Transcript for:
Pagdurusa ng Isang Ina

Music Sa hanong ng isang sugarol, Isang sugarol, isinalin ni Rustica Carpio. isinalin ni Rustica Carpio. Ang maputing ulap sa maliwalas na langit ay matingkad na nakukulayan, Ang maputing ulap sa maaliwalas na langit ay matingkad na nakukulayan, parang bahaghari. parang bahaghari. Mabilis na papunta sa kanluran ang lumulubog na araw. Mabilis na papunta sa kanluran ang lumulubog na araw. Dahil tapos nang maglaba, Dahil tapos nang maglaba, mabagal na tumayo si Lian Chow sa tabi ng balon. mabagal na tumayo si Liam. Si An Chao sa tabi ng balon. Sandali siyang napapikit ng maramdamang tila may bituwing lumilipad sa harap niya. Sandali siyang napapikit ng maramdamang tila- Kila may bituwing lumilipad sa harap niya. Gustong mawala ang mga bituwing nakahihilop. Gustong mawala ang mga bituwing nakahihino. Si Shaolan, Si Shaolan, ang anak niyang babae na tatlong taong gulang, ang anak niyang babae na tatlong taong gumawa. ay hubad na nakaupo sa tabi ng palanggan at naglalaro ng tubig. ay hubad na nakaupo sa tabi ng palanggan at naglalaro ng tubig. Inay, Inay, tapos na po ba kayong maglaba? tapos na po ba kayong maglaba? Ako na ang magsasampay. Ako na ang magsasampay. Si Aya iyon na mas matanda pa kay Shaolan ng tatlo o apat na taon. Si Aya iyon, na mas matanda pa kay Shaolan ng tatlo o apat na taon. Nagdidilig siya ng mga gulay na chai sim sa kabilang gilid. Nagdidilig siya ng mga gulay na chay sim sa kabilang gilid. Nang makitang tapos ng maglabang ina, Nang makitang tapos ng maglabang ina, mabilis siyang tumakbo para kunin ang mga labada at isampay sa alambring nakatali sa dalawang poste sa loob ng kubong walang dingding. mabilis siyang tumakbo para kunin ang mga labada at isampay sa alambring nakatali sa dalawang poste sa loob ng kubong walang dingding. Hindi sinagot ni Lian Chow si Aye. Hindi sinagot ni Lian Chow si Aye. Tumangu lamang siya. Tumangu lamang siya. Nakatayo pa rin at nakapikit. Nakatayo pa rin at nakapikit. Nagpipilit na mabawi ang lakas. Nagpipilit na mabawi ang lakas. Payat siya at maliit. Payat siya at maliit, Mga 25 anyos at nakasuot. mga 25 anyos. at nakasuot ng kupas na asul na sangpu. Suot ng kupas na asul na sampu. Medyo nakangiwi ang kanyang mga labi. Medyo nakangiwi ang kanyang mga labi. May pangit na nangingitim na bukol sa kanyang noo. May pangit na nangingitim na bukol sa kanyang noo. Halatang napalo siya ng isang matigas na bagay kamakailan lamang. Halatang napalo siya ng isang matigas na bagay kamakailan lamang. Malaki ang kanyang tiyan. Malaki ang kanyang tiyan. Madaling mapapansing, Madaling mapapansing nagdadalan tao siya at malapit ng mga anak. nagdadalang tao siya at malapit ng mga anak. Nang dumilat si Lian Chow, Nang dumilas si Lian Chow, nakatayo na si Ayu sa isang bangkito at isa-isang isinasampay ang mga damit sa alambre. nakatayo na si Ayu sa isang bangkito at isa-isang isinasampay ang mga damit sa alambre. Dahil mataas ang alambre, Dahil mataas ang alambre kailangang tumingkayad siya at tumingala. Kailangang tumingkayad siya at tumingala. Habang minamastaan ng maliit na katawan niyon at ang alanganing paraan ng pagsampay ng mga damit sa alambre, Habang minamastahan ng maliit na katawan niyon at ang alanganing paraan ng pagsampay ng mga damit sa alambre, biglang nahabag si Lian Chow. biglang nahabag si Lian Chow. Mahina niyang sinabi, Mahina niyang sinabi, Ay eh, Aye, magingat ka, magingat ka baka ka mahulog. baka ka mahulog. Opo, Opo, sagot ni Aye. sagot ni Aye. Bigla ayong pumihit, Bigla ayong pumihit, nangangambang tumingin at nagtanong, nangangambang tumingin at nagtanong, Inay, Inay, luto na ba ang hapunan? luto na ba ang hapunan? Kung hindi ka gagalitan at bubog-bogin na naman tayo ni Itay. Kung hindi kagagalitan at bubogbogin na naman tayo ni Itay. Nakapukaw ka liyan tiyawang huling sinabi niyon. Nakapukaw ka liyan tawang wala. uling sinabi niyon. Bigla siyang kinabahan. Bigla siyang kinabahan. Kahit meron pang kaning lamig ni natitira sa pananghalian, Kahit meron pang kaning lamig na natitira sa pananghalian, lulutuin pa ang mga gulay. lulutuin pa ang mga gulay. Kapag walang nakain, Kapag walang nakain, pag-uwi ang asawa niyang sugarol, pag uwi ang asawa niyang sugarol, tiyak! tiyak na may mangyayari. Yak na may mangyayari. Hindi sinasadyay na hipo niya ang namamagang bahagi ng noong. Hindi sinasadyay na hipo niya ang namamagang bahagi ng noong. Tumahip ang kanyang puso. Tumahip ang kanyang puso. Nagmamadali siyang naligo sa tabi ng balon at pagkatapos ay hinulungan si Lian Chow sa paglililis ng katawan nito. Nagmamadali siyang naligo sa tabi ng balon at pagkatapos ay tinulungan si Lian Chow sa paglililis ng katawan nito. Pinuno niya ng dalawang balde ng tubig at kinarga ang mga ito sa pinggang pauhi. Pinuno niya ng dalawang balde ng tubig at kinarga ang mga ito sa pinggang paohi. Ang nakalihis na sinag ng lumulubog na araw ay tumama sa kanyang katawan, Ang nakalihis na sinag ng lumulubog na araw ay tumama sa kanyang katawan sa malaki at bilog na tiyan sa dalawang umuugang balde ng tubig. sa malaki at bilog na tiyan, sa dalawang umuugang balde ng tubig sa pingga, sa pingga, sa umiika niyang paa at sa hubad na si Lian Chow na naglalagad sa kanyang likuran palingalinga. sa umiika niyang paa at sa hubad na sili ang tiyaw na naglalagad sa kanyang likuran, palingalinga. Pagod na si Lian Chow na walang tigil sa pagtatrabaho. Pagod na si Lian Chow na walang tigil sa pagtatrabaho ngunit hindi siya pwedeng magbagal ng kilos. Ngunit hindi siya pwedeng magbagal ng kilos. Mabilis niyang sinindihan ang apoy sa pugon, Mabilis niyang sinindihan ang apoy sa pugon, hiniwa ang mga gulay, hiniiwa ang mga gulay, pinakulo ang tubig, pinakulo ang tubig, nilinis ang mga kawali at iba pang kasal. nilinis ang mga kawali at iba pang kasakampan susina. kasakampan susinak. Ang pugon ay yari sa luwad at may magatla na sa iba't ibang bahagi. Ang pugon ay yari sa luwad at may magat lala sa iba't ibang bahagi. Sa tabi ng pugon ay may maliit na lalagyan ng panggatong. Sa tabi ng pugon ay may maliit na lalagyan ng panggatong. Wala na iyong laman. Wala na iyong laman. Kinakailangang isang tabi muna ni Lian Chow ang sipit ng kalan para manguha ng panggatong. Kinakailangang isang tabi muna ni Lian Chow ang sipit ng kalan para manguha ng panggatong. Tumulong si Chow Lan at may dalang isa o dalawang piraso tuwing papasok. Tumulong si Chow Lan at may dalang isa o dalawang piraso tuwing papasok. Ikinakalat sa lahat ng lugar. Ikinakalat sa lahat ng lugar. Abala sa gawain si Lian Chow. Abala sa gawain si Lian Chow. Tinanglawan ng liwanag na namumula sa apoy ang mga guhit ng pagod at puyat sa kanyang muka. Tinanglawan ng liwanag na namumula sa apoy ang mga guhit ng pagod at puyat sa kanyang muka. Walang makasisi sa kanya. Walang makasabi. makasisi sa kanya. Mula alas 6 ng umaga, Mula alas 6 ng umaga, nang bumangon siya para maghanda ng almusal, nang bumangon siya para maghanda ng almusal, hindi na siya natigil sa paggawa hanggang ngayon maliban sa sandaling pahinga noong tanghalian. hindi na siya natigil sa paggawa hanggang ngayon maliban sa sandaling pahinga noong tanghalian. Noong umaga ay nanguha siya ng mga punla ng palay at itananim sa bukit at noong halaya. Noong umaga ay nanguha siya ng mga punla ng palay at itananim sa bukit at noong halos, Hapon ay nagsibak siya ng kahoy na panggatong at namitas ng tafong ho, Pagkakapon ay nagsibak siya ng kahoy na panggatong at namitas ng tapanghu, isang damong panggamot na gagamitin niyang pampaligo pagkapanganak. isang damong panggamot na gagamitin niyang pampaligo pagkapanganak. Malapit ng isi lang ang sanggol at hindi maaring hindi siya handa. Malapit ng isilang ang sanggol at hindi maaaring hindi siya handa. Kung hindi niya ihahanda agad na mga kailangan, Kung hindi niya ihahanda agad na makailangan, anong mangyayari sa bahay kung bigla na lang siyang ipasok sa ospital? anong mangyayari sa bahay kung bigla na lang siyang ipasok sa ospital? Walang alamang sugarol niyang asawa kundi humilata sa kama. Walang alam ang sugarol niyang asawa kundi humilata sa kama, Sakutan ng opyo at magmadyong araw-araw na siyang tea coffee shop. sakuta ng opyo at magmaadyong araw-araw sa siyang tea coffee. Kung hindi siya aasikasuhin ang mga bagay-bagay ngayon, Kung hindi siya aasikasuhin ang mga bagay-bagay ngayon, sino ang tutulong sa kanya? sino ang tutulong sa kanya? Bukod sa gawain sa bahay, Bukod sa gawain sa bahay, kailangan niyang lagyan ng patabang mga gulay at pipino na nakatanim sa gilid ng kanyang bahay at bunuti ng ligaw na damo. kailangan niyang lagyan ng patabang mga gulay at pipino na nakatanim sa gilid ng kanyang bahay. at bunuti ng ligaw na damo. Kung hindi ay bubugbugin siya ng kanyang asawa kapag naging masama ang ani. Kung hindi ay bubugbugin siya ng kanyang asawa kapag naging masama ang ani. Masakit pa nga ang kanyang noo dahil sa suntok nitong dalawang araw na ang nakakaraan dahil nagkamali siyang sagutin iyon. Masakit pa nga ang kanyang noo dahil sa suntok nitong dalawang araw na ang nakakaraan dahil nagkamali siyang sagutin iyon. Shhh! Shhh! Inilagay niya sa kawali ang mga dahon ng kamote. Inilagay niya sa kawali ang mga dahon ng kamote. Ang buong bahay ay napuno ng bango ng dilulutong gulay. Ang buong bahay ay napuno ng bango ng dilulutong gulay. Nakaupo si Shaolan sa loob ng bahay. Nakaupo si Shaolan sa loob ng bahay. Dinidilaan ang mga labi at tinitignan ang nakatatandaang kapatid na nakatayo pa rin sa kuwadong bangko sa labas. Dinidilaan ang mga labi at tinitignan ang nakatatandaang kapatid na nakatayo pa rin sa kwadrong bangko sa labas. Di kaginsagin sa isang tilig na tila tunog ng basag na kampana na nagbuhat sa labas ng pinto. Di kaginsagin sa isang tirig na tila tunog ng basag na kampana na nagbuhat sa labas ng pinto. Aye! Aye, Hindi ka ba natatakot maulog dyan? hindi ka ba natatakot mahulog dyan? Ang taas ng nakiyat mo ha! Ang taas ng nakiat mo ha? Gusto mo na ba dalawin ang hari ng kadiliman? Gusto mo na ba dalawin ang hari ng kadiliman? Itay! Itay, Nagsasampay lang ako! nagsasampay lang ako, Kiming sagot ni Aye. kiming sagot ni Aye. Haros kasimbilis ng kidlat, Haros kasimbilis ng kidlat, isang parang kawayang lalaking pumasok sa bahay at sandaling tumayo na galit. isang parang kawayang lalaki ang pumasok sa bahay at sandaling tumayo na galit. Lintik! Lintik! Gami na hindi palutong hapunan! Gamin na hindi palutong hapulan! Umaris ka ba para hanapin ang kalaguyo mo? Umalis ka ba para hanapin ang kalaguyo mo? Sandali na lang, Sandali na lang, maluluto na. maluluto na. Ipiprito ko na lang inasin ang isda pagkatapos, Ipiprito ko na lang ay nasa ng isda pagkatapos, pagkatapos ay pwede na tayong maghaponan. pagkatapos ay pwede na tayong maghaponan. Walang lakas ng loob si Lian Chow na tumingalaman lamang. Walang lakas ng loob si Lian Chow na tumingalaman lamang. Inilagay niya sa isang plato ang piniritong talbos ng kamote at naglagay pa ng ilang patak ng langis sa kawali. Inilagay niya sa isang plato ang piniritong talbus ng kamote at naglagay pa ng ilang patak ng lalang langis sa kawali. Bagyang nanginginig ang kanyang mga kamay habang minuhugasan ang inasin ng isda. Bagyang nanginginig ang kanyang mga kamay habang hinihugasan ang inasin ang isda. Hindi siya naglakas loob na tumutol sa ingay ng kanyang asawa. Hindi siya naglakas loob na tumutol sa ingay ng kanyang asawa. Si Lihua, Si Lihua, ang asawa ni Lian Chow, ang asawa ni Lian Chow, ay larawan ng isang tunay na nanghihihit ng opyo, ay larawan ng isang tunay na nanghihihit ng opyo, payat at matangkad, payat at matangkad, may maitim ng ipin at namumulang mga mata. may maitim ng ipin at namumulang mga mata. Matapos makapamayuwang na sinisigawan ng bawat isa, Matapos makapamayuwang na sinisigawan ng bawat isa, magsimula siyang maghubad at marakas na nagtanong, nagsimula siyang maghubad at marakas na nagtanong, Handa na ba ang tubig niya pampaligo? Handa na ba ang tubig na pampaligo? Ihanda ako ng tubig, Ihanda ko ng tubig, ihanda ko na. ihanda ako na. Mabilis niyang itinabi ang si Yance, Mabilis niyang itinabi ang si Yance ibinuhus ang isang kaldero ng kumukulong tubig sa isang balde na kakauhi lamang niya, Ibinuhus ang isang kaldero ng kumukulong tubig sa isang balde na kakaawin lamang niya? Pagkatapos ay binuhat niya iyon ng dalawang kamay sa luma at sirasirang banyo. Pagkatapos ay binuhat niya iyon ng dalawang kamay sa luma at sira-sirang banyo. Ayokong-yoko siya dahil sa bigat ng tubig. Yukong-yuku siya dahil sa bigat ng tubig. Umaalog ang malaki niyang tiyan at nakangiwi ang mabutang mukha. Umaalog ang malaki niyang tiyan at nakangiwi ang mabutang mukha. Nagpapakita ng hirap at marahil ay kawalang pag-asa. Nagpapakita ng hirap at marahil ay kawalang pag-asa. Sumagitsit sa kawali ang inasinang isda dahil sa init ng mantika. Sumagitsit sa kawali ang inasinang isda dahil sa init ng mantika. Masusulog ng inasinang isda. Masusulog ng inasinang isda, Hindi mo ba naamoy? hindi mo ba naamoy? Napakabagal mong kumilos. Napakabagal mong kumilos, Wala ka lang alam kundi kumain. wala ka lang alam kung di kumain. Walang tigil sa pagmumura sa asama si Lihua habang ang babae pupunta sa banyo. Walang tigil sa pagmura sa asama si Lihua habang ang babae pupunta sa banyo. Nagtago sa isang sulok ng bahay ang dalawang bata. Nagtago sa isang sulok ng bahay ang dalawang bata. Nanginginig sa takot. Nanginginig sa takot. Hindi sila nagkalakas loob na magsalita. Hindi sila nagkalakas loob na magsalita. Kabisado na nilang nangyayari. Kabisado na nilang nangyayari. Baka natalo na naman sa sugal si Lihua. Baka natalo na naman sa sugal si Lihua. Pagkatapos kumain at habang pinupunasan ng mamantikang uso, Pagkatapos kumain at habang pinupunasan ng mamantikang uso, kinuha ni Li Wang lalagyan ng tsaa. kinuha ni Liwa ang lalagyan ng tsaa. Hinigup niya ng konting tsaa at pagkatapos ay, Hinigop niya ng konting tsaa at pagkatapos ay, Pweh! PLEH! Lumara sa lupa. Lumura sa lupa. Niligis ng kanan niyang paang malapot na lawi sa sahig. Liligis ng kanan niyang paang malapot na labo sa sahig. Pinakalang aalis na naman ang lalaki. Pinakalang aalis na naman ang lalaki. Mabilis na ibinaba ni Lian Chow na kumakain pa ang mang bukat chopstick at nagkakaonautal na. Mabilis na ibinaba ni Lian Chow na kumakain pa ang mangpukat chopstick at nagkakaon-daotal na. Ama ni Aye, Ama ni Aya ay aalis ka na naman? aalis ka na naman? Ako'y... Ako ay ano? Ano? Hindi ako aalis! Hindi ako aalis! Alis! Napakalakas ng boses ni Liwa. Napakalakas ng boses ni Liwa. Natalo ako ng 20 dolyar ngayong hapon sa Yangji Coffee Shop. Natalo ako ng 20 dolyar ngayong hapon sa Yangji Coffee Shop. Bakit hindi ako babalik para makabawi ang natalo sa akin? Bakit hindi ako babalik para makabawi ang natalo sa akin? Pag hindi ako nalalo ngayong gabi, Pag hindi ako nalalo ngayong ngabi, hindi ko natatawagan ang sarili kong eksperto sa majong. hindi ko natatawagan ang sarili kong eksperto sa majong. Pwede'y bigyan mo ako ng ilang dolyar? Pwede yung bigyan mo ako ng ilang dolyar? Nag-order ako ng dalawampung itlog kay Ying. Nag-order ako ng 20 itlog kay Ying. Malapit na akong manganak. Malapit na akong manganak. Kailangan bumili ako ng ilang itlog para lutuin sa luya at alak. Kailangan bumili ako ng ilang itlog para lutuin sa luya at alak. Minisdan ni Lian Chao ang malaki niyang chan. Minisdan ni Lian Chao ang malaki niyang chan. Masyadong mahina't Masyadong mahina at mababa ang kanyang boses. at mababang kanyang boses. Nang marinig na kailangan niya ang pera, Nang marinig na kailangan niya ang pera, biglang nagtaas ng kilay si Liwa. biglang nagtaas ng kilay si Liwa. Lalong pumula ang mga mata niyang dati nang namumula. Lalong pumula ang mga mata niyang dati nang namumula. Ibinukahan niya ang bibig, Ibinukahan niya ang bibig, ipinakita ang dalawang hane ng bungi-bungi at may itim ng ipin. ipinakita ang dalawang hanin ang bungi-bungi at may itim ng ipin. Hindi! Hindi! Hindi! Hindi! Sino may sabi na iyong bumili ka ng masarap pang pagkain kung wala kang pera? Sino may sabi na iyong bumili ka ng masarap pang pagkain kung wala kang pera? Kung kayo mo mag-order, Kung kayo mo mag-order, bakit hindi mo kaya magbayad? bakit hindi mo kaya magbaya? Lumura na naman sa sahig ang lalaki at tinilaan ang uso. Lumura na naman sa sahig ang lalaki at tinilaan ang uso. Humakbang ang mahahaba niyang binte at lumabas ang tila kawayan ng katawan. Humakbang ang mahahaba niyang binte at lumabas ang tila kawayan ng katawan. Nakatayo sa gitna ng bay si Lian Chow. Nakatayo sa gitna ng bahay si Lian Chow. Nakabuka ang medyo laylay na bibig na tigilan. Nakabuka ang medyo laylay na bibig, natigilan at hindi makakilos. at hindi makakilos. Mahangin at maginaw ng gabing iyon. Mahangin at maginaw ng gabing iyon, Habang nakahigang walang tinag sa matigas na hinga ang hahoy, habang nakahigang walang tinag sa matigas na hingaang kahoy, hindi makatulog si Lian Chow. hindi makatulog si Lian Chow. Naglalakbay ang kanyang isip. Naglalakbay ang kanyang isip. Kahit pagod na pagod siya at mabigat na ang mga mata, Kahit pagod na pagod siya't, At mabigat na ang mga mata, pagkatapos ng maghapong pag-aaral, pagkatapos ng maghapong pagtatrabaho, pang pagtatrabaho, gising na gising pa rin ang kanyang isip. gising na gising pa rin ang kanyang isip. Ang mga lumipas na pangayari ay parang ulap sa bundok na mabagal na pumapailan lang sa lambak. Ang mga lumipas na pangyayari ay parang ulap sa bundok na mabagal na pumapailan lang sa lambak. Naanod, Naanod, naanod. naanod. Kasinggaan ng usok. Kasing gaan ng uso. Sa lahat ng mga taong patay na o buhay pa, Sa lahat ng mga mga taong patay na o buhay pa, ang larawan ng kanyang ina ang namumukod na lumalantad. ang larawan ng kanyang ina ang namumukod na lumalantad. Sa kagustuhang magkaapo agad, Sa kagustuhang magkaapo agad, pinag-asawan nito ang tila bulaklak na anak niya, pinag-asawan nito ang tila bulaklak na anak niya, si Lian Chow, si Lian Chow, na 15 anos pa lamang noon. Nakina 15 anos pa lamang noon. At ang masama pa, At ang masama pa, sa kasabikang magkaroon ng mainam na buhay pagtanda niya at laban sa payo ng mga kamag-anak at kaibigan nila, sa kasabi kang magkaroon ng mainam na buhay pagtanda niya at laban sa payo ng mga kamag-anak at kaibigan nila, pinili niya para maging manugang si Liwa, pinili niya para maging manugang si Liwa, na anak ng Noy isang mayamang negosyante. na anak ng Noy isang mayamang negosyante. Lahat ng kanyang pag-asa ay nabigo. Lahat ng kanyang pag-asa ay nabigo. Isang taong pagkaraang makasal si Lian Chow at tumipat sa bahay ng inay na matay sa kanser sa dibdib. Isang taong pagkarang makasal si Lian Chow at tumipat sa bahay ng inay na matay sa kanser sa dibdib. Paano niya malalaman na dahil sa pinagkasundong kasal mawawala sa kanyang anak ang katahimikan at kaligayahan sa buong buhay nito? Paano niya malalaman na dahil sa pinagkasundong kasal, Mabawala sa kanyang anak ang katahimikan at kaligayahan sa buong buhay nito. Nagbuntong hininga ng malalim si Lian Chow. Nagbuntong hininga ng malalim si Lian Chow. Nanlabu ang kanyang mga mata dahil sa luhang napigil ang pagpatak. Nanlabu ang kanyang mga mata dahil sa luwang napigil ang pagpatak. Ngayon, Ngayon, ang taong lumilitaw sa isip niya ay ang kanyang asawa, ang taong lumilitaw sa isip niya ay ang kanyang asawa, ang walang silbi at nilakawawang si Liwa. ang walang silbi at nilakawawang siliwa. Wineldas niyang lahat ang manang iniwan ng kanyang ama. Winaldas niyang lahat ang manang iniwan ng kanyang ama. Marami siyang bisyo, Marami siyang bisyo, pagsasugal, pagsasugal, paglalasing, paglalasing, pagithit ng opyo, paghihit ng opyo, pagpunta sa bahay aliwan. Pagpunta sa bahay aliwan? Eksperto siya sa lahat ng ito Eksperto siya sa lahat ng ito. Ang pinakamalakas na dagok Kay Lian Chow ay ang pagkapamahiin Ni Liwa Ang pinakamalakas na dagok kay Lian Chauy ang pagkapamahiin ni Liwa. Naniniwala ito sa mga manghulang Nagsabi na pulos babae ang isisilang ni Lian Chow Naniniwala ito sa mga manggulang nagsabi na pulos babae ang isisilang ni Lian Chow at hindi ito kailanman maghahatid sa kanya ng yaman o swerte. At hindi ito kailanman maghahatid Sa kanya ng yaman o swerte Sa madaling sabi, Sa madaling sabi si Lian Chow ang pinanggagalingan ng kasawiang palad. Si Lian Chow ang pinanggagalingan Ang kasawiang palad Dahil dito, Dahil dito napakasama ng pakikitungo niya kay Lian Chow. Napakasama ng pakikitungo niya kay Lian Chow Walang magagawa si Lian Chow kung tahimik sa pagtiisa ng hindi makatwiran at kung minsan ay malumpit na pakikitungo nito sa kanya. Walang magawa si Lian Chow kung tahimik sa pagtiisa ng hindi makatwiran at kung minsan ay malupit na pakikitungo nito sa kanya. Kung nagkaroon na siya ng laas ng loob magmaktol at mga tuwiran, Kung nagkaroon na siya ng laas ng loob magmaktol at mga twiran, mandidila taga diyon at luluraan sa muka mismo. mandidila tagad yun at luluraan siya. Saan sa mukha mismo humihiyaw? Humihiyaw. Ikaw ang sumpa ng pamilya. Ikaw ang sumpa ng pamilya. Sino may sabi sa iyo magpakasal ka sa akin? Sino may sabi sa iyo magpakasal ka sa akin? Luka-luka! Luka-luka! Kung gusto mong lumayaw, Kung gusto mong lumayaw, pwede ka na lumayaw ngayon din. pwede ka lang lumayaw ngayon din. Alis! Alis! Alis! Alis! Sino po bibigil sa iyo? Sino pumipigil sa iyo? Tumulo sa pisgi ang luha ni Lian Chow. Tumulo sa pisgi ang luha ni Lian Chow. Dahan-dahan siyang bumaling. Dahan-dahan siyang bumaling. Nasipa na nila ayat si Aulanang Kumot. Nasipa na ninaayat si Aulana ng kumot. Mahimbing na natutulog ang dalawa magkayakap. Mahimbing na natutulog ang dalawa pagkayakap. Kinuha nila yan si Aulanang Kumot at itinakip sa kanila. Kinuha nila yan siya o ang kumot at itinakip sa kanila. Pumikit siya ngunit hindi pa rin makatulog. Pumikit siya ngunit hindi pa rin makatulog. Nag-aalala siya. Nag-aalala siya. malapit na siyang manganak magukunan kaya siya? Malapit na siyang manganak. Magukunan kaya siya? Mahirap sabihin. Mahirap sabihin. Sa kabila ng kanyang pagbubuntis kailangan niyang magbuhat ng mabibigat na bagay kasing bigat ng 60-70 katyas araw-araw. Sa kabila ng kanyang pagbubuntis, kailangan niyang magbuhat ng mabibigat na bagay. Kasimbigat ng 60-70 katias araw-araw. Mga ilang araw pa lamang ay nakararaan, Mga ilang araw pa lamang ay nakararaan, ay bumagsak siya habang nagsisibak ng kahoy na panggatong. ay bumagsak siya habang nagsisibak ng kahoy na panggatong. Sino ang gagarantiang hindi naapektuhan ang bata sa loob ng kanyang tiyan? Sila ang gagarantiang hindi naapektuhan ang bata sa loob ng kanyang tiyan. Pakak! Pakak! Pakak! Pakak! Umiiyak ang mga palakas sa mga pilapil sa gawing kaliwa ng maliit na kalsada. Umiiyak ang mga palakas sa mga pilapil sa gawing kaliwa ng maliit na kalsada. Binasag ng malungkot nilang pagkokak ang katahimikan sa gabi. Binasag ng malungkot nilang pagkokak ang katahimikan sa gabi. Muli ang bumugso ang hangin. Muli ang bumugso ang hangin. Tuluyan ng namatay ang ilaw sa gasera. Tuluyan nang namatay ang ilaw sa gasera. Si Lian Chow at ang lahat ng mga bagay sa kanyang paligid ay dagling nakakulong sa kadiliman. Si Lian Chow at ang lahat ng mga bagay sa... sa kanyang paligid ay dagling nakakulong sa kadiliman. Hindi siya makasulong at hindi siya makaurong ilang sandali siyang tumayuroon. Hindi siya makasulong at hindi siya makaurong ilang sarili. sandali siyang tumayo roon. Walang tinag at hindi malaman ang gagawin. Walang tinag at hindi malaman ang gagawin. Parang hinihiwan ng isang matalim na kutsilyo ang tiyan niya. Parang hinihiwan ng isang matalim na kotsilyo ang tiyan niya. Natutuloy rin siya at nahihilo. Natutuliro siya at nahihilo. Krass! Krass! Naglaglag ng gasera mula sa nanginginig niyang mga daliri. Naglaglag ng gasera mula sa nanginginig niyang mga daliri. Nagkapira-piraso. Nagkapira-piraso. Hindi na maisip ni Lian Chow kung ano ang nangyayari. Hindi na maisip ni Lian Chow kung ano ang nangyayari. Sinapo niya ang nang dalawang kamay ang kanyang ulo. Sinapo niya ng dalawang kamay ang kanyang ulo. Nagpupumilit na manatili siyang nakatayo. Nagpupamili Lit na manatili siyang nakatayo. Pagkalipas ng ilang sandali, Nagkalipas ng ilang sandali, medyo nanumbalik ang lakas ni Lian Chow at unti-unti niyang nasanay ang mga mata niya sa dilim. medyo nanumbalik ang lakas ni Lian Chow at unti Ngunit hindi niyang nasanay ang mga mata niya sa dilim. Lumakad siyang muli. Lumakad siyang muli. Mabagal. Mabagal. Hindi matatag. Hindi matatag. Kung ilang beses na halos mada pa siya dahil sa madulas na kalsada, Kung ilang beses na halos mada pa siya dahil sa madulas na kalsada, madali siyang huminto dahil sa sumusumpok na sakit. madali siyang huminto dahil sa sumusumpok na sakit. Tatayo siya, Tatayo siya, yuyuko ng mababa hanggang saang sakit ay humupa. yuyuko ng mababa hanggang saang sakit ay humupa. Ngunit ilang sandali lamang. Ngunit ilang sandali lamang, Narating din sa wakas ni Leanne at ang tawang Chang Chi coffee shop. narating din sa wakas ni Lian Chawang Chang Chi Coffee Shop. Napakaliwanag sa loob at maingay. Napakaliwanag sa loob at maingay. Ang kalantog ng mga pitsa ng madyong sa mesa, Ang kalantog ng mga pitsa ng madyong sa mesa, ang maingay na boses na masugarol, ang maingay na boses na wasongarol, umuungol o tumatawa. umuungol o tumatawa. Nangihinang itinaas ni Lian Chawang kaliwang kamay at kumatok sa pinto. Nangihinang ito. Itinaas ni Lian Chow ang kaliwang kamay at kumatok sa pinto. Marahil ay buhos na buho sa mga isip ng tao sa pagsusugal o baka naman napakahinang katok niya. Marahil ay boost ng buho sa mga isip ng tao sa pagsusugal, o baka naman napakahinang katok niya. Walang lumapit para buksan ang pinto. Walang lumapit para buksan ang pinto. Hindi na matiis ni Lian Chow ang sakit at kumatukuli siya ng buong lakas. Hindi na matiis ni Lian Chow ang sakit at kumatok uli siya ng buong lakas. Isang matabang babaeng nagbukas ang pinto. Isang matabang babae ang nagbukas ng pinto. Iyon ang may bahay ng mang-ari ng kapihan. Iyon ang may bahay ng mang-ari ng kapihan. Si Lian Chow, Si Lian Chow, na nakasandal ng babuti sa pinto, na nakasandal ng mabuti sa pinto, ay bumagsak sa loob. ay bumagsak sa loob. Noong una ay nagulat ng matabang babae sa pagpasok niya. Noong una ay nagulat ng matabang babae sa pagpasok niya. Ngunit nang matanto niya kung sino ang babae, Ngunit nang matanto niya kung sino ang babae, malig siya ang tinulungan at inakay papasok. malig siya ang tinulungan at inakay papasok. Si Liwa, Si Liwa, nadadampot na lamang ng pizza, nadadampot na lamang ng pizza, ay namangharin sa pagdating ni Lian Chow. ay namangharin sa pagtating ni Lian Chow. Ngunit nakapagpigil siya at mabagsik na nagtanong, Ngunit nakapagbigil siya at mabagsik na nagtanong, Anong nangyari? Anong nangyari? Nari, bakit gabing gabi na inarito ka pa? Bakit gabing gabi na inarito ka pa? Pung! Pung! Teka, Teka-teka, teka, red center ba yun? red center ba yun? Ha? Ha? Maganda? Maganda? Maganda ang pizza niya at medyo nininireview siya. Maganda ang pizza niya at medyo ninireview siya. Matamang nakatingin sa mesa. Matamang nakatingin sa mesa. Tinulungan ng may bahay ng Tokwai si Lian Chow na maupo sa silyang ratan. Tinilungan ng may bahay ng Tokwai si Lian Chow, na maupo sa silyang ratan. Sa hapon ng dalawang kamay ni Lian Chow ang kanyang chan. Sa hapon ng dalawang kamay ni Lian Chow ang kanyang chan. Ang chan ko masakit! Ang chan ko masakit! Daliin agad! Dali na, Gat! Dali niyo ako sa ospital! Daliin niyo ako sa ospital! Ano? Ano? Ngayon na? Ngayon na? Manalala ako sa larong ito. Manalala ako sa laro? Marong ito! Sandali. Sandali! Pung! Tung! Ang galing! Ang galing! Ang gandang pizza ito. Ang gan ng pizza ito! Ito talagang kailangan ko. Ito talagang kailangan ko! Quadro play! Kwadrople! Unang apat, Unang apat, pangalawang apat. pangalawang apat, isang libo, Isang libo, dalawang daan at malumpot, dalawang daan at malumpat, dalawang libong limang datanim na po! dalawang libong limang datanim na po. Malaki ang panalong iyon. Malaki ang panalong iyon. Nagsimula siya sa ilang chips lamang, Nagsimula siya sa ilang chips lamang, ngunit ngayon ay isang bunton na ang nasa harap niya. ngunit ngayon ay isang bunton na ang nasa harap niya. Tuwang-tuwa si Liwa at hindi niya mapigil ang kakatawa. Tuwang-tuwa si Liwa at hindi niya mapigil ang kakatawa. Maluwang na maluwang ang nangangitim niyang bibig. Maluwang na maluwang ang nangangitim niyang bibig. Habang sinasamsam at inaayos sa mga chips, Habang sinasabing, Sinasamsam at inaayos sa mga chips, ngumiti siya sa taong nakaupo sa harap niya. ngumiti siya sa taong nakaupo sa harap niya. Hahaha! Ha ha ha! Lumpong chun! Lumpung chun! Napakagaling nitong siyam napung libong galing sayo! Napakagaling nitong siyamdapong libong galing sa iyo! Napakagaling! Napakagaling! Ay, Ay, oy, oyo! oy! Hoy, Hoy, lumakad ka na! lumakad ka na! Mangangalak na ang misis mo! Manganganak na ang misis mo! May humimik kay Liwa. May humimik kay Liwa. Walang magawa si Liwa kundi hilingin si isang meron na maglaro para sa kanya. Walang magawa si Liwa kundi hilingin si isang meron na maglaro para sa kanya. Galit na tinignan niya si Lian Chow at nag-aatubiling tumayo. Galit na tinignan niya si Lian Chow at nag-aatubiling tumayo. Pumayag ang may bahay ng Tokwai na ipaarkila sa kanya ang Morris Minor sa dalawang dolyar bawat oras at tutublihin sa gabi. Parkila sa kanya ang Morris Minor sa dalawang dolyar bawat oras at tutublihin sa gabi. Dinulungan ng may bahay si Lian Chow na makasakay sa kotse. Tidulungan ng may bahay si Lian Chow na makasakay sa kotse. Si Liwa na umuungol pa ay nagpunta sa kasilya sa likod ng kapihan. Si Liwa na umuungol pa ay nagpunta sa kasilya sa likod ng kapihan. Bagamat hindi gaano humihilabang tiyan niya, Bagamat hindi gaano humihilab ang tiyan niya, balisa si Lian Chow. balisa si Lian Chow. Bigla siyang nakakita ng ilaw, Bigla siyang nakakita ng ilaw, mabilis na papalapit sa dako nila. mabilis na papalapit sa dako nila. Bagyang kumisa pang munting ilaw dahil marahil sa hangin Bagyang kumisa pang munting ilaw dahil marayal sa hangin. Habang papalapit iyon ay nakita niya si Ayeng pangkupangkong nakababatang kapatid Habang papalapit iyon ay nakikita nakita niya si Ayeng, pangkupangkong nakababatang kapatid. Kapwa sila umiiyak at namumula ng kanila pangamata. Kapwa sila umiiyak at namumula ng kanila pang mata Ayay, Ayay ayay bakit tinilamo rito ang kapatid mo? ayay, bakit tinila mo rito ang kapatid mo? Sisipunin kayo! Sisipunin kayo Lumabas ako si si Lian Chow Lumabas ako si si Lian Chow. Nilapitan ng maliliit na batang babae Nilapitan ng malilit na batang babae, hindi malaman kung ano ang gagawin. Hindi malaman kung ano ang gagawin Humagulgol ng iyak si Xiaolan. Humagulugol ng iyak si Shaolan Kagad niyang inaliw si Lian siya. Kagad niyang inaliw si Lian Chow. Habang pinapahiran ng luha sa ilong, Habang pinapahilan ng luha sa ilong, marahang nagsalita si Aye. marahang nagsalita si Ayay. Nagising ako sa iyak ni Jaolan. Nagising ako sa iyo siyak ni Shaolan. Kinahanap niya ang nanay. Kinahanap niya ang nanay. Hindi ko makita si nanay sa bahay. Hindi ko makita si nanay sa bahay. Naisip kong baka narito kayo kaya dinala ko siya rito. Naisip kong baka narito kayo kaya dinala ko siya rito. Nang malaman si Aye ay pupunta sa hospital ng kanyang ina, Nang malaman si Aye ay pupunta sa ospital ng kanyang ina, kumbot ng kont ng ilong niya at ang bibig niya ay lumaylay sa mga sulok. kumbot ng konti ng ilong niya at ang bibig niya ay lumaylay sa mga sulok. Luhaan ang mga mata niya. Luhaan ang mga mata niya. Aye, Ayye, huwag kang umiyak. huwag kang umiyak. Mabait ka diba? Mabait ka, di ba? Halagaan mong mabuti ang kapatid mo, Alagaan mong mabuti ang kapatid mo ha. ha? Uwi ang nanay pagkaranang dalaw o tatlong araw. Uuwi ang nanay pagkaran ng dalaw o tatlong araw. Pagkatid sa akin sa hospital, Pagkatid sa akin sa hospital, awuwi ang tatay niyo. o may ang tatay niyo. Habang inaalo si Aye, Habang inaalaw si Ayye, napaiyak na rin si Lian Chow. napaiyak na rin si Lian Chow. Hindi niya makayang isipin na aalis siya ng mga ilang araw. Hindi niya makayang isipin na aalis siya ng mga ilang araw. Iiwan ang dalawang munting bata sa bahay na walang mag-aalaga sa kanila. Iiwan ang dalawang munting bata sa bahay na walang mag-aalaga sa kanila. Ibinaba ni Aye ang nakababatang kapatid at sa pagitan ng mga hikbi, Ibinaba ni Aye ang nakababatang kapatid at sa pagitan ng mga hikbi, Inay, Inay, dadalawan kong kayo bukas kasama ang kapatid ko. dadalawan kong kayo bukas kasama ang kapatid ko. Sasabihin ko kay Itay na isama kami roon. Sasabihin ko kayo tayo na isama kami roon. May isa pang dolyan sa aking lata ng sigarilyo. May isa pang dolyera sa aking lata ng sigarilyo. Dadalin ko yun para makamit mo muna. Dadalin ko yun para makamit mong muna. Maghiliw na hinawakan ni Lian Chow ang munting ulo ng anak. Maghiliw na hinawakan ni Lian Chow ang munting ulo ng anak. Hindi siya makapagsalita dahil sa pag-aalala. Hindi siya makapagsalita dahil sa pag-aalala. Lumabas si Liwa. Lumabas si Liwa. Kinagalitan ng dalawang bata gaya ng dati. Kinagalitan ng dalawang bata gaya ng dati. Pagkatapos ay pumasok sa kotse. Pagkatapos ay pumasok sa kotse. Pinuhay ang makina at pinatakbo. Pinuhay ang makina at pinatakbo. Patuloy ang madyong sa chanchi. Patuloy ang madyong sa changchi. Ang gabi ay ginulun ng mga tunog ng pizza. Ang gabi ay ginulun ng mga tulog ng pizza. Keta! Keta! Keta! Keta! at paminsa-minsan ng malakas na pong. At paminsa-minsan ng malakas na pong. Malamig na kumislap ang mga bituin sa langit. Malimig na kumistrap ang mga bituin sa langit. Malakas ang ihip ng hangin. Malakas ang ihip ng hangin. Isang munting ilaw ang babagal na kumikilo sa daan. Isang munting ilaw ang mabagal na kumikilo sa daan. Si Aye, Si Aye, pangko sa likod, pangko sa likod, ang umiiyak at inaantok na kabatid, ang umiiyak at inaantok na kabatid, mabagal at nag-atubiling naglalakad patungo sa kanilang luma at hungkab na bahay. mabagal at nag-atubiling naglalakad patungo sa kanilang lungma at hungkag na bahay.