Budowa i funkcje skóry

Overview

Wykład dotyczył budowy, funkcji oraz roli skóry w organizmie człowieka, a także jej wytworów, mechanizmów termoregulacji, syntezy witaminy D oraz zasad higieny i chorób skóry.

Budowa i funkcje skóry

• Skóra to zewnętrzna powłoka ciała oddzielająca organizm od środowiska zewnętrznego.
• Pełni funkcje: ochronną, termoregulacyjną, wydzielniczą, zmysłową, wydalniczą oraz syntezy witaminy D3.
• Skóra składa się z naskórka, skóry właściwej oraz tkanki podskórnej (lub dwóch warstw wg nowszych opracowań: naskórka i skóry właściwej).

Budowa naskórka

• Naskórek to wielowarstwowy nabłonek płaski rogowaciejący, nieprzepuszczalny dla wody i drobnoustrojów.
• Składa się z warstwy zrogowaciałej (martwe komórki bogate w keratynę, złuszczają się) i warstwy rozrodczej (żywe komórki dzielące się).
• W warstwie rozrodczej znajdują się melanocyty produkujące melaninę, barwnik odpowiadający za kolor skóry.
• Komórki naskórka migrują od warstwy podstawnej do rogowej w ok. 27 dni.

Budowa skóry właściwej i tkanki podskórnej

• Skóra właściwa zbudowana z tkanki łącznej włóknistej, zawiera kolagen i elastynę.
• Zawiera receptory, naczynia krwionośne, nerwy, gruczoły i mieszki włosowe.
• Wyróżniamy warstwę brodawkową (brodawki) i siatkową (włókna kolagenowe/elastynowe).
• Tkanka podskórna zbudowana głównie z tkanki tłuszczowej, odpowiada za termoizolację.

Wytwory skóry

• Włosy zbudowane z keratyny i melaniny; łodyga i korzeń; pełnią funkcje ochronne i termoregulacyjne.
• Paznokcie to płytki zrogowaciałych komórek bogatych w keratynę; chronią opuszki palców.
• Gruczoły potowe (wydzielają pot, biorą udział w termoregulacji i wydalaniu), łojowe (natłuszczają skórę i włosy), mlekowe (produkują mleko u kobiet).

Receptory skóry

• Mechanoreceptory: ciałka Merkla, Meissnera, blaszkowate, Ruffiniego – odbierają dotyk i ucisk.
• Termoreceptory: odbierają ciepło i zimno.
• Nocyceptory: odbierają ból, nie ulegają adaptacji.

Termoregulacja

• Skóra reguluje temperaturę ciała dzięki naczyniom krwionośnym i gruczołom potowym.
• Przy zimnie: obkurczanie naczyń, drżenie mięśni, produkcja ciepła i ograniczenie utraty.
• Przy upale: rozszerzanie naczyń, pocenie się, oddawanie ciepła przez skórę.

Synteza i rola witaminy D

• Witamina D3 powstaje ze skóry pod wpływem UV z 7-dehydrocholesterolu.
• D3 zwiększa wchłanianie wapnia, zapobiega krzywicy; jej źródłem są ryby, jajka, margaryny oraz synteza skórna.
• W Polsce zaleca się suplementację witaminy D od października do kwietnia.

Higiena i choroby skóry

• Zalecenia higieniczne: mycie, picie płynów, kremy z filtrem UV, własne przybory, aktywność fizyczna, dieta.
• Grzybica – zakażenie wywołane przez grzyby, atakuje skórę i paznokcie.
• Wszawica – wywołana przez wesz ludzką, zarażenie przez kontakt bezpośredni lub pośredni.

Key Terms & Definitions

• Naskórek — zewnętrzna warstwa skóry, zbudowana z komórek nabłonkowych.
• Melanocyty — komórki barwnikowe produkujące melaninę.
• Keratyna — białko zapewniające wytrzymałość mechaniczną.
• Skóra właściwa — warstwa skóry bogata w włókna kolagenowe i elastynowe.
• Termoregulacja — mechanizmy utrzymujące stałą temperaturę ciała.
• Mechanoreceptory — receptory czuciowe odbierające dotyk i ucisk.
• Termoreceptory — receptory odbierające zmiany temperatury.
• Nocyceptory — receptory bólu.
• Witamina D — grupa związków regulujących gospodarkę wapniową, powstająca m.in. w skórze.

Action Items / Next Steps

• Zapoznać się z budową i funkcjami warstw skóry w podręczniku.
• Przypomnieć mechanizmy termoregulacji oraz rolę witaminy D.
• Przeanalizować ilustracje skóry z podręcznika.