Efendim merhabalar hayırlı akşamlar TVNET ekranlarına Hoşgeldiniz soruların peşinde'ye Hoş geldiniz her hafta olduğu gibi yeni bir soruların peşindesiyle karşınızdayız her hafta olduğu gibi Elbette çok kıymetli hocamız İhsan fazla oldu ile birlikte hocam hayırlı akşamlar Hayırlı akşamlar nasılsınız bugün Sizce Gelirken de söylemiştim bir parça yorgun gördüm var mı arka planında demek ki öyle bakıyorsun sen yorgun bakıyorsun o yüzden husus sende anmak istedim iyisiniz hocam İnşallah Amin ecmain Kıymetli hocam birkaç Notum var yine her hafta olduğu gibi bu hafta bir sonuç fotoğrafı geçen haftaki programı önceki haftaki programımızı da öngörerek söylüyorum Bir yeni bilginin doğurduğu şartların sonuçları ve bağlamı ne oldu bilginin dolaşımı bağlamında zannediyorum orada biraz seyredeceğiz İnşallah Eyvallah hocam 6 Recep 1444 demiş bugünkü tarih onu da belirteyim notlarımdan ilki sizde Az önce öğrendiğim duyurusunu yapmışsınız sosyal medyada divan-ı Türk'ün yazarı değil tabii orijinal kopyasını bulup kültür hayatımıza kazandıran tesadüfen tesadüfen bulan yani aradığı bir kitap değildi Ali Emiri Efendi'nin vefat yok o tüm kitaplar arayan bir adam zaten o tür insanlara gelir aşkla şefle ihlasla kitap dostu bir kitap için yemine gidebilir hakkında öyle bir şey vardır ruh taşınız diyeyim hocam Estağfurullah Dolayısıyla hakikaten Türk kütüphanecilikte çok önemli katkılı olan bir insan aynı zamanda yazar tabi Yani Diyarbakır şairleri diye değil mi yazmalar kurumundan çıktı değil mi o Eser çıktı diye biliyorum pedif var Rus Allah rahmet eylesin hakikaten nasıl gereken hatırlıyorum Eyvallah 23 Ocak 1924'te vefat etmiş bir tarafıyla şeyi düşünüyorum hocam divan-ı Lügatit Türk'ü Türkçenin ilk ve en eski sözlüğü ansiklopedisi pek çok şeyi diyebileceğimiz bir büyük Eser onun varlığının bilinmediği bir dünya O da enteresan şöyle kıymetli böyle biliniyor tabii Zaten onun zihninde olduğu için onu tanıyor da ama yazma nüshası gelmemiş Çünkü yazmalar dünyasından olaylar makbu dünyadaki gibi basmalar bitmiyor Çünkü bin tane basmıyorsunuz bir kitapta iki tane üç tane üretiyorsunuz Eğer ders kitabı ise çok üretiliyor başına bir kaza geldim kaybolup gidiyor Yani İslam dünyasının benim tahminim bunun için bir araştırma yapmadım ama yaklaşık yüzde 40 ile 60 arası kayıptır zaten Eser Hatta tabi böyle bir çalışmayı da düşünüyoruz arkadaşlarla kayıp eserler Eyvallah hocam şeyi sorayım ilk aklınıza gelen eseri merak ederim bir tarafıyla şimdi yazmanın peşinde kayıp yazmalar burayı konuşuyoruz sizin pek çok var ama peşinde olduğunuz Ah şunu bir ele geçirebilsek çok var canım dediğiniz ve ilk aklınıza gelecek olan Hani bunu söyleyince şimdi çok olduğunu biliyorum mesela ilk bir Osmanlılarda ilk yazılı matematik kitabı alüminyum Ali Bin heyetullah'ın yazdığı menü kayıp Mesela tarih aralığı 1380'ler de yazılıyor Bursa'da mesela bunun bunu bulmak isterim açıkçası kayıtlarda bilinen ilgilen ama kayıp ilk Osmanlı döneminde yazılan ilk matematik kitabı hani benim çalıştığım konularla alakalı olduğu için Eyvallah bazıları buldum yani peşinde oldum bazı kitapları buldum ama bulamadığımız çok kitap var mesela Ali kuşçu'ya Nispet edilen mekanik kitap teskere hiç kimse görmedi hiç kimse görmedi bulamadık henüz sizde Tabii şey vardır pek çok var bir kısmını biliyorum Ali Emiri Efendi gibi Tesadüfen denk gelip başka bir şey ararken tabi yıllar önce aradığınız bir şeye böyle en büyük son zamanlarda gene aklınıza ilk gelecek şey var mıdır bir keşif yani şu yakın bir zamanda o tür bir kesif yok yani tesadüfen bulduğum ama geçen programda söylemiştik Bu Son Eylül Ekim Kasım Yine 40'a yakın yeni yazma tespit ettik bazıları bir kısmı katalogda ama şey değil gündemde değil içeriği ile başlığıyla yazarıyla son dönemlerde bulduğumuz belki en ilginç yazma Mehmet Ali'nin değerli meslektaşım genç meslektaşım bulduğu geometri ve astronomi bölgesinde Tevfik edilmiş Büyük ihtimalle bu tür şeyler her zaman oluyor hala hem kütüphanelerde Hatta kartotextlerde adı geçmeyen eserler var hem de bir de belirli ailelerin elinde bulunan gölgede bölgeye değişiyor oralardan gelen eserler oluyor bazen şaşırtıcı bir şekilde işte Üsküdar Sahillerinde dolaşırken benden bir bıyık okuyacaklar mı Tabii son dönemin önemli modernleşmeyi en iyi anlatan modernleşmenin Türk toplumu Türk Zihni üzerindeki etkisini dönüşümlerin en iyi anlatan yazarlardan biri romanlarıyla şeyleri ile çok iyi de bir Türkçe ustası Tabi onun da 24 Ocak 1962'ymiş vefatı almış oldu Sizin zannediyorum zaten tanıştığınız bir isim bir başka isim daha Orhan Okay Allah rahmet eylesin Çok önemli çalışmalara var Allah rahmet eylesin Amin diyelim Hocam son iki notum kaldı bugüne denk geleneği artık bir özel isim değil bir kavram onu biraz da uzun konuşmak istiyorum Doğrusu ama içerisinde Hattat Ebru sanatçısı kemankeş mücelli Gül yetiştiricisi ve devam etsem saymaya muhtemelen bire sayabileceği Necmettin okyay'ın doğum tarihi hocam 140 yaşında 28 Ocak imiş Allah daha uzun ömür versin O da kültür içerisinde Yaşar kültürünü tam inkıta uğrayan devrede var Olup da onu sürdürebilen işte bunlara Taşıyıcı diyorum ben Taşıyıcı diyorum öyle çok isim var Hemen hemen alanında diyelim böyle büyük bir Taşıyıcı Yani aslında köprü yıkılmış karşıdan buraya ne getirebiliriz bunun yollarını aramış bulmuş İnsanlar pek çok şey de taşıyorlar açıkçası aynı zamanda şahsiyet Abideleri olarak da zannediyorum Necmettin Okyar ok yay bilinen biri yani okula okul adı verilmiş az çok kültürümüzde karşılığı olan bir insan daha da fazla olması lazım Allah rahmet eylesin son notum da yine tam bugüne geliyor 28 Ocak 1920 İstanbul işgal altındayken misak-ı ahd-i Sadakat çok önemli biliyorsun insanın bir şeye bence bir insanın kimliği kişiliği şahsiyeti ne dersen de niye Sadakat duyduğuyla alakalı Hatta bir insanla tanışıyorsan önce onun neye Sadık olduğuna bakman lazım neye Sadık hz'nin lakabı sıddıktır biliyorsunuz aynı kökten geliyor Sıddık çok sadık olan demek buradaki Sadakat körü körüne bir Sadakat değil bir tercih üzere yapılan Sadakat Dolayısıyla Biz bir sakinliğe sağdayız hala yeminimizdeyiz onu söylemek yeterli Allah bir daha Akif'in dediği gibi rahmetli bir daha bu milleti öyle bir duruma düşürmesin ama düşünürse de o ahtemiz geçerlidir Eyvallah hocam Bizim son yeri ifade eden de bir kavram ya da harita hani ne dersek diyebiliriz İstanbul Çünkü işgal altındayken alınıyorlar ilan edilmiş bir yemin Burası son yerimiz artık diyebiliriz Onun da tam Hocam bugün 28 Ocak 1920'de tesadüf ettik bugünmüş dediniz ki ahdinimize insanı insan yapan şeylerden biri de bu sadakati niye Sadık olduğumuz çok önemli hangi ilkelere hangi değerlere Tabi bu İlla tek bir tane değil bu siyasi mesela hangi siyasi Türk siyasetine sağladığı değil miyiz değil mi Hangi ahlaki değerlere hangi dini değerlere bu Aşırı insanın yeryüzünde kapladığı yasadakatıyla orantılıdır sadakatiyle kadar yer kaplıyor Yani hiçbir şeye Sadakat göstermeyen birisi bu Her anlamda böyle menfi midir Yani tabii yani Vardır muhakkak Her insanın bir Sadık olduğu bir şey vardır hiçlik de bir Sadakat duygusudur yani anlamsızlık da bir Sadakat duygusu olabilir Ona Sadık olabilir yani hiçbir şeyin anlamı yoktur diye bakabilir olaya Sadakat kelimesi oradaki sıdk doğrulukla alakası senin doğruların neler yani Dolayısıyla herkesin ister istemez sahip olduğun önermelerin müstakilleri nelerdir Neye nispetli onların doğru ya da yanlış olduğuna anlamlı ya da anlamsız olduğuna karar veriyorsun onu cevaplar da insanın yerini gösterecek aynı zamanda bir şeye sadık olmak üstten değil emanete sadık olmak demektir daha derin metafizik açıdan baktığımız zaman dini açılar Bir Müslümanın sadakatı kendisine yüklenin emanetle alakalı insanlığıyla yani Eyvallah Burası hocam misak-ı yemine sadakatini bozan da kendi durduğu yerle ilgili kendi ilkeleri ile ilgili bir olumsuz menfi bir yere gidiyor Eyvallah hocam bu sadakatten çoğaltabiliriz konuyu çokta keyifli ama aslında konumuza giremeyiz asıl konumuz meselesini biraz açalım Belki biraz bu programda bir hafif tertip değişiklik yapmak lazım Çünkü son gelen eleştiriler eleştiri önemlidir biliyorsun Son 3-4 programa genelleştirdiler meselenin biraz akademik bir düzleme gittiği biraz ağırlaştığı konusunda Belki bunu affetmek için bu tür izgâhlar yapmak lazım muhatap kitlemiz hepsi akademisyen değil Dolayısıyla bize eşlik eden dostların nazlarına da katlanmak zorundayız bir tarafıyla şey hocam Demin de söylediğim size akademik bir yer bir kere şeyde ittifak halindeyiz zannediyorum yaygın olan hakim olan televizyon formatı için sağlıklı bir şey değil konu bağlamı değil Onu biliyoruz zaten biraz tercihle ilgili bir şey yiyor hocam başta söylediğimiz şey Sadık olduğunuz şeyler Dolayısıyla Hani İlla oranın formatına girmek zorunda değiliz Bu ön kabul Ona rağmen bir akademin üzerinde bir şey var da Evet arkadaşlar eleştirince hepten Moralim bozuldu açıkçası onun için biraz belki dağıtarak seyreterek gitmekte fayda var gibi geliyor bana arada söyledim Burada da söyleyeyim hocam O geçen haftaki bölümü tekrar izleyince ben like izin verdi Bir sürü yeri kaçırdığımı fark ettim burada otururken bile işin içindesin Dolayısıyla belki Buradan bundan sonra daha böyle hafif ve konuyu daha böyle ihata edici biraz öteye bereye gidip gelen bir perspektifte bakarız o açıdan bakalım ne çıkacak ortaya ben de bilmiyorum eyvallah Hocam şimdi o zaman bilginin dolaşımı diyeceğiz biz Aslında bilgi bilginin merkeze taşınması buna bilimsel bilgi bağlamında da bakabiliriz Aslında başta söylediğim oydu yeni bilgi ile birlikte yeni bir şey oldu burada artık o bilginin dolaşımı ile ilgili bir bilginin dolaşım kastettiğimiz tabi çok geniş bir kavram o bilginin kullanımı bilginin kamusallaşması bilginin üretildiği toplum tarafından içselleştirilmesi eğitim ve öğretim süreçlerine girmesi sabahtan Akşam olmuyor bunlar yani Bugün bile sabahtan akşama olmuyor yeni üretilen bir bilgi bakış açısı hemen kamusallaşmıyor yani aşıyı bile kullanmak için bir sürü iş yapıyorsunuz bilginin ortaya çıkması için belirli mesela Çünkü şöyle yanlış hatırlamıyorsam güzel bir sözü var Her yeni faaliyet bir kurum üretir ben tabii biraz kendi ilimde söylüyorum bilim felsefecisi Her yeni bir kurum Üretir ve her yeni eskiyi kemirerek kendine yer edinir Bu Böyledir yani alışılmış alışkanlıkları değiştirir onlara tırnak içinde meydan okur O eski bilgi içerisinde oluşan kurumlar o kurumlardaki statüler değil mi Onlara sadakatle bağlı olanlar iktisadi değerler Neyse yani o toplumsal organizasyondaki tüm yapılar yavaş yavaş kemirilir onların yerine yenileri gelir diyelim ki medreseler var siz mühendishaneleri kuruyorsunuz sonra tıbbi kuruyorsunuz harbi kuruyorsunuz Efendim liseleri falan kuruyorsunuz Bunlar yeni bilgi ve o yeni bilgiyi temsil eden kurumlar ister istemez eski Kurumlar bir şekilde atılacaktır ya da yavaş yavaş yeni çekilecektir bir süre sonra onları kaldıracaksınız ve yeni kurumlardan rahatsız olacaklar Çünkü hiçbir insan kendi makamının mevkisinin kazancının kemirilmesini gözlerine göre seyretmiyor o açıdan bu tür çatışmalar hep oluyor olmak da zorunda şimdi ben bu bilginin dolaşımı pek çok şey konuşulabilir Ama en çok dikkatimi çeken şey gizli örgütler Biz örgüt derken politikasyonlar demiyorum yani yeni kendisini hemen açlıktan vaz etmez bir gizlilik içerisinde işini görür tabi bugün öyle değil ama artık bugün de öyle baksam ben sana güzel bir örnek vereyim kemrich Üniversitesi'nde Russell Nur gibi o dönemin önemli düşüncelerim bahsettiğim Tanrı 1912'ler 13 der yani daha dün değil mi o kemiş bir üniversite kendine göre bir nedir müfredatı var belli bir tanılırlığı var ama mor ve rastlanın başında olduğu bir gizli bir tırnak içinde örgüt var havariler adını alıyor havariler havariler İngiltere İsa onu koruyan havariler buradaki İngiltere sırf coğrafi anlamda değil yalnız yani İngiliz kimliğini İngiliz ruhunu gayesini koruyan anlamında Özellikle de Alman idealizmine ve romantizmine karşı İngiliz empirizmini korumak için çok ilginçtir ilginç de zannediyorum gittiği zaman daha sonraki süreçte de orada biliyorsunuz öğretim yılı onu da davet ediyorlar bir süre sonra ama hemen değil belli bir merhaleden sonra diyorlar ki gel seni de bu örgütü hediye edelim bir toplantılarına katılıp Ondan sonra bırakıyor Çünkü beğenmiyor şeyi Yani demek istediğim Daha dünkü bir olay bugün anlıyorum bir tarafıyla Hocam çok özür newton'u konuştuk burada Adam tek tanrı inancına sahip biriydi ama orada yani kendi yaklaşımı düşüncelerini ilan edemez o dönem anlarım yok Bu sadece basit anlamıyla mesele bir dinin inanç meselesi değil tabi o dönemde ayrıca bu da var herhangi bir yeni bilgiyi üreten bir ekip ortaya çıktığı zaman Avrupa'daki çatışmalar içerisinde ne tarafta gizli bir ajandası var mı bir meze bir tutuyor mu kalbin ismi şu Bu tartışmalar doğru ama toplumsal tutumlar bölünmeler sadece dini o değil ki politik olabilir ideolojik Olabilir değil mi Soğuk Savaş dönemini düşün benzer şeyler olabilir Şimdi bu konuda koselle diye bir adam var 19 54'te yanlış hatırlamıyorsam doktora 1959'da yayınlıyor Türkçe'ye çevrildi Bu kitap kriz ve kritik burjuva dünyasının patolojik gelişimi üzerine bir katkı diye şimdi ben bu kitabı örnek veriyorum bazen çünkü orada Bu kitabın mantığını da anlatayım sana bu kitap önemli bir kitabı aslında yani Zaten kitap yayınlandıktan sonra da çok önemli Merkez bulunuyor tabi Alman Şimdi orada temel olarak anlattığı şey şu; Avrupa'da işte reformlar coğrafi işgaller ve benzeri süreçlerden sonra bir din çatışması Bu din çatışması basit anlamıyla sadece katolikle alakalı değil dini değerler ilkelerle alakalı Bunu Avrupa'da tabi bize rejimler yükseliyor özellikle şeyin çöküşü top ateşli silahlarla ortaya çıkması şimdi bu mutlakiyet için devlet Bu din çatışmasını çözmek için köktenci bir karar alıyor şeyin Ekin kitabının temel fikrini özetliyorum sana bugün ne de alakalı bak Biraz sonra geleceğim diyor ki ben bunu nasıl çözebilirim siyasetle devletle ahlakı dini ona tarif edersin birbirinden ayırarak yapıyorlar şimdi bu hani dediğim gibi basit anlamıyla mesela din değil ahlak değerler dürüst olmak şu gibi siyaset hep bunlardan biridir bunu tarihe baktığımız zaman aydınlanma ve aydınlanma düşünürleri ve onların takip edenler bir tür eleştiriye tabi tutuyorlar Hatta şey diyor Okey bir tür ahlaki yargıç görevine yükseliyorlar ve mutlakiyetçi sistemi bu açıdan eleştiriyorlar bir çatışma ortaya çıkıyor yani şimdi fakat diyor ilk bakışta bu felsefi gibi gözükürken Aslında arkada burjuvanın mutlakiyetçi iktidarla bir savaş var aydınlanma üzerinden bunu sanatlarla Felsefe ile bilimlerle entelektüel açıdan bunu yürütmeye çalışıyor ve bunu çözebilmek bunu hallede bunun çözümünde iki kavram da yapıyorlar bir ilerlemeci bir ne demek ilerlemiş Çünkü burçlara devamlı Kapitalizm devamlı bir şey üretmesi lazım sürekli Bak bu üniversitelere yansıyacak Geçen hafta üzerinde durduk tam bu tarihlerde 1800'den hemen başında değil mi bunun açılışında yaptığı konuşmaya Atıf yapmıştım Hatırlarsan araştırma yapalım yani buradaki araştırma devamlı Sürekli yeni şey bulalım anlamında Bir de demokrasi demokrasidir burjuvanın rahat nefes alıp vereceği Manipüle edebileceği operasyon yapabileceği kendi işini daha iyi organize edebileceği bir rejimdir Dolayısıyla demokrasi ve ilerlemeci fikirlerle bu meseleyi çözüyorlar şu anda içinde yaşadığımız dünyada halihazırda bu zihniyetle devam ediyor Tabii burada şeyin karşı Metin liberalizm eleştirildiğini de kullanıyor şey konserlek ama şimdi niye bu kitabı Olan süreç deyince derken enteresan bir şeye temas ediyor Avrupa'da yeni bir bilgi bu bilgiyi hemen hemen her alanla ilgili düşünebiliriz Felsefe ile değil ortaya çıktığı zaman muhakkak bunun karşılık geldiği bir örgütlenme var Yani inanılmaz derecede gizli örgütler geldi bu örgüt kurucularından ögelerinden biridir tüm filozoflar tek başına yapılacak bir iş değil bu çünkü anlatabiliyor muyum sadece Fransız Devrimi olduğu esnada Paris'te 500'e yakın örgüt vardı Bunlar bazen çatışma ortamı da öğretiyorlar bazen de kan gövdeyi götürüyor açıkçası o açıdan ben o metni okuduktan sonra şuna dikkat ettim bu geriye doğru da taşınabilecek bir şey Ha şunu da söyleyeyim rahmetli Teoman Hoca'nın küresel medeniyet var ya orada da dikkat ettiği hocanın budur yani bu Çağdaş dünyada belirli örgütler üzerinden gidiyor Bunlar bazıları kamusal açık tabelaları var Ama içeride neler olup bittiğini bilmiyorsun bazen de gizli dünyadaki enformasyon dolaşımını kontrol ediyorlar bilgi akışını yani ondan sonra bilim adamı dolaşımını akışını kontrol ediyorlar Kim nereye gidiyor çünkü her bilgi Yani bir felsefeci şurada şuraya gider de bir kuantum fizikçisi bir nükleer fizikçi bir genetikçilere zannedildiği gibi kolay seyahat etmiyor Yani bütün hikayeyi değiştirir Tabi tabi Pakistan örneği pek çok canım bizde bile Türkiye'de bile bazıları ortadan kaldırılıyor Peki demokrasinin artık hüküm verme olduğu bir dünyada örgüte niye ihtiyaç var zaten Burcu var diyeyim yönetiyor manifesto mutfak vardı Her zaman o sahnedeki sergilenen başka bir şey Peki Ege bağlamı için söylüyorum Yani bu hecenin meşhur şeyi var ya baykuşu o bile o gizli örgütlerden birini sembolüdür esastian kendisi çizmiştir durumu bir çürübe olarak görüyor onun ezilmesi lazım yani uyanması için aslında tersinden yine Almanya'yı düşünüyor yani Çünkü Almanlar prensiplere bölünmüş bir milli birlik sağlayamıyorlar onları eziyor Tabii napolyon'u çok yüce bir değer olarak selamlıyor zaten Mesela bak ben Bu çerçevede geriye doğru gittiğim de mesela 1016 yüzyılda sırf Roma'da 132 tane örgüt var Bak bu örgüt derken siyasi askeri bilgi ile ilgilenen 1600'lerde hatırla işte bahsettik ya Pislik cemaati gibi hep istemek cemaat gibi ama bunlar Tabii belirli Başka şeylerle de o dönemin şartlarında gizli bilimler falan da iç içeler Şimdi mesela bu Giz kelimesini bizim çok ciddiye almamız lazım Gizem ezoterik olan öküz olan bu İlla böyle mistik bir şey anlamına gelmiyor doğanın gizemiyor Doğanın doğanın yasalığını araştırmak şeklinde önce şeyler var yapılan mesela 1560'da Yanlış hatırlamıyorum napoli'de kurulan bir şeyin adı Doğan'ın gizemini araştırma Akademisi Gizem kelimesini bizzat şeyde taşıyor şimdi bu atarlarsan daha önce de konuştuk o kültü olan batini olan bununla ilgili çok güzel bir kitap çevrildi Vakıfbank'tan kalınca da bir kitap Aslında o Tam da bu konu ile alakalı Yani Batı toplumlarında modern bilim ortaya çıkarken gizli bilgi ya da ezodik bilgiyi okuyup bilgi dediğin gibi her zaman böyle mistik anlamında şey değil o bilgilerle ilişkisi çeşitli üniversitelerin çeşitli ülkelerin ne anlama geliyor şeklinde mesela Roma'da kurulan Bu da 1603'te Keskin bakış Akademisi Keskin bakış kelimesi vaşak ya vaşak Akademisi Bu Başak Biliyorsun çok şey görür ya derin görür güçlü görür vaşak Akademisi de denir Buna Keskin bakış Akademisi doğaya böyle öyle bir bakalım ki ya da işte bilgi olan her yere matematiğe onu çok derinden verir bugün hala bu devam ediyor bu şey Akademisi süreç içerisinde başka şeyler yaşıyor işte önce papalık ona el koyuyor sonra İtalyan Krallığı el koyuyor falan çeşitli dönüşümleri yaşıyor Ama bugün hala yaşayan bir şey burada dikkat et Keskin bakış vaşak gibi şeyler bizde de Yani diyelim ki modernleşme döneminde tanzimattaki yazarların bir araya gelip birini mahviller oluşturması değil mi iddia'daki cemiyetinin gizli tarafları falan düşünürsen belli orandan Türkiye'de İslam dünyası ilk döneminde bile bu tür şeyler var ihvanı safa'yı düşün mesela değil mi Biz bildiğimiz Başka Türkü şeyler de olabilir işte İbni Sina'nın babasının evinde yaptığı toplantılara düşün İsmailler geliyorlar filan falan yani demek istediğim yeni bir şey yapıldığı zaman Çünkü o şöyle düşün yani su akması için peyniri borulara ihtiyacım var bir teşkilat kurman lazım değil mi akış sistemi geliştirmen lazım Senin suyun var ama mevcut teşkilatın içerisinde onu akıtacak boruların yok imkanı yok kendine göre bir şey kuruyorsun bir sistem kuruyorsun anlamında söylüyorum Buna bu hep böyledir yani Mesela Robert boy Akademi diye bir Akademi kuruyor görünmez Akademi görülmez Akademi burada Peki En alttaki nihai Gaye mi Daha doğrusu birçok Gaye var dediniz ama bir toplanan Merkezi yani bilginin kutsallığına dair bir tutku şimdi o politikine göre değişir diyelim ki 15 cüzdan farklıdır 16 şartlar belirliyor şartlarla alakalı diyelim ki bu dönemde Şimdi şöyle düşünmek lazım bir suyu engelleyen bir baraj düşün yıkılıyor su inanılmaz bir güçle değil mi geliyor O dönemde de böyle 1500 yılında oluşturulmuş bir baraj var Zihni bir baraj var o parçalanıyor ve o ortaya çok iyi bir heyecan çıkıyor yani o biraz anlamak lazım şimdi bu yeni gelmişken söyleyeyim Madem artık biraz böyle çok sistematik gitmeyelim Şimdi biz hepimiz biraz katoliz derim ben bunu sık sık Hatırlarsan bu meseleleri de biraz Katolik derken dini anlamda söylemiyorum yani o kültürün uzantısı haline geldik güç taklit ediliyor güç kendisine insanları çekiyor bir çekim kuvveti oluşturuyor yani kütle çekim sadece fizik dünyada yok kültürlerin de kütle çekimleri var çekiyor seni biraz Tabii nereye baktığımızda da ilgili yani Çin ve Asya'da bir güç oraya dönüp bakmıyorsunuz Amerika'ya Amerika'da daha yeni güç oldu yani 2 Dünya Savaşı'ndan sonra o hale geldi ondan önce değildi yani Fransa'ya sadece askeri bir güç anlamında değil kültürel bilgi yöneten güç falan falan Dolayısıyla oradaki kategorilere göre düşünmeye başlıyorsun Yani ne demiştik bunu geçmişe de yansıtıyorsun söyle bir örnek vereyim sana Katolik kafamızla alakalı şimdi Şey konuşuyorsun bir yerde çok başıma geldiği için Efendim Gazneli filozoflar küfrünü hükmetti kafir dedi filan evdesin yani bir kere filozof derken neyi kastediyorsun bugünkü felsefe başka ondan ayrı bir konu da hatta desin ne olacak ya İçtihat müessesesini anlamadığımız için bunu kurumsal olarak kimse istemiyorken devlet bunu demiyor bir güç yok ortada bir kişinin kanaatidiği için aynı şeyi söylüyor Ne olacak için bunlar küfre düşüyor diyor Bu bir İçtihat bir fikir özgürlüğü diyorsun ya Şimdi sen söyleyebilir biri der ki ben Yusuf'un şu şiiri aha böyle olsun bu kim başka bir zaman eleştirir bağlayıcılığı yok ki bunun bunu bir bağlayıcılığı yok yani Ama niye biz o Katolik gelenekten etkilendiğimiz için sanki kilise orada Birine bir fetva verdiği zaman değil mi Çok tehlikeli engizisyon hiç acımıyorlar hakikaten yani öyle acımasız sahneler var ki yani çek çek Film çek bitmez yani kişiler üzerinden falan onu bir bağlayıcılığı var bir müddesi var sonuçları var bedeli çok ağır onun Tabi Tabi yani medicilerin kurduğu bir Akademi var ve ticaretini biliyorsun İtalya'da galileiliği öğrencilerin destekleyen bir Akademi kuruyor Onlar daha sonra medicilerin kardeşi kardinal oluyor şeyi kapatıyor akademiyi ve akademinin idam edilecek kendisi intihar ediyor mesela Onlar çok ilginç sahneler şimdi böyle bir ortamda olduğu için Sen zannediyorsun ki işte bırak Gazali a kişisi Yani herkes birbirine fetva kanaatini sert ediyor fikirlerinden dolayı şimdi arada gelmiş ama fikirlerinden dolayı mesela Bruno'nun başına gelen konuştuk adamı ölmüş mezarından kaldırıp yakıyorlar orada bir yaptırım var bir kurum var ve bir yaptırımlar bu tarafta ise fikir kişisel bir şey Çünkü kimse yok hiçbir şey yok Ben sana dedim ki Yusuf böyledir benimkisi Ya insan Bey yanılıyorsun Aslında böyledir Yani biz işte grubun anlamadığımız için ister görüşme aletle kurumunda anlamadığımız için İslam dünyasında Bu nasıl cereyan ediyor Ben sana neler çıkartırım böyle Gazali ne ki yani İblis hakkındaki kanaatini çıkartayım Sana ne ki ya İbni bahçenin ibneysem hakkındaki kanaatlerini çıkartayım bunu anlamıyoruz Bir taraftan da tabii fikir özgürlüğü Efendim İnsanlar kendilerini diyoruz o etkilenme oradaki felsefecileri ya da işte o da bir felsefenin kendisi değil tabi felsefi grubu eleştirmesini bu şekilde yorumluyoruz Neyse ara vereceksin sen anladın mecbur ama şey konuyu da bağlamayalım ki Dönüşte tekrar devam edelim istiyorum o Katolik kafanın bağlamını Çünkü biraz Evet konuşmak istiyorum kısa bir ara aradan sonra tekrar karşınızdayız yeniden Merhabalar soruların peşinde devam ediyoruz bilginin dolaşımı ile başlamıştık aslında ama geldiğimiz yerde tam aradan önce hocam zaman zaman söylediği söyledi yine hepimizde biraz katoliklik var diye ben şimdi orayı biraz daha açalım diye örnek üzerinden batıya çok bakmaktan mı kendimizi yok saymaktan mı o Yani bir çeviri sorununu yaşıyoruz ister istemez Onlar kendine eşlik eden fikirleri kavramları da bize taşıyor ve eğitim içerisinde bunu alır Bir de Tabii bizim kasti olarak yaptığımız oraya göre bütün eğitim sistemimizi oradan hareketle kurduğumuz bir şey var bizde böyle öğreniyoruz Yani bu konuda mesele dindarlık milliyetçilik falan da hepsi böyle yani hatırlıyor musun E tabi hep böyle ben şey anlamında hocam biraz soruyorum hani şimdi Batı tarihine bakıyoruz biz kilise diye bir kurum var bu kirim kurumun şöyle sonuçları var böyle yaptırımları var orada bırakıp bu tarafa dönüyorum Burada da bir kurum var o kurumun da demek ki böyle sonuçları var kendimizi bilmemekten mi orayıdaki çeviri sorunumu biraz ora yani şöyle kendi otomobil biyografinin başkasının otopiyografisi üzerinden okuyorsun yani mesele o senin bir hayat Hikayen var kendine göre bir yaşanmışlıklarım var benim mekanlarda bulunmuşsun belli zamanlarda mı belirli kişilerle ilişki kurmuşsun birini tavlar almışsın değil mi Bunu anlatman lazım bize yani şöyle doğdum şöyle bir ailenin çocuğuyum şu eğitimi aldım hocalarım şunlardır şunları okudum şuralara gittim şu gemi kendi Hayat tecrübeni maceralarını bize anlatman lazım Ben sana senin hayat macera sorduğum zaman sen bana başka birinin biyografisini anlatıyorsun Bizde biraz böyle bu iş yani Bu benim biyografim değil yani ben tanıdığım Yusuf Bey ile yaşamadı orada hiç bulunmadı Belki biraz mesele buna evrilmiş vaziyette ortaklıklar Şüphesiz var insanlığın hafızası ortak belirli dönemlerin belli çağların yine ortaklıkları var ama bunların pratize edilmesi ortaya çıkan yapılar son derece birbirinden farklı bir yapıya bir otobiyografiye diyelim ya da bir biyografiye başka birinin biyografisin onu anlamış olmazsın yani çarpık bir yapı içerisinden bakıyoruz bu Aynı şekilde ben bunu da sık sık söylüyorum batıyı da incelerken kendi gözümüzle bakmamak lazım Burada da insanların yapıp ettikleri yan anlamak gerekiyor yani Biz şöyle şimdi böyle yukarıya çıkıp kuş bakışı baktığımız zaman ayrıntıları göremiyoruz Aslında incelediğimiz dönemin ya da düşüncenin içine girmek lazım kılcal damarlarını nüfuz etmek lazım Oradaki insanların tepkileri neye karşı cevap üretiyorlar Onları iyi anlamak gerekiyor neden sonuç zinciri etrafında anlamak lazım demiştiniz tarihsel gerçekliği ya da toplumsal gerçekliğin de biz henüz tam bir yasalığını çıkartamazsak da İbni halinden verebiliyoruz ki belirli bir Nedensellik içerisinde yani diyor En azından biz onu o şekilde idrak ediyoruz o nedenselliği dikkate almadan o hiyerarşiyi gözetmeden oradaki olgu olayları Anlamak da çok zor Buna dikkat etmekte fayda var Şimdi bu nereden geldik buraya Avrupa'da bahsettiğimiz dönemler Bugün bile belirli açılardan Bunlar devam ediyor Ben daha önce burada söyledim Almanya'ya gitmiş Geçenlerde biliyorsun Orada üniversitelerde teoloji okutmak istediğin zaman kilisenin onayını almak zorundasın izin vermeden teoloji okutamıyorsun bugün bugün bile 2023 Ocak itibari Almanya'daki liseler Kimse onların mekanizmalarına her kilise bir din gibi ya Yok yok orada yok Amerika'da daha çok Almanya'da nasıl bilmiyorum Tabii benim uzmanı çok acayip bir şey hocam la nerede çizgisel değil bir şey başlıyor burada Bitiyor değil Yani pek çok şey devam ediyor O anlamda söylüyorum başka hassasiyetler Şüphesiz var o kültürü iyi bilmek Hani murunla canstan bilir bir sözü var ya bir kişi üzerine konuşabilmek için o şeyi gerçekten avucun içine alacak şekilde bilmen lazım ayrıntılı bir şekilde bilmen lazım ki üzerine belirli bir yargı da Bununla bile Özellikle bu kültür ürünleri her açıdan ister dini ister edebi olsun Çok ciddi bir nüfuz etmeyi gerektiriyor yoksa kafandaki ne oraya Boca etmiş oluyorsun ve orayı anlamış olmuyorsun Bunu söyleyerek tabi konuşanların çok büyük bir kısmına konuşmayın demiş oluyorsun buna ben de dahil canım Yani her konuda konuşamadım Biz biliyorsun hepimiz her konuyu Siz söylemiştiniz yine hocam siyaset Diyanet yok bu rahmetli songar'dan duymuştum ben onu 3 konuda bilgili doğarız diye siyaset diyanete doğru bu epistemik cemaat demiştik ya hocam edebiyatla uğraşıyorsunuz edebi cemaatler cemiyetler var mı var değil mi Türkiye'nin hala var belli bir dergi etrafında toparlanan değil mi Türkiye'de Bunlar devam ediyor görünmez bir kamuda var bir tarafıyla bunun olması lazım Bunun iyi bir şey olduğunu düşünüyorum ben bunu felsefede olması lazım bundan korkuyor insan felsefede yok mu yine gizli gizli var böyle sahnesi olan yapılar çok az ya da birbirlerini suçlamaları ya da birbirlerine tavırları çok sert oluyor bu tür cemaatlerin ve cemiyetlerin olması lazım belirli pozisyonların olması lazım birinin bakış açılarının olması lazım karşılıklı bir rekabet çatışma çatışmaya akademik anlamda söylüyorum olması lazım ki o fikirler zenginleşsin karşılıklı şeyler eleştiriler olsun tersinden bu çocuk niye yol açmaz mı tam tersine şimdi cevapların bittiği yerde soruların bittiği yerde sırf cevaplarla getirmek yürümeyi oluştur hatta hatta bir kültür geçen teklif dergisini yeni sayısı üniversite biliyorsun oraya yazı yazdım orada şöyle bir cümle kullandım bu lakaydizm diye bir şey uydurduk ya laka'ya dedim lakaydizm Aslında bir şeye aldırmamak bir şeyle ilişki olmamak demek değil sadece herhangi bir sistem her türlü soruyu cevapladığı kanaatini topluma dayattığında ya da bunu İlla Zorla değil de böyle bir psikoloji oluşturduğunu toplumda da başlıyor her şey çözülmüş öyle mistik şeyler var ki perspektifler var ki büyülü bir dernek gibi hani Papur şu yerleştirirken Mars çizimi ve psikanaliz mi onlar Pusu da sahil Yani sözde bilimde derken şunu söylüyor orada Çünkü her şeyi cevap veriyorlar a olayını bir şekilde cevaplıyorlar sonra ağlayının başka bir zıt niteliğini de başka bir şekilde cevaplıyorlar cevaplamadıkları hiçbir şey yok hiçbir şey cevaplanamıyorsun ortada bir problem var şey her şey cevaplara bir problem var yani bir susmasını bilmemek gibi bir şey bu Dolayısıyla siz ben tüm sorunları çözdüm hakikati buldum Ondan sonra diye bir kanaat oluşturduğunuz zaman insanlar soru sormayı bırakmıyor Özellikle bunu metafizik bir düzleme taşıdığında somutluktan çıkartıp onun metafizik bir çerçeveye taşıdığında iş daha da vahimleşiyor çürüme yasası oluşturur pozisyonlar felsefi tutumlar edebi tutumlar değil mi Ekoller okullar mezhepler mezhepler çok öyle lezzet cemaatler bir zenginlik veriyor Bak bir kere farklı açılara odaklanmayı sağlıyorlar biri diyelim ki çok teorik konulara eğiliyor biri daha pratik konulara eğiliyor biri uygulamaya bakıyor bu boşluğu doldurmuş oluyor çünkü projeksiyon gibi düşün sen bir olayın üzerine projeksiyonunu ışığını veriyorsun oraya aydınlatıyorsun ama aydınlatacak çok daha yer var Onda başka öbekler yapıyor Eyvallah O zaman benim çürüme soruma Burası tamam doğru hocam istemek cemaatin nasıl bir araya geldi yani bu bilginin efendileri ilginin sahipleri diyebilir miyiz Bunun mecazi olarak diyebilirsin burada bir sıkıntı yok şöyle cemaatin disiplin konu bağlamı fark etmeksizini söylüyorum epistemik cemaatin onaylamadığı bilgi bugün itibariyle tek bir cemaat olarak düşünüyorsun o onu onaylamaz Öbürlerini oynar Biraz önce verdiğim örnek lazzali der ki x y'dir Emir der ki değil abi XZ Nitekim böyle de deniyor Yani farklı cemaatlerin olması bir tek elden bahsetmiyorum İşte o kilise kafası işte o bir tek elden bahsetmiyorum farklı yani işrakilik var öğrencisi işte erkek kardeşim Sıkıntı yok ki o Sünni ama Hilmi Şii ikisi de aynı adamın talebesi İkisi de sınıf arkadaşı yani felsefi pozisyonlar bilimsel pozisyonlar dini pozisyonlar Efendim Bunlar belli bir tekil oluşturmadığı müddetçe tartışmayı besliyorlar o zenginleşme besliyorlar felsefi belki mümkün ama bilimde etrafında toplanacaklarsa yasa etrafında kaç tane yasa olabilir ki yok Yusuf bilim de şu anda Bak sen bilim deyince lise seviyesinde artık gövde haline gelmiş üzerinde uzlaşılmış yapıyı kastediyorsun yukarıda çok ciddi tartışmalar oluyor yani kozmoloji ile kuantum fiziğiyle yani düşünün şimdi Nobel ödülü verildi değil mi Yalçın Koç çocuğu oturdu yazı yazdı bununla alakalı size yani ödül vermiş olmanız o torun doğru teorinin doğruluğunu kanıtlamaz bunu yurt dışında da eleştirenler var onu da söyleyeyim Dolayısıyla burada yukarıda o bilimsel bilginin ve kavramsal zemininde inanılmaz tartışmalar ve felsefi pozisyonlar var olmalı zaten soru sormayı noktaladığından bitersin Hani diyor ya sufiler oldum dediğin de ölürsün oldum demeyecek Yani insan sürekli salınım halindedir beyinden Reca ve hafif derken bir çünkü ifrat bir yöntemsiz bir müfemiyet ile yöntemsiz bir içeriksiz bir biçimsellik hakikaten ki o kültür hayatına o düşünce hayatının öldürüyor yöntemsiz bir müfredit ne demek Eğer yöntemli bir şüpheciliğin varsa o da bir felsefi tutumdur seni bir yere kadar taşır işte diyelim ki nakartın yaptığı gibi bizde Gazali'nin yaptığı gibi ama başı boş bir belirsizlik Hüseyin yönünü kaybetmeler oluyor içeriksiz bir biçimsellik ne demek sadece bunu döşüyorsun ama içinde hiçbir şey akmıyor yani ne su akıyor O aşırı biçimsellik içeriği gözden kaybedeceği için bir süre sonra yine bir tıkanıklığa neden olur o açıdan bu epistemik cemaatler Mesela bak yani ta 16 yüzyıllar Hatta hatırlarsan biz İtalya'yı anlatırken değil mi Basel yön ile Trabzonlu george'un İtalya'da her şehirde neredeyse platoncu var akademiler kurduğunu bunların birbiriyle tartıştıklarını falan bahsetmiştik yani özellikle yeni bir şeyi ortaya çıkması mevcut kurumlarda çok zor yani hatırla yine Geçen hafta söyledik araştırmak kavramı sadece modern dönemde değil klasik geleneklerde de o mevcudun dışında yeni bir şey söylemek her zaman sıkıntıdır bugün bile bakma sen yani bugün yeni bir şey dedikleri Paradigma işi yeni bir şey o paradigmayı zedelenecek paradigmanın dışında yeni bir şey söylediğinde emin ol yine aynı tepkiler verilecektir Bu da gayet insanidir demek istiyorum Bu yeni şeyin söyleyebilmek için sizin bu cemaat cemiyet kavramına çok açık olmanız lazım şimdi Royal İngiltere'de toplum çok şüphe ile bakıyor bak devlet din değil toplum Bunlar ne yapıyor burada Neyi destekliyorlar gizli bir ajandaların var reosta gitti Yani İngiliz bilim akademisi 1660'lar kendisinin gizli bir ajandası olmadığını ispatlamak için halka açık iş yapmak şeffaf davranmak zorunda kalıyor toplumunda Çünkü bir hassasiyeti var yani değil mi O şeffaflık onlara bir meşruiyet kazandırıyor bir süre sonra o şey o çekinceler kalkıyor ortadan Dolayısıyla bu epistemik cemaat için hafif anlamak lazım Hatta teşvik etmek lazım edebiyatta sanatta şiirde müzikte mimaride Felsefi düşüncede Yani bu tabi Türkiye de epistemik cemaatini koruyabilen tek yer edebiyat ve hususun kendi İzleyen var ama belirli çokilik Evet merkezde olan şiirin kendisi mi yoksa iktidar Stadyumu stadyum iktidarın olmadığı herhangi bir şarkı yoktur herhalde hocam Elbette öncelik meselesi burada öncelik sonralık meselesi hiçbir şey hiçbir insani kavram Yalın ve yalıtılmış değildir sen savaşa giderken Allah rızası gidersin ama ganimette vardır orada Önemli olan onu almak için mi çalışıyorsun öğrenmek için mi çalışıyorsun mesela öğrenmek için çalıştığında onu da alıyorsun Canım geliyor arkasından Gaye olarak kendine Çünkü ne demiştik hatırlar Gaye eylemleri mürekkebidir eylemleri tertip eder düzenler Ona göre davranırsın Gaye bu kadar önemlidir yani hayatın gayesi niye önemlidir senin için ölüm doğum ile ölüm arasındaki tüm eylemlerini tertip edecek düzenleyecek onlara bir Nedensellik verecek bir anlam katacak değil mi o açıdan dediğine katılıyorum elbette ama bu amaç gaye illeti Gaye dedikleri nedir burada ona bakmak lazım Dolayısıyla epistemik cemaatler hemen hemen her yerde kültürde medeniyette üretilen yeni bilginin organizasyonunu çoğaltılmasını Ondan sonra yayılmasını sağlıyorlar ve 16 Yüzyıldan sonra bile hasta bu epistemik cemaatleri daha yoğun tüm dünyada en azından Merkezi bir yer işgal ederken görüyoruz buraya kadar konuştuğumuz o yeni bilimin sonrasındaki doğadaki ilişkinin yerine alıyor ama yani şöyle düşünün klasik döneminde bir felsefe diye bir külli bilim var Bugün bizim bilimsel bilgi dediğimiz onun içerisinde parçalı halde matematikte biraz var orada var burada var değil mi Bir bütün yok tabii bir bilimsel bilgi anlamında bir bütün yok felsefe içinde parçalanmış halde işte Doğa felsefesi orada duruyor şimdi düşün Bak sen süreç içerisinde fizik diye bir şey geliştiriyorsun ya Bunlar sabahtan akşam oldu zannediyoruz ya 18 yüzyılın sonuna kadar fizik diye bir şey kullanılmıyor ki ne için videolar hala fizik oradan çıkıyor Tamam bilim diye bir şey kuruyoruz ve işin ilginci şu bilim felsefenin yerini alıyor külli bilgi o oluyor felsefenin kendisi O bilimsel disiplin içerisinde parçalanıyor bak örnek matematik felsefesi diyoruz bir matematik var bir felsefesi var fizik felsefesi var fizik felsefesi Efendim kimya felsefesi Halbuki Eskiden hepsi felsefenin altındaydı felsefenin disipliniydi Bunlar şimdi bilimin disipline dönüştüler buraya dikkat böyle o yeni bilgi Eskinin yerini alıyor üniversitelerin dışında ortaya çıkıyor üniversitelerin fazla bir katkısı olmuyor ki yeni bilgiyi akademiler işte kafe houslarından sonra Onun yerini alıyor normalleşiyor E şimdi diyelim ki sistemin ya paradigmanın çizdiği dairenin etrafında yepyeni bir yaklaşım gelişsin O da marjinal ortamlarda gelişecek süreç içerisinde o da merkeze gelecek bir süre sonra başka bir böyle ilerliyor bu iş yani tabiatı bu Onu kastediyorum başka bir yer Ama üniversite sayısı olacak dediniz ya teknoloji onun çok merak ediyorum tam bu söylediğiniz yer itibariyle Mesela bugün de öyledir ya edebiyat fakülteleri dünyada da öyle Türkiye'de de öyle büyük şairlerin doğumunu yapmaz anlamında mı hayır hayır büyük şairler oradan çıkmaz mesela büyük oranda İlla olsun bağlamında bir şey söylemiyorum tam söylediğiniz yani o büyük şey şimdi şöyle üniversiteye doğmadı dediniz ya üniversite böyle bir tuhaf İronik durumu şimdi bak bugün çok iyi akademik olmakla bilimsel olmayı da akademik bir tarz var bu uçlu boy bir formel biçime dönüştü değil mi bugün bütün dünyada Tarsus'tan bir şey bu akademiksellik akademik dil akademik form bilgiyi bir ikinci sukaresimden bahsediyorlar formelleştirildiği biçimde içeriksizleştirdi bunu Ahmet Hamdi tanpınar'dan bahsettik hangi gücüyle gidip en fazla Asistan bile zor olur yani belirli kriterlerimiz var akademik rütbe almak için atanmak için yükselmek için değil mi bunlar bir former kurallar Bu former kurallar bir düzen sağlıyor Ama dediğim şu bu formül sürecin içeriksizleşiyor o Şartları yerine getiren insanın artık içleri yine bakılmadan o sistem içerisinde yürüyor şartlar ana Gaye olduğu için tabiatı biraz da bu böyle onu sana söyleyeyim Başka türlü olmaz diyorsun tarihi bütün örnekler böyle gidiyor ya hocam Mesela yani son 100 yılın en önemli bilimsel diyelim çıkışlarından bir Einstein'ın o meşhur makalesi O da bir bilimsel formda değil düz yazı normaldir bilim insanı değil yani adam başka bir yerde bir akadem bir rütbesi ünvanı yok işte kültürün Buna da yanaşması lazım kültürün Buna da yer açması lazım yani şimdi diyelim ki bir gençten kasasına geldiği zaman 1929'da mı geliyorlar tekrar artık kendisinin de açtığı fikir olarak terk ettiği Trakya doktora tezi olarak sunuyor [Müzik] dikkate alacak ve onlara dikkat edecek bir şeyde olması lazım esneklikte Olması lazım Çünkü her zaman istisnalar çıkabilir her zaman çık abilir bu külli bir kaide olarak böyle kurumların duvarına asılacak bir cümle bizde bulunması lazım Biz istisnalara tahammül edemiyoruz Biz derken yani biz yani modern insan mı Türkiye'yi kastediyorum özellikle üniversitelerde istisnalar ayarımızı bozuyor Bizim onu Nasıl yöneteceğimizi bilmiyoruz yani onu kültürü yok kasıt olmasa bile kültürü yok yani ben bunu çok yaşadım 36 lira hemen gelin ne olur düzenim Bozar Çünkü istisna daha da üzerine zaten düzeni bozuyor ondan nasıl yaratacaksın ona yer açıp nasıl yaşatacaksın yani her zaman Kardelenler olur ya ayrı kodları her zaman olur bunları azdır Şüphesiz çünkü Eğer bunu Yönetmeyi bilemezse suistimal de edilir Bu tür şeyler Çünkü istisnalar suistimana çok açıktır ve çoğunlukla Belki o istisna kabul edilip alan açılması Dolayısıyla istisnai olma hususiyeti de çürüyebiliyor açısından da bu fırsat sunabilir bir cemaate karşılık bulmazsa öbür tarafta bulabilir ve bu sanat içinde geçer alışılmış bir sanat ekolüne aykırı bir iş yapıldığında doğal olarak o sanat ekolü değil mi Onu ötekileştirecektir o ötekileştirinin kendine bir yer bulabilmesi lazım istisna olarak Mesela bak bitince babasına geliyor zengin bir aile yeni sanat akımını başlatıyorlar Avusturya'da Kimse sahip çıkmıyor 1900'ların başında şey babası binalarını tutuyor finanse ediyor dünyanın parasını yatırıyor ve Avusturya'da yeni sanat akımı diye bir akım oluşuyor anlatabiliyor muyum hamilelik yapıyor bu toplumun buna imkan tanımasında böyle bir kültürün olması lazım diyelim ki bunu devlet formülü muhafaza ediyor işte eğitim kurumlarıyla ama diyelim ki zenginlerse informal olanı muhafaza babasını yaptığı gibi bu başka bir günde Bizde de var alışılmış bir şiir modunda şairler sarayda Divanı üretirken ya da sularken başka bir Paşa ya da başka bir devlet adamı istisnai ve farklı bir şiir yazan şairi himay edebiliyor Peki sanat bağlamında orada Bugün Türkiye'de de böyle ya zengin aileler o istisnai olan yönelimleri en azından kişiler değil ama sanat türleri destekliyor finanse ediyor ama mesela onları biz izlediğimiz zaman Hocam bu top içine yaşadıkları toplumun ana değerleriyle çatışan En azından fotografi olarak bir durumdur kapitalist nöroloji enteresanlaşmasını aracına dönüştü bütün dünyanın asıl gayesi yani Hatırlarsan Malatya'da idi ben bir Sezai Karakoç anısına yapılan toplantıda Çağdaş dünyada bir şairde neler beklemeliyiz gibi konuşma Yapmıştım onu ya da dönüştüremedim maalesef orada da bunu söyledim Neticede bugün sanat dediğimiz Hadise bir bütün olarak özellikle Alman romantizmi de beslediği bir şekilde bir tür bu burjuva değerlerini kapitalist değerleri kamusallaştırma vazifesine Eline Almış yapıda Çünkü din ve ahlak gibi kurumlar olmadığı için o değerleri Bunlar üzerinden ulaştırıyorlar bunun da çok ciddi eleştirileri var sanata biçilen ayrıcalıklı gel dokunmaz yer biraz da bununla alakalı özellikle film teknolojisi mesela sinema büyük oranda bir kültürün bir sonraki neslinin nasıl olacağına dair hazırlık aşamalarını bilim ve Ulus bilimci Bu da çok önemli bir konu etrafında konuşalım 2 çok alakasız bağımsız kavram bilim Ulus çok önemli Çok Tabi tabi bunun üzerine konuşalım dönüşte devam edeceğiz burada olacağız kapıların peşinde son soruların peşinde bu bölümü Ben bu hafta son sorulara Yani artık bilim ve Ulus bilincine döneriz demiştim Hocam şimdi Ulus siyasi bir kavram öyle zannediliyor ama şimdi Ulus teorileri tabi çok çeşitli farklı bakış açılar var Kimisi bunu ekonomik yapılardan hareket ederek türetiyor Kimisi askeri teknoloji Ordu kavramından hareket ederek kimse vergi sistemi ile ilişkilendiriyor yani bir ulus devletini kullanabilmesi için sürekli bir ordunun olması lazım ve onu Fransız edecek bir vergi sisteminin kurulması lazım gibi 3-4 teori var benim Evet alakalı Ama burada da bilimin yeni bilimin ulusların ortaya çıkmasında da çok etkili olduğunu düşünüyorum çünkü dil ile alakalı bir şey Ulus olabilmesi bir delil olması lazım Avrupa'da latincenin dışındaki dillerin o yerel dillerin yükselmesi yeni bilim de çok alakalı yeni bilimin dili çünkü büyük oranda mahalli dillerle kastımız Fransızca Almanya Tabii Fransızca Almanca İtalyanca işte ne bileyim ben Dance İngilizce Şimdi de kart Fransızca kitap yazıyor yani ya da yazdığı Latince kitaplar hemen Fransızca tercüme geliyor şimdi burada şeye dikkat etmek lazım Bak ben Osmanlı örneğinde bir çalışma yaptım belki biliyorsundur yani Osmanlı döneminde bilim kitapları bilim eserlerinin Türkçe oluşu nedenleri ve bunun dil bilincindeki yeri ve önemi ile uzun başlıklı bir şey şimdi uzun bir makale orada da bunu gösterelim muhatap kavramı çok önemlidir klasik genelde kitabın hangi diliyle yazılacağını belirleyen önemli bir kavramdır muhatap kavramı Osmanlı döneminde Eğer yeni başlayan bir öğrenciye mültt dediği diyorlar Türkçe yazıyorsun çünkü adam Arapça bilmiyor yüksek kültürün dilini bilmiyor hikmetin dilini diyelim işte Arapça bilmeyen bir yöneticiye yazıyorsan Türkçe yazıyorsun hatırlıyor musun Onun için ilk bak dönemde bakıyorsun ki pratik bilimler Tıp gibi coğrafya gibi Denizcilik gibi yani Arapça ifadesi gerekmeyen ya daik metafizik bir taraf olmayan bilimlerin Türkçe yazıyor burada bir ara soracağım yüksek kültüre ya da muhatabı yüksek kültüre mensup insanlar olan bir bağlamdaki kitle yani dilde dilin imkanları bağlamında bir tercih yok derken bugün ki ne için dolandırı düşünme Yunanca olsun Arapça olsun bin yıl Yunanca hikmetin diliydi bin yıl arapçayla bu biraz formelleşmiş bir dil yani Arapça bilen de onu çok iyi anlar anlamında değil terimlerden kuruluyor yarı formel Evet lafzi ama yarı formel bir değil saf terminolojiden oluşmuş neredeyse Onu kastediyorum of yüksek kültürden kastım da o şimdi bu dilim muhatapları var ve bu dilin muhatapları eserlerinde o muhataplara dikkate alarak yazıyorlar ama pratik uygulamaya geldiğin zaman o dile Aşık olmayan insanlar için mahalli dillerle yazmaya başlıyorsun Farsça yazıyorsun Türkçe yazıyorsun şimdi aynı şeyde modern bilim ortaya çıktığı zaman modern bilimin uygulama tarafı çok ağır zaten temel iddası Alet edevat kullanımı daha bacından itibaren bilgiyi yararına dönüştürmek Tüm bu akademilerin esas derdi de bu akademilere gittiği zaman teorik tartışmalardan çok pratik deneyler yapıyorlar Yani şu ilki hepsinde var ürettiğimiz bilgiyi fayda'ya nasıl dönüştürebilirim yaralar nasıl değiştirebiliriz daha sonra bu zaten burjuva sınıfı yükseldikçe bir tür üretim teknolojilerine dönüştürmeye çalışacaklar şimdi o açıdan bilginin yararlı hale getirilmesi kullanılması öne çıktığı için bunu yapacak insanlar da o yüksek kültürün dilini olmadıktan dolayı yavaş yavaş Ulus dillerler ya da mahalli dillerle yazmaya başlıyorlar İtalya'da önce bu ortaya çıkıyor tamam mı Bu yerel diller vurgusu artmaya başlıyor İtalya'da işte diyelim ki tahtakiler bile bazı önemli eserlerinde Latince yazarken bazılarını İtalyanca ya da kullandığı mahallenin yazanlar açısından bu tarihte bir ulus bilinci tırnak içerisinde yok Yavaş yavaş oluşuyor akabinde akabinde akademileri açma mesela Ulus fikriyle besleyecek bir şey Çünkü her şey millet ya da devlet Akademi sahibi olmayı bir imtiyaz olarak görmeye başlıyor bak açılıyor Fransız bilim akademisi hemen Fransa'dan hemen açıyorlar Almanlar işte burada Mesela hepinizin çok enteresan bir şey var ben hepiniz Fransızcaya daha yakın Fransız kültürüne ama öğrencilerine ve etrafına Almanca Yazmalarını ve Alman bilim akademisi açmalarını söylüyor Bak Almanca diyor Bak burada bir vurgu var değil mi Bu da çok önemli şey yani yeni bilgiye sahip olmak bir kültür için değer kültürel üstünlük göstergesi olduğundan dolayı Çünkü orada artık yarar var üretim var değil mi belirli faydalar var daha iyi Madencilik var daha iyi gibi yüzdürme vardır falan gibi bu tür şeyler arttıkça Her devlet onlara sahip olmak istiyor ve bazı mesela çatışmalar Okuduğunuz zaman çok şaşırmıştım galile'nin eleştirilerini okuduğu zaman mesela Almanlar eleştirdiğinde İtalyanlar hemen galiliği savunmaya başlıyorlar çok ilginç şey ya da Voltaren mektupları okuduğu zaman Fransız İngiliz mukayesiz yapıyor mektuplarında İngilizler şu kadar İleride biz Fransızlar bu kadar geri kaldık bizim bir an evvel şunu yapmamız lazım Geçen hafta konuşmuştuk o newtonla arasındaki tartışma herkesin ölümünden sonra İngiliz Kraliyet Akademisi toplanıp kargürüsü kimin bulduğu bağlamında çok tartışma onu çöpe atıyorlar hani çok tartışma yapılıyor tabii destekleyecek ya onu bırak Kalkın üstteki notasyonlar kullanmakta İngilizler kabul etmiyor Newton notasyonu Biz diyorlar İngiliz diz ve İngiliz motosyonu kullanacağız bak biraz önce bugün dünyada hakim olan lahit başaramadı İngilizler 1840'da Uluslararası bir toplantıda matematik tarihinde bu çok meşhurdur Mutasyon ve semboller bir bilimi geri bırakıyor yani bilimi sadece geri bırakan şey değildir sosyal ekonomik Siyasal iktidar dini anlayışlar da bilimleri geri bırakabilir Hatta bazı bilimlerde notasyon ve sembol sisteminin hantallığı da o bilimi bırakıp 1840'da uluslararası halkası toplantısında İngiliz matematikçiler Kara avrupasındaki meslektaşların ne dediğini anlayamıyorlar çok geri kalmışlar hantal olduğu için Newton'un sistemi Çünkü İngiltere'de de bugün lightinizin notasyonu Şimdi biz mesela newtonculuk diyoruz ya aslında newtonculuk ile Newton döneminde bir newtonculuk değil Bugün bizim liptonculuk dediğimiz bu hale getiriyor yani newtona desen ki bak Aha senin anlamaz Yani hayır anlamaz çünkü o dönemde o teknikler yok yani Bizim bugün newtonculuk dediğimiz de biraz 18 yüzyıldaki matematiğin gelişmişliğiyle çok alakalı özellikle Fransız matematikçilerin fizikçilerin verdiği yeni bir form var newtona neyse yani matematikte bile bunu görüyorsun Bunu mesela çok ilginçtir Osmanlılarda 1791 ölümü biliyorsun İslam dünyasındaki cebirin notasyon ve sembol meselesini tartışırken arapçanın bunu şey yaptım engellediğini yani Arap dilinin bazı gramer hassasiyetlerinin metinlerdeki cebirsel Orta Asya sembollerin gelişmesi engellediğini söylüyor genelde Dolayısıyla şimdi bu dillerin uygulamalı bilimlerin ortaya çıkması bilimlerin fayda üretmeye başlaması Alet edevat ve benzeri şeyler ve diğer konularla birleşince mahalli dillerin yükselmesine neden oluyor ya Rus devletin en önemli hükümlerinden biri değildir malum Latince yavaş yavaş gündemden çekiliyor Öyle tabii salatalar çekilmiyor mesela macarlar yanlış hatırlamıyorsam 1840'a kadar resmi dillerini atınca Çünkü niye Macarca diğer Avrupa dillerine göre çok istisnai bir yerde zaten Adamlarda buradan hakikaten turancılığı kuruyorlar turancılık Macar bilim adamları Çünkü dil benzemiyor Avrupa diline bir bakıyorlar ki türkik bir dil Tabii Türk diyemiyorlar Çünkü Osmanlılar sıkıntılı Turan kelimesini öyle geliştiriyorlar şehnameden alarak tabi bunların kendine göre bir arka planı var şimdi o açıdan modern bilim şeyin Ulus bilincinin ortaya çıkmasında tek etkilenir demiyorum Yanlış anlama ve size yavaş yavaş o mahalli dillerin ortaya çıkması bilimsel yeni bilimsel bilginin mahalli dillerde telif edilen eserler ve yazılmaya başlaması bir süre sonra o ulus devletler ortaya çıkınca ciddi bir katkıda bulunuyor Tabii bir de şey yarışı var tabii bilgi üretip Nedir onun adı üstünlük sağlama yarışı var mesela bunu şeyde görüyoruz İngilizler Bilim Sanayi Devrimini özellikle Bahar makinesini icat ettiklerinde Fransızların Çok ciddi bir tartışması var değil mi Niye aynı bilgiyi bize var Biz yapamadık da Bunlar yaptığı bu acaba Kadim bir medeniyetin dilini çözdüler ve buradan hareket ederek mısırı işgal edelim orada neler var bakalım diye buraya kadar uzanıyor yani Mısır'ın işgalinin altında yatan yerlerde yani kayıp bir medeniyet şöyle düşünüyorlar tabi ters ve yet teorisi insanlık Belli bir dönemde çok yüksek gelişmişti gibisinden böyle bir kültürü bulmak bu şeye kadar hitlere kadar devam eden bir şeydir bu arayıştır Tabii o açıdan yeni bilginin Böyle bir şeyi de var Ulus fikrini ortaya çıkmasında ve Ulus bilincinin gelişmesinde ciddi bir etkisi var bizde de böyle dikkat et bak çok özür dilerim sözünü kestim mühenleri kurduğumuz zaman Bir de halka anlatıldığı için dilin imkanları da inceltiliyor ve çalıştırılıyor her peygamber halkını dili üzerine gelir Dolayısıyla tasavvufun böyle bir vazifesi var Onu Türkçe yazıyorlar demek istediğim bizde bile benzer bir şey var bizde modern bilimi transfer etmeye başladığımızda buna ilişkin kurumdan kurduğumuzda Türkçe üzerinden bunu yapıyoruz ve hatta Türkçe bir süre sonra İran'ın ve Arap dünyasında resmi bilim dili oluyor Ne anlamda resmi bilim adamları burada basılan kitapları orada kullanmaya başlıyorlar işte Arapça'ya fasulye tercih ediyorlar yeni bilimin dili İslam dünyasında bir süre türkçedir İran'da da Orta Asya'da da Mısır Arap dünyasında da bu çok enteresan matbaasından basılıyor Arapçada var tabii şüphesi Yani 200 yıl önce olsaydı o zaman hikaye başka olurdu üç aşağı beş yukarı bak çok ilginç bir şey söyleyeyim sana değişimler dönüşümler üç aşağı beş yukarı aynı dönemde problem şu orada üreticilik var çünkü sistemi onlar konuş üretiyorlar biz dahil olmaya çalışıyoruz ve beceriyoruz da yani Merak etme çok kısa sürede beceriyoruz başka olaylar çıkıyor savaşlar Özellikle bizim en büyük Mehmet Genç Hoca rahmet din ifadesi Balkanlar ve kafkaslara kaybedip oradan büyük bir göç dalgasıyla muhatap olmamız var ya Sistemi kurarken sistemi çöküyor yani üretim yapmayan büyük bir ciddi beslemek zorunda kalıyor Yoksa baya iyi gidiyordu aslında yani Türk modernleşmesi başarısız bir modernleşme değil yani Cumhuriyetle de devam ediyoruz geç kalmış bir modelleşme de mi Değil mi ortaya çıkan bir şey sen dahil olmaya çalışıyorsun Elbette bir fark olacak ama ona onu tartışma anlama onu uygulamaya çalışma o süreci takip etme o sürece dahil olma çok geç değil yani yeni bilimin ortaya çıkışının yol açtığı tartışmaların Osmanlı ülkesinde tartışılması o bilim bütünlüğüne ulaşması zaten 1740'lardan sonra ya biraz geç kalmışız gibi hissediyoruz yok hemen 1750'de insani kuruyorsun Biraz sonra da şeyi kuruyorsun ama tekrar ediyorum orada süreç doğal Sen katılmaya çalışıyorsun öyle anlamak kolay değil çok yeni bir şey olmuş orada ve Yüzyıl içerisinde olmuş sen onu 10 yılda mesela basit bir kalemi Bilmem meselesi değil yani tüm metafiziği tüm yöntem değiştirmiş kuantatif niceliksel mekanik empirik çok Yeni bir yöntem o orada doğal bir süreçte oluşmuş sen onu nasıl ki bak İslam dünyasında bu adamlar binde tercüme yapmaya başlıyorlar fakat ancak 1450'den sonra alınıyor enteresan bir şey bu Evet E tabi canım Yani İslam dünyasında yaptıkları matematikleri astronomlar ne zaman anladılar da katkıda bulunmaya başladı 1450'lerden Sonra kolay mı bu yani kuantum fiziğini çevirdiğin kitabı hemen anlıyor musun Onun bir eğitimini alman lazım uzmanından kolay bir iş değil o yani anlamaya çalışıyor adamlar o süreç yani üretim yapacaksın İslam dünyası aynı şeyi önce tercümeleri yapıyor sonra üretimini yapmaya başlıyor Gerçi çok hızlı yapıyor Onu güçlü bir güçlü bir yapı olduğu için kolay iş değil Orada dua süreçlerle ortaya çıkmış yepyeni bir zihniyet var o zihniyeti hemen anlayacaksın da öyle kolay bir iş değil o ama bunu hızlı bir şekilde yani 1830'larda Cambridge bilim akademisi üye olan Mehmet Emin Paşa diye matematikçimiz var kocasının oğlu yani meseleyi anlıyor gidiyor yazıyor tez yazıyor sunuyor kabul ediliyor öyle kolay iş değil onlar yani o açıdan birinin Sadece Avrupa için değil Sonra modern bilimin transfer edildiği coğrafyalardaki Ulus bilincinin yükselmesinde de dil üzerinden Çünkü bilim dili düşün cumhuriyetteki dil devrimi harf devrimi dil devrimi yapıyorsun Bir sürü Metin üretmeye başlıyorsun felsefenin dilini değil mi 1955'te yazılan felsefe kitabı ile 1980 anlattı mı sana vehbian Rabb'in çevirdiği Manastırı felsefe tarihini kendisi çeviriyor 1950'lerde ama 1970'lerde ikinci baskısını yapacağı zaman kendisi sadeleştir iyor o dönemin Türkçesi çerçeve içerisinde meşhur sözünüzü sürekli benim zihnime getiriyor bizim başımıza gelenler gündüzün başına gelse gece olurdu diye böyle bir akıl tutulması yani o yaşamadı dilin dilin mahalli dillerin yerel dillerin yükselmesi yeni Bilgin ifade edilme ihtiyacı ile çok alakalı Bu da Rus bilinciyle çok ciddi bir şekilde destekliyor bunu çok örneği var peki burada şimdi bugün İngilizce bugün uluslararası değil İngilizce ama bak dikkat et yine de bir direnç var Türkiye'de bile var Yani biz bilimsel makalemizi Türkçe yazalım Türkçe terminoloji üretelim hala bunu dilenenler var bu Avrupa kıta Avrupa kıtasında da var o zaman Valla çok sıkıntılı oralarda bak biz nazaran dergisini çıkartıyoruz İrem şeyinde sponsorluğunda Türkçesini çıkartıyoruz bak direniyoruz biz aynı dergi hiçbir yazı farkı yok Önce Türkçe çıkacak bazı dergiler İngilizce Türkçe makale birden yayınlıyorlar da var Yani boş ver İngilizce yazılım ya da İngilizce terimleri kullanalım ne olacak diyenlerde var Buna dilenen de var bu çatışma hala şuraya dikkat edersin ya Fransızlar bile artık İngilizce yazıyor Almanlar bile diye yazıyorlar bu tabi uluslararası lık dediğimiz bir tabir var bu belli bir yere kadar da meşru Çünkü her dönemde bir dil ya da bir kültür Dominant baskın bir kültür oluyor Sadece askeri politik anlamda değil kültür anlamında da baskın oluyor Belli bir dönemde bu sümerciyidi sonra akatçı oldu Sonra keldanici oldu değil mi Sonra Yunanca oldu Sonra Arapça oldu sonra işte belli bir coğrafyada Latince oldu Fransızca olduğu belli bir dönemde ileride kim bilir ne olacak Amerikalılar Almanca'yı tercih etselerdi belki Almanca etti hocam günün en güzel Newton'ın notasyonunu tercih edilmedi yani İngiltere'de lightinizin notasyonunun okullarda ama İngilizlerin konuda hala pek çok konuda arabaları direniyorlar ölçü tartı bile Çünkü Fransızlar belirliyordu bunlara Evet o dönemde ölçü tartı meselesinde de İngilizlerin farklı bir güzergahı takip etmesi fransızlardan bağımsız olmakla alakalı bir şey çünkü uluslararası toplantılar Paris'te yapılıyordu bu ölçü metreyi tart sistemlerinin tek biçimli hale gelmesi orada ortak bir şeyin bilinmez benimsemesi sistemin Fransızların organize ettiği bir şeydi yani İngilizler orada Fransızların altına düşmemek için böyle bir tercihte bulundular tabi ama süreçte bu kültüre dönüştü Tabi Tabi yani O da çok önemlidir İngilizlerle Fransa'dan çatışmasını iyi anlamak lazım sadece almanlarla çatışmıyor Fransa İngiltere'de çalışıyorlar İngilizlerle çatışması daha sanki ondan çok ağır Bedel ödetiyor yani Fransız devriminden bu yana Fransız siyaseti ve Napolyon'un düzeltebilir dogol'ün ne hale getirdiler değil mi milli Kahraman dünyayı Ama öyledir Yani bu Nisa Siyasete girmeyelim Benimki sen kanaatımı böyle yani Fransız siyaseti hala yani bu Herhangi bir bağımsız kararmaya çalıştığı an Fransızlar hemen Manipüle edilir Çünkü hala onu çözemediler Fransız devrinden bu yana ne yapacaklarını da karar veremediler Fransızlar Bu bağlamda şu anda yani ne demek bu hocam ya anne saksonların ya Almanların Rusların yani Kendi başlarına yön verecek bir durumda değiller yani tarihinin döneminin en büyük imparatorluklarından biri Osmanlı ona rabte olmuş durumdaydı tabi uzun bir yıllar kendine ait bir perspektifi olan siyaseti olan kültür olan o yaradan kurtulamamışlar ama sanki bugün dünyaya hala o eski güzel günlerin şeyiyle bakmak istiyorlar Fransa siyasetinde kafasından bakıyorsak onlar da öyle bakıyor orada tek belirsiz olacağım Almanlar zannediyorum insanların kültürleri kendilerini kolay kolay terk etmiyor Hani bir gençlerin içindedir ya Seçkin bir ailenin seçilmiş aristokrat bir ailenin ya da burjuva'nın çocuğu ama hep o sınıfı reddetti köyünlere yaklaştı köyünler de onu kabul etti de Arada derede kaldı yani öyledir bu iş şimdi sen o geçmişteki tortular zihninde Baki kalıyor binaları görüyorsun Efendim tarihini okuyorsun bu ta şeyde meşhur bir yazarları var ya Amerikan demokrasi üzerine bir kitabı olan şimdi o kitabı Okuduğun zaman şimdi unuttum bak Aklı kitabı Okuduğun zaman adam bütün derdin bütün derdi kaybedilmiş Fransız gücünün şeydir arayışlıdır yani Amerika'yı üzerinden konuşuyor ama kaybettiğini kaybettiğini anlatıyor Bu gayet doğal bir şey ya Eyvallah eyvallah yine de tabii şeydi hocam Fransız İngilizceye yenilmiş olması o konuda mutasyon konusunda sizi rahatlattı Evet pek çok konuda yenilmişlerdir merak etmesin bu bu anlamda bu şeyi ördü diyorsunuz siz dili en önemli etkenlerden biri Türkiye Cumhuriyeti Devletinin tecrübesini dilli olan ilişkimizden bu anlattıklarımı temsil edebiliriz yani hiç bilgi bilgini ifade edildiği dil aynı zamanda bizim ulus bilincimizi millet bilincimiz de belirliyor bir ulusal olabilmenin şartlarından biri değildir zaten yani düşünün Amerika bağımsız ilan ettiği zaman İngilizce ama o İngilizceyi dönüştürmeye Çalışıyor yani amerika'dayken bunu dinledim kelimelerin telaffuzlarıyla oynamaya farklı olalım ingilizlerden biz amerikalıyız aynı değil ama farklı olanı beni tekim bunu beceriler de İsrail kurulduğu zaman ilk yaptığı şey ölü ibraniceyi diriltmek de Çünkü Çağdaş döneminde yaşıyor Bunlar özsel varlıklar değil ileride bin yıl sonra ne olacak bilemiyoruz yani Ulus Devlet bugünkü anlamıyla ortaya çıkmış bir şey tarihsel bir Hadise ve bu transfer Hadise'nin en önemli bileşeni değildir ya yani sen şimdi Türk Birliği sağlamak adına türkü konuşarak Türki kökenli ortak bir dil oluşturabilir Azerbaycan'da Azerbaycanlı Azerbaycan ağzını korumak istiyor Yani bunu bunu tartıştıklarını biliyorum ben Türkçe'nin etkisini tartışıyor şu anda Özbekistan azerbaycan'daydık ama orada bir dil oluşmuş o dil onun kendi milli kimliğinin bir parçası bir ifadesi onu korumak istiyor muhafaza etmek istiyor anlatabiliyor muyum Dolayısıyla dikkat et işte Kazakistan kazakçıya geçmek istiyor alfabeyi değiştirmek istiyor bağımsız olmak kendi başına hain olmak hep başına yeterli İlla onu dille senin desteklemen lazım millet olmanın askeri kriterlerinden biri değildir bu durumda şartların izin verdiği bir tabloda Orhun yazıtlarındaki [Müzik] alfabeye dönmek üzere bir şey de olacaktır Bu şey devam ettiği sürece alfabe çok önemli değil aslında bu konularda Yani aynı alfabesinden dönüp işte Evet şeyi diyorsun sen o tahta alfabe kuralım ya da dilleri yakınlaştıralım meselesi o açıdan önemli yani Özbek kimliğinin bir bileşiğinde özbekçedir bu durumda türkiye’nin yaşadığı kendi mahsus macerasını düşündüğümüz zaman dilimizi elimizden alanlar denebilir Eğer yani Türkçenin sadeleştirme ile zayıflatılması onları aşıyoruz abi Bunlar onlar geçmişte kaldı o dönemin şartlarında Bunlar yapıldı Şimdi onlar aşılıyor yani kimse dengelemiyor Evet öyle bir macera yaşadık Ama bu macera Cumhuriyet döneminde başlamadı bu ta Mustafa Reşit Paşa döneminde başlıyor şanzımanla birlikte başlıyor bu çünkü yavaş yavaş Ulus devlet olma dedik ya Türkiye Cumhuriyeti İkinci Mahmut döneminde atılmıştır bak ben sana bir şey söyleyeyim mi ilk Güneş değil teorisi metni Abdülhamit'e sunulmuştur Yani Hz Adem'in dili türkçedir tüm diller diyenler Türkçe'den türemiştir metni Abdülhamit'e sunulmuştur bu arayış o dönemde var ya yok zaten hocam bir dönemi ya da bir grubu şey yapmak üzere söylemiyorum alfabe değişikliğinden ölçü değişikliğine kadar her şey içinde de Japonya'da belli olanlarda oluyor Osmanlı'da bunu düzeltecek bir imkanımız var geçmişi ağlamak değil de geleceği inşa etmemiz lazım O iradeyi bitmez bu şeye kadar gider Çaldıran kavgasına Ankara savaşına herkesle kavga edersin ne demiştik hatırlar geçmiş Savaşı kazanmak için gelecek Savaş planlaması yapılmaz hiçbir savaşın kazananı olmaz artık o bitti çünkü Eyvallah geçmiş bir şey ağlamak yerine geleceğe bakalım geleceği inşa edelim bakalım değil Şimdi baktığımız zaman böyle yine bakarız inşa edelim bir orada bir kafamız yoralım yani ortaya bir niyet koyalım cam vaktimiz sona erdi öyle mi İyi akşamlar dileyelim o zaman Önümüzdeki hafta inşallah Görüşmek üzere hayırlı akşamlar [Müzik]