Ang aakalain na siya ay nasa katotohanang mas maliwanag kaysa mga bagay na nakikita sa kasalukuyan?
Totoo ang sabi niya. At kung ipinalalagay pang muli na siya ay atubiling hinila pataas sa matarik at bakubakong daan hanggang sa pilitan siyang makarating sa harap mismo ng araw, hindi ba siya mahihirapan at magagalit? Kapag nilapitan niya ang liwanag, ang kaniyang mga mata ay maaaring masilaw at hindi niya magagawang makita ang mga bagay-bagay sa kasalukuyan, ang katotohanan.
Hindi muna sa kasalukuyan. nakikita sa mundo na naging dahilan upang siya at ang kanyang kapwa ay masanay sa pagtitig. Maliwanag, sabi niya, una niyang makikita ang liwanag pagkatapos ang dahilan tungkol sa kanyang sarili. At kung maalala niya ang dating tahanan at ang karunungan sa yung ibati ang mga kapwa bilanggo, hindi ba niya maipalalagay na mapaliligayan niya ang sarili sa pagbabago at kaawaan na lamang sila?
iyak at tumpak, at kung sila ay nasanay na sa pagtanggap ng mga karangalan sa kung sino sa kanila ang mabilis na makapuna. Sa pagdaan ng mga anino at makapagsabi, kung sino ang nakaranas niyon dati? Kung sino man ang makapagpapasya ng mahusay para sa kinabukasan, sa iyo bang palagay, sino ang makapag-iingat sa tinatawag na dangal at kalawalhatian? O kaya'y kaingitan ba ang may taglay nito? Hindi ba niya babanggitin ang tinura ni Homer?
Mas mabuting maging mahirap na alipin ng dukhang Panginoon at matutuhang tiisin ang mga bagay kaysa isaisip ang kanilang ginagawa. at mamuhay katulad ng kanilang gawi? Oo, ang sabi niya. Sa palagay ko ay pipiliin niyang magtiis kaysa aliwin ang mga huwad na akala at mabuhay sa kahabag-habag na kalagayan. Para makatipo, At kung mayroon mang paligsahan at kailangan niyang makipagtagisan sa pagsukat sa mga anino kasama ang mga bilanggo na kailanman ay di nakalaya mula sa yungib.
Sa sandaling ang paningin ay nananatiling mahina at bago ito maging matatag, may dapat isaalang-alang sa panahon na kakailanganin upang makamit ang bagong kalagayan ng paningin. Hindi ba siya katawataw? Sasabihin ang tao sa kanya na ang pagpunta at pagdating niya nang wala ang mga paningin ay mas mabuti na hindi na lamang isaisip ang pagunlad At kung sino man ang sumubok na palayain ang iba at gabi gabayan patungo sa liwanag, hayaang hulihin ang nagkasala at dalhin nila sa kamatayan.
Walang tanong ang sabi niya. Ito ang kabuuan ng alegorya, ang sabi ko. Maaari mong dagdagan, mahal kong glukon, ang mga dating katwiran. Ang bilangguan ay mundo ng paningin. Ang ilaw ng apoy ay ang araw.
Hindi mo ako mamamali kung ipakahulogan mo na ang paglalakbay papataas ay maging... Naging pag-ahon ng kaluluwa patungo sa entelektual na mundo batay sa mahina kong paniniwala. Aking ipinahahayag, ito ay batid ng Diyos maging tama man o mali.
Ngunit tunay man o huwag, ang aking opinyon sa mundo ng karunungan ay ito. Ang ideya ng kabutihan ay nananatili sa huli at matatagpuan lamang ng may pagpupunyagi. At kapag ito'y natagpuan, ang lahat ng bagay na maganda at maganda ay maganda.
At ang pangunahing pinagmumula ng dahilan at katotohanan ay yaong sino mang may kapangyarihan. kumilos ng may katwiran sa publiko o pribadong buhay. Sa makatawid, kailangan na ang kaniyang mga mata ay may matibay na tuon para sa mga bagay na ito. Sumasangayon ako, sabi niya.
hanggat may kakayana kong maunawaan ka. At ang sabi ko, huwag kang magtaka sa iba na may magandang pananaw na ayaw man lang magbahagi para sa kapakanan ng tao. Para sa kanilang kaluluwa sa itaas ng mundo. ay madali lamang kung saan sila'y naghahangad na manirahan. Magiging likas ang kanilang paghangad kung ang ating alegorya ay mapagkakatiwalaan.
Oo, tunay na likas. At mayroon bang bagay na nakapagtataka sa mga taong nakadaan mula sa banal na pagninilay-nilay patungo sa makasalanan nilang kalagayan o gumawa ng labag sa kagandahang asal? Samantala, habang ang kaniyang mga mata ay kumukulong, Siya ay mapipilitang lumaban sa korte o sa ibang lugar tungkol sa anino ng imahe ng katarungan at magpupunyaging maunawaan ng ganap ang katarungan. Anuman, ngunit kamangha-mangha ang kaniyang tugon. Sino man ang may wastong pag-iisip ay babatid na ang pagkalito ng mga paningin ay dalawang uri o nanggaling sa dalawang dahilan.
Maaaring mula sa paglabas ng liwanag o paningin. patungo sa liwanag. Kapag nakita niya na sino man na may pananaw na magulo at mahina ay masasabing hindi pahandang humalakhak. Una niyang itatanong kung ang kaluluwa ba ng tao ay magahatid ng maliwanag na buhay o kaya'y maglalapit mula kadiliman patungo sa araw na labis na nakasisilaw. At kanyang bibilangin ang maligayang kalagayan niya at siya ay maaawa sa iba.
At kung nasa Nasa isipan man niyang pagtawanan ang kaluluwa na nanggaling mula ilalim patungo sa liwanag. Mayroon pang mga dahilan bukod dito kaysa mga halakhak na bumati sa kanya at bumalik mula sa itaas ng liwanag patungo sa yungib. Iyan ang sabi niya na dapat itangi. Hanggang sa muli, paalam!
Oops! Huwag kalimutang mag-subscribe! Salamat!