Welkom, in deze video gaan we het hebben over de bloedsomloop bij dieren. In de vorige video heb ik het met jullie gehad over onze bloedsomloop en ik heb je daar dit schermen laten zien. En laten zien dat de bloedsomloop dus bedoeld is met name als een transportfunctie van bijvoorbeeld zuur... vanuit de longen richting de cel te transporteren. Waarom heb je dan het bloedvatenstelsel überhaupt nodig?
Want niet alle organismen hebben een bloedvatenstelsel, eentzellig hebben we hem namelijk niet. En die zijn heel klein, die hebben een groot contact met de buitenkant. Dus op het moment dat zij zuurstof willen opnemen of ze willen voedingsstof opnemen, dan doen ze dat gewoon simpelweg via diffusie. Maar op het moment dat een organisme meercellig wordt, dan is de kans groot dat een aantal cellen redelijk ver van de buitenwereld verwijderd zijn. Dus dan moet er een aanpassing komen.
Er zijn eigenlijk twee oplossingen. Enerzijds is het nog steeds geen boetsomloop, maar dan wel een lichaamsbouwer die ervoor zorgt dat er een heel groot contact is met de buitenwereld. Dat kun je eigenlijk op twee manieren doen. Je kunt het lichaam heel erg afplatten. Dat hebben platwormen, zoals je dat hier op de foto ziet.
Dus als je een dwarsdoorstener zou maken, dan zijn er maar een beperkt aantal cellen die zich boven elkaar bevinden. En die cellen spreiden zich heel erg uit. Zodat de meeste cellen vrij nauw in contact staan met de buitenwereld. Een neteldier kan dat ook.
Een neteldier kun je vergelijken qua bouw met een hollebuis. De wanddikte van die hollebuis is in dit geval heel erg beperkt. En dat is ook allemaal aan het buiten.
buitenkant van de buis als aan de binnenkant van de buis is er contact met de buitenwereld en dan kun je met diffusie kun je volstaan. Vaak lukt dat echt niet bij alle andere bouwplannen en dan heb je dus een bloedsomloop nodig. Dus je hebt een orgaan nodig wat ervoor zorgt dat zuurstof en voedingsstoffen, nutriënten, door het lichaam worden vervoerd zodat alle cellen daarmee in contact kunnen komen.
Niet alleen de cellen die zich aan de buitenkant van het lichaam bevinden, maar ook de cellen die meer aan de binnenkant zitten en dus die via diffusie vanuit de buitenwereld nooit in contact komen met zuurstof. zuurstof en nutriënten. Dus je moet dat zuurstof en die voedingsstoffen richting de cellen gaan brengen.
Ook dat kan op verschillende manieren, een beetje afhankelijk van welk type organisme je bent. We onderscheiden een open bloedsomloop van de gesloten bloedsomloop zoals wij die hebben. Bij een open bloedsomloop zie je dat er een soort van hartpomp is.
Daarop zitten wel een aantal vaten, maar die vaten zijn niet onderling met elkaar verbonden. Dus op het moment dat dit hart gaat samentrekken, dan wordt er vocht vanuit het lichaam aangezogen en dat wordt met een beperkt aantal buizen naar een andere. plek in het lichaam gebracht en daarmee naar buiten gespoten. En hier in dat lichaam zelf kan al dat bloed zich, of die lichaamsvloeistof, want vaak hebben zij, dat zouden we geen bloed noemen maar meer een lichaamsvloeistof, hemolimfe wordt dat dan wel genoemd. Dat kan zich vrij met elkaar mengen dus het is lastig om zuurstofrijk en zuurstofarm bloed van elkaar te scheiden zoals dat bij ons gebeurt.
Het is een prima mechanisme op het moment dat de zuurstofbehoefte niet al te groot is. Je ziet dat bij insecten. En je ziet het bij bepaalde schilddieren.
Als we gaan kijken naar de gewervelde en we starten dan met de vissen. Bij de vissen zien we echt een gesloten bloedsomloop. Dus daar is het bloed afgescheiden van de andere lichaamsvloeistof.
Dus er zit een heleboel vocht in ons lichaam. Dat noemen we de lichaamsvloeistof of de weefselvloeistof. En dat komt niet in direct contact met bloed. Bloed zit in zijn eigen systeem.
Dan is het een gesloten bloedsomloop. Dit is een enkele bloedsomloop. Dus we hebben hier eigenlijk maar één circuitje.
Dus we gaan vanuit het hart. Dan gaan we naar de kieuwen, daar wordt zuurstof opgenomen. Dan gaan we een haarvaartennetwerk door, dan komen we in een ader. Dan gaan we naar een haarvaartenstelsel van een bepaald orgaan in het lichaam. Die kan dat zuurstof opnemen en die kan CO2 in het bloed brengen.
Dan gaan we terug naar het hart en dan weer richting de kieuwen. Dit heeft een nadeel. Op het moment dat bloed door een haarvaartennetwerk heen stroomt, dan neemt de druk en de stroomsnelheid enorm af.
Dus dat betekent dat het bloed wat zich in dit deel van het lichaam bevindt, in dit vat heeft een lage druk en een lage stroomstelheid. Maar dat moet nog naar die naar die organen toe met het zuurstof dus dat werkt niet zo heel erg goed. Vissen hebben daar wel een oplossing op.
Op het moment dat ze zwemmen dan zorgen spiersamentrekkingen in hun lichaam ervoor dat het voort wordt gestuwd. Maar het is niet super efficiënt. Maar goed, vissen zijn koudbloedig.
Die hoeven niet hun eigen lichaam op lichaamstemperatuur te houden dus hun zuurstofbehoefte is een stuk lager. Dus voor hen is dit een prima systeem. Dus één hart, gewoon één grote ruimte. Ik heb hier wel een onderscheid gemaakt tussen de boezem en de kamer. De boezem is het deel van het hart wat het bloed ontvangt vanuit het lichaam.
En de kamer heeft een redelijk gespierde wand en die pompt het verder. Maar bij ons, in ons hart, zullen we straks zien, daar hebben we twee kamers en twee boezems die van elkaar gescheiden zijn. Gaan we een stukje verder, dan kunnen we gaan kijken naar de amfibieën en de reptielen. We hebben het in principe nog steeds over koudbloedige dieren.
Dus die hebben een iets lagere zuurstofbehoefte. Maar die hebben wel een iets ander type hart. Ze hebben inmiddels al een dubbele bloedsomloop. Dus dat is wat efficiënter.
Dus ze hebben een bloedsomloop die puur bedoeld is om zuurstof en CO2 uit te wisselen met de buitenwereld. Dat wordt dan... vanuit die longen teruggebracht naar de rechterkamer in dit geval en wordt dan in de aorta gepompt qua het aanhavend netwerk van het lichaam en komt terug.
Dit lijkt heel erg sterk op ons bloedvatenstelsel met als enige onderscheidt dat het hart hier, dat de kamer hier en de kamer daar, die zijn bij ons volledig van elkaar gescheiden. Hier zit een tussenschot in. Bij alfabie en reptielen is dat tussenschot toch niet helemaal gevormd.
Dus dat betekent dat als je gaat kijken, het bloed wat vanuit het lichaam hier in de rechterkamer uitkomt, dat is redelijk zuurstofarm. Hier zou het dan richting de longen gaan en dan komt het hier als zuurstofrijk bloed in de linkerkamer. Maar zuurstofrijk bloed kan zich hier... hier nu mengen met zuurstofarm bloed.
En dat betekent dat het bloed wat hier de aorta in gaat is niet zo zuurstofrijk als het bloed wat hier vanuit de long wordt aangevoerd. Dus je hebt een beetje vermenging van zuurstofarm en zuurstofrijk bloed. Wat ervoor zorgt dat het zuurstofgehalte in dat bloed, in dat aorta wat lager ligt dan het bij ons ligt.
Maar wederom, ze zijn koudbloedig dus ze hebben iets lagere zuurstofbehoeften dan wij. Dus het werkt voor hen. Dus er zijn allerlei manieren. Er is geen perfect systeem. En wij hebben misschien op het oog wat wat meer geavanceerd systeem, maar dat werkt voor ons.
Dit systeem werkt voor de amfibie en reptielen. En dit systeem werkt voor de vissen. En dit systeem werkt prima voor de insecten. Dus er is geen goed en slecht systeem.
Ze werken, ze zijn passend bij het organisme waar ze in zitten. Tot slot de gesloten dubbele bloedsomloop, maar nu volledig gesloten. Er zit in het hart een dwarswand, het septum. Dat zorgt ervoor dat de linker en de rechterkamer van elkaar gescheiden zijn.
Dus we hebben nu in de orta bloed met een hoge suïcid concentratie. Hé! voor dieren met een hoge zuurstofvraag de warmbloedige dieren. Dat zijn wij, alle andere zoogdieren waartoe wij behoren en ook de vogels. Dus warmbloedige dieren, daarbij zie je dit systeem met een volledige onderscheid tussen de beide bloedsomlopen.
Dus het zuurstofarme bloed wat je aan deze kant van het hart ziet is volledig gescheiden van het zuurstofrijke bloed. Dit zijn de verschillende type bloedvatenstelsels die we in het dierenwereld tegenkomen. Mocht je vragen hebben over deze video, zet ze weer onder de video.
Ga ik ze zo snel mogelijk beantwoorden. Wil je op de hoogte blijven van nieuwe video's in de toekomst, klik dan op het logo om je te abonneren. En ik zie je de volgende keer.
Tot dan!