kung alam mo na nasa number 38 nakatira si Rizal noon kung titingnan mo yung mga building ngayon nawawala yung [Musika] 38 nanalo ng loterya sa Espanya kaya Si Dr jos Rizal eh gambler pala [Musika] rin He was a man like girls beautiful girls of course [Musika] ang Eiffel Tower ay isa sa pinakakilalang tanawin sa buong daigdig naging tatak na nga ito ng Paris France mula ng maito ito mahigit 100 taon na ang nakararaan milyong-milyong tao na ang nakabisita sa Eiffel Tower pero alam niyo bang isa sa mga unang tao na silay ng I ay ang Pilipinong si Jose [Musika] [Palakpakan] [Musika] Rizal sa Paris nakatira ang binatang si Rizal noong 1889 kung kailan ibinuka sa publiko ang Eiffel Tower ang pinakamataas na istruktura sa buong mundo ng mga panahong ion [Musika] si rizal G sa twingo kasing tayo kasah ngang Europa hindi lang man doktor aktibista pero para maging isang turista sa Paris at maging sa buong Europa napapangalagaan mabuti ang mga lumang gusali kasama na ang mga tinuluyan ni Rizal kaya til mas madaling isipin dito na ang ating pambansang bayani ay naging tunay na [Musika] tao pagsapit ng dilim naging mas kab pa ang siudad lalo na ang Eiffel [Musika] Tower k minas [Musika] sa una naming gabi sa Paris Naghanap kami ng matuluyang hotel sinamahan kami ni John pulver straten o JP isang European riz What parting we go right I have to go there go have to go there the right side of the building maga itong hotel de Paris ito yung unang hotel na tinir ni Rizal nung dumating siya rito sa Paris simula pa noong panahon ni rizal sari-saring tao na ang nahim buita manirahan sa Paris Algeria and Bangladesh wonderful International Hotel again and he belgian and r and we are Filipino yes so you come from no no Fr many tourist come in our hotel Is it possible to stay in the room of Jose Rizal conz la chambre ros Rizal Il a [Musika] mura raw sa hotel par kaya dito tumulo si riz nagustuhan dinya ang maganda nitong pwesto matagal na panahon na ang nakalipas mula tumira rito ang ating pambansang bayani pero tibay ng struktura ng hotel na ito ang nag alaala niya ating mga Pilipino [Musika] Matagal ko ng iniisip kung ano nga ba talaga ang naging impluwensya ni Rizal sa ating mga Pilipino kung ang pagkatao niya ang tunay na batayan ng bawat isa sa atin mas maunlad na siguro tayo ngayon dahil hindi lang kasi natin siya lubos na kilala kaya ko rin siguro hinanap si rizal sa Europa kung saan hindi siya bayani o diyos 28 anyos lang si rizal n una niyang makita ang Eiffel Tower Kung tutuusin isa lang siyang overseas Filipino noon na may natatanging pagmamahal para sa Inang [Musika] Bayan ngayong gabi sabay-sabay nating tuklasin ang pagbubuhay binata ni Ser Rizal dito sa Europa Ako po si howi Severino at ito ang [Musika] eyewitness mula sa hotel de Paris kung saan kami tumuloy konting lakad lang makikita na ang isa pang atraksyon na nagbukas noong nandito si [Musika] Rizal ang bula rou ay sumikat sa buong Europa dahil sa mga makukulay nitong palabas frills and flowing skirts are lifted to show the young dancers legs and reveal their panties dinayo ng mga kalalakihan mula sa iba't ibang bansa ang mul rou Chuck down na hindi nagpahuli ang Pinoy na si jose rizal h na natin dapat itanong sa kanya y sigurado pinanood niya y marami siyang pinuntahan hindi nakasulat gusto rin sana naming manood ng mula R kaya lang 130 o halos 10 ang entrance fee kaya sa halip ng mga showgirls ito lang ang nakita [Musika] namin m Rouge mga maliliit na kabayo ng Molin Rouge [Musika] Buti na lang walang entrance fee sa mga sumunod naming pinuntahan sa walong taon ni Rizal sa Europa palipat-lipat siya ng tirahan on 1889 anday January and what is it Res dating pagaari ni valentin Ventura isa sa mga may kayang kaibigan ni Rizal ang building na ito bagamat wala nakatirang Pinoy dito ngayon may mga Pilipino pa rin daw na nap si rizal sa Paris upang mag-aral ng Medina Dito rin nagmula ang mga makabagong pilosopiya kaugnay ng mga karapatang p na naiz kayan [Musika] pero naaliw din siya sa mga pasyalan liham ni Rizal sa kanyang mga magulang dito ang tao ay isa lamang langgam may mga kalsadang tila walang katapusan ngunit tuwid malawak at maayos ang pagkakalatag nagkalat ang mga [Musika] tindahan walking City ito e kaya rin siguro gustong tumira dito ni Rizal hindi siya gumaga sa transpo pwede niyang lakarin yung buong City of course it's the city of Lovers katulad ng magsyota na ion itong magandang babae dito sa gitna ay si Nelly bed sa Paris niligawan ni Rizal at muntik ng pakasalan si Nelly busted mistisang Pinay at Inglatera karibal pa niya noon si Antonio Luna na naging Heneral sa Pilipinas may hilig din si Antonio kelli tapos si Jose Rizal gusto din kay nelli so kunyari nag-ano sila nag sparring sila sa sa sword para malaman kung sino yung mas magaling para magligaw kay Nelly kung sinong may karapatan to the Filipino painters omas means honor nagkikita-kita ang tatlo dito sa studio apartment ng kapatid ni Antonio ang pintor na si Juan Luna na matalik na kaibigan ni Rizal dito itinayo Nam magkaibigan ang kidlat Club social group para sa mga Pinoy sa Paris ito ang naging indios bravos na may mas politikal na pakay kaya sila naka-costume dahil si si Luna hindi makabayad ng mga models ang kinukuha niya mga kaibigan niya So kaya naka-ban si rizal siguro for a painting na ginawa niya na may turba ng babae or something so best na yung mga pati lahat sila naka-costume dahil doon hanggang ngayon tirahan Pao ng mga arti kagaya ni Madam Eva Leo her adoption mother was the painting this So her adoption wasing here long time [Musika] so ito yung gusto ng mga artist itong natural light no na pumapasok galing diyan sa mga bintana at salamin sa taas at ah pinupuno itong buong bahay no ng soft light eh yun din Siguro yung isang attraction sa katulad ni Juan Luna Syempre alam naman natin na si Jose Rizal ay isang artist din halos walaw ipinagbago ang lugar This was original the kitchen as you still know and here beside where she met Je l'ai vu se laver Dans un bol un bol pour aller AU [Musika] hindi puro barkada at good time lang ang inintindi ni Rizal sa Paris doktor na si rizal n tumira sa Paris nag-training siya sa tanyag na opthalmologist na si Dr lis de vier nais kasi ni Rizal na gamutin ng mga mata ng kanyang ina B maybe that's why stay here Hindi na pala ito klinika k isa ng art school k hindi mga doktor ang Inabutan namin mer They know about the PL but not about Okay so We have plenty of work in France hindi katulad ng mga nakilala naming Pranses si Jean Paul ver straten tubong Belgium ay matagal ng pinag-aaralan ng buhay ni Jose rizalino so the Philippines for me is the most beautiful country in the and this I mean from the bottom of my heart [Musika] Si Je Paul o JP ang isa sa mga nagpupursiging malagyan ng Memorial PL ang bawat lugar na pinuntahan ni Rizal kabilang nao jal J [Musika] ah J jpp [Musika] have to the French people about R isang ipinapalaganap ni JP ang inter riz marami siang dapat ga bago masab tagumpay ang kanang Mison hindi lang dito sa Paris [Musika] nasa concert ako sa Belgium n may nagpakilala sa akin honor [Musika] toeto niya makipagkwentuhan tung isang Pilipinong matagal patay What is this That's all over where stay and worked and lived in in Europe so It took me two years to go all over is stories from mahigit 20 taong nanirahan sa pilipin si John Paul verr o JP ilang taon siya sa kon Palawan para tumulong sa mga leproso naging kasapi rin siya ng kns of Rizal dito nagsimula ang interest niya sa ating pambansang bayani [Musika] original he started with everything and he learned by doing it pagbalik niya sa Belgium nilip ni JP ang Europa para ituloy ang research tungkol kay Rizal at maipakilala ang ating bayani sa iba pang europeans hindi lang mga tinirahan ni Rizal ang sinaliksik ni JP kundi pati na ang love life ng binata kasama na ang cheese na si Adolf Hitler ay anak daw ni Rizal when people told me that Rizal was the son of Hitler was the son of Rizal i check right away I did research but when we see When Hitler was born and weck Nine months It's impossible Because Rizal was never there [Musika] around kung si rizal Nakailang girlfriends daw na European si JP naman ay umibig at nagpakasal sa Pilipinang si tessa hino minsan naiinis talaga ako Naiinis talaga ako lagi siyang naka resal tapos ung mga second year o ano naka-adjust ako Kasi kahit naman siya saan magpunta kung saan nagpunta si rizal kasama ako pumupunta rin sometimes Uh she asked me if I love riz more than her but because I spent a lot a lot of time every day It's kiz everyday every afternoon yun L kasamaang wife dadal din sa sa Okay ako dadalhin niya sa cafe iinom ng BIR No I really don't like that way Kaya mas mas gusto ko kasi minsan ah Ano rin naku-curious din ako nagbabasa rin ako kasi sabi ko bakit e kasi normal ' ba kahit ikaw siguro hindi mo rin alam ang marami sa kay Rizal ' ba ako hindi ko rin alam marami ring nagtatanong eh bakit mas interesado yan kaya sa Pilipino Ewan ko Sabi ko ganun talaga siya kahit ako tinatanong ko din siya basta sabi niya gusto niya talaga si rizal marami siyang ginawa sa Pilipino na talagang dapat lang na gawin ng Pilipino kahit anim na taon ang hindi nakakauwi sina Tess at JP hindi pa rin sila nakalilimot sa atin saan saan dadalin Ong mga like a market sa Philippines ah iaan namin kung we check everything first ah maraming nagbibigay sa amin dito the people really need it parating bukas ang bodega na mag-asawa malayong nakapapasok ang mga nais mag-iwan na mga [Musika] donasyon Bukod sa hassle na hometown ni JP may mga lugar pa sa Belgium na nagbibigay pugay kay Rizal sa siudad ng gent natapos at napa ni Rizal ang pangalawa niyang nobela ang eliso ang ph at ang kanyang no Tangere ang nagudyok sa mga pilipin magrebolusyon laban sa mga Kastila [Musika] kasama ang iba naming kaibigang belgian nahanap namin ang dating imprenta you have any knowledge that This was a printing press before long long time ago Yeah still people still remember that yeah kung saan naalala namin na Bukod sa libro minsan d nahilig riz ang boarding house Noon ni Rizal tindahan na ibang-iba na ngayon nandito sa baba tindahan na ng panti bra I didn't know in the front when I'm coming here that this building was historic histor no i [Musika] [Palakpakan] [Musika] mas nirapan naman kam maghanap kay Rizal dito br ang kabisera belg dalawang beses tumira si rizal sa number 38 rud Champ kung alam nasa number 38 nakatira si Rizal noon Kung titingan mo mga building ngayon 36 40 na kaagad Wala Nawawala 38 ayon sa Il naol na ang number 38 pero hindi kumbinsido si JP dito sa brussel sa Archives ng Brussels inimbestigahan namin ang lumang boarding house Nakita namin ang aktwal na sinulat ni Rizal na magrehistro siya rito sa Belgium noong 1890 it contains quite a lot of information about riz Yes Yes Yes his profession the date he arrived the place where he came from and Then where he went after he moved away He was froma number nabago lang pala ang numero ng boarding house ang dating 38 naging 42 So how many how long did he nakita nga namin ang number 42 Ru the champagne sa kanto kung saan hindi lang Isang beses tumira si rizal did he have a love life here in russels um just many times mentioned that he had an an affair with suzan suzan but suan as we can see in many of the books mentioned as being his girlf she was more 40 years old So it could have been his mother but in the same house was little 18 sian kay jose r will bad hurry up and come back Bakit kaya niya tinawag na little bad boy ang ating Rizal sa lahat ng mga kilalang naging kasintahan ni Rizal si suzan lang ang walang litrato at hanggang ngayon hindi pa nakikita ang mga liham ni Rizal sa kanya samantala nagtatag si JP ng mga panibagong chapter ngs of Rizal Holland mgaang para we see that even the universal decoration of human rights is based ons mga mambabatas doktor abogado misyonaryo may boxing promoter at opera Singer pa rito lahat sila t Holland nagpapatunay na ating bay ay hindi lang para mga pilipin R pilipin maraming lugar na binisita si jose rizal sa loob at labas ng Pilipinas ngunit Ni minsan siya napasyal sa bundok ng Mount ariat sa Pampanga pero hanggang ngayon buhay na buhay pa rin ang Espiritu ni Rizal ditoo tayo para magbigay Galang sa ating pambansang bay si Dr Jose Rizal at ah tayo'y nasisiyahan dahil bagamat karamihan ng pilipino ay paminsan-minsan lang naaalala Si Dr Rizal eh Kayo araw-araw araw-araw ang mga rizalista ay naniniwalang higit pa sa bayani Si Rizal ay Diyos at tagapagligtas ayon pa sa ilang scholar siang araw ang tagalog [Musika] nao kulto ang tingin ng iba sa kanila pero sa akin ang pinagkaiba lang nila sa katolisismo ay Pilipino ang sinasamba [Musika] nila ang grupong ito ay itinatag ng babaeng tinatawag na inang Sinukuan siya raw si rizal na nagkatawa ang tao at tulad nga ng mga sinasaniban umano ng si rizal daw ay nakapagsasalita sa pamamagitan niya kahit matagal ng yumao tapat pa rin kay inang Sinukuan ang mga tagasunod niya kong daigdig maliliwanagan lalabas ngayon yan Ito itong the Triumph of science over death ang Bibliya nila ay ang mga nobela ni rizan ang Nol Tangere at busterismo inalay niya buhay niya para sa bayan e Dian nakita natin talaga lubos ang pagmamahal niya sa bayan bakit ho importante Y sa inyo bakit hindi man lahat ay interesado o handang maging rizalista hindi maikakailang mahalaga ang mensaheng nais nilang Ipahatid sa atin na Nil Galing kay Rizal kailangang maniwala tayo sa ating sarili at hindi dapat umasa sa mga dayuhan sa ngayon ay matatanda na ang mga miembro ng grupo at hindi Nain kumakapal ang dami nila masasabing bilang na nga marahil ang mga araw nila kung hirap sa pagpapalaganap ng mga ideya ni Rizal ang mga rizalista sa Pilipinas tila lalo pang mas mahirap ang mithiin ng banyagang si JP varr pero ika nga kung tiaga may nilaga kumakailan ay bumalik sa Pilipinas si JP upang tumanggap ng isang natatanging parangal matapos itoo ng mahigit 10 taon kay Rizal at sa Pilipinas pinarangalan si JP sa Palasyo ng malakan niya sa mismong lugar kung saan ipinag-utos ng mga kastila ang pagpatay kay Rizal the belgian Rizal Ito na nga ang tinawag sa kanya ng dating pangulong Ramos Habang nasa Pilipinas si JP naman ang Ipinasyal namin bahay ni pasano too siano ah Kapatid po ni Jose na namin siya sa tahanan ni pasano ang nakatatandang kapatid ni Jose riz ngayon lang magkakaroon ng pagkakataon si JP na makakilala ng mga kamaganak ng kanang idolo Mamay ang nagsasabing kung hindi dahil kay pasano walang Jose Rizal siya ang nagmulat sa batang kapatid sa pangaabuso ng mga Kastila sa Pilipino si pasano rin ang nagpaaral kay Rizal sa Europa a copy ah copy Yeah masayang masaya siya ganyan yan kasi ayan nakita niya Maraming about risel and the relatives of risel of course natat happy Cy Anyway Why don't you all sign please lalo pang natuwa si JP na makakwentuhan na niya si Francisco Rizal Lopez apo ni pasano 17 anos na si Francisco ng pumanaw ang kanyang lolo pasano welcome travel to all the places Dr Jose Rizal wasn't state and worked in Europe I tr his footsteps heidelberg wilhem Wilhelm leps Yes Berlin yes Diyos ang turing ng iba kay Rizal si lolo Francisco ang prueba na ang ating bayani ay naging tunay na tao si na't isang taon na si lolo Francisco isang taon na marunong hindi mo maaring ipro sa Dapitan gumawa siya ng waterworks mo isang tao doctor na poeta tapos magiging inhinyero makagawa ng waterworks tapos naka gawa ng modern farm o organic farm walang synthetic fertilizer o nakatayo ng eskwela ha Bakit siya nakakuha ng farm may istorya pa yan nanalo ng loterya sa Espanya kaya si Dr Jose Rizal eh gambler pala rin magkaroon ng tagumpay Hindi pwede maski mga sinulat ni Rizal ay mayado niya ako bata Natatandaan ko sasabihin ang aking magulang sa akin ano wala kang ginagawa kunin mo miretiro sauluhin mo 28 Stan to me This retio is one of the best poem of Dr Jose riz 28 Stan depicting the the life that he led initan Meron Kay ano meron kay retiro ngayon ah dito nasaulo [Tawanan] ko su Arena Al piede una montagna plen proso cerebro silencio Ibig [Tawanan] sabihin magitan daw ng ng playa ng Dapitan tinayo niya yung kanyang maliit na bahay na pawid para daw siya magpahinga magkaroon siya ng ah damdamin na mahusay sa kanyang isipan at sa kanyang puso at hindi lang si JP ang nahan sa pagkakataong ito nakatakot Takot ang rin search niya doon sa kamag-anak namin nak Gulat ako isang isang banyaga natira dito nagsilbi sa mga tao pagkatapos mga Pilipino kung ano namang kalak ginagawa I'm the great great great grand of um so I mean you know I'm very proud of my Heritage Even though I live abroad I do think it's aming that someone who doesn't hasn't been bn in the Philippines know so much about you know our National Hero and I think that that's an example for everyone white chocolates real chocolates from Belgium Dunkin no problem with pleasure his relatives are still thinking the way He did because they keep on saying all the time we need Education Just As we are so rich in the Philippines but we need Education we have to develop it wonderful experience today Thank you so much for everything higit pa sa kwentuhan na naganap sa bahay ni pasano sa pamamagitan ng kanyang mga apo muling naipamahagi ng pamilya ang mga ala-alang iniwan ng kanilang lolo Rizal mga kwentong babaunin naman ni JP dagdag sandata sa kanyang patuloy na pagsasabuhay at pagpapaalala sa kagalingan at katatagan ng bayani ng ating bayan [Musika] makikita pero iilan na lang siguro sa atin ang nakakakilala pa talaga sa [Musika] [Musika] kanya Kaya naman maski rito tuloy ang pagpupursigi JP I would like to Officially donate to the municipality of kalatagan the bust for national hero Dr ros Rizal nadiskubre niyang sa bayan mismo ng misis niya ang kalatagan sa Batangas walang palatandaan ni Rizal kalatagan has no the only town in the Philippines without Dr Rosal dala rin nila ni Tess ang mga bigay ng kapitbahay sa Belgium morning Good [Palakpakan] morning madalas Si Rizal ay isang kurso lang sa high school o kolehyo na kung minsan ay nakakasawa ng pagaralan pero si JP patuloy na nakakahanap ng dahilan at paraan upang buhayin ang diwa ng ating pambansang bay [Musika] para sa marami sa atin Si Rizal ay Monumento lang sa Europa Nakilala namin ang Rizal na wala sa pedestal dayong namangha at nangulila binatang umibig at nabigo isang pilipin pala masyadong naiiba sa atin Magandang gabi po sa inyong lahat Ako po si howi Severino at ito ang eyewitness [Musika] c [Musika] Is it a sin Is it a crime loving you dear like I do if it's a crime then I'm guilty guilty of ling you Maybe I'm wrong Dreaming Of You dreaming the lon night through if it's a crime then I'm guilty guilty of Dreaming Of You What can I do What can I say after taken the blame you say you go your but I'll always feel just the same Maybe I'm right Maybe I'm wrong Loving You deal like I do if it's a crime then I'm guilty guilty of L Maraming salamat sa pagtutok sa eyewitness mga kapuso Anong masasabi niyo sa dokumentaryong ito i-comment na yan at mag-subscribe sa GMA public Affairs YouTube channel