Collegeaantekeningen: Morfogenetische Bewegingen tijdens Gastrulatie

Overzicht van Gastrulatie

• Gastrulatie omvat de gecoördineerde beweging van cellen binnen een embryo.
• Patronen variëren in het dierenrijk.
• Belangrijke bewegingen tijdens gastrulatie:
  • Invaginatie
  • Involutie
  • Ingressie
  • Delaminatie
  • Epibolie
• Belang: Faciliteert dat cellen nieuwe buren verkrijgen en op een gecoördineerde manier bewegen.
  • Geciteerd: "Gastrulatie is het meest fascinerende deel van het leven" - Louis Valpert.

Soorten Gastrulatiebewegingen

1. Invaginatie

• Definitie: Het invouwen van een vel van cellen.
• Vergelijking: Als het maken van een deuk in een rubberen bal door te duwen.
• Voorbeeld:
  • Zee-egel endodermvorming.
  • Amphioxus blastula vormt de gastrula via invaginatie van het endoderm dat het Archenteron vormt.

2. Involutie

• Definitie: Binnenwaartse beweging van een uitzettende buitenlaag, zich verspreidend van interne naar externe lagen.
• Proces: Buitenste groene cellen delen, waardoor interne gele cellen worden gevormd die zich onder de buitenste laag verspreiden.
• Visualisatie: Geanimeerde demonstratie toont gele cellen die involueren binnen de groene buitenlaag.

3. Ingressie

• Definitie: Individuele cellen bewegen van het oppervlak naar het inwendige, vereist epithelium-mesenchymale transitie (EMT).
• Voorbeelden:
  • Menselijke embryonale ontwikkeling: Epiblastcellen migreren tijdens de primitieve streepformatie.
  • Zee-egel mesodermontwikkeling: Mesodermale cellen migreren binnenin het embryo.

4. Delaminatie

• Definitie: Splitsing van één cellulaire laag in een parallelle laag, collectief in plaats van individueel.
• Vergelijking: In tegenstelling tot ingressie, beweegt een hele laag.

5. Epibolie

• Definitie: Epitheliale lagen verspreiden zich als een geheel, dieper gelegen embryo-lagen omhullend.
• Mechanismen: Celdeling, vormveranderingen en intercalatie in kleinere lagen.
• Voorbeeld: Kikkerembryonale ontwikkeling:
  • Ectoderm (rood) omhult het endoderm tijdens ectodermvorming.

Conclusie

• Aankomende onderwerpen: Moleculaire mechanismen die deze bewegingen beheersen.
• Extra middelen: Facebook en Instagram voor flitskaarten en notities.
• Ondersteuning: Opties beschikbaar via het kanaal.