E ngā kaunui ana au ki te reo Māori, nā te mea kāore e arikarika ngā hua kō puta. Kei au nei, he taonga tuku iho te reo Māori. Tēnā koutou katoa!
Ko Soni Ngātai ahau, he uri ahau no Ngāti Rangi-u-Wihi, Ngāi Te Rangi, Ngāi Tahu me Ngāti Whātua e mihi atu nei ki a koutou katoa. Ko te wiki o te reo Māori tēnei, ko te pātai nui, e mōhio koutou ki te Oro Kohanga o Te Rangi? tēnei wiki. I mua i te pakanga tuarua o te ao, ko te reo matua o te iwi Māori, ko te reo Māori.
Engari, i roto i ngā tau 40, i hōri i heke te hunga kōrero Māori i te 20 ōrau. Noi ho, ko te ture tonu te take i pērā ai, i patua ngā tamariki kōrero Māori ki ngā kura. Kaore i paku āhei me kōrero Māori. Ka mutu, i hikipapa te nuinga o ngā whānau kōrero Māori ki ngā taone i reira i memeha ai te reo.
Nā ko tōku karaua, tētahi o ēra. I te kitenga atu o te memehatanga o te reo i te tau 1972, i whakakotahi ai ngā rōpū e tohu. A, ko ngā tamatoa tēra, ko te hohaiti o te reo Māori ki wiki tōrea tēra, me te hui ngā rangatahi tēra.
I tuku petisana rātou ngā toa taua o te reo Māori ki te whare pāremata. Mē te aha, e 30,000 ngā ingoa ki tāua petisana. I reira whānau mai ai ko te rā whakonui te reo Māori, Māori Language Day meki.
Hoi ano, tōru tau kā hōri kā panoni kia noho hei wiki kei. Ko te take nui mo te petihana kia whai wā te reo Māori ki ngā kura o Aotearoa. Nā wai nā wai i whakarewa ko te reo rūmaki tuatahi ki Ruatoki, a i whakarewa hoki ko te reo irirangi tuatahi, ara ko te reo irirangi o te upoko o te Ika. I te tau 1982 i whakatūwhera ko te Kohanga Reo tuatahi, ara ko Pukeatua Kohanga Reo tēra. Heo i anō, i te mana wa keore tonu te reo Māori.
Māori a i pakanga tonu tia te pakanganui. I te tau 1985 i whakamana te reo Māori e te Traipiunara o Waitangi hei taonga tuku iho i raro i te mana o te Tiriti. Nā wai nā wai i whakamana i te reo Māori hei reo mātua o Aotearoa i raro i te Ture o te reo Māori 1987. Nā, i whānau mai ko te Taurāwhiri te reo Māori. A i te tau 1985 i whakamana Whakarewa ko te Kura Kaupapa Māori tuatahi, ara ko te Kura Kaupapa Māori o Hoani Waititi tērā.
Ko te owata nui o te kāwanatanga i nāia nei, ka eke tātou ki te kotahi miliona o ngā tangata kōrero Māori hei te tau 2040. Me mihi kātika ki ngā taua i whawhai te whawhai pae mo te reo Māori, a i para te huarahi mo tātou ngā uri whakaheke. Nā reira, kia kaha rā tātou, kia kaha rā te reo Māori.