Świat po pierwszej wojnie światowej

Jul 9, 2024

Powtórzenie do rozdziału 6: Świat po pierwszej wojnie światowej

Kluczowe pojęcia

Atatürk

  • Mustafa Kemal, tytuł „ojciec Turków”
  • Przejęcie władzy w Turcji przez pucz wojskowy, obalenie sułtanatu

New Deal

  • Program wprowadzony przez Roosevelta
  • Odpowiedź na kryzys gospodarczy po Czarnym Czwartku (krach na giełdzie w Nowym Jorku)

Indoktrynacja

  • Kształcenie i wpajanie określonych informacji uważanych przez władzę za słuszne
  • Zwykle niezgodne z prawdą

Eugenika

  • Selektywne rozmnażanie zwierząt i ludzi
  • Celem było „udoskonalenie” gatunku
  • W Niemczech prowadziło do sterylizacji i eliminacji słabszych jednostek

Autarkia

  • Działania państwa mające na celu samowystarczalność gospodarki
  • Przykład: Stany Zjednoczone za czasów Roosevelta

Czarny Czwartek

  • Krach na giełdzie w Nowym Jorku, 24 października 1929 roku

Kult jednostki

  • Otoczenie przywódcy niemalże kultem religijnym, przypisywanie mu cech boskich
  • Przykłady: Lenin, Stalin, Hitler, Mussolini

Inflacja i deflacja

  • Inflacja: Spadek wartości pieniądza
  • Deflacja: Wzrost wartości pieniądza, zmniejszenie cen

NEP (Nowa Ekonomiczna Polityka)

  • Wprowadzona przez Lenina po komunizmie wojennym
  • Chłopi mogli sprzedawać nadwyżki z plonów

Gospodarka planowa

  • Wprowadzona za Stalina
  • Pięciolatki, państwo decyduje o rynku, cenach i zatrudnieniu

NKWD

  • Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych

Duce

  • Tytuł Mussoliniego, przywódcy Włoch

Aryjczycy

  • Koncepcja rasy panów w Trzeciej Rzeszy
  • Wysoki, blondyn, niebieskie oczy

Mały traktat wersalski

  • Ochrona mniejszości etnicznych w nowych państwach Europy

Pakt antykominternowski

  • Pakt między III Rzeszą a Japonią przeciwko Rosji Sowieckiej
  • Dołączone Włochy w 1937

Oś Rzym-Berlin-Tokio

  • Sojusz militarno-polityczny

Łagry

  • Obozy pracy w ZSRR
  • Przeznaczone dla przeciwników politycznych Stalina

Układ w Locarno

  • Rok 1925
  • Stabilizacja granicy zachodniej Niemiec
  • Polska i Czechosłowacja nie otrzymały gwarancji

Kolektywizacja

  • Upanowanie i państwowe zarządzanie rolnictwem w ZSRR
  • Powstawanie kołchozów i sowchozów

Gułag i kułag

  • Gułag: Główny Zarząd Obozów
  • Kułag: Bogaty chłop, wróg państwa

NSDAP

  • Narodowo-Socjalistyczna Niemiecka Partia Robotników
  • Przemieniona z Niemieckiej Partii Robotniczej przez Hitlera

Appeasement

  • Polityka łagodzenia Hitlera, aby uniknąć wojny

Nurty w malarstwie międzywojennym

  • Surrealizm, dadaizm, futuryzm

Ważne daty

Anschluss Austrii

  • Rok 1938

Układ w Locarno

  • Rok 1925

Hitler kanclerzem

  • Rok 1933, Führerem od 1934

Powstanie Ligi Narodów

  • Rok 1920

Traktaty laterańskie

  • Rok 1929
  • Powstanie Watykanu

Czarny Czwartek

  • 24 października 1929

Marsz na Rzym

  • Rok 1922
  • Mussolini przejmuje władzę

Pucz monachijski

  • Rok 1923
  • Nieudana próba przejęcia władzy przez Hitlera

Ustawy norymberskie

  • Rok 1935
  • Zakazy wobec praw obywatelskich Żydów

Noc Kryształowa

  • Rok 1938
  • Prześladowania Żydów

Pakt antykominternowski

  • Rok 1936
  • Na początku Niemcy i Japonia, później dołączyły Włochy

Układ monachijski

  • Rok 1938
  • Podział Sudetów, rozbiór Czechosłowacji

Pakt Ribbentrop-Mołotow

  • Rok 1939
  • Podział Europy między III Rzeszę a ZSRR

Traktat Briand-Kellogg

  • Rok 1928
  • Odrzucenie wojny jako narzędzia polityki

Powstanie ZSRR

  • Rok 1922

Ważne postacie

Franklin Delano Roosevelt

  • Prezydent USA od 1933 roku
  • Wprowadził New Deal

Benito Mussolini

  • Włoski przywódca, Duce
  • Przejęcie władzy w 1922 roku

Orson Welles

  • Pisarz, Wojna Światów

Rudolf Valentino

  • Aktor okresu międzywojennego

Edouard Daladier

  • Premier Francji, uczestnik konferencji monachijskiej

Neville Chamberlain

  • Premier Wielkiej Brytanii
  • Polityka apelowania Hitlera

Francisco Franco

  • Przejął władzę w Hiszpanii po wojnie domowej (1936-1939)

Ferdynand Foch

  • Mówił, że pokój z 1919 roku to 20-letnie wyciszenie wojny

Józef Tiso

  • Przejął władzę na Słowacji
  • Kolaborował z Niemcami

Mustafa Kemal

  • Atatürk, ojciec Turków, prezydent Turcji

Lew Trocki

  • Współpracownik Lenina, wróg Stalina
  • Został zabity w Meksyku przez Ramona Mercadera

Heinz Guderian

  • Odpowiedzialny za Blitzkrieg
  • Atakował Polskę we wrześniu 1939 roku

Ważne obrazy i wydarzenia

  1. Pierwsze zgromadzenie Ligi Narodów
  2. Benito Mussolini w trakcie marszu na Rzym
  3. Heinrich Himmler, twórca SS
  4. Jednostki młodzieżowe Hitlerjugend
  5. Józef Stalin i obozy pracy łagry
  6. Charlie Chaplin, aktor międzywojenny
  7. Zbombardowana Guernica podczas wojny domowej w Hiszpanii
  8. Neville Chamberlain
  9. Wielka Czwórka z konferencji Wersalskiej
  10. Aristide Briand i Frank Kellogg podpisujący Pakt Paryski
  11. Józef Tiso, kolaborant Hitlera
  12. Józef Goebbels
  13. Zamach na Lenina w 1918 roku
  14. Mussolini i Pius XI, pakty laterańskie
  15. Wielki głód i wędzanie kułaków w ZSRR

Dziękuję za uwagę i do następnego powtórzenia. Do widzenia.