Transcript for:
Starożytna Grecja: Kultura i Dziedzictwo

Grecy wytworzyli kulturę, która była taka sama dla wszystkich polis. To ona dawała im silne poczucie tożsamości i wspólnoty. To dzięki niej w obliczu zewnętrznego wroga jednoczyli się i stawiali mu opór. Równocześnie przez swoją wyjątkowość stała się ona fundamentem dla kultury najpierw rzymskiej, a później zachodnioeuropejskiej. W starożytnej Grecji niezwykle rozwinęło się malarstwo i rzeźba. To pierwsze możemy poznać dzięki bogato zdobionym wazom i amforom. Motywami były sceny z mitów i życia codziennego. Do niezwykłego poziomu podniesiona została rzeźba. Początkowo przedstawiano nieruchome postacie, jednak od V wieku przed naszą erą zaczęto tworzyć również dzieła, w których uchwycono ludzi w ruchu. Wyróżniały się one dbałością o szczegóły w przedstawianiu ludzkiej postaci i jej ciała. Jako materiał wykorzystywano nade wszystko marmur oraz brąz, ale także drewno zdobione kością słoniową i złotem. Najsłynniejszymi rzeźbiarzami byli Fidiasz i Myron. Ten pierwszy zasłynął stworzeniem 13-metrowej rzeźby Zeusa w Olimpii, która została zaliczona do starożytnych Siedmiu Cudów Świata. Myron był natomiast autorem słynnego dyskobola. W starożytnych Atenach ku czci Boga Wina Dionizosa odbywały się wielkie Dionizje. W ich trakcie chóry chłopców i mężczyzny śpiewały pieśni ku czci Boga. Z czasem do chórzystów dołączyły osoby, które prowadziły między sobą dialogi, czyli rozmowy. Byli to pierwsi aktorzy. Z czasem to właśnie występ tych prowadzących z sobą dialog osób stał się punktem centralnym całego przedstawienia. W ten sposób około VI wieku p.n.e. narodził się teatr grecki. Widowiska teatralne były dwojakiego rodzaju. Tragedie poruszały ważne problemy takie jak nieposłuszeństwo względem bogów lub władców oraz konflikty między ludźmi. Komedie naśmiewały się z ludzkich słabości lub stanowiły żartobliwy komentarz do aktualnych wydarzeń społecznych lub politycznych. Teatr pełnił funkcję wychowawczą. Uczył jak właściwie postępować i dokonywać słusznych wyborów. Aktorami w teatrze greckim byli wyłącznie mężczyźni, którzy grali również rolę kobiece. Przedstawienia początkowo odbywały się na Agorze. Później jednak zaczęto je organizować w specjalnie stworzonych budowlach, czyli amfiteatrach. Były to położone na zboczach wzgórz widownie w kształcie półkola. Aktorzy występowali na scenie znajdującej się w centrum tej widowni, która to była umieszczona na specjalnym podwyższeniu. Przed sceną znajdowało się miejsce, w którym stał chór pełniący w przedstawieniu rolę narratora. W starożytnej Grecji narodziła się również filozofia, czyli nauka, która próbowała wytłumaczyć najważniejsze dla ludzi kwestie, takie jak skąd wziął się świat lub jak powinien postępować człowiek. W dosłownym znaczeniu słowo filozofia oznacza umiłowanie mądrości, a ludzi, którzy się nią zajmowali, nazywano filozofami. Największymi filozofami starożytnej Grecji byli Sokrates, Platon i Arystoteles. Sokrates żył w V wieku przed naszą erą i swoje poglądy głosił w trakcie rozmów z przypadkowo spotykanymi ludźmi. Twierdził on, że człowiek powinien zarówno w sferze ciała jak i ducha dążyć do doskonałości. Platon, uczeń Sokratesa twierdził, że świat składał się z materii oraz idei. Materia z czasem ulega zniszczeniu, a idea trwa, bo jest bytem duchowym. Idąc tym tropem stwierdził, że ciało ludzkie jako materialne ulega rozpadowi, a dusza człowieka trwa wiecznie. Arystoteles był uczniem Platona. Jego badania legły u podstaw biologii, logiki i fizyki. Opisał ponad 500 gatunków zwierząt. Dzięki jego dziełom wiemy jak funkcjonowało polis oraz znamy historię teatru. Był on również przez pewien okres czasu nauczycielem Aleksandra Wielkiego. W starożytnej Grecji bardzo dużą wagę, taką samą jak do rozwoju intelektualnego, przykładano do sprawności fizycznej. Twierdzono, że sport, oprócz ćwiczenia ciała, był także kuźnią, gdzie wykuwał się charakter człowiek. Z okazji niektórych świąt religijnych organizowano zawody sportowe. Najsłynniejsze z nich odbywały się w Olimpiku Czci Zeusa. Rywalizowali w nich Hellenowie z całej Grecji, a na czas ich trwania zawieszano wszelkie działania zbrojne. Takie igrzyska odbywały się co cztery lata, a czas między nimi nazywano olimpiadą. Prawo do uczestnictwa w zawodach oraz do wstępu na trybuny mieli tylko mężczyźni. Zwycięzcy w poszczególnych dyscyplinach w nagrodę dostawali wieńce z gałązek drzewa oliwnego, natomiast sami zdobywali wielką sławę, a w swoich miastach status wręcz bohaterów. Dla najlepszych układano pieśni i stawiano pomniki. W trakcie igrzysk spośród wielu dyscyplin najważniejsze były zapasy, bieg na dystansie jednego stadionu, czyli około 192 metrów, skok w dal, rzut dyskiem oraz rzut oszczepem.