Transcript for:
Çalışma Kavramları Üzerine Tartışma

Kendimiz için mi çalışırız yoksa toplum içinde üretmeden de çalışabilir miyiz çalışmama hakkımızda olmalı mıdır çalışmak özgürleştirir mi erkek çalışır kadının çocuğa bakar iş bölümü nasıl oluştu beynin çalışmasının vücudunun çalışması mı daha çok değerli hayatın anlamını çalışarak mı aramalıyız hocam hoş geldiniz hoş bulduk fazla değil mi Merhaba nasılsınız iş güç yoğunluğunda mı hayat gidiyor işte çalışıyoruz malum konumuz çalışmak çalışıyoruz Vallahi çok temel bir kavram hayatımızdaki yeri çok büyük Muhtemelen hepimiz eşimizden sevgilimizden çok patronumuzu iş arkadaşlarımızı görüyoruz hayatımızın Muhtemelen yarısından fazlasını işlerde geçiriyoruz Dolayısıyla önemli bir konu şunu sorayım isterseniz biraz tarihsel sürecinden konuşabiliriz Şimdi günümüzdeki Çalışma hayatı Avcı toplayıcılığın gelişmiş bir hali midir Ne zamandan beri var çalışma hayatımız Eğer parayı icat etmemiş olsaydık Muhtemelen öyle bir şeyin devam diye niteleyebilirdik ama benim anladığım kadarıyla bu paranın patent değeri olarak icat edilip de her türlü Emeğin karşılığını parayla ödenmeye başlamasından sonra iş dediğimiz mesele biraz daha değişti çalışma dediğimiz mesele değişmiş gibi gözüküyor O yüzden pek ona benzemiyor Çünkü Avcı toplayıcı insan hani o zamanlarda ya da bugünkü Avcı toplayıcı kabilelerde hiç yaşamadım ama kabaca düşünecek olursan Hayat iaşesini sağlayacak kadar bir süre iş görmek durumundaydı ve tabii ki diğer birlikte yaşadığı klan ya da kabile üyelerinin ona getirdiği bir takım yükümlülükleri yerine getirecekti ama bugünkü gibi bir mesai emeklilik belli bir süre çalışayım bilmem ne yapayım falan gibi bir durumun olabileceğini pek düşünemeyiz yani Avcı toplayıcı toplumlarda bugün böyle hayatın çok sorgulamadığımız modüler bir biçimi modüler bir bölümü halinde işte belli bir yaşa gelince artık çocuğun bir çalışsan bir yerini hiç tutsa falan demeye başladığımız Hani Ne iş olsa yaparım diye bir jargonun artık hayatımıza girdiği Ben Gençken de vardı herhalde hala var böyle bir şarkı böyle bir hale dönüşmüş pek bir devamı değil biraz herhalde sanayi devrimi sonrası modern dünyanın dışı gibi geliyor bana Ondan evvel biraz daha insanların kendi orijinal otantik emekleriyle yaşayabildikleri dönemdekinden farklı bir hikaye gibi bir ortak noktası varsa o da sanırım hayatta kalmak için bir şeyler yapıyor olmak yani Mesela şimdi bu tabi biraz tuhaf Ben mesela bir dönem böyle düşünenlerdendim Akademisi yani yeni başlayınca yani daha doğrusu akademisyenle başlamadan bile önce babam kuyumcu Çünkü insan işte ömrünün Ne bileyim dörtte üçünü çalışmaya yatırmalıdır ki hayatta kalabilsin bu çok küçük yaşta kafamda bir soru dörtte üçünü yatıracağım Bir şeyi yaşamanın çok bir anlamı var mı falan gibi babamla aramızın sıklıkla bozulmasına sebep olan soruları çok sormuştum var o yüzden benim de çok böyle barışamadığım bir konu çalışmak ama sonra yolda bir şey duydum mesela bugünkü Yani bu bölüm konusu O yüzden hoşuma gitti Hani sevdiği işi yapan insan hayatta bir gün bile çalışmış olmaz Bir de böyle bir yolu da var Mesela ben onlardan biriyim ben Akademi ilk Başladığım zaman bana maaş verdiklerinde güvendiğim bir hocaya sormuştum ha bu helal mi diye ben Çünkü çok zevkli bir şey yapıyorum Bir de bana para veriyorlar şimdi bunu yesem günah olur mu falan diye düşünceler gelmişti Dolayısıyla ben o günden beri mesela bazı dönemler hariç hani böyle iş yerinde mobil falan yeme durumları akademide çok olur ben de yaşadım Yüksek tansiyon bile Miras kaldı o işlerin sonunda bana Tabii tabii bir iş yerinde bir başka insanı eziyet eden birisi Neden böyle sadistçe bir şeyden aldığı keyfe muhtaçtır hayatı yoktur da ondan Benim bahsettiğim kişi mesela Muhtemelen şu anda hala görevdedir ben o zaman işte Daha daha genç bir Akademisi Yani 70 küsür yaşında bir bölüm başkanıydı mesela işi gücü çalışanlarına ensesinde boza pişirmekti genç akademisyenlerin Çünkü böyle tatmin oluyordu Bunlar kişilik bozukluğu vardı falan ve sonra ben bu tip insanları yakından tanıdığım mesela dışarıda bir hayatlarının hiçbir şekilde olmadığını Çoluk çocuk eş dost aile olsa bile onlarla bağlarının son derece gevşek olduğunu hafta sonları bile hani Dışarıdan bakınca çalışkanlık gibi gözükecek bir şekilde okulda üniversitede geçtiğini falan görüyordum fakat sonra bakıyorsun bu tip insanlara hayatları yok ki bütün varlıklarını burada gerçekleştirmeye çalışıyorlar maalesef bunların önemli bir kısmı da yeterli değiller yaptıkları işlerde Yetkin değiller Öyle olunca Hayat tatmini nereden sağlayacağını Onun bunun hükmüne çöküp işte bir şekilde onları kendine boyun eğdirmeye çalışarak bunu yapacaksın benim mesela böyle bir döngünün içerisinde kalmam çok öğretici olmuştu zamanında Çünkü bize toplumda öğretilen Bazı kurallar var büyüklere ses çıkarma yaşlılara karşı saygılı olan otobüste yer var falan gibi şeyler Şimdi biz hep böyle bir gereksiz şark hiyerarşisi içinde her şeyi algılamaya meyilliyiz ama profesyonel ilişkiler içerisine girdiğimizde Onun dilini öğrenmek için bazen sert bir şekilde sarsılmamız gerekiyor sert sarsıldığım zamanlar o zamanlardı Hatta belki de şu anda işte bu açık beyin faaliyetlerimizi yürütmemiz benim sağda solda gezip konuşmam yazmam çizmem o kitapların belki de o yüzden oldu farklı yolların da mümkün olduğunu ana akım yolu tıkayan birileri bana öğretti mecbur önüme Kaya gibi çıkınca Bunlar dedim ki benim başka bir yerden geçmem lazım yani bu 15-20 yıl geçtikten sonra Geriye baktığımda Aslında hepsine teşekkür ediyorum Son derece Şükran borçluyum kendimi bulmama yardımcı oldukları için ama böyle durumlar karşıma çıkmasaydı Ben Muhtemelen tın tın İşte şu anda EYT kanunu da çıkacakmış normal standart koşullarda emekli olan bir akademisyen olarak buradan gidebilirdim ama iyi olmadı yani aslında hocam önemli değil bir konu Belki bunu yaşayan ama yaşadıklarının bile farkında olmayan genç bir sürü insan olduğuna eminim o farkındalık için bir şeyler söylemek ister misiniz insanın Gerçekten hayatında kalıcı izler bırakıyor Ben bunu yaşarken o zamanlar bu isim konulmamıştır daha sonra işte ben tabi oradan ayrılıp başka bir hayat çizmeye başladığımda böyle sorunları yaşayan insanların da çok olduğunu öğrenmeye başladı buna tam olarak aynı şeyi yaşadım bu arada bir isim kondu buna işte mobbing'de yıldırma diyoruz onu Türkçesine şimdi bu kişilik bozukluğu ile alakalı bir şey yani nerede hangi sektörde olursa olsun genellikle yani çok böyle büyük bir kural gibi söylemeyeyim Ama büyük bir çoğunlukla narsistlik kişilik bozukluğu dediğimiz Aslında Öz değersizlik hissi yaşayan insanların başkası üzerinden değer kazanma çabalarıyla iletili Özellikle de bir yerde İşte insanlar üzerinde biraz söz sahibi ise böyle bir kişi onları aşağılayarak işte onları kaldırabileceklerinden Fazla yükleme meşgul ederek bir şekilde onları devamlı sınava gözetime böyle işte yoğun bir baskıya tabi tutarak ve o insanların işte bir şekilde işlerinde ilerlemelerini engelleyerek onların zorluk çıkarma şeklinde tezahür ediyor çok şükür artık Kanunen takip edilebilir bir şey ben ufak bir tavsiyede bulunayım Mesela en çok bu akademide güzel çalışır ama Birçok yerde de karşılığı var Eğer sizden Sırf böyle yıldırma amaçlı olarak Garip garip şeyler isteyen kişiliğinizden ve mesleğinizden tavizde zorlayan üstleriniz varsa sizden istedikleri şeyleri sadece yazılı olarak isteyin birinci basamak budur Öncelikle onları bir yazıya dökmeleri gerekiyorsa resmi bir e-mail adresinden ya da Eskiden dilekçe vardı Bilmiyorum şimdi ne var onu ben uzun süredir yazışma yapmadığım için bilmiyorum ama WhatsApp'tan olabilir resmi bir şekilde yazılı isteyin ve o kişiler Bu yapmaya çalıştıkları yıldırmayı yazıya dökemeyecekler için Zaten yükünüzün yarısı hafiflayacak sonra en önemli konu insan iletişiminde geri ajandalı arkadaki ajandalardır yani siz bir toplantıdan çıkarsınız mesela Keşke şunu diyeydim Keşke bunu söyletmeseydim falan gibi hayıflanmalarla gereksiz pişmanlıklar yaşarsınız açık sözlü direkt kişiliğe değil hissettiğiniz duygulara hitap eden geri bildirimler vermeyi ve bunu anında yapmayı ihmal etmeyin özellikle çok insanın bulunduğu ortamlarda derdinizi açık ve net bir şekilde ifade edin hep genç arkadaşlara bunu söylüyorum Çünkü bu tip bir yıldırma politikası en çok dürüst ve açık insanlarda işlevsiz kalır Siz böyle işte Sessiz sedasız Sineye çekiyorsanız sessiz istifa moduna geçiyorsanız mesela mobbing'den fayda görmeye çalışanlar için bulunmaz nimetsiniz demektir O yüzden açık açık E tabii ki Bir de şey şu tarafı var yaptığınız işte kendinizi iyi hissedeceğiniz bir adanmışlığınız varsa bu söylediklerimi yapmak daha kolay Çünkü birçok insan maalesef çalışmayı mesai saatlerini geçiştirilmesi gereken bir şey gibi gördüğü için hani bitsin de akşam eve gidip netflix dizdiğim falan gibi kafada olduğu için oradaki konuları çok fazla önemsemeyebiliyor ve işte biraz kendi kusurundan da kaynaklı olarak böyle şeyleri Sineye çekebiliyor onu yapmasınlar içlerinde ciddi olsunlar ama haklarını savunma konusunda da net olsunlar karşıda netlik gören bir Narsist hemen geri adım atar arayı düzeltmek için elinden geleni yapmaya çalışır ben bunu çok komik örneklerini yaşadım Vallahi sihir gibi bir şey yani yapın Bunlar teşekkürler Peki çalışmak kavramını hobiden sevdiğin şey yapmaktan ayıran şey ne o zaman şimdi şöyle bir şey var biz mesela hissedebilelim ya para kazanmak için çalışman lazım Paran olunca geri kalan her şeyi yaparsın gibi bir şey satıyor modern dünya bize Uzunca bir süredir hem de yapıyor Bunu Fakat hep de böyle ortada bir gece deyişler Geziyor biz de bunları anlatılayıp paylaşmayı çok seviyoruz işte gençken para kazanmak için çalışırsın sonra kazandığım parayı sağladığın için harcarsın falan diye şimdi akılsız ya da bir şey oldu herkesin malumu yani Sen sağlığını bozacak kadar hoşnutsuz olduğun bir iş rutininde Bütün ömrünü geçirsen oradan kazandığım parayı ne yapacaksın mesela şimdi çok zaruri durumları Hani bir kenara bırakıyorum bir işte maden ocağı işçisinin durumu bambaşkadır mesela ama biz biraz daha böyle şehirle biraz daha olası seçenekleri fazla olan insanlar için konuşacak olursak Yani bugün Mesela bir üniversiteyi bitiren bir çocuğun iş çalışma telaşına düşmesi bana biraz Hazin Geliyor açıkçası Çünkü genellikle bunun alışkanlıkları diyebileceğimiz bir iki öncekini nesil ben ve Benden önceki nesilden gelen bazı düşünme alışkanlıklarımız var mesela gurbette böyle bir laftır alışkanlıktır yani şurada bir saat uçakla gidip gelebildiğin yerde artık Grup Gurbet diye bir şeyden bahsetmek biraz tuhaftır ve ben işte böyle bir elin iş tutsun kolunda altın bilezik olsun falan gibi lafların artık buharlaşmaya başladı bir zamandayız bir çok fazla seçeneği olan insanların daha önce başkaları tarafından denenmiş işte başarılı başarısız bir şekilde hayata geçirilmiş seçenekler dışında düşünemiyor olmalarının en büyük handikap olduğunu hep düşündüm Mesela şöyle bir resim çizmeye çok çalıştım akademisyen olmak bir çalışma alanıdır ama akademisyen olmak benim olduğum yer milyonlarca farklı şekilde akademisyenlik yapabileceğim bir yerdir ya onun için de o kadar çok hani sonsuza yakın imkanım vardır ki sen bunu standart bir Algoritma olarak başkasından gördüğün şekilde yaparsan o meslek ne kadar seversen sen 35 sene sonra senin hani böyle mezarına dönüşür Yani bir işkence haline gelir o ama bir işe kendinden bir şeyler katarak otantik bir yaratım aracına dönüştürürsen onu o zaman adı ne olursa olsun mesleğinin böyle bir coşkuyla yapmaya başlarsın onu yani artık mesela boş vakit kovalaya kovalayan bir insan olmaktan çıkar da hayatının gerçek yaşam işin haline getirebilirsin Tabii ki çok az insanın becerebildiği bir şey Ben çok şükür onlardan biri olarak görüyorum kendimi sanırım mobing yapanlar da bu bahsettiğiniz diğer tarafta olanlar Peki o zaman şuraya bağlayalım isterim şimdi Türkiye'de çalışmayı kutsallaştırma gibi bir kültür var yani Narsist olmasa bile aslında çoğu yönetici çoğu patron işi ailenin işte aşkın ilişkilerin özel hayatın her şeyin önüne koyuyor en tepeye koyuyor Mesela işte Avrupa ülkelerinde de bunun tam tersi yaklaşımlar da var işte insanın verimli üretken olabilmesi için kendisini ve ailesine sevdiklerine de zaman ayırabilmesi gerektiğini düşünüyorlar Türkiye'de ise Hani sevdiklerimizle zaman ayırmak çok mümkün olmuyor olmadığında da olmasını istiyorsan ihanet gibi algılanıyor iş verenler tarafından genellikle neden Türkiye'de böyle bir kültür var vallahi bütün Nedenini bilmiyorum ama biraz bomer kültürü dediğimiz o şeyle alakalı işte Eskiden böyleydi Yani benim Benim Babam mesela bir önceki şeylerasyon benden hakikaten ölesiye çalışmak dışında seçenekleri olmayan bir nesilmiş Mesela ondan bir önceki nesil benim dedemlerin zamanı zaten böyle bir çalışmak Hayat falan böyle kompartmanlar biçimde Düşünecek bir lüksleri bile yokmuş zaten ama mesela benim babam Anladığım kadarıyla hem eğlencesi bir özel hayatı hem de Çalışma hayatı olan bir insan Ama mesela ben babamdan duydum küçükken işte Kuyumculuk dükkanına staja giderken bana aynı zamanda iş ahlakı da öğretir arada her Baba oğluna yapar öğreten adam ve oğlu karikatürü gibi ya işte bak Bizim bir arkadaş vardı işte oğlu duvardan düşmüş yaralanmış müşterisi olduğu için bak gidememiş böyle olur İş öncelikle'dir O adam bile yaradan Sonra dedim demek ki bizim başımıza bir şey gelse Kader oralı olmayacak diye düşünüyordum ki o sıralarda okulda kaşımı yardın Bugün babam herkes doktorlardan önce geldi Vallahi koca koca dedim ki sen olmamışsın o zaman yani işi gücü bırakmış gelmiş şimdi Tabii bu jargonlar biraz da insanların işin ciddiyetini Muhtemelen kavrasınlar falan diye abartılan şeyler ama meşrep de çok yakından alakalı Hele ki bugün Mesela işte 2019 sonuna kadar hepimiz işimiz demişimizde böyle mesaimizde gayet tık tık tık İşte bu 2019 sonuna kadar Herkes işinde ciddiydi sabah 8 akşam 9 Neyse mesai yapıyorduk falan bir de komik bir geldi Ne oldu uzaktan çalışmalar bilmem neler her şey olabiliyormuşa bağladık ve şimdi Aslında Şunu fark ettik Yani işten iş dünyasından beklediğimiz üretim oradaki mesai saatlerinden çok daha kısa sürelerde sağlanabiliyormuş Hatta benim Yıllardır bir iddiam var mesela Tıp Fakültesi 6 sene gereksizdir yani 4 sene oku Hatta 4 sene bile fazlasına da hadi geliş geliş 4 sene öğret sonra gönder onları uzmanlığa bir şekilde hayata atılsınlar gibi hayatının içerisinde de bir insanın mesleki üretimi mesleki meşgalesi o kadar çok zaman almak o kadar ciddi bir şekilde hayatın göbeğine oturmak zorunda değil artık tabi yine sektörlere kişilere durumlara göre değişir ama bugün mesela standart bir beyaz yakanın yaptığı işi zaten iki seneye işte sen çektin videosunu chat CHP falan onlar alacaklar Zaten yapay zekadan gitti o işler zaten Geçenlerde bir banka şubesine girdim akıllı gişe yapmışlar Sağ olsunlar Bankada hiç çalışan yok neredeyse bir tane Danışman abla var fakat Danışman ablanın önünde Kuyruk var çünkü Yapay Zeka teknolojileri Henüz daha emekleme durumunda olduğu için kimse sana para yatırabiliyor Ne para çekebiliyor abla onay kodu veriyor gidiyorsun makineyi ikna ediyorsun da oradan bir şeyler yapıyorsun Ama tabi başlangıç Yani yarın bir gün daha güzel olacak oralarda kimseyi bulamayacağız ve sonra bir sürü insan çıkacak günde yarım saatte bir saatte işini halledip mesela sonra ne yapacağını düşünen Şu anda öyle insanlar var Muhtemelen Sen bile öylesin Mesela ben öyleyim Ben bayağı yoğun çalışan bir adamım ama hakikaten acayip Çok serbest vaktin var Fakat sadece günün böyle anlamsız zamanlarda bölünüyor böyle değişik değişik şeyler yamalar gibi günlük programın içinde Şimdi yeni bir kültür gelişiyor zaten bu konuyla ilgili Ama artık o çalışm ilgili kutsallaştıran falan kültür de yavaş yavaş değişecek o dönem kültürüydü Yapacak bir şey yok Bir de yani hakikaten şu sevmediği işi yapmak zorunda olma muhabbeti Yani bu bizim çok büyük bir problemimiz aslında yani kişisel olarak büyük bir problem olmasını kastetmiyorum zaten bir insan sevmediği işi yapması berbat bir şey de bir toplum olarak yaşayan İnsanların çoğunun özellikle genç insanların hakikaten kendilerini ifade edemedikleri işlerde ömür geçirmek durumunda olmaları gerçekten bir toplum için çok yıkıcı bir şey bir kere ya şunu düşün yani çalışmak deyince benim aklıma Aslında ilk başta gelen portreyi bir çizeyim sana bizim bütün hayatımızla ilgili temel bir sorunumuz var bizim mesela okula gönderiyorlar oyun çocuğu iken güzel güzel Okula gidiyorsun okul çoğu insana sıkıcı geliyor Çünkü insana uygun değil yani Okulun için tasarlanmam fiziğin yaratıcılığımızı ameliyatta almak için yapılmış bir şey bütün gün orada vakit geçiriyorsunuz işte savsak diyorsun Akşam eve gideyim de işte anne baba arkadaşlarla oynayayım diye sonra okullar bitiyor işe başlıyorsun mesaiye aynı şekilde geçiştiriyorsun akşam eve gideyim de bir rahat edeyim diye bütün haftanın hafta sonu için geçiştiriyorsun bütün yılını yıllık izin için geçiştiriyorsun Yıllık izinde bir şeyler yapacağım Tatile gidip mutlu olacağım diye ve bütün Ömürlük mesaini de emeklilikte rahatlayacağım diye geçiştiriyorsun şimdi böyle bakınca hayatının dörtte üçü geçiştirmekle geçiyor Şimdi burada akıllıca olmayan bir durum var hatta son derece ahmakça olan bir durum var Ve tabii ki azıcık sorgulayan bir insan işte tabiat sırasına kadar git Yani herkes bunu zamanında bir parmak sokmuş bu işe bir tuhaf geliyor bu durum ve gerçekten de tuhaf bu tuhafın üstesinden gelmek birinci vazifemiz Dolayısıyla Aslında çalışmak dediğimiz şey ne demek kime ne kadar lazım ve Aslında insanca bir çalışmadan Biz ne kastediyoruz Belki bunu doğru çizmek gerekiyor artık çünkü onun tam zamanı Dün babamların zamanında bunu söylersen seni sopayla kovalarlardı yani o yokluk içerisinde Hani Paran olsa bile alacak şeyleri bulamadığın bir zamanda üretmek zorundaydın Mekanik bir şekilde çalışmak zorundaydın ama şimdi Öyle bir zaman değil biz iyice hem seçenek Hem maddi opsiyonlar itibariyle fazla bolluk zamanındayız Dolayısıyla Bugün artık daha fazla seçim yapabilme daha fazla rekombinasyon yapabilme şansımız var Onun yerine Bilmem nereye girsin çocuğun mühendisi olsun işte asgari ücret artı sigorta Yani artık bu kafanın çok fazla işe yaramadığı aşikar tabi birçok insan güvenli yol olarak bunu tercih edecek ama dediğim tehlikeye de özellikle yeni gençler bir dikkat etsinler o Yeni girdi işte ömür boyunca çalıştığını bir düşünüyorsun hayatının kaçta kaçını yaşayacak kaçta kaçını geliştirecek bir kere geliyoruz Bu Dünyaya bir kere geliyoruz ve o iaşemizi sağlamak için kazanacağımız parayı başka birçok şekilde kazanmanın mümkün olduğu bir dünyada yaşıyoruz azıcık galiba kendimizi değerli hissedip biraz daha cesaret etmeye ihtiyacımız var bu konuda Ama tabi böyle bir yuvarlak konuda da genel konuşmak son derece de zararlı onu da hemen altını çizerek söyleyeyim çünkü Mesela bu videoyu Binbir farklı durumda Binbir farklı insan izleyecek bazıları diyecek ki o hocanın tozu kuru Tabii konuşuyor İşte biz mecbur ekmek parası falan doğru Bazıları öyle diyelim ki cümlenin bu kısmını tuzu Kurular dinlesin sadece ama başka bir tarafı da var ki o da şu ne yapıyor olursanız olun Kendinizi tanıdıkça o işten keyif almanın o işi kendinize bir hayat yolu yapmanın yolunu bulmanız da çok kolay yani sırf birinin size verdiği şekilde bu işi yapmak zorunda değilsiniz onu hatırlatmak zor istiyorum Yani hazır konusu geçmişken onu da söyleyelim eskiden bu haklar da yoktu yani şu an Mesela bizim babalarımız çok çalışıyor olabilir belki ama eskiden onların sahip olduğu haklar da yoktu işte ortaçağ'dan Sanayi devriminden sonra insanlar sadece aralarda Hani yemek yiyerek falan çalışabiliyorlardı ve işçilerin hak aramaları sayesinde bu 9-5 kültürü ya da işte hafta sonu dinlenme hakları elde edildi ne zaman arıza İsyan Anarşi çıkmış daha önceden Anarşi konuşmuştuk işler biraz daha düzene girmiş yani değil mi E şimdi de zaten bu sisteme işte itiraz edildiği için sen bu soruları soruyorsun bana yani şu anda sen işte benden bir sonraki nesli temsil ediyorsun yaklaşık o sizi rahatsız ediyor Mesela bu ne abukluk yani siz öyle diyeceksiniz ki bir takım düzenler değişecek tabii Benim yaş ve ondan öncesi de olan şükürsüz bunlar bizim zamanımızda falan diye başlayacak sözü işte onu soracak mesela Tarihsel süreç böyle ilerliyor yani İnsanlar giderek daha az çalışıyorlar hem teknolojinin sayesinde hem aramalara sayesinde gelecekte O zaman çok daha az mı çalışır yani 2-3 gün mü çalışacağız haftada ya da zaten şöyle bir şey söylüyor gelecekte eğer biz kurtulacaksak benim tahminim benim gibi insanların sayısının artması lazım yani hiç çalışmayan insanların çok üreten ama hiç çalışmıyor Şimdi çok üreten derken kendimi çok üreten sınıfına koymam yanlış anlaşılmasın Mesela ben boş kaldığı zaman yazan bir insanım sonra da Bunlar kitap oluyor mesela Ben bir yazarsam mesela yazarlık anlamında üretken olduğumu Söyleyebilirim ama bunu Çok çalışarak yapmıyorum ki ya da böyle dirsek çürüterek kan ter falan yok benden Zaten otomatik çıkıyor bak şimdi düğmeye basıyorum ben sabahtan akşama konuşurum biliyorsun yani şimdi bu konuşma işi benim mesleğimin bir parçası olduğunda ne olacak Ben burada üretken hale geleceğim ben maalesef Benim neslimin az sayıda şanslı insanından biriyim öyle diyeyim yani Görece belki binde biri 10 binde bire giriyor olabilirim fiziki ve psikolojik yetileri yaptığı işle Bir uyum gösteren ve bu uyumunun üzerine bir şey inşa edebilme şansı yakalamış bir insanım ben Dolayısıyla yani yaptığım her şeyi işe yarıyor yaptığım her şeyi işimin bir parçası oluyor ve ben mesela akşam evde de gündüz ofisimde de işimi yapıyormuşum gibi gözüküyor ama ben aslında normal yaşıyorum yani Mesela ben tutup da burada karayiplere tatil Eksen başka bir şey yapmayacağım ki açacağım bilgisayarı tık tık sana bağlanacağım durumdan konuşacağım yani işte bu programı zumdan çekeceğiz mesela o zaman ben bunu her daim yapmaya devam edeceğim Dolayısıyla ben çalışmıyorum çalışmaya tanımlayalım hocam o zaman şimdi işte çalışmak bir ücret karşılığında mesaini vermek demek şimdi zamanını satmak bu zamanınız veriyorsun birine yani sen onun işte birtakım işlerini görüyorsun tek tek işlerini yapıyorsun Neyse onun karşısında onlar sana para ödüyorlar şimdi bu eski bir model biraz bir de şöyle bir modeli var bunun sen bir değer üretiyorsun bu değer işine yarayan birisi tarafından satın alınıyor bu nefis bir şey bak öbür tarafta hazır bir Algoritma var bu algoritmayı sen değil bir başkası olsa yapar Gelir oraya tık tık bu işi sürdür ama bir de bir şey var yani Mesela şimdi Hani Övünmek gibi olmasın da bir yerde ya biz Abi şu beyni öğrenmemiz lazım deyince Sinan Canan diyorlar mesela Sinan hoca Bir anlatsın falan bu çok gurur verici bir şey niye senelerimi yatırdım bu işe Yani insanların Neyi doğru Neyi yanlış bildiğini biraz daha iyi biliyorum başkalarına göre ve mesela Onu anlatma noktasında üretilmiş olan buradaki değer Hemen fark ediliyor ve birisi geliyor diyor ki; Tam burada ne eğitim alayım ben Hoca işte okulumda ders verdireyim bir şey bir konuşma yaptırayım falan diyor mesela şimdi bu daha önce var olmayan bir konuydu senin yeteneklerine zamanın ihtiyaçları bir araya geldi bu iki Gaye öğretisi vardır ya insanların neye ihtiyacı var seninle yeteneğin var neyi yaparken zevk alıyorsun Neden para kazanıyorsun Bu dördü birleştiği zaman Sen bir anda hayatında yaptığın şeyle Aslında hayatında idame ettirebilir oluyorsun şimdi bu da çalışmak Bu da çalışmak insanların sormak lazım hangisini tercih edersin tabi herkes ikinciyi tercih etmek ister ama burada zorlu bir süreç var bak dedim Mobbing yedik Kuyumculuk stajı yaptık kafada saç kalmadı görüyorsun Bu bir geçmişi var bu işin yani biraz acı sıkıntı yokuş meselesi olmadan buralara da gelinmiyor Bazı arkadaşlarımız istiyor ki üniversiteyi bitirdiğim zaman devlet beni atarsın Olur canım atayalım ama ömrüm boyunca Sıkılacaksın Yani bu bu olacak riske girmeden kendini tanıyacaksınız zorlamaları yaşamadan yaptığın herhangi bir işe ne katacağını öğrenemeden böyle bir çalışmama halini elde etmek çok zor bir söz duymuştum yıllara ve çok hoşuma gitti Hiçbir şey yapmadan oturan bir insan eğer hayatta kalabiliyorsa çok yüksekte oturuyor demektir diye bir laf var çok sevmiştim ben onu ya böyle krallar değil mi böyle oturuyor herif hiçbir şey yapmıyor ama bütün ülke etrafında Kral abi ya oraya kadar bir şey var yani onu oraya çıkaran bir Nedensellik zinciri var savaşlar verildi sıyrılacak bir şey olacak Yani biraz da bunları göze almak lazım eskilerin alışkanlığını bugünün Konfor alanına dönüştürmemek lazım bu büyük bir risk çalışmak üretmek midir illaki bir ürün ya da değer yoksa üretmeden de çalışabilir miyiz zaten sorun insanın üretmeden çalışması Bence üretmek deyince Burada hemen bir ürün teknoloji inovasyon düşünülmesin Eğer de diyebiliriz Bir İşe başladınız Mesela ben akademisyen olmadım diyelim Ne oldu işte girdim bir kol Center'a tamam mı çalışıyorum Yani şöyle bir tecrübem yok ama seviyorum konuşuyorum değil mi insanlar telefon ediyor açıyorum şimdi bana dediler ki elime bir liste verdiler işte Merhaba de şunu da işte sorun şu ise şuna yönlendirdi algoritman var değil mi Ama algoritmanın dışında bir şey yapasım geliyor benim Çünkü konuşkanım ya karşıdaki insana bir hal hatır soruyorum mesela ekstra bir güzellik yapıyorum orada lafzi bir güzellik yani konuşarak ya bir süre sonra şunu göreceksiniz çok net böyle yaşanmışlıklarınız vardır hepinizin orayı aradığınızda ismen o kişiyi istersiniz o yok mu Geçende onunla konuşmuştuk vardır ya Bir işletmede 8 garson vardır da birisi vardır en çok vahşi o niye Güler yüzlüdür falan filan algoritmasında olmayan işin kendi yapısında olmayan bir katkı sunduğu için o kişi Hem o işten kazançlı çıkar hem de orada bir değer üretir Şimdi biz bunu genellikle ihmal ediyoruz ne iş yapıyor olursak olalım soru şu ben bu işi benden sonra gelenlerin Ya Sinan olmadan önce bu iş böyle değildi diyebileceği bir hale nasıl getirebilirim Yani nasıl küçük bir trip yaparım da ben bu işi şuradan alır şuraya koyarım ister İmparator olun ister sokakları temizleyin hiç fark etmez ki ben böyle bir örnek görmüşlüğüm var Amerika'da patenlerle patenlerle böyle rastalı saçları çöp toplayan belediye işçisi görmüştüm bir tane adam bana büyük ders oldu dedik ki niye yapıyorsun böyle Adam dedi ki herkes gibi yaptıktan sonra niye yapayım dedi Yani herkes çok Tamam ama ben Benim de diye abim değişik yapmam lazım dedim herhalde herif Belediyenin bir projesi değilmiş gayet sıradan normal bir Amerikan vatandaşıymış ve adam sadece bir renk katmak istemiş resmen şey bir gösteriye dönüşmüş adamın işi yani yoksa şey yapıyorlar adam Biliyorlar yani izliyorlardı değişik bir tip patenler matenler var dizlikler tabii tabii Amerikan çocuğu Yani bizimkiler gibi çok gariban durmuyor haliyle de ama fikir Ne yani çöp topluyorsan bile kat karakterini o senlik bir işe dönüşsün yarın bir gün ne olacağı belli olmaz Bir Dergiye kapak olabilirsin bir yerlerde Fenomen olabilirsin yani Zaten öyle bir söz de vardı neydi çöpçü olacaksan dünyanın en iyi çöpçüsü olur mu gibi Muhtemelen O arkadaş onu duymuş yani Martin lutherine tabi Evet Evet arkada sufle verildi öğrendik Peki Kendimiz için mi çalışırız yoksa toplum içinde o da deminki ayrımının aynısı bence Yani bu sanat sanat için sanat toplum için bir hikayesine benziyor biraz o kadar fazla termi ve ikisinde doğru olduğu o kadar şey var ki ama şu Hayır için diyelim Ben genel o başlıkta toplamayı daha uygun gördüm şimdi Hayır için çalışmanın bazen Kendine çalışmakla bazen dışarıya çalışmakla ilgisi var mesela gerçekten bir yardım işi yapıyorsan Tabii ki dışarıya doğru ne kadar iyi çalışırsan o kadar iyidir o iş Ama mesela ben diyelim beyin bilimleri Davranış Bilimleri değil mi Ne kadar kendimi doldurmak için okumak için çalışırsam dışarıya o kadar hayır verebilirim biraz işin nevi ile alakalı bu hani onun genel geçer bir prensibi olduğunu zannetmiyorum Hayır için çalışalım yeter şöyle de bir durum var Evrende bir ters ilişki kuralı diye bir şeyden bahsediyorlar ters yasa terslik yasasında öyle bir şey kovaladığım şey senden kaçıyor falan mesela şimdi para için yani parayı kovalarsan Para senden kaçıyor para için çalışmak kötü bir motivasyon ama her şeyi iyi olsun diye çalıştığında iyiliğin senden kaçma şansı yok senin yaptığın her şey bir şekilde iyiye dönüşen Neticede yani oradan değeri de parayı da bir şekilde üretebiliyorsun kendine fakat işte bize hep bu ekmek parası için çalışma jargonunu tutturulmuş ya bütün gün pastanelerde böyle ay çöreği yediğimiz günlerde bile ekmek parası için çalışıyoruz Bu iyi bir programlama değil yani dille bir zihnimizi programlarız o ekmeğimi buradan kazanıyorum ekmek parası için çalışıyorum lafını artık bir kenara koyup ne demek yani hayatımın değerinin şu yoldan üretiyorum çok güzel Ben varlığımın amacını burada buluyorum anlamı burada yakalıyorum falan gibi bir yere gitmek herhalde daha güzel olacak Okey artık Veli sorduğunda zekice böyle diyeceğiz Bence de hayatımın anlamını burada buldum falan Peki çalışmama hakkımızda olmalı mıdır her zaman aslında işte çalışmama hali benim genel halim gibi düşünebilir hakikaten çalışmıyormuşum hiçbir şey yapmamaktan bahsediyorum hiçbir şey yapmamak ne demek tembellik tembellik Hakkı tembellik 7 büyük günahtan bir Hristiyanlıkta işte slotte de var ya sevenda filmde Şimdi niye büyük bir günah insan sınırları aşma dediğim benim insanın fabrika ayarlarının beşinci maddesi olan sınırları aşma ayarında zorlandığı şekliyle sınırlarını aşmak zorunda olan bir varlık Bir Şey Yapmalı bu dünyaya geldiğinde olduğu gibi durarak olamayan bir canlı Mesela bir ineğin bir koyunun bir zürafanın ya da bir bitkinin bir kariyer endişesi içinde olduğunu gördün mü yani bir zenginle şeyin biriktireyim falan bunların Hiçbirinde öyle bir şey yok neyseler o durumdalar Ve ömürlerinin sonuna kadar da böyle yaşıyorlar ister 160 sene yaşayan kaplumbağa ister bir gün seneye olsun fark etmiyor hepsinde Kural aynı ama insan daha buraya geliyor yürüyemeyen bir canlıyken yürümeye kalkıyor mesela düşüp kalkmayı göze alıyor işte ergenlik döneminde bir coşacağım taşıyacağım yeni arkadaşlar edineceğim dünyayı keşfedeceğim ya da işte erken dönemlerde nörtler var onu ona bağlayacağım bir şey yapıyor roket yapacağım atacağım şimdi daha da tuhafı var mesela Çocuklar da bazen dikkatimi çeken enteresan insanlarla karşılaştığında hiç göremediği şeyler var mesela İnsan çocuğun şey diyor Ben uçak oldum büyü yapıyor Mesela bu şimdi baktığın zaman salakça bir Çocuk oyununa benziyor ama bırak başka bir türdaşını hatta başka bir hayvanı cansız bir nesneye öykünerek onu taklit edebilecek kadar kendini başka bir role büründürebilme zihnen büründürebilme yeteneğine sahip bir varlıksın zaten daha çocukken böylesin şimdi buraya baktığında zihnin Sonsuzluğa açık Sen evde sürekli oturuyorsun elinde cips fıt fıt hazır içerik tüketiyorsun Bu bir lanettir kimseye zararı olmasa da Sonuçta seni öldürecektir bu En azından hareketsizliğin tıbbi etkisine Bak işte damarın tıkanır Bilmem neren bükülür bir şey olur ölürsün yani Dolayısıyla hareket halinde olmak gelişim halinde olmak Tekamül halinde olmak inkişaf insan olmanın esası bunu istersen çalışırken mesleğin ne yaparsın İstersen hobinle yaparsın İstersen hayatını başka bir alanı ile yaparsın orada hobi Lafını da hiç sevmiyorum burada harcanan bir mesai saati bir de küçücük vakitler ayrılan özel meraklar var pul biriktireceğim falan Ya bırak işini hobin olsun ya Bırak hobine at hobiyi onu işin yap pul mu biriktiriyorsun dünyanın en büyük pul biriktirmecisi O mesela bir işe başlayan arkadaşlara ben üniversiteden yeni mezun olan arkadaşlara bir tek tavsiyem oluyor benim diyorum ki ben de çok iyi çalışıyor Mesela işte ben sormak bir mesai saatim falan yok ki yıllar evvel Danimarka'da yanına gittiğim profesörle işte çalışacağız beraber ben tabi Türkiye'den gelmişim ilk günde kravat taktım ayıp olmasın profesörle görüşeceğiz ya Danimarka'nın bize sıcak günleri kadın geldi boynundaki ne dedi dedim kravat çıkar dedi onu ya Ne yapıyorsun falan tayt ve tişört de gelmiş bisikleti park etti içeri geldi Profesör Ben de Pekin bölgen dünyaca da meşhur birisi dedim ki burada mesai dedim kaçta başlıyor dedi ki ne mesaisi dedim hani şey ya dedi bilim insanının mesaisi mi olur dedi ya benim kafamı saat kaçta çalışacağını kim biliyor ki dedi ben bile bilmiyorum dedi onu da gelirim 11 de gelirim ama 12'ye kadar burada çay kahve Muhabbet ederiz dedi bazen şarap içeriz falan dedi Sonra dedi seversen takıl istediğin zaman geç istediğin zaman git dedi dedim bunlar terbiyesiz böyle Akademi mi olur tabi biliyorum O zaman dünyanın en büyük çalışmalarına çıktığı laboratuvarlarından birinin Bartu nöroloji kalır ve mesaileri yok mesela niye yok çünkü orada üretim esaslı bir iş hayatı var bizde mesai Kabilesi işte Yılmaz'ın tarifiyle İlla sabah o kart basılacak Akşama kart basılacak bazı üniversitelerimizde isim verdiğim hala koca koca akademisyenler Sabahları kart okutmak zorundalar akademisyenin işlevinin bir makineyi döndüren çarktan öteye taşınamadığı sistemler Ancak böyle kurulur mesela ya da işte fikir insanı inovasyon insanı istihdam etmek istiyorsunuz Sabah 8'de burada olunacak işte 9'da çay iç olmaz o iş yani insan böyle Saatle çalışan bir varlık değil zaten daha önce özgürlüğü konuşmuştuk Hatırlarsan özgürlük seçim yapabilmek ve dürtülerine ket vurabilmekle alakalı bir şeydi insan zaten değer yaratabiliyorsa onun Eşref saatleri vardır ve şefaatlerine hiçbir şeye feda etmez Ben mesela Sabahları parlak kafayla yazabildiğim saatleri hiçbir şeye Feda etmem yani bakarsan iş gibi gözüküyor Sabahın kalkmış sekizinde yazıyor Yok hayatta bir şey yok ki dürüst söylüyorum daha zevk aldığım bir şey buluyorum Krallığı tanımam bırakır giderim ama o anda en çok ondan zevk alıyorum işte böyle bir hayatın varsa kendi öz disipline oturmak diye buna diyoruz ama bizde var mı öyle bir özlü bizim adamları salçayla hiç işe gidip bankamatik memuru diye bir şey bir tek bizde var Adam atıyorsun kaldırıyor ki diyor sadece aybaşı maaşını çekiyor Orada bile yorgun çekemiyor maaş Dolayısıyla bu ülkede şunu anlamamız lazım değer olmadan Öz değer Algan olmadan özgürlüğün olmaz özgürlüğünü olmazsa Köle gibi çalışmak zorundasın özgürleşmek kendini tanımakla alakalı Zaten orada bir güzel Kelime Oyunu vardı Sinan Yaman'dan duymuştum Özgür özünü tanımış mı gürleştirmiş falan gibi termitler de bahsedeceğim size çok tatlı termitler bunlar kendimizle uğraşırsak çözeriz bu işleri dışarıda sistemde falan değil Suç genellikle bizde bu arada ben tuzu kuru bir Ankara'da esnaf çocuğu olarak konuştuğumu tekrar belirteyim şimdi böyle deyince Bana çok insan haklı olarak sinirleniyor tamam mı Onlar diyorum ki ya Bak bugün böyle bugün haklısın ama yarın eline imkanlar geçtiğinde o şikayet halinden çıkamayacaksın ya o zaman haksız olacaksın beni o zaman hatırla şimdi şartlar yeterli değilse tamam bana kızabilir ama çok kızma Çünkü bir gün fırsat geldiğinde o kurban psikolojisinden kurtulamadığın için fırsatı eline tepeceksin ya da güvenli alanına sığınmayı tercih edeceksin o yüzden benim söylediklerime zaman versinler kızanlar bir zaman sonra haklı olduğumu görecekler Evet zaten Yavaş yavaş da değişiyor insanlar artık bazı yenilikçi teknoloji şirketleri mesai kavramını kaldırmaya başladılar evden çalışma gibi bir kavram hayatımıza girdi bu arada onu konuşalım biraz isterseniz evden çalışmak tercih edilesi bir şey mi sizce sektörlere göre bizim zaten açık beyin sıvam bu konuda bir telefon destekli araştırmada yaptı pandeminin sonlarına doğru Uzunca bir zamanla yayılan Baya da kişiyle görüştükleri bir çalışma oldu mesela İnsanlar artık bunun benimsediler ama öte yandan evlerin ve iş yerlerinin düzenine dair alışkanlıklarımızın bizi çok zorladığını farkettik Mesela işte İnsan zihni böyle bir şalterle çalışmıyor yani tık saat geldi işime döneyim tık o şey oldu buna döneyim mesela Okula gidiyoruz iş yerine gidiyoruz o seyahat ortam değişikliği Yapı değişikliği hava değişikliği bizi belli modlara sokabiliyor Tabii evimizde çalışmak zorunda kaldığımız Yani normal mesaili işimizi başka bir yerde yaparken nedenleri eve sıkıştığımız zamanlarda en çok insanlar bunun zorluğunu çekti çünkü yani şurada çocuğuyla oynuyor burada yemeğini yiyor burada çalışmaya çalışıyor O da çok fazla olmadı Tabi şimdi Bununla ilgili yeni kültürler gelişiyor bu uzaktan çalışmak kaçınılmaz olarak en karlı işlerden bir tanesi koca koca Plazalar patladı Ne yapacağız bilmiyorum yani onlar boşa çıkacak Çok yakın bir zamanda ve bu insanların yaptığı işlerin çoğu kafa İşi olduğu için ve Dijital tabanlı işler olduğu için uzaktan rahatlıkla halledilebiliyor her şey zaten artık bilirler sıfırlar yani nereden yaparsan yap bir tek insanın bu iş yeri psikolojisinin dikkate alınması gerekiyor Yani insan nasıl bir ortamda verimli hale gelir Dolayısıyla mekan bağımlı bir canlı olduğumuz için biz her şeyimiz için spesif bir mekan tasarlama eylemimiz olduğu için Mesela şimdi Evinde Özerk çalışma ortamları yaratabilenler küçücük bir masa köşesi olsa bile fark etmez oraya oturduğunda beyine işe olduğunu biliyorsa O durumda bu insanların benim mesela çok fazla artıyor ama biraz önce kahvaltı ettiğim mutfak masasını Şöyle kenara çekip laptopu açıp toplantı yapmaya kalkanın performansını düştüğünü biliyoruz orada biraz ufak tefek ayarlamaları ve kültür oluşmasına ihtiyaç var ama kaçınılmaz bir şekilde artık uzaktan çalışma normal çalışma haline geldi ve daha da fazla gelecek sadece üretim değil bak Daha evvel galiba Aşk konusunda konuşmuştuk bütün canlılarda üremeyi sağlayan Libido denen o cinsel dürtü diye bildiğimiz şey insanda yaratım enerjisi halinde ortaya çıkıyor insan her şeyin bir upgraded versiyonunu taşıyor ya güncellenmiş versiyonunu Bizdeki bu yaratım enerjisi öyle 3-5 tane falan sanatçıya nasip olmuş Bir şey değil hepimize içinde böyle bir hayallerle falan arzularla kendini gösteren aslında bir olmayanı ortaya koyma enerjisi var şimdi bu enerji çok zorlayıcı Ve tatmin edildiğinde bunalımların tatmin edilmediği zaman bunalımların kaynağı dolayısıyla bir kere kendini tanıma sürecinde en önemli basamaklardan biri ben bu dünyaya ne ortaya koymak için gelmiş olabilirim bunun sorgulamasının yapılması zor bir sorgulama Çünkü şimdiye kadar yeterli fırsatı bulamamışsan yeterli karşılaşmaları yaşayamamışsan o sınırlarını o yeteneklerini çok keşfetmemiş olabilirsin ama bunun için hiçbir zaman geç değil yani Mimar Sinan'ın ustalık eserlerini 70'li yaşlarından itibaren yapmaya başladığını hatırlayacak olursak Yani biraz o konuda her zaman şansımız var gibi düşünmemiz lazım ve o Hayata bir şey katma Hayata bir şey yaratma güdüsünü ucundan yakaladığımız her bir an yaptığımız şey her neyse işte o akış dediğimiz zihinsel duruma geçmemiz çok kolay bir hale geliyor ya tamam ekmek parası kazanmak Çoluk çocuk kariyer telaşı hepsi Okey anladım Yani hayatımızın parçaları Bunlar ama bir de ya bir kere Geldik Gidiyoruz Bir daha tekrar yok Devam filmi yok bu hikayenin yani şuradayken Şu meseleyi belki kökten başka bir senaryoya dönüştürmek mümkün mü Değil mi biraz bunun cesaretini bulduğumuz anları boş geçmeyelim yani onu biraz sorgulayalım isterim çünkü yaratmak bu dünyada Hani Tanrı insanın ruhundan üfle deniyor ya işte burası Muhtemelen o yaratmak en temel görev ve bunu savsakladığımız bunu geçiştirdiğimiz her zaman yarın için bir pişmanlık biriktiriyoruz Yani bunu unutmamak lazım O da işte bu işte Yani kendini ortaya koyma falan dediğimiz hikayenin temelini oluşturuyor zaten inşallah Herkese nasip olur Şöyle bir soru aklıma geldi dindar bir insan dininin gerektiklerini yerine getirdiği zaman cennete gideceğini inanıyor bazı Evet o zaman bu hayatı Hani bu kısa hayatı es geçip cennette mutlu olabilecekken neden bu hayatta bir şeyler yaratmaya çalışmaya işimizde çok iyi olmaya uğraşalım çok iyi bir soru benim tanıdığım bazı dindarlar böyle Evet o yüzden öbür tarafta cenneti kazanmak için bu dünyaya cehenneme çevirmekte çok iyiler ama onların isminden inandığını söyledikleri dinin ismen aynısına Ben de inanıyorum ama denedim bana öyle demiyor benim dedim Bana diyor ki Burayı Cennet yapmazsan öbür tarafta cenneti zor görürsün diyor Dolayısıyla ben öyle anlayıp burayı biraz daha Cennet yapmaya çalışıyorum ve çok şükür etrafımda çok sayıda Dindar ya da ladini insan burayı Cennet yapmakla uğraşıyor benim etrafımda çok sayıda çünkü ben Benim kafada insanları etrafıma toplamayı seviyorum ama dünyada Bunlar azınlıktalar inşallah çoğunlukta olurlarsa hem burayı hem işte neye inanıyorsanız öbür tarafı Cennet yapma potansiyeli var bir de bir konuyu belki hatırlatayım bu vesileyle hani gene Diyanet konuşunca birileri çok kızıyor ama diyelim ki bütün hayatınız bunun için cennete hazırlanıyorsunuz tamam mı Devamlı böyle NASA Hayal ediyorsunuz işte huridir bir şeyler anlatılıyor ya Böyle süper hep mutluluğun olduğu hiç arızanın çıkmadığı bir yere hazırlıyorsunuz kendinizi madem bu dünya oranın hazırlık yeri burada onun herhangi bir emsalini bile deneyimleyemezken hiç bu konu hakkında bir deneyiminiz bile olmazken burada kavga gürültü gırtlak bomba falan öyle geçerken öbür tarafa gidince nasıl tanıyacaksın orayı hiçbir tecrüben Yoksa orada nasıl rahat edecek insanlar bunu düşünüyor mu acaba Yani bu dünyada cennet gibi böyle huzurlu tatlı güzel iletişim yardımlaşma kardeşlik içerisinde bir hayat geçiremeden acaba Cennet algılanabilir mi biraz da burayı düşürsünler benim bu konuda bir iddiam var bu dünyada cenneti koklayamayan öbür tarafta göremez Yani bu dünyada cennet olmaz eyvallah Ama burada koklayabilirsin ama denemek lazım Peki Nazi toplama kamplarının kapısında şöyle yazıyordu Ar beyit mahfrien yani çalışmak özgürleştirir özgürleştirir mi yerine yazmışlar Aynen işte yani bugünkü çalışma sisteminin şu Eskinin kınadığımız köle düzeninden hiçbir farkı yok hiçbir farkı yok Sadece İşte insanların deri renkleri değişti karşılığında verdiklerimiz değişti ama aynı şey oluyor ve insanlar hayatlarını Kara dediğimiz bir zincirle bağladığımız için işte bir şeylere feda ediyorlar Yani aslında sorunun kendisinde cevabın bütün hüznü gizli gerçekten de çalışmak özgürleştirir sözü Bu bağlamda anlaşılacak olursa korkunç bir kandırmacadan ibaret Ama ben hemen bu sözü değiştireyim yaratmak özgürleştirir Yani gerçekten mesela yaratım içinde olmak bu özellikle yaratım kelimesinin Altını çiziyorum Bolt yapıyorum ve vurguluyorum yani dil sürçmesi ile söylemiyorum Bizim ülkede bazı böyle hani İslami hassasiyetleri yüksek arkadaşlarımız yaratma kelimesine takarlar bunun için Affedersin yaratmak falan derler ya yaratmak dediğiniz şey insanın ve Hani Allah'ın yaratması dediğimiz şeyin insandaki tezahürü olarak rahatlıkla düşünülebilir İnsan gerçekten olmayanı var edebilen yani okuyun bilim kurgu romanlarına bakın o tablolara bakım o filmlere olmayanı var edebilen bir varlığınız Biz hayal ediyoruz ve gerçeğe dönüştürüyoruz manyak gibi bir şey bu ya bu yaratım değil de nedir Yani ve biz Hani yoktan bir şeyi pöh diye var etmiyoruz nasıl yapıyoruz ekleyerek birbirine geçirerek farklı farklı anlamlar ve biçimler vererek onu başka bir biçime dönüştürüyoruz ve bizim dönüştürdüğümüz biçim daha önce dünya tarihinde hiç görülmemiş bir şeye dönüşüyor Dolayısıyla yaratmak özgürleştirir Zira insana herkese tek tek verilmiş bir özellik hepimizin uzay mekiği yapmasına gerek yok bazıımızda insan ilişkilerinde bir kısmımızda alete de var tabi kısmımızda Ne bileyim matematikte bir şeyler yaratsın Yani hepimizin şeyi farklı meşrebe Peki toplumda var erkek çalışır kadının çocuğa bakar iş bölümü nasıl oluştu bu şekilde gelişti Avcı toplayıcı dönemden herhalde ısrarla devraldığımız tek şey bu olsa gerek Çünkü bu sisteme baktın yani Bu yapılanmaya baktığın zaman insanın fizyolojik özelliklerinin evrimi de buna uyumlu İşte o Arkaik dönemlerde düşünebileceği standart bir toplum yaşantısı içerisinde kadın ve erkeğin fizyolojik özelliklerine karşı yüklenebilecekleri görevlere de uyumlu Nedir o avcılık toplayıcılık dediğimiz şeyde birisi kas gücüyle yiyecek bulacak değil mi Ağlayacak getirecek ya da işte yükler taşıyacak bir şeyler yapacak ağır işi olan bir taraf var Erkek bedenine bakıyorsun Testosteron ormanın nedenini her taraf kaslı maslı işte ses mesajı zaten o yüzden belli ki fiziki bir dayanıklılığa bağlı bir şey yapıyor Erkek Dolayısıyla burada fiziksel çalışma yani El emeğiyle kas gücüyle bir şeyler yapmanın Daha ziyade erkekleri rahatsız edildiğini görebilirsin vücudumuzdaki Kas ve yağ dağılımı bile öğrendim mesela kadınlarda yalnız ya da kalçalarda ve vücudun alt kısmında toplanır kilo alınmaya başladığı zaman erkeklerde ise göbekte ve üst kısımda yağ toplandı bizim sırtımız falan yağlanır erkeklerin niye böyledir vücudun denge noktası üst tarafta kadınlarda alt noktaları toplanmış erkeklerin vücudun üst tarafıyla devinimsel hareketlerine uygun bir dağılımdır bu şimdi başka türlü olsaydı doğada Bizimkiler hayatta kalamayacaktı Muhtemelen de bahsettiğimiz sene öncesiyle alakalı bir mesele yani biz onun üstüne bayağı sular aktı Şimdi biz bu Avcı toplayıcı özellikleri günümüz Dünyası insanın anlatmaya kalktığımız zaman mesela ben kadın erkek farkını beyin farkını falan anlatıyorum birileri hemen zıplıyor Ne yani Kadınlar çocuk mu doğursun güzel kardeşim Bak evrimle kavga edilmez 3000 5000 on bin sene önce senin Ataların böyle yaşıyorsa Bu demektir ki yüz binlerce senedir bu iş böyle gelmiş bugün sen farklı bir sistem kurmuşsun Tamam bir kısmı da kazanabileceğiz şimdi 9-5 mesai kavramıyla baktığında işte hafta sonu izinleri yıllık izinler sistemi içerisinde Kadının her an doğum yapabilecek olması aylık döngülerle ruh durumunun falan sürekli değişiyor olması çok ciddi bir problem E şimdi hazır mesailer falan böyle gevşiyorken ortadan kalkıyorken Hem bu ayarlarla uyumlu Hem daha yeni plastik bir yapılanmayla işte düşünebildiğimiz yeni sistemler deneyelim bugünkü sistemin yani biyolojimizde Uyumsuz olması Onu komple silip avcılık toplayıcılar dönmemizi gerektirmez sadece bugünkü sistemin akılsız taraflarını atalım akıllı taraflarını koruyalım gerçek muhafazakarlık dediğimiz şey böyle işler zaten muhafazakarlık işe yaradık yarayan işe yaramayanı değiştirme gücü taşıyabilen görüşün adıdır Dolayısıyla biz ya modern düzeninin bu saçma sapan normallerini kutsayacağız ya da işte diyeceğiz ki atalarımızın zamanında dönelim bu zamanda her şey berbat İkisi de son derece akıllı dışı öğrenmek iyidir ama yani Avcı toplayıcı toplumun bugüne kadar taşıdığımız en önemli nasıl diyelim reflekslerinden bir tanesi bu dediğin hikaye olabilir ama bugünün dünyasında buna izin veren bir sistemimiz Yok böyle bir lüksümüz yok her iki tarafında kendince üretmesi yaratması ve ekonomiye katkı yapması gerekiyor Hele ki şehirlerde yaşıyorsanız Onun da optimal yolunu Herkesin kendi bulması lazım sistem bize mükemmel bir şey sunamaz çünkü sistem insanın Ne olduğuyla hiç ilgilenmemiş yani kendi çözümünüzü kendimiz bulacağız Peki beynin çalışmasını vücudun çalışmasına daha yorucu daha çok değerli vaa Güzel soru şimdi inşaatta taş taşıyorsan yani beynin çalışması Pek değerli değil Burada kas gücü önemli ama tutup da bir yazılım yazıyorsan ya da yeni bir unicorn girişim yaratıyorsan orada kas gücünden çok beyin önemli olacak ama yorulma noktasına geldiğimizde mesela bedenin yorgunluğu gerçekten belirgindir ve geçicidir ama bizim beynin yorgunluğu kas yorgunluğuna benzemiyor mesela Uzunca bir süre bir işe gitmeden önce kaslarımız yoruluyor Ya elinde beş dakika bir bardak tutmayı düşersin yani ama beynin öyle değil kaptırıp gittiği konularda senelerce çalışabiliyor ama beynin yorgunluğu Şöyle ortaya çıkıyor bizim beynimizde ona onun Hani ev sahipliği yaptığı zihnimizden bahsedelim o daha doğru olacak zihnimiz Bir konuya kitlendiğinde bir aşama kaydetmek ve bu aşamanın kaydedildiğinde hissetmek istiyor Biz buna ödül diyoruz yani attığı adımlarda bir başarı bir ödül hissiyatı yaşamak uzun süre yersen bu ödül hissiyatından uzak kalırsan sonuçsuz Çabalar içerisinde devamlı bir şey yapar yapar da hiçbir şey kazanamazsan işte tükenmez sendromu dediğimiz şeyi yaşıyorsun Bir soruyorsan beyin kendini bırakıyor sistem iptal oluyor diyor ki yaşamak istemiyorum öleceğim Ben Falan filan neyse bir depresif hale düşürüyor insanı veya çok uzun süre ritmik bir şeyler sevmediğin ritmik bir uğraşla uğraşmak hakikaten konsantrasyon kapasitemizi düşürüyor Bununla ilgili mesela çok iyi bildiğimiz bir kural var bir işi yaptığında konsantrasyona düştüm kalk başka bir iş yap onunla uğraş orada biraz dedi öbür işi yap görev değiştirir yani Çünkü bizim beynimizin Odak havuzları farklı farklıdır dikkatimizi farklı farklı nokt yönelttiğimizde farklı nöronal kaynaklar kullanırız sözel bir şeyle çok mu uğraştım Ben mesela çok mu konuştum kafa yandı mı gideyim biraz okuyayım ya da manzara seyredeyim ya da ne bileyim spor yapayım bunlar beni birazlar Onlar da konsantrasyon isteyen işler Ama burayı kullanmıyor Dolayısıyla farklı dikkat havuzlarını kullanırsan peynir altı da dinlendirirsin Ama şunu tekrar dikkat çekeyim uzun seneler boyunca hep aynı kaynakları tükete tükete Niye bunları yaptık sorusunun cevabı Yoksa herhangi bir tatmin hissedemiyorsan İşte o insanı çok fazla yıkabiliyor Bunun mesela çözümünü Benim dedem çok güzel olmuştu hadi onu da ilave edeyim bari adam ne yaparsa yapsın Sen nerede dedi Niye yapıyorsun diye sorsan Allah rızası için adamın ödülü o kadar hazırda ve yakında ki ne yaparsa kendileri tam Allah bundan razı olur tak ödülü aldı bitti şimdi bu adamın bu hayatta tükenme sendromu yaşamasının herhangi bir yolu yok yani bütün günü kötü geçti değil mi birine selam verdi birine Sadaka verdi camiye namaza gitti Neyse tak çek attı Bugün de Allah rızası Tamam Dolayısıyla tükenmez sendromunun önünde önemli bir engel Tabi buna gönülden iman edip inanmadığınızda böyle bir çektiniz hiç kimsenin işine yaramaz laf Sen söylemeniz hiç önemli değil ona anlamsal olarak inanmanın insanın hayatında nasıl bir fark yaratacağını anlatmaya çalışıyorum inşallah hepimizin Hayatında böyle bir anlamsal derinlik olur ve attığımız her bir adımda para pul takdir olmasa da ben doğru yoldayım Baba diyebilecek bir arkası sağlam kişi olalım inşallah o zaman çalışmak zorunda kalmayız Peki öyleyse çalışmak hayatımıza anlam kazandırır mı hayatın anlamını çalışarak mı aramalıyız bütün programların çalışmanın yerine Dikkat ederse yaratmayı koydum mu düzeliyor çalışmak bize hiçbir şey vermez ama yaratmak hayata her şeyi kazandırır anlamı da kazandırır kendimizi bulmamız da sağlar yaratarak çalışabiliyorsak bir değer üreterek çalışabiliyorsak Değme gitsin hayattaki yani dünyadaki en güzel hayat bu olabilir yani Teşekkürler hocam Ben teşekkür ederim ağır konuydu Evet güzel konuydu haftaya yaratıcılık mı Konuşsak yaratıcılıkla konuşuruz bir de anlam konuş anlam konuştuk biz anlamsızlık konuşacağız anlamsızlık Konuşma tamam anlamsız da olur Hadi bakalım yeni bölümler için lütfen kanala abone olun arkadaşlar Zile edemez görüşmek üzere