Hər kəsə salam, mən Rəşid Məcidov. Bugün sizlərlə Google Earth proqramından necə kartonat əldə etmək var və əldə etdiyimiz kartonatları digər coğrafiq informasiya sistemləri proqramlarına nəcə istifadə edə bilərik? Bu üçün mən Google Earth proqramından bir əlaz seçmişəm ki, Şaxtaq turizmdə olan hissədir.
Şaxtaqın 3D modelini hər hansısa bir ciz proqramında qurmağa çalışacaq. Bunun üçün təbii ki, həmin əlazdan bizə... X, Y və Z partnətlərlə məlumat lazımdır.
Bunu köməkçi proqramlar varlardır. Təbii ki, əvvəl bizə qədər götürəcəyimiz ərazinin bir neçə nöqtəsi lazımdır. Bir-iki nöqtə sayına qədər çox olarsa, o zaman daha keyfiyyətli ücret modeli qura bilərik.
Nöqtələr əldə etməkdən əvvəl, mən qeyd edim ki, Google Earth Pro proqramlar artıq ödənişsiz şəkildə Google Earth-ın rəsim sahibindən əldə etmək mümkündür. Siz də faydalanır. Mən özür istəyirəm, proqramda kiçik bir dəyişiklik edirək, koordinatını fikir verirsinizsə, UTM koordinata çevirmişəm ki, siz də bu UTM koordinata çevirməyi üçün Tools menüsündən istifadə edərək seçinəklər hissəsinə yarayacaq. Siz xüsusiyyətlər qoncələrinə görünüm hissəsindən, merkator proyeksiyasına seçərək, o kəminiz kifayət edir.
Düzdür mənim kompüter momendəvi parametrlərə imkan verməyəm, mən daha keyf yadıyam. görüntülər göstərə bilimsizlər üçlə ilə işlədiyimiz zaman da getərincə keyfiyyətli görülməyəcək amma yerə də qeyd edim ki, əsas məqsədimiz təciz məqsədidir nəyisə başa düşmək, öyrənmək üçün tətbiq edirik tanım əmrimi olaraq koordinatımızı da dəyəkləşdirdikdən sonra yol şarjını gəlir, yəni line çəkmək üçün aktiv edirəm və hər hansısa bir məlumat yazmadan, kəmini sıxmadan və ərazimiz üzərində bu şəkildə xətlər çəkməyə çalışıq, bir-birinə paralel olaraq. Daha sonra bu xətlərin kəsişməsini verəcəm. Təbii ki, xətlərimizin sayı nə qədər çox olarsa, qeyd etdik ki, o qədər əraziyə düşən nöqtələrimiz çox olar. Ərazidəki nöqtələrin sayı isə bizim daha keyfiyyətli xəritə çəkməyimizə və yaxud da ki, üçdə model almağımıza kömək edəcəm.
Hal-hazırda mən video ilə parçalara verəcəm və bu xətləri tamamladıqdan sonra... sonra videomuzu qalan yerinə davam edəcəyik. Gördüyümüz kimi, bu şəkildə artıcılığla xətləri çəkməyə davam edirəm.
Ekranda gördüyümüz kimi, ərazimizə yetənici nöqtə artırdıq. Təbii ki, bu nöqtələrin sayı nə qədər çox olarsa, yenə təkləl edirəm, işimiz o qədər keyfiyyətli olar. Mən indi bundan artıq daha nöqtə artırmayacağım.
Məncə kifayət qədər nöqtəmiz var. Daha az onca, iki əmri quraq və yaxud da camonla qarşı sıxmaqla çəkmiş olduğumuz xətləri yadda saxlayırıq. Yadda saxlamış olduğumuz xətləri hər hansısa bir qovluq daxilində kamiyyə parmaqla yadda saxlayırıq. və yaxud ki, kamel formatda yaxud da saxlayacaq.
Mən işçi sahədə, işçi stolda kamel olaraq seçdim və adını şaxtaq olaraq adlandırdım. İndi bizə köməkçi bir proqram lazımdır. Köməkçi proqramımız belə bir qardinak çevirmələri proqramıdır.
Əgər proqramı yükləməkdə və yaxud da tapmaqda çətinlik çərsəniz, mən bunun dünkü videonun sonunda paylaşacaqam. Ödəncə... Ödənişsiz şəkildə paylanan proqramdır.
Təbii ki, bunu ödənişli şəkildə biz mənə qədər məvlaq kökürməklə satın ala bilirik ki, bu zaman bir məsələ alıq xüsusiyyət də bizim üçün aktivləşmiş olur. Təbii ki, ödənişsiz şəkildə olanı da tam şəkildə biz istifadə edə bilirik. Yəni, heç bir problem yaratmır ödənişli və ödənişsiz olması bizim üçün.
Open hissəsindən yadda saxlanmış olduğumuz işçi sahədə şart axlayını seçərək açan günü vurur. Beləcə, bizim üçün gördüyümüz kimi artırmış olduğumuz bütün nöqtələrin coğrafi uzunluq, coğrafi eminlik parametrlərini daxil edib və həmin nöqtələr arasındakı məsafəni göstərib. Amma fikir verir sizə, yüksəklik məlumatları boşdur.
Yüksəklik məlumatlarını artırmanız üçün yuxarıda gördüyümüz müəyyində daxil oluruz və buradan takdir təndiriləsə, gələn bildirişi də qəbul etsək, də dəsək, tuzamaq. Bu növ, bizim üçün alt yazılmış hissədə hər bir növdənin yüksəklik məlumatında artırılmış olacaq. Yüksəklik məlumatlarını da əldə etdiyidən sonra eksport hissəsinə gəlirik və istənilən formatda biz həmin növdələrimizi eksport edə bilik. Gpx formatında eksport edək bu nöqtələri artist proqramında və ya da başqa proqramlarda çəkə bilərik.
Amma mən hazırda bu nöqtələrimizi gsv, yəni exe sənədi formatında eksport edəcəm ki, onları daha... Ayrı bir şəkildə biz digər məqamımıza gətirə bilək və əgzələ görüntü deyə bilək. İstəyə daxil oldum. İşçi sahədə yadırıq saxlayacağım. Saxlı əmrini vurduq.
Gələn bildirişi ilə qəbul etdik. Mənəcə, nöqtələrimiz yataqda saxlanmış oldu. Qeydə indi həmin nöqtələrimiz açıb və baxıq. Gördüyünüz kimi, egzəl sənədimizdə qədmətlərimiz gəlib.
Burada qədmətlərinin yüklənmə tarixi, saati var. Mən bundan istifadə etməyəcəm. Təbii ki, bu üstünlərimizi buradan siləcəm.
Daha sonra məsafə hissəsi və digər məlumatlar olan hissəmi siləcəm. Bunlara da ehtiyacımız yoxdur. Bəsəstə, başlayıq. Başlıq olan səsri də buradan silərək sənədimizi yadda saxlayacaq. File menüsünə daxil oldum.
Birbaşa save əməli ilə yadda saxlayacaq. Amma mən bunu CSV deyil, birbaşa Excel sənədi kimi yadda saxlamaq istəyirəm. Stolda yadda saxlayacaq formatını buradan dəyişərək Excel Word Book əminini seçdim.
Save əmri ilə sənədimizi yadda saxladı. İndi mən yeni bir proqramla tanışacam. Yəni, bu vaxta qədər bizim CIS kurslarımızda bəhsi keçir proqramı nəcə qurmaq olar istifadə etmək olarından danışmamışıq.
Amma qurulmasının videosunu paylaşmışam, əgər qurmaqda çətinlik çəkənlər, set-up-ını tapmaqda çətinlik çəkənlər, onun da mümkünü paylaşa bilərəm ki, QRAQ versiyasından istifadə etməyimiz mümkündür. QRAQ olmadığı da isə 30 günlük bizə istifadə limiti verir. İndi proqramımızı bu şəkildə açdıqdan sonra ilk olaraq biz yükləmiş məlumatlardan Höm minnusundan istifadə edək, grid yaratmalıyıq, yəni tor yaratmalıyıq ki, həmin tor vasitəsilə də bizim üçün 3D modelin qurulması, horizontalların qurulmasında surfer proqramı bizə köməkli göstərəcək.
Gördüyümüz kimi, grid əmrində vurduq və pəncər açıldı. Yadda saxlanmış olduğum mən şatdaq sənədini bu hissədən seçəcəm. Təbii ki, əqzə sənədikmiyyətdə saxlanırmı seçəcək bilərəm digəndə. Seçə bilərəm. Excel sənədini seçirəm ki, burada süsunların bəzilərini biz gördüyünüz kimi silib çıxarmışdı.
Həmin sənədi seçdim və beləcə bildiriş pəncərəsi açıldı. Bu pəncərədə x-y qarnaqlarını seçirəm. Mən ilk sıra iyilikin yerini dəyişəcəm ki, sadəcə görüntümüz şagrı istiqamətdə yerləşməsin, üfüq istiqamətdə eləsin. Heç bir fərqli yoxdur bunun bildiğim üçün.
Bu anlıq fərqli yoxdur. Səhv görüntünü 90 dərəcə çevirmiş olacaq. Amma həqiqətlə, bizə hansını arda verirsə, o şəkildə seçməyimiz daha məqsəd olub.
Yüksəklikləri isə birbaşa deyil. Mən onları orta qiymətlərin seçməsi üçün filterizasiya tətbiq edirəm. Filter data hissəsində. Yerdə qalan məlumatları hələ ki, dəyişmirik. Təbii ki, biz surfer proqramından geniş danışacaq.
Bundan sonra video dəstəklərimiz olacaq. O zaman bəhs edəcək ki, hansı neşə yarayır. Bu iki əmrini sıxdım və bizim üçün bu şəkildə gördüyümüz kimi koordinatlarımızdan cəllər yaratmağa çalışır. Cəlləri yekunlaşdırdıqdan sonra iki əmrini vuraraq bağlıya bilərik.
İlk əmrini vurduqda təkrar yadda saxlamaq istəyir. Xeyr əmrini pəncərənizi bağladı. İndi biz istəsək baya razı üçün horizontal-lar, 3D model, DEM faili və s. Əlçıq. kimi əməliyyatlar yerinə yetirə bilər ki, mən ilk əvvəl horizontallardan başlayacam, daha sonra üçdə görüntünü də proqrama çağıracaq.
Kontur əmrinə daxil oldum. Birbaşa işçi sahə, yəni iş masası açılır. Bu hissədə yaratmış olduğumuz toru seçərək aç əmrini vururam. Və beləcə bizim üçün gördüyümüz kimi horizontalları vurmuş oldu.
Künç nöqtəsindən tutaraq ölçüsünü dəyişə bilərik. Bu ölçünü dəyişmək minələyək. bizim midyatımıza təsir etmir. Nəcə etmir? Yəni, ərtif programında olduğu kimi ölçünü dəyişdikdə, midyat sətində də avtomatik dəyişiklik baş verir.
Mən indi bunu hər hansısa bir yerdə yerləşdirirəm və bunun alt hissəsindən, buradan midyat sətimiz, legendamızı artıracaq və yaxud da 3D görüntüsünü də yaradaraq, əmr hissəyə tətbiq edəcək. Gördüyümüz kimi, bütün... Azadələr bizim üçün artırıb, yüksəklik məlumatlarının yazı var izəntarlarımıza və istənilən kimi biz Google Earth Proya qayıtsaq və bura artırmış olduğumuz fərdləri söndürmüş olsaq, gördüyümüz bu.
səni şaftarın horizontalarla görüntüsünü əldə etmiş oldu. İndi, mən dünənki dərsimizdən bir video paylaşmışdım, və o şekilde paylaşmışdım. O şekilde horizontal aranmışım. Bu rəngi necə tətbiq edə bilərik?
Buradan görmüş olduğumuz Labels listəsinə daxil oldum. Müəyyən qədər aşağıya düşdüm. Və buradakı rəng seçimini dəyişərək, təbii ki, istənilən rəngi seçməyimiz olar. Mən dünə iki rəngləri seçəcəm ki, bu, həmin rənglərdən fərqlənməsin. Daxilini doldur dedik, gördüyümüz kimi bizim üçün azantadan da doldurmuş oldu.
Hal-ərs qeyləndinə vurmaqla isə həmin rənglərə uyğun legendamızı bizim üçün artırmış oldu ki, bu legendanda təlitəmizin aşağı hissəsində yerləşdirəcək. Biz 3D modelin yaradılmasından danışacaq eləyindir. Tədqiq ki, 3D modelini yaratmaqda heç bir problem olmayacaq, amma onun müəyyən qədər üzərində, əməliyyatlar ədəndə, əkranda çevrilməsində kompüterimizin parametrləri nə qədər güclü olarsa, o qədər effektli daha çox ola bilər.
Anadırda mənim yaratdığımda o qədər effekt gözləmir, çünki tətbiq etdiyim kompüterin parametrləri o qədər də əlverişlik deyil. 3D modelləməyə daxil oldum və 3D Surface yaratmaq qərarına gəldim. Şaxta torunluq seçilən, bridi seçilən, aç əmrimiz maqla sadəcə bu qədər sadə halda 3D model yaratmış oldum və getirib ekranınızda istənilən sahədə yerləşdirə bilərik. Təbii ki, bunun rəngində də mən nədən istifadə edəcəm?
3D modelimiz hazır oldu. Əgər 3D modeli çevirib hərqi görüntülərlə görmək istəsək də bu mümkündür. Viyonin eynisindən də dəyişiklik etməyimiz mümkündür. Məhbə alətləri hissəsindən də tətbiq etməyimiz daha məqsədə olur. 3D viewman də hazırda.
Əkran parametrlərimizə azəbə vermir tətbiq etməyə. Amma çevirme hissəsindən aləti götürərək bu 3D modelimizi hissəsək də görməyə. İstənilən bucaq altında çevirərək, əkranda görüntüləməyimiz mümkündür.
İstənilən formada gətirib görüntüləyə bilirik. Mən əvvəlki vəziyyətinə qaydalmağa çalışacam. Böyük formada.
Amma gördüyümüz simizliyyət məlumatları o qədər görünmür. Ona görə bu hissədən... X istilamətindəki məlumatları söndürəcək. Təbii ki, X və Y məlumatlarını söndürməyimiz də mümkündür buradan. Əgər görüntülənməyini istəmiriksə, koordinat şəbəkimizin bu formada söndürə biləcək.
bilərik. Bugünlük bu qədər. İndi mən buna bir ad yazacam.
Ondan sonra yekunlaşdıracaq. Adı da nə hardan artıra bilərik? Həm menüsündən də artırmaq mümkündür.
Tex hissəsi təbii ki məhdud hissəsindən də artırmaq mümkündür. İndi əd hissəsindən texs məlumatlarını seçdim. Lazım olan yerdə sıxaraq bu hissədə ərazimizin adını yazmağa çalışıq. Adi Wordmendus 8-ə bütün yazımızı seçib, istənilən şirikli tətbiq edə bilərik, məsələn, Times New Roman şirikli tətbiq etdik, ölçüsünü buradan dəyişə bilərik, istənilən piksel ölçüləri verilməyimiz mümkündür, rəngini dəyişə bilərik.
Bol, tarix, andaland və s. yazabilirik. Mərkəzdə yazsın deyə bilərik.
Kuvvət yazabilsin, indeks yazsın və s. Kimi məlumatlarımız var. Bədran hissəsindən, yazılmaq hissəsindən rəng verməyimiz, forma verməyimiz və s. O kemrin sıxdın, beləcə şaxta sözünü yazmış olduq.
Select dəmri ilə də yazılı olan sözü və yaxud da xəritəmizin hər hansısa bir hissəsini kağızımızda yerləşdirə bilər. Kağızın ölçüsü və parametrləri layaq menüsününə dəyişməyimiz mümkün. Məsələn, havası da ən kiçik kağızda A4 seçsən, A4 kağızında çapı göndərəcək və parametrlər dəyişəcək.
İstəsək kağızınızı portretin və ya album iləşdirəcək. Seçməyimiz mümkündür. Mən əlazərdə partitexni rejimdən istifadə edirəm. Daha sonra, deyil ki, çap sahələr var ki, kağızımızın hansı hissələrinin görünməsini istənmək isə o parametrləri tənzimləyə bilərik və s.
hər kimi parametrlər dəyişməyimiz mümkündür. İndi sadə bir şeydə qeyd edək, onunla bu mümkün ki, mövzumuzu yekunlaşdıraq. Əldə etmiş olduğumuz bu şəkildə miqyasın artırılması var. Təbii ki, bir zaman qeyd edəcəksiniz. Hardan artıra bilərəm?
İlə əgər hissəsindən yeni məlumatlarımızın artırılması mümkündür. İndi bir şey qeyd edək. Bizim paylaşmış olduğumuz şəkildə bu layihə üzərində... 3D modelin üzərində də horizontallar var.
Necə tətbiq etmişik? 3D modelimizi seçdik, daha sonra yeni layar artı rəminə vuraraq kontur rəminini sıxdıq və sadəcə ekranda olan şaxtaq torunu seçərək tətbiq rəminini vurdum. Beləcə, əgər biz bunu yaxından baxmış olsaq, görərik ki, müksəklik məlumatlarını bizim üçün bura artıb. Yanda bizim üçün bir legenda verib, həmin ki, legendan seçərək, dəli təmbiyinə legendan da təmizləyib. ki, həmin bəyəndə ehtiyac qalmasın.
İndi yaratmış olduğumuz bu xəritəni yadda saxlayacaq və əgər ehtiyac olarsa, hər hansısa bir xəritəyə biz midyat sətri artıra bilərəm. Burada müxtəlif parametrlərimiz var. Özünüz də baxa bilərsiniz ki, nə kimi dəyişikliklər etmək olar və yaxud da biz bu xəritəni seçsək, burada da fərqli parametrlərimiz var. Midyat sətrini göstərir, koordinat sistemini göstərir. Hal-hazırda koordinat sistemini seçilməyib.
daha fərqli koordinasiya səsində seçməyimiz və tətbiq etməyimiz mümkündür. Əgər midyat səhvi artırmaq istəyiriksə, xəritə parametrlərindən məhdud səsindən legendəmini seçmək ilə, yəni, skedəmini seçmək ilə artıra bilərik ki, xəritəmin səsindən yerləyilir. Təbii ki, burada legendanın artırılması var, koordinat oxunun şəbədətinin artırılması var, 3D model üzrə profilin qurulması var.
Məsələn, mən profil dəsəm, ilk əvvəl xət çəkməyimizi istəyirəm. 3D görüntüləməyimizi istəyir, 3D görüntüləmədiyimiz üçün orada profil xəttini qura bilmirik və s. İmparamentlər var ki, bunu da ilərləyən dərslərimizdə deyəcəyik. İndi bilirəm, bunu testlə soruşurlar ki, yaxşı, digər proqramları necə eksport edə bilərik. Mən hazırda yaratmış olduğumuz xətti, sadəcə bu pərtədən söhbət edir, horizontallardan 3D modeli daha sonra qeyd edəcəyik.
İndi eksport etmək istəyirsən, shape file kimi. Nəcə deyərim, seçili halda file menüsündən export əmri və yaxud da sürətli əmrlər sətindən export əmrini seçməyimiz mümkün. Hər hansısa bir qovulda gördüyümüz müxtəlif formatlar var və bunların arasında da arkisin dəstəklədiyi shape file əmri var.
Esri shape, shape seçəri adını yazarsam, artıq həmin orizantallarını shape file kimi export etmiş olaram. Amma mən bunu hal-hazırda şekil kimiyyatda saxlamaq. Mən çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox çox ç 600-dən də böyük yaza bilərəm.
Bu da bizim kompüterimizin parametrlərindən asılıdır. Təbii ki, elə bir mədlər demək, miqdar yazmaq lazımdır ki, həmin miqdar kompüterimizi dondurmasın və şəxlin həcmi də çox böyük olmasın. O kəndini sıxaraq, şəxlimizi yadda saxlayaq, daha sonra yadda saxlamış olduğumuz şəxli görüntüləyək, onunla dərsimiz eynilməşdirək. Gördüyünüz kimi, əklana şaxta bir ara altında şəklimiz gəlir.
İndi həmin şəkli açar və yaratmış olduğumuz xəritəyə baxın. Yaratmış olduğumuz xəritə budur. Oradan böyük məhzəsəsində gələrək mən bir az yaxınlaşdıracam. 600 piksel yazmağımı bizim heç də keyfiyyətimizi azaltmıyor. Gördüyümüz kimi, tam da keyfiyyətli şəkildə bir xəritə əldə etmişik.
Yazınç olduğumuz pixel parametrləri altı üzəsində yaxşı bir parametrdir ki, xəritələrimiz də bizim işimizə yarayır. Bugünlük bu qədər. Məqsədi videolarımızda görüşənə qədər.