Değerli arkadaşlarım hepinize merhabalar. Bugün yepyeni bir üniteyle karşınızdayız. Bayıldığınız bir ünite farkındayım. Şimdiden bayıldım hocam diyeniz daha hiç demeden.
Değerli arkadaşlar 600 yıllık bir tarih olan Osmanlı etin kültür medeniyeti tabi ki kitaplara sığmaz, ansiklopedilere sığmaz. Ancak bizim hem ilgi çekici açısından anlatabilme hem de sınavda gelebilme açısından bizim bu dersi, bu üniteyi yapmamız lazım. Tahminimce 7-8 video. çıkacak ya eski KPS videolarımda ele hatırla 12 video bu. Ortalama 8 video civarında Osmanlı eti kültür medeniyeti bitirmeye çalışacağım.
Tabi öyle bir şeyimiz yok. 9'da da bitebilir. 10'da da bitebilir.
Onu artık anca bittiği zaman göreceğiz yani. Çok konuşanlar az yani çok konuşma yapılan bir derstir Osmanlı etikültür medeniyeti. Arkadaşlar bunun hakkında ansiklopediler yazılıyor Mehmet. Yani Osmanlı etikültür medeniyetinin sadece siyasi tarih değil bak siyasi tarih ayrı kuruluş, yükselme, duraklama, gerileme, dağılma.
Biz ben önce kültür medeniyeti anlatıyorum öyle söyleyeyim bir öğretmen olarak bir bütün içinde anlatıyorum. Sonra siyasi tarihine geçiyorum. Şimdi bazı arkadaşlar bana soruyor.
Hele ileride de videolar tamamlanacak ya. Örnek kuruluş, yükselme, duraklama, gerileme, dağılmaya çektim koydum. Bir de başlarda kültür medeniyet var. Öğrencilerden gelen ilk soru, hocam dershanedeki hocamız kuruluştan var.
O zaman sen dershanedeki hocana da uymak istiyorsan sen kuruluş çizdi. İlla ben bu sırada gittim diye sen de bu sırada gitmek zorunda değilsin. Ama öğretim yönü temi açısından önce kültür medeniyeti toplu olarak görmek her zaman daha iyidir.
Ardına neyi görmek değerliyse siyasi tarihi ayırmak daha iyidir. O yüzden kültür medeniyet kavramı Osmanlı devleti için olmazsa olmaz. Biz Osmanlı devleti diyoruz ya, hani tarih açısından.
Aslında sülalesi sanmıyorsunuz Osmanoğulları sülalesi. Özellikle Batılı yazarlar Ottoman veya Atman olarak nitelendirilir. Mesela Bizanslılar Atman der Osmanlıya. Veya hepimizin bildiği ismiyle Devlet Aliye.
Bu gerçek ismidir arkadaşlarım. Her devletin bir gerçek adı vardır. Bak bu konuda bazen biz hatalar yapıyoruz.
Osmanlı Devletinin gerçek adı Devlet Aliye'dir. Tamam, yani yüce devlet anlamında kullanılan bir kelimedir. Osmanlı olarak onu Kur'an sülalesinin adıdır.
Ottoman, Atman, Gaziler, bunlar da nedir? Osmanlı'nın diğer atları olarak bilinen atlandır. Bu arada Osmanlı'nın etkili türü medeniyette bir devlet yönetimine başlayacağız. Devlet yönetimini ikiye ayıracağız.
Bir, merkez teşkilatını işleyeceğiz. Bakın şu gördüğünüz hep merkez teşkilatı. Bunun devamında ikinci videoda sarayları ve divanı hümayunu işleyeceğiz. Sonra ikinci kısma, yani...
eyaletler yani Taşla Teşkilatı'na geçeceğiz. O zaman dikkat. Biz devlet yönetimini ikiye ayıracağız.
A. Merkez Teşkilatı ve Taşla Teşkilatı. Var mı sıkıntısı olan?
Var mı sıkıntı? Haydi bakalım duanı aldın abdestini de aldın on numara. Bu bela hazır artık dersimize.
Şimdi bu arada şunu da söyleyelim. Osmanlı Devleti'nin diğer adlarını da yeri gelmişken bir yazalım. Alt tanesini en azından yazalım.
Devletin gerçek adıyla başlayayım ben. Devletin gerçek adı nedir normalde Osmanlı Devleti'nin? Devleti Aliye'dir.
Normalde kurucusu kimdir peki yani sülale açısından? Osman oğullarıdır. Yine bir başka adı bu devletin ne diye geçer?
Gaziler Devleti diye geçer aslında. Bir başka mesela Otloman değil mi? Hadi.
Gürrüz'e veya Atman. Doğru mu? Var mı başka?
Ne? Osmaniye. Osmaniye. İki yeridir bu tür işler.
Evet. Bu tür değerli arkadaşlarım. Tabi Osmanet'in diğer adları konusunda aslında yüzlerce adlar.
Bakın. Bizim mesela bir devlet hakkında onun devletin orijinal ismini söylemeden de başka devletlere mesela farklı isimlerle söyleyemeyiz. Örnek Gazneliler devletinin diğer adı Yeminiler devletidir.
Karanlar devletinin gerçek adı Afrasiyabollarıdır aslında. Ama biz Karanlar demişiz. Bir yazar zamanında ona öyle demiş.
Biz de o yüzden böyle diyoruz. Anlaşıldı mı? Normalde daha çok adı vardır Osmanlı devletinin. Peki Osmanlı devletinin oluşturan etmenler nedir? Aslında bu Osmanlı devletinin oluşturan etmenlerden ziyade bütün devletleri aslında hemen hemen...
oluşturan etmenlerdir. Meseleneler vardır. Ne olmazsa devlet olmaz. Mantıklı düşün. Halk.
Başka ne olmazsa devlet olmaz. Ülke. Başka ne olmazsa devlet olmaz.
Askeri erişim teşkilatı. Bak oraya. Teşkilat. Bu teşkilatı askeri olarak yapamazsın. Bu devletin teşkilatı anlamına gelir.
Bir tane daha var. Ya da diğer adıyla bağımsız. Doğru mu?
Arkadaşlar siz bir yere hakim olmazsanız bir ülkeye, o ülkenin içinde bir halk yaşamazsa ve siz teşkilatını kuramazsanız asla ne olamazsınız? Devlet olma imkanınız söz konusu değil. Peki Osmanlı'daki klasikler ama Osmanlı kültür medeniyetinin oluşumunda aslında şunlar etkilidir. Bir, fethedilen bölgelerdeki uygulamalar.
Şimdi bir de soru. Osmanlı Devleti Belgrad'ı fethetti diyelim. Belgrad'da yaşayan Sırtlar veya oradaki yaşayan insanların kendine ait bir vergi düzenleri vardı. Sen gidip o adamı vergi düzenini hemen bozamaz.
Zaten Osmanlı Devleti de buna yapmaz. Niye? Tebbi çeker.
O yüzden Osmanlı Devleti fethedilen bölgelerdeki halkın sevdiği uygulamalara da dokunmamıştır. Halkın ezildiği şeylere dokunup müdahale edip orada istimaletlenen bir politika var ileride anlatacağım. Kalp kazanmaya çalışmıştır. Osmanlı Devleti'nin yüzlerce millet, farklı coğrafya, üç kıtada hakimiyet sürmesinin temel sebebi nedir? Adalet duygusu.
Adalet olmadan olur mu? O yüzden adalet şu demek değildir. Herkesin bir kanuna uyması değildir.
Burayı yanlış anlıyoruz. Adalet insanların bağlı bulundukları mezheplere, dinlere veya herhangi bir eski gelenek örf ve adetlerinin dokunulmamasıdır. İşte Osmanlı bunu yapmıştır der.
Çünkü adam ondan memnun. Adam ondan memnunsa Osmanlı ne yapmamıştır? Dokunmamıştır. O zaman dikkat. Klasik dönemde ne vardır?
Fethedilen bölgelerdeki uygulamalar. Bu kültürel esas olur ya da o devletin veya o halkın uyguladığı esaslar olur. Başka İslam'ın getirdiği, doğru mu? Esaslar, bir tane daha var. O da Orta Asya Türk gelenekleri.
Orta Asya Türk gelenekleri. İşte bizler bunlar neyi oluşumunu sağlamış? Osmanlı'nın kültür medeniyetinin oluşumundaki etkenler olarak görüyoruz değerli arkadaşlar. Peki, İslam öncesinden beri işliyoruz, doğru mu Ela?
Hükümdarın ise... Sembolleri ve ünvanları. Hükümdarlık sembol ve ünvanları. İslam öncesi de farklıydı.
İlk Müslümana geçildi. Orada da biraz farklı var. Ama en büyük İslam ülkesi Osmanlı Devleti olduğuna göre tarihte. Osmanlı Devleti'nin tabii ki bütün sembolleri kullanması normal değil mi?
O zaman padişahlar hemen hemen bütün sembollerini kullanmışlar mıdır? Tüm sembolleri kullanmışlardır. Ancak Osmanlı Devleti'nde değerli arkadaşlarım. Ok kullanılmamıştır. Yani ok bir sembol değildir.
Kullanılmamıştır. Ok bir mühürde kullanılmıştır. Mühürü biliyorsun değil mi?
Bak şöyle. Bu ne? Çocuğa soruyorum bu ne diyorum.
Iyı diyor. La ıyı olur mu? O okla yay.
Okla yayın simgesi. O yüzden değerli arkadaşlar. Burada ok yay Osmanlı'nın damgası.
Yani mühürü olarak kullanılmıştır. Osmanlı'nın kurulurken. Turul dizisinde kuruluş Osmanlı dizisine bakın zaten. Bu boyunda simgesini görüyorsunuz.
Peki Osmanlı'da ünvanlar tabi ki Osmanlı sınırlarını genişlettikçe de birçok ünvan aldı. Örnek Orhan Bey diyoruz. O zaman Bey ünvanı kullanılmış.
Sultan, Fatih Sultan Mehmet diyoruz. Sultan ünvanı kullanılmış. Padişah ünvanı kullanılmış. Kayser Rum.
Bu ünvanı kullanan Fatih Sultan Mehmet. Yani Rum ünvanı kullanılmış. Yine baktığımız zaman başka neler var? Hüda Bendiger.
Hakan kullanılmış. O zaman bizlere de bunları yazmak dışarı. Evet ünvanları tek tek sıralayalım. Buyurun.
Han Hakan Sultan Bey Padişah Hüdavendigar Emir Rum. Doğru mu? Bu böyle gider. Çok ünvan var.
Burada bir şeye dikkat edeceğiz. Ben şu olayı herhalde bu memlekete ya öğreteceğim, öğreteceğim ya öğreteceğim. Bir kere bu kitle, AYT kitlesi veya işte ileriki zamanda bir büyüğünüz olan KPS kitlesinin bir sıkıntısı var.
Arkadaşlar bir konuda çok yanılıyorsunuz. O da şu. Size dünya tarihinde ilk su... Sultan ünvanı kim kullandı derse cevabınız Gazneli Mahmud olacaktır. Neden?
Çünkü Gazneli Mahmud'un kurulduğu devlet olan Gazneliler 963 senesinde kurulup 1187 senesinde yıkılmıştır. Doğru mu? Osmanlı'nın kuruluş tarihi 1299. Bazı kaynaklara göre 1302'dir fark etmez.
1299'da kurulup saltanatın kaldırıldığı 1922'de sona ermiştir. O zaman dikkat. Mantıken Gazze'liler mi daha önce yaşadı Ela? Osmanlı mı daha önce yaşadı? O zaman dünya tarihine mantıken Sultan Ümanlık kullanan kim?
Gazze'li Mahmut da bizim bu öğrencimiz hala sorularda niye yapamıyor? Hala bu soruyu bana Instagram'dan atıyorlar ya. Şaşırıyorum valla ya.
Bir devlet başkanı, bir devletten daha önce yaşadığına göre mantıken dünya tarihinde diyoruz zaten adı üzerine dünya tarihinde. Ben gazileri daha evvelden işlemedim Osmanlı'ndan önce. İşledim ben Osmanlı'ya daha yeni mi geçiyorum? Evet o zaman mantıken dünya tarihinde ilk kullanan Mahmut'tur.
Gazneli Mahmut. Şimdi soruyu değiştirdim. Osmanlı Devleti tarihinde bak o zaman burada bir kıstas var. İlk kullanan kimdir diye sordum.
Padişahlar açısından Orhan Bey'dir. Kullandığı ünvanın adı Sultanül Guzat'tır. Yani gazilerin sultan ünvanıyla beraber Osmanlı Devleti tarihinde ilk sultan ünvanını kullanan kimin olduğunu görüyoruz.
Orhan Bey lütfen şu ikisini ayrı dilerim artık ya. Vallahi yani gelen mesajın hatta bir de bana sormanıza gerek yok ki arkadaşlar. Önünüze internet denen bir şey var yani.
Bu kadar zor değil bazı şeyler. Yani bu kadar basit soruları bizlere atmayınız lütfen. Zaten zamanımız çoklar. Bir de bu tür sorularla ben bir de kızarak cevap veriyorum. Niye kızarak cevap veriyorum?
Emin olduğunuz bazı şeylerden lütfen üstüne basın. Hocam ben emindim de arkadaşlar böyle deyince bir ikilemde kaldım. Arkadaşlar senin sınavda arkadaşın yanında yok.
O zaman ne yapacağım? Onlara mı soracak? Veya onlar sana mı soracak? Lütfen emin olduğumuz konularda bastıralım.
Yani bu kadar ayırt etmeyi zor bir şey değil bu. Neleri ayırt ediyorsunuz da bunu mu ayırt edemiyorsunuz ya? O yüzden bir daha söylüyorum.
Dünya tarihini ilk kullanan Sultan-ı Ünvanlı Gazze'li Mahmud. Osmanlı tarihini ilk kullanan ise Orhan Bey'dir. Lütfen bunu da bilirim.
Hatta şuraya not olarak da yazayım. Hatta onu da yazayım. Dünya tarihinde Sultan ünvanını ilk kullanan Gazneli Mahmut'tur.
Doğru mu hocam? Osmanlı Devleti tarihinde ise, doğru mu? İlk kullanan kimdir? Orhan Bey'dir ya.
Ya şunları ayırt edelim. Tamam. Bizim öğrencimiz yapar sıkıntı yok. Peki Osmanlı'da deyince aklımıza hemen hükümdarlar gelir. Sebebi hükümdarların geniş yetkilere sahip olması ve Osmanlı'da merkez otoritenin çok güçlü olmasından kaynaklanır.
Tabi Osmanlı'da de gene kut anlayışı var mıdır yok mudur? Önce başlayalım. Hadi bakalım. Helal.
Kut anlayışı var mıdır yok mudur? Kut neydi? İslam öncesine geri git. Gök tanrı.
Peki İslamiyetle beraberiz gök tanrı diyor muyuz artık? Allah diyoruz. O zaman Allah'ın nasibi ve takdiri.
Allah'ın bir sülaleye... Devleti yönetme yetiştirme vermesi. Peki bu sülalenin bütün erkeklerine veriyorlar mı? Veriyorlar.
Tabi onlarla ilgili ileride veraset değişiklikleri kısmında yaşayacağız. Ama Osmanlı Devleti kurulunda veya daha sonraki dönemlerde tek bir sülaleden yönetilmiştir. Hangi sülale? Osmanlı Oğulları.
O zaman mantıken Allah onu bir sülaleye vermiş bu devleti yönetme yetiştirme. Doğru mu? Osmanlı Oğulları'na.
O zaman kutu anlayışı var mı? Var. İkili teşkilat var mı Osmanlı Devleti'ne? Yok.
Osmanlı Devleti'ne şöyle bir şey duydunuz mu? Bursa ve... Atıyorum Kars iki noktadan yönetiliyor diyebiliyor muyuz devlet? Hayır.
Devletlerin her zaman birer merkezleri var. O merkezler kısmında yaşayacağım. Dikkat Osmanlı'da hükümdar deyip geçmeyin. Hükümdar çok büyük bir idareci.
Çok özel yeteneklere sahip olmak zorunda. Maalesef ileriki zamanlarda çok yeteneksiz padişahların da başa geçmesi. Kısa süreli hükümdar olması.
İşte saray kadınları başta olmak üzere Yeniçerilerin hükümdarları çok çok etkilemesi gibi sebeplerden dolayı Osmanlı'da hem hükümdarlık süreleri kısalmaya başlayacak hem de yeteneksiz ve liyakatsiz padişahlarda başa geçecek. Ancak biz Osmanlı'da klasik dönemde şimdi Osman, Orhan, 1. Murat, Bayezid, 2. Murat, Fatih, Yavuz değil mi? En önemli dönemi işliyoruz. O yüzden bu mantığa göre düşünelim.
Hükümdarların birçok görevleri var. Bir, Hükümdarlığın en önemli görevlerinden biri. Ordunun başında neye çıkar?
Sefere çıkar. İleriki bu zamanda bu gelenek 2. Selim. Biliyorsunuz Kani Sultan Süleyman'ın Hürrem Sultan'dan olma oğludur. İlk defa 2. Selim ordunun başında sefere çıkma geleneğini terk edecektir.
İlk defa. Ondan sonra tabi ki ara ara ordunun başında gene sefere çıkan padişahlarımız olacak ama samimi ileriki zamanlarda bu... Uygulanmayacak, öyle söyleyeyim. O zaman şunu söyleyebilir miyiz?
Hükümdarlar yapar. Peki, divan toplantılarına... Divan toplantılarının başkanlığının hükümdardan sadrazama verilmesi olayı 2. Mehmet dediğimiz Fatih Sultan Mehmet zamanında olmuştur.
Fatih Sultan Mehmet zamanında divan toplantılarının başkanlığı kime bırakılmıştır? Sadrazamlara bırakılmıştır. O zaman Fatih'e kadar neymiş?
Fatih'e kadar divan toplantılarının başkanlığını kim yapıyormuş gene? Hükümdarlar yapar. Hükümdarların herhangi bir konu hakkında vermiş olduğu yazılı emirlere ferman nedir?
Hükümdarların herhangi bir kişiyi kendi himayelerini almalarına... Amanname denir. Hükümdarın herhangi bir devşirmeyi öldürme hakkına sahip olmasına kulluk hakkı denir. Hükümdarların herhangi bir yazılı kanun çıkartmasına hatlu-ümayun denir. Veya hükümdarların, dikkat, dikkat, dikkat, bir devlet memurunu göreve atamasına, görevden almasına, aylık bağlamasına veya aylığını kesmesine verilen yetkinin adı beratnamedir.
Ya da, ya da... Yine Osmanlı Devleti hükümdarların herhangi bir devlet memurunu haksız... Haksız yere zengin yani haksız yere sebepsiz zenginleşmesi üzerine devletin hükümdarın onayıyla onun mallarına el koyma geleneğine müsaade edilir.
En çok gelen sınav sorularından biridir müsaade. Bir kere daha söylüyorum. Osmanlı devleti hükümdarların haksız yere sebepsiz zenginleşen memur.
Örnek vereyim. Haksız yere sebepsiz zenginleşen bir memur. Vereyim mi ki örnek?
Ben bir devlet memuru öğretmenim. Doğru mu Ela? Bir öğretmenin günümüzdeki maaşı 4 bin lira, hafta sonu kurslara gizli alacağı miktar 5 bin liradır. Doğru mu? Kıdeminden dolayı en fazla alabileceği miktar 6 milyardır diyelim.
Peki bir öğretmenin aylık kazancı 20 milyar ise ya haksız kazancı vardır, doğru mu? Ya vergilendirilmeyen bir kazancı vardır ya da ailesinden kalan bir miras vardır. Peki Osmanet'i bunu araştırır.
Ramazan Efendi gel bakayım sen buraya. Sen dersine girdiğin çocuklara özel ders de veriyormuşsun. Kayıt yok, cart yok, çurt yok.
Doğru mu? Gel bakayım sen buraya. O zaman devlet ne yapıyor? Devlet alıyor, buna bir ceza veriyor. İleride anlatacağım cezaların mahiyetini.
Çok farklı cezalar veriyor. Böylelikle adamın malının gitgide erimesini sağlayarak tekrar eski seviyeye getiriyor. Demek ki Osmanlı'ya haksız yere zenginleşme sebebin olamaz. Milli piyango yok bir şey yok.
Çalıştığın anca ticaret yaparsan zengin olursun. Doğru mu? Sabit bir işle zengin olmanın mümkünatı Osmanlı'nın devletinde bulunmamakta.
O yüzden Osmanlı'nın haksız yere sebepsiz zenginleşen devlet memurlarının mallarına el koyma geleneğini biz müsaade ediyoruz. Sınavda soru çıkma ihtimali. En yüksek olan yerlerden biridir müsaadele.
İleride anlatacağım ama müsaadenin de birçok zararı var. Bu sefer de insanlar haksız yere zenginleştiklerini bildiklerinden dolayı paralarını ne yapıyorlardı? Saklıyorlar.
Paralarını ağaç kavuklarına, paralarını toprağın altına gömüyorlar. Yıllar sonra bizimkiler tarlayı kazarken Osmanlı parası oluyor. Nereden geldi bu para? E nereden gelecek adam zamanında korkmuş, bahçesine gizlemiş doğru mu?
O yüzden müsaadele çok çok önemli. Şimdi biz şöyle yapalım. Hükümdarın görevlerinden en azından 6-7 tanesini buraya yazalım. Sanlara da geleceğiz ayrı. Şu hükümdarın görevlerini bir yazalım.
Bir ferman diyelim. Ferman nedir? Hükümdarın neyidir?
Emridir. Hükümdarın emrine biz ferman adı veriyoruz. Hapti Hümayun ne demek hocam? Yazık.
Herhangi bir konuda hükümdarın beyanı veya görüşü. Beyanı veya görüşü diyebiliriz. Mesela amanname diyelim. Duyduk mu böyle bir şey? Aman dileyenene vurulmaz.
Kılıç vurulmaz. Nereden geliyor bu isim? Amanname ismi buradan geliyor.
Örnek. tarih boyunca bugün Türkiye Cumhuriyeti'nin yaptığı gibi birçok mülteci davasına şahit olmuştur. Ne demek istiyorum?
Lehler Rusya ve İsveç'e ayaklanıyor. Hop! İsyan başarılı olamayacak yerlerini Osmanlı Devleti'ne sığınıyor. Osmanlı Devleti bunlara amanname çıkarıyor.
Padişah'ın çıkarttığı amanname ne demek biliyor musun? Buna kimse bu topraklarda zarar veremez. Bu kişi asla geri gönderilemez.
Amanname demek bu demektir. O yüzden amanname ne demekmiş? Hükümdarın ne yetkisidir?
Hükümdarın kişi veya toplumları himaye altına alması. Himaye altına alması. Başka hükümdarın bir başka görevi. Müsadere. En çok gelen sınav sorularından biridir.
Hükümdarın sebepsiz zenginleşen memurların mallarına el koyma geleneğidir. İlk başlatan adam Fatih Sultan Mehmet Çandarlı Kararlı Paşa'nın mallarına el koymuştur. Hükümdarın bir başka yetkisi. Ne yazalım mesela? Yasakname yazalım.
Değerli arkadaşlarım Osmanlı'da yasaknameler adı üzerine. Name ne demek name? Yazmak demek. Yasak.
Ne yasak? İçki yasak. Ne yasak?
Tütün yasak. Ne yasak? İşte 15 yaşında kızlarla evlenmek yasak gibi birçok zaman dönemsel yasaklar da gelmiş. O yüzden yasakname hükümdarın herhangi bir şeyi. Yasaklamasıdır.
Yok mu başka hükümdarın görevi? Beratname. Bu çok önemlidir aynı müsaadere gibi. Beratname neydi?
Atanan kişilerin aylık bağlama yani memurluk görevine başlama belgesi. Ya da şöyle yazalım hükümdarın herhangi bir kişinin bir kişiye aylık bağlaması veya Aylığını kestiğini gösteren, kestiğini gösteren belgedir. Doğru mudur? Adaletname. Bir de adaletname.
Adaletname nedir? Mesela insanlar zaman zaman zulme uğrarlar mı? Hristiyan, Müslüman, Ortodos katı olabilir.
Mesela Osmanlı'nın bir yöneticisi gönderilir, Müslüman oraya. Ama adam Hristiyanlara kötü davranır. Kiliseleri kapatır, kiliselerde tadilat var diye 6 ay, 7 ay açmayabilir.
O yüzden buranın halkı toplanır, başvururlar. Böylelikle padişah adaletname çıkarır. Adaletname herhangi bir bölgedeki haksızlığı giderme davranışıdır.
Hükümdarların kişi... Veya toplumların haksızlıklara, haksızlığa uğraması üzerine çıkarttığı belgedir. Uğraması üzerine çıkardığı belgedir.
Peki, hükümdar deyip geçme hükümdarın bir de sanları var. Şimdi san ne demek? İşte san diye bir şey.
San, san, ünvan gibi aynıdır hemen hemen. Aslında başka insanların veya başka devletlerin Osmanlı Devleti'nin hükümdarlarına karşı takmış olduğu isimlendirmeler. Hükümdarlar ara ara bunları da kullanır. Mesela Osmanlı Devleti'nin sanları nelerdir sorusun.
Ne var mesela? Sahibül Ucat. Aynen öyle. Uçların hükümdarı. Doğru mu?
Uçların sahibi ya da hükümdarı. Örnek. Merzbanı ufuk.
Öyle miydi? Afak. Afak.
Merzbanı. Böyle silelim. Yanlış yazmayalım. Ufukların bir kısmı anlamına gelir.
Doğru mudur? Evet. Ufukların bekçisi anlamına gelir.
Yine bir başka mesela. Gazioğlu Gazi var. Bir tane daha var.
Pehlivanı zaman. Zamanın pehlivanı. Pehlivanı zaman. Zamanın pehlivanı. Osmanet'e sanlar, hükümdarlara ait verilen diğer unvanlar olarak da gördük.
Peki Osmanet'e biliyorsunuz ki değerli arkadaşlarım ilk kurulduğu zaman Osman Bey'in devleti neye göre yönetiyordu? Allah'ın nasibi ve takdiri anlamına gelen kut, kut anlayışına göre. Tüm sülalenin erkek üyelerine ait değil midir Osman Bey öldükten sonra yerine geçme hakkı? Peki bu neye sebep olur?
Taht kavgalarına, taht kavgalarına neye sebep olur? Devletin kısa ömürlü olmasına. O yüzden Osmanlı Padişahlarından 3. Padişah olan biri.
Birinci Murat. Birinci Murat geldikten sonra ilk defa bir şey yapıyor. Ülke hükümdar ve ailesidir. Ailesine aittir anlayışını. Biraz daha daraltıyor.
Ülke hükümdar ve oğullarına aittir diyor. Yani teyze oğlu, amca oğlu, hala oğlu, dayı oğlunun artık ne olma şansı yok Osmanlı Devleti'nde? Padişah olma şansı yok. O zaman Osmanlı Devleti'nde ilk değişikliği yapan adam birinci Murat'tır. Yaptığı değişikliği söyleyelim.
Ülke... Hükümdar ve oğullarına aittir. Doğru mudur?
Güzel, peki Fatih Sultan Mehmet gelmiş, demiş ki kardeşim benim zamanımda benim çocuklarım taht kavgası içine girmesin, birbirini öldürmesin, kendi aralarında. Orada kardeş katli de çıkartılıyor ama bu esnada tam böyle ters bir uygulama gibi gözükse de Fatih Sultan Mehmet zamanında ülke yaşayan padişah'a aittir. Yani şunu demek istiyorum.
Padişah var mı? Var. O zaman ülke onun. Sen anca öldükten sonra bir şeyler yapabilirsin.
Kendi aranızda şimdiden kavga etmenize gerek yok. Peki önünü alabiliyor mu? Alamıyor.
O yüzden ne çıkartılıyor? Kardeş katli meselesi çıkartılıyor. Kardeş katli, ülkenin geleceği için kardeşini katledebilirsin, öldürebilirsin.
Ama ülkenin geleceğini düşünen, yani bu olay ileride çok istismar konusu da... Olacak zamanları da olmuştur değerli arkadaşlarım. Çok tartışılıyor hala bu konu.
Yani ne gerek var insan kardeşini boğdurur mu? Bir de Osmanlı'da kan dökmek de yasak biliyorsun. Boğdurma olayları çok fazla.
Tabii ki tarihi incelediğimiz zaman haklı olunan yerler de olmuş ama haksızlık yapılan çocuklar da olmuş. Yani insan kendi kardeşini boğarmış mantıken düşündüğümüz zaman. Ama o dönemin şartlarıyla düşünmemiz gerektiğini hala bir kere daha söylüyorum. Ülkenin hükümdarın padişahı, yani Osmanlı'nın padişahı olmak için insanlar, kardeşler, kardeşlik mi kalır?
İnsanlar bugün ölen dedesinin miras topraklarını paylaşırken birbirine giriyor ya. Ufacık bir toprak parçası, doğru mu hocam? İnsanlar köylerine gitmezler Mehmet.
Köylerinde kalan bir arsa için birbirlerle savaşırlar, dövüşürler, kusurlar, barışırlar. Doğru mu yani? Acayip acayip işler. Yani senin ömründe hiç gitmediğin bir toprak parçası için, dedenden sonra toprak parçası kalınca var ya, öyle bir kıymete biliyor ki.
Ama gel gör ki bir de düşünün siz şu kadarcık bir toprak parçasına bir de Osmanlı'nın hükümdarı olacaksınız. İki kardeşsiniz mesela Ela senle ben. Kardeşim Mehmet de bizim padişahımız. Mehmet öldü ölecek, hastalandı. E ne yaparım ben seni?
Kesin öldürürüm. Niye öldürürüm? Ben çünkü tek başına çıkacağım yani.
Anladın mı? Sen de beni öldürüyorsun. O yüzden abi kardeşlik olmuyor. Kardeş kalleş oluyor. O yüzden kalleşin katli vay.
Acı boğuluyor. Olayın aslı bu. 1. Murat'tan sonra Osmanlı'da son değişikliği yapan adam 1. Ahmet'tir.
Ahmet diyor ki yani kardeşlerimizin birbirlerini öldürmelerine gerek yok. Kaç kardeşim var benim? 10. O zaman 10 tane oda yaparım. 10 tane odada bunlar birbirlerini görmezler.
Onunla farklı zamanlarda dışarı çıkartırım. Ama bu adamlar da devlet tecrübesi görmeden ne yaparlar? Tahta geçecekler. Bu da Osmanlı'da liyakatsiz padişahların başa geçmesine sebep olacak. Birinci Ahmet Taht kavgalarında ölümle sonuçlanan vakaların önüne geçmiştir.
Yapmış olduğu hamlenin adı Ekber ve Erşed'dir. Ekber kelime manası olarak nedir? En büyük, Erşed. En akıllı, en zeki. Tamam.
O yüzden Osmanlı'da gelen son veraset değişikliğini kim yaptı? Birinci Ahmet yaptı. Son değişiklik dikkat.
Ahmet'ten soru gelir haberiniz olsun. Ne diyeceğiz buraya peki? Ekber, en büyük ve Erşed, reşit kelimesinin çoğulu, en akıllı, olgun yani.
Erkek üye tahta geçecektir. Olay bu. Peki Osmanlı Devleti'nde şehzadeler hem sayıları dönem dönem çok fazla olmuş. Çünkü niye?
Mesela bazen duyarsınız bazı Osmanlı padişahların çocukların sayıları bile belli değildir. Bazı Osmanlı padişahların hiç çocuğu olmamış. Bir tane iki tane onlar da zar zor yatırı yaşatabilmişler. Aksiyle dönemsel hastalıklar var. Sallıyorum menenjit var ölümcül işte ne bileyim tifo var ölümcül ve o dönemde bak mesela kızamık sen günümüze tedavisini bulsun ama o zaman da diyelim ki tedavisi yok o zaman ne oluyor?
Bu hastalık saraya sıçrarsa bundan sonra o şehzadeler var ya böyle pamuklarda şey yapılıyor böyle büyütülüyor niye? Aman ona bulaşmasın da çocuk çünkü padişah olacak zaten bazen iki kişi falan kalıyor mesela nasıl korunuyor biliyor musunuz Osmanlı detayı? İbrahim mesela tarihte deli İbrahim denilen anlamlı bir parça deliliğinden melliyinden değil de ondan deli olan.
padişahlarımız da var. Deli İbrahim'e veya işte İbrahim'e tek çocuk kalıyor Mehmet. Hadi bakayım şimdi ne yapacaksın o çocuk? Ölürse ne olacak? Osmanoğulları sülalesinin soyu kesiliyor.
O yüzden mesela İbrahim'e çok ciddi bir emek sarf edilmiştir. Ölmemesi için. Hastalıktan.
E biz bunu ne anlıyoruz? O zaman şehzade dediğin şey gerçekten çok kıymetli. Çünkü ilerinin padişahı.
Peki ben şehzadeleri ne yapıyorum? Nasıl eğitiyorum? 7 yaşlarına gelince şehzadelerimiz sancağa gönderiliyor. Önce eğitime gönderiliyor. Eğitim derken.
Enderun denilen bir okulda eğitimine başlıyor. 12 yaşına geldikleri zaman da başkan nereye gönderiliyor? Sancaklara, Kütahya'ya, Bolu'ya, Isparta'ya, Kastamonu'ya, Kefekırım'a, Karaman'a, oraya buraya. Ve bunlara gittikten sonra bu çocuk 12 yaşına gönderiliyor ya oraya.
12 yaşına artık babasının ölmesini bekliyor, oranın valisi oluyor. Peki vali olursa yanlarında lala adı verilen kişiler gönderirsem, eski atabeyler yani. Peki o zaman ne olur?
O zaman bu çocuk sancağa çıkma sistemiyle yetiştiğinden dolayı çok tecrübeli olur. Artı bu çocuk ayrıyetten ileriki zamanlarda babasının hattı boşalınca veya ölünce kendisi çok rahatlıklı devleti idare eder hale gelmiştir. Mesela biliyoruz ki Fasudan Mehmet 20'li yaşlarda İstanbul'u fethetmiştir.
Bir çocuğun 20 yaşında İstanbul'u fethetme olasılığı şu an nedir? İmkansızdır. İmkansız.
Bizim bu zamandaki çocuğa soruyor yok diyor ben TETA'yı çalışıyorum kesinlikle gelemem der yani. Bizim bebeler böyle. Kafayı derse bozuyoruz çünkü. Mecburiyetten hayat sana sınav denen bir olgu yaratmış.
Sen de buna çalışıyorsun. Sen hayatı bu zannediyorsun. 20 yaşta Fahri Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethetmesi. İstanbul gibi bir yeri fethet.
Bakın Karaman'ı fethedebilir. Anlatabiliyor muyum? Mersin'i fethedebilir.
Ama İstanbul gibi bir yeri fethetmesi hiç öyle azımsanacak bir iş değildir. Fahri Sultan Mehmet dediğimiz adam da sizin bildiğiniz bir adam değildir. Sadece İstanbul'u fethetiyle bilmemeniz gerekti.
Fahri Sultan Mehmet çok yönlü bir adam. İleride Osmanlı'ya dediği şehzadeler. Bakın şehzade nasıl yetişirse devlet... Devletin başına geçtiği zaman da oluyor. O zaman şehzade yetiştiren hocalar ve şehzadelerin yanlarına gönderilmiş olan lalar iyi yetiştirirse ne oluyor?
İyi hükümdar oluyor. O zaman iyi hükümdar olmanın şartı ne? Önce sancağa çıkma sistemidir.
Ancak sancağa çıkma sistemi ne zaman kaldırıldı? 1. Ahmet'ten bir önceki parçası 3. Mehmet sancağa çıkma usulünü kaldırdı. Böylelikle Osmanlı'da liyakatsız ve işi bilmeyen padişahlar ortaya çıkmıştır.
Osmanlı'da şehzade eğitimini bizler de başlayalım. Şehzadeler 7 yaşında eğitim hayatına başlarlar. Eğitim hayatına başlarlar.
12 yaşında ne yaparlar? Sancağı görürler. Sancağı gönderirler, sancağı lalalar önderliğinde gönderirler ve bu çocuklar ne yaparlar değerli arkadaşlarım başkan? Gittikleri yerlerde Çelebi ünvanını alırlar.
Çelebi bilgili hükümdar demektir. Eskiden adı Şehzadeydi ya, şimdi ne oldu? Çelebi. Ünvanını alırlar.
Olay bu. Peki önemli şehzade sancaklarında bir yazalım. Neler var mesela?
Manisa. Trabzon, doğru mu? Kütahya Isparta İngiltere Sivas, Konya, Bolu, Çankırı.
Var mı Çankırı? Çorum? Var tabii. Amasya. Şehzadeler kenti diye de geçiyor zaten.
Evet Antalya var. Bunlardan özellikle şuraya bir dikkat edelim. Arkadaşlar Şehzadeler kenti Çancıklar arası Çankırı, Çorum, Bolu, Antalya belki bilmiyorsunuzdur. Veya Isparta, Kastamonu. Bunlar bilinmedik olanlar.
Bir de bilindik olanlar var. Dört tane bilindik vardır. Manisa, Trabzon, Kütahya ve Amasya.
Bunlar en çok bilinen yerlerdir. Kırım var mesela. Kefe diye bir yer var orada. Mesela orası da nedir?
Vardır. Başka nere vardır mesela? Ne? Karaman. Karaman vardır.
Eski adı Laren'de. Başka? Kastamonu. Kastamonu, Balıkesir ve Rumeli yazayım şuraya. Rumeli'de bazı yerler vardır derler.
Rumeli'de de gidip oralarda da bizler sancak sistemiyle yetişiyoruz. Böylelikle iyi yetişmiş padişahlar elde ediyoruz. Bu arada şunu da bilmek lazım. Osmanlı Devleti tabii ki bu şehzadeleri yetiştirirken 3 şeye önemli. vererek yetiştiriyor.
Bunlardan bir tanesi devleti ebed müddet. Devleti uzun ve soluklu, soluksuz şekilde yaşatmak. Devleti uzun süre varlığını korumaya. Biz ne isim vermişiz?
Devleti ebed müddet. Ayrıyetten ne diyoruz? Nizam-ı alem. Daha evvelden de işledim. Dünya düzenini sağlama anlamına gelir.
Yine Osmanlı Şehzadeleri ve hükümdarların bir başka devletsel anlamdaki görevi nedir? Kanuni kadim ne demektir? Devletin kişilerle, devletin toplumlarla, devletin fertleriyle kendi aralarına kurmuş olduğu kanun ilişkisi.
O zaman Osman Devleti devletini yaşatmak için üç şeye dikkat eder. Bunlardan bir tanesi nedir? Devleti ebed müddet. Ne demek bu? Devleti sonsuza kadar yaşatmak.
Felsefemiz bu. İkinci felsefemiz nizama alem. Ne demek nizama alem? Dünya düzenini. Sonuçta sen üç kıtaya eğiliyorsun.
Amacın dünya düzenini kurmak. Ve üçüncü olarak değerli arkadaşlarım. Kanunu kadim. Nedir kanunu kadim sorusuna?
Kişilerin veya devletin... Ve kişilerin kanunla korunması. Kanunla korunması.
Osmanlı heyeti bunlara da dikkat etmiştir değerli arkadaşlar. Peki Osmanlı heyetin başkentler konusuna gelmeden önce Osmanlı heyeti kuruldu bir coğrafyaya bakalım. Osmanlı heyeti kuruluş coğrafyası.
Harfesi neresidir diye sorusunun cevabı Söğüt ve Doman iç civarlarında kuruldu ve yayılma alanı olarak İznik, Bursa, Yenişehir, Kocaeli bu bölgeye yayıldı. Yalova gibi. Şimdi değerli arkadaşlar dikkat et. Osmanlı Devleti'nin yayılmış olduğu bu bölgenin Bizans İmparatoru ve eski latince isminin adı Bitinya'dır. Bakın Kilikya diye bir bölge var.
Neresidir Kilikya? Adana Çukurova bölgesinin adı Kilikya. Kapadokya denilen yer.
Nevşehir, Ankara, Orta Anadolu. Bitinya denilen yer neresi? Osmanlı Devleti'nde peki?
Neresine nitelendiriliyor? İşte bu dediğimiz Eskişehir, Bolu, Yalova, Kocaeli, İzmit, Karamürsel. Buranın adına da biz ne isim vermişiz değerli arkadaşlar?
Bitinya adını verilmiş. Daha evvelden verilmiş. O zaman Osmanlı Devleti nerede kurulmuş ona bakalım.
Osmanlı Devleti'nin kurulduğu. Topraklar Bitinya bölgesidir. Bitinya bölgesidir. Bilmeyen arkadaşlar bu kelimeyi öğrensin. Bitinya bölgesidir.
Tamam. Bunu da söylemiş olalım. Şimdi yine Osmanlı'da çok tartışılan bir konu olan bir şeye değineceğim. O da Osmanlı'da başkentleridir. Başkentler konusunda hata yaptığımızı baştan söyleyeyim.
Sebebi şu. Osmanlı'da başkent kelimesiyle merkez kelimesi aynı anlamda kullanılmaz. Bir.
Osmanlı'da merkez demesi başkent demek midir değil midir hala tartışma konusu. Bu da iki. Osmanlı'da fethettiği bölgelere ordugahını oraya taşıması demek biz ya merkez ya da başkent olarak nitelendiriyoruz.
Örnek Osmanlı'da 1298. Karacahisar'ı fethettikten sonra Karacahisar'a kad atadı, ilk vergiyi oradan aldı. Askeri teşkilatı olanı ilk Alpleri, Mertleri hep oraya yolladı. O zaman Osmanlı Devleti'nin bize göre ilk başkenti Karacahisar'dır. Karacahisar'dan sonra Bilecik'tir. 1302'de orası fethedilmiştir.
Yani başkenttir veya diğer adıyla nedir? Şöyle yazalım. Merkezdir. Yani illa başkent demeye gerek yok.
Kara Cahil Sal. 1302'de Biricik fethedildi. Neresi oldu? Biricik. Şimdi burada bir şeye dikkat etmek lazım.
Değerli arkadaşlarım Osmanlı Ede 1326. tarihinde Bursa'yı fetheder. Ancak Osmanlı 1326 yılında Bursa'yı fethettikten sonra hemen Bursa'yı başkent yapmaz. Ondan sonra fethettiği 1330'daki İznik'i yapar.
İznik'e gelmeden önce de Yenişehir yapar. Yani burası çok karışık. O yüzden 1326 şöyle yazsak daha iyi olur. 1330 desek daha iyi olur.
Buraya ne yazacağız 1330? Şeylerinizde video ders notlarınızda 1326 olur. Bunu 1330 olarak değiştirelim.
İznik yapalım. 1335'e ne yapalım? Bursa 1353 Sazlıdere Savaşı'ndan sonra Edirne 1453'te İstanbul. İstanbul'la beraber Osmanlı hangi döneme geçmiştir?
Yükselme döneminde o zaman şundan öncekiler hangi dönemin başkentleridir? Kıvı. Kuruluş döneminin başkentleri olarak biz bileceğiz.
Peki Osmanlı Devleti'nin en uzun süre başkentlik yapan şehit İstanbul'dur. Ve Osmanlı Devleti İstanbul birçok adlı adlandırılır. Eski adıyla Konstantiniye, Konstantinopolis, Asitane, Dersaadat, Saadet, Payitaht, İstanbul gibi isimleri vardır.
Bunlar... İstanbul'un diğer hatları. Hatta bazen yarışma programlarında İstanbul'un diğer hatları da soruluyor.
Aşağıdakilerden hangisi biliyor? İstanbul'un diğer hatlarından biri değil. O zaman İstanbul'un şu diğer hatlarını ben bir yazayım. Kostantiniye. Tamam.
Kostantini şehri İstanbul Kur'an olduğu için oradan geliyor. Biztun. Bizans İmparatorluğu'nun eski adı. Oranın da başkanı. Başka Kostantina Polis.
Değil mi? Ve tabii ki bizim taktığı isim İslambol veya Asitane. Şu kelimeye bir dikkat. Arkadaşlar Asitane kelime manası olarak büyük dergah demektir. Tekke diyoruz ya zaviye.
Bunların dergahına biz Asitane'dir. Örnek Konya'nın mesela Mevlevilik biliyorsunuz tarikatı vardır. Eskiden tarikat denilmiş.
Ne denilmiş? Mevlevi Asitanesi. Yani Mevleviliğin merkezi.
Atıyorum Bektaşiliğin merkezi. Atıyorum Bayramiliğin merkezi. Hacı Bayram Veli.
İşte bunların hepsinde o kelimenin adı merkez kelimesi ne? Asitane. Merkezimiz İstanbul'a olduğuna göre de hangi kelimeyi kullanıyoruz? Asitane ismini kullanıyoruz. Başka hangi ismi vardır Osmanlı elitinde?
İstanbul'un. Payitaht vardır ve der sadece en çok bilinenlerden ve kullanılanlardan bir tanesi de budur kıymetli olsa. İstanbul'un diğer adları da bunlardır.
Daha bir şey söyleyeyim mi? 150 tane adı var İstanbul'un diğer adı. İstanbul'un diğer adları diye yazın Google'a bakayım.
Kaç tane ismi var İstanbul'un? Çünkü her millet orayı farklı adlandırılıyor. Ya sadece bizler değil yani. Dünyadaki Araplar, Endülüsler, işte Emeviler ayrı atlandırıyor, Abbasiler ayrı atlandırıyor gibi. Tabi Osmanlı Devleti yönetim merkezi olarak her zaman sarayları kullanacaktır.
Dikkat! Osmanlı Devleti'nin ilk sarayı Orhan Bey yaptı. Bursa'da yapılan Bey Sarayı. Şu an yıkık vaziyette olduğu için bilinmiyor. Osmanlı Devleti'nin ilk sarayı olan Bey Sarayı'ndan hariç Osmanlı Devleti birçok saray yaptı.
Topkapı yaptı, Çırağan yaptı, Dolmabahçe yaptı, Beylerbeyi yaptı değil mi? Birçok ufak saraylar Galatasaray'ı yaptı gibi. Şimdi dikkat, Osman Devleti'nin yapmış olduğu saraylardan ben önce bilinenleri şuraya bir yazayım, açıklama yapmam gerekenleri. Bey Sarayı.
Topkapı Sarayı, değil mi? İshak Paşa Sarayı, Dolma Bahçe Sarayı, Yıldız Sarayı, doğru mu? Bir saray daha var.
Veya diğer saraylar, bir saray daha yok mu? Diğer saraylar, peki. Şimdi anlatacağız. Değerli arkadaşlarım Osmanlı Devleti'nin ilk sarayı dediğimiz Bey Sarayı'dır. Osmanlı Devleti'nin ilk sarayını kuran Orhan Bey'dir.
Onu yazacağız. Ama Osmanlı Devleti'nin saray diyeceklerden her insanın geldiği gibi Topkapı Sarayı'na gelir. Fazıl Sultan Mehmet'te inşa edilen, Fazıl Sultan Mehmet zamanında inşa edilen bu saray Osmanlı Devleti'nin ilk sarayı.
Osmanlı Devleti'nin en uzun yönetim merkezi olan saraydır. Bir. Yine Osmanlı Devleti'nin bir başka saray ise Arın Doğu Belediyesi ilçesine yapmış olduğu İshak Paşa Sarayı'dır.
İshak Paşa Sarayı doğuya yapıldığı için mantıken ilk yerden ısıtmalı kalorifer sistemi döşenmiş dünyadaki ilk saraydır. Bu yönüyle zaten soru olarak gelir. Artı İshak Paşa Sarayı batık etkisi dediğimiz. Rokoko. Barok, gotik tarzı mimari eserin ilk uygulandığı, bakın tamamı demiyorum, ilk uygulandığı saraydır.
Bazı kapıları bu dediğim mimari stillerle yapılmıştır. Ama Osmanlı devletlerinin. Tamamı Avrupa üzerine yapılmış ilk ve tek saray Dolmabahçe'dir. Dikkat! Teknemimde ilk diyeyim bir daha söylüyorum Osman Devleti'nde tamamı bakın o saray tamamı Avrupa tarzında yapılıyor.
İshak Paşa öyle değil İshak Paşa'nın birkaç kapısı sadece barok, rokok ve gotik tarzında yapılır. Ama Topçay'ın Dolmabahçe'nin tamamı Avrupa sarayları örnek olarak yapılır. Zaten o yönüyle Dolmabahçe diğerlerinden ayrılıyor. Peki başka Yıldız Sarayı biliyorsunuz 2. Abdülhamid'in özellikle yönetim merkezi olarak kullandığı saray Yıldız Sarayı'dır.
Diğer saraylardan Galatasaray'da... sarayı var. Edirne sarayı var gibi. Saraylar var.
Çırağan sarayı var. Beylerbeyi sarayları var. Bunları da bilelim. O zaman Bey sarayı.
Osmanlı etinin ilk sarayıdır. Kimin zamanında yapılmıştır? Orhan Bey döneminde yapılmıştır.
Orhan Bey döneminde yapılmıştır. Gelelim Topkapı sarayına. Fatih Sultan Mehmet zamanında yapılacak. Osmanlı'nın en uzun süre yönetim merkezini yaptığı saraydır. Yönetim merkezini yaptığı saray Topkapı İshak Paşa, Ağrı'nın Doğu Bayazıt ilçesindedir.
İlçesine yapılmıştır. İlk ısıtmalı saraydır. Arkadaşlar bütün saraylar ısınır.
Bu mantığı da şuradan bir geçelim. Isıtmalı saray demek yanlış bir mantık. Bütün saraylar sonuçta ısınacak.
Kalorifer sistemi dememiz lazım. Çünkü diğerleri meşaleyle veya farklı yollarla ısınıyor. Sobayla falan.
İlk ısıtmalı derken buradaki mantık ne? Kalorifer sistemi. İlk ısmalı sarayıdır, onu da söyleyelim. Yine başka Dolmabahçe, Avrupa sarayları örnek alınarak yapılmıştır.
Yıldız Sarayı 2. Abdülhamid'in yönetim merkezi yaptığı saraydır. Yönetim merkezi yaptığı sarayın adı Yıldız'dır. Diğer saraylar, ufak saraylar var burada.
Galata Sarayı var, Edirne Sarayı var, Çırağan var, Beylerbeyi gibi saraylar da vardır. Bunlar da diğer saraylar olarak bilmemiz gerekenlerdir. Diyelim, Osmanlı kültür medeniyete başladık.
Başlamamızla beraber değerli arkadaşlarım, gördüğünüz gibi tahta doldu. Bu tahtadan 8 kere daha dolacak. 8 kere dolacak ve kültür medeniyet anca bitecek. Belki 8 diyorum ama 9 da olabilir bu. 10 da olabilir anca bittiği zaman ben de anlarım.
Peki Osmanlı Devleti'nde bu tablodan gelebilecek sorunun isimlerine bakmak lazım. Soru yerlerine bakmak lazım. 1. Osmanlı Devleti'nde devleti oluşturan etmenleri bileceksiniz.
Halk, teşkilat, ülke, hakimiyet. Osmanlı Devleti'nin gerçek adını bir öğrenelim. Sınavda soru olarak gelecek diye bir şey yok.
Devlet Ali'yi. 1. Bir başka klasik dönemde Osmanlı Devleti kültür medeniyetinin oluşumunda örnek alınanlar. Fethedilen bölgelerdeki uygulamalar.
İslam'ın getirdiği esaslar ve Orta Asya Türkiye burası bilinsin. Ünvanlardan buradan zannetmiyorum. Sultan ünvanını kullanan ilk Osmanlı padişahı Orhan Bey'dir. Hükümdarın görevlerinden müsaadere ve beraatnameye dikkat ediyoruz.
Burada veraset değişikliklerinden özellikle son veraset değişikliğini yapan Ekber Erşek ile 1. Ahmet Ekber. Ve Erşed sistemi. Şehzadelerin sancakları nelerdir? Az çok tahmin ediyorsunuz ama şu dördünü bilin. Manisa, Trabzon, Kütahya ve Amasya'yı lütfen bilin.
Tamam. Devleti ebed müddet ne demektir onu bilelim sonsuza kadar. Bu sıralamada şöyle soru geliyor. Aşağıdaki anımsız Osmanlı'nın kuruluşlarının başkentlerinden biri değil zaten bir tane var.
Yükselme dönemine ait ve ondan sonrakine İstanbul. İstanbul'un diğer adlarından Asitane'yi bilelim. Bak Asitane. Veya Dersaadet'i bilelim.
Tamam. Çünkü diğerlerini az çok biliyorsunuz. İstanbul, İstanbul olduğu belli.
Peki saraylardan Topkapı bilinecek. İshakpaşa bilinecek. Ve Dolmabahçe bilinecek.
Bunlar bu tabloda gelme ihtimalini düşündüğüm yerlerdir. Eğer bu ünitenin burasından soru gelirse. Çünkü Osmanlı İtkütü Medeni çok uzun bir konu.
Ayrıca gelen soru sayısı 2 en fazla. O yüzden bizlerinde 8-9 ünitede 8-9 kere biz bunları yazacağız. Bakalım hangileri gelecek hep beraber sınavda.
Göreceğiz. Kıymetli dostlar devam ediyoruz. İkinci videoda hiç hız kesmeden devam.
İzliyorsunuz devam ediyorsunuz. Kendinize iyi bakın görüşürüz.