Historia Rzymu

Położenie geograficzne

• Półwysep Apeniński, południowa Europa
• Morze Śródziemne
• Rzym w środkowej części półwyspu

Początki Rzymu

• Zgodnie z legendą, założony w 753 r. p.n.e.
• Powstał jako osada nad rzeką Tyber
• Zamieszkiwany przez Latynów
• Kraina Lacium, język łaciński

Transformacja ustrojowa

Monarchia

• Początek: monarchia
• Siedmiu królów do 509 r. p.n.e.

Republika

• Ustanowiona po wypędzeniu ostatniego króla
• System wyborczy (Respublica - Rzecz Wspólna)
• Obywatele wybierają urzędników na zgromadzeniu
• Wybierane urzędy:
  • Konsulowie
  • Pretorzy
  • Kwestorzy
  • Trybunowie ludowi
• Senat jako główny organ władzy
• Możliwość wyboru dyktatora na 6 miesięcy w sytuacji wyjątkowej

Struktura społeczna

Patrycjusze

• Najbogatsze rody

Plebejusze

• Reszta społeczeństwa
• Początkowy brak pełni praw obywatelskich
• Zmiany społeczne dopuszczają plebejuszy do urzędów w III wieku p.n.e.

Kryzys republiki

• Wojny domowe w I wieku p.n.e.
• Julius Cezar jako dyktator
• Oktawian August – początek cesarstwa
• Oktawian przyjął tytuł Cezara

Ekspansja terytorialna

• III wiek p.n.e.: kontrola nad całą Italią
• Wojny z Kartaginą, ostateczne zniszczenie Kartaginy w 146 r. p.n.e.
• Ekspansja na wschód (Grecja, Azja Mniejsza, Syria, Egipt)
• Ekspansja na zachód (Galia, Hiszpania, Brytania)

Armia Rzymska

• Organizacja legionowa (ponad 4 tys. żołnierzy w legionie)
• Adaptacja uzbrojenia
• Wysoka dyscyplina i wyszkolenie

Rządy i zarządzanie

• Państwo podzielone na prowincje
• Pax Romana – okres pokoju i rozwoju gospodarczego
• Proces romanizacji podbitych ludów

Kryzys cesarstwa

• III wiek: najazdy barbarzyńców
• Podział imperium na Cesarstwo Zachodnio-Rzymskie i Wschodnio-Rzymskie w 395 r.
• Upadek Cesarstwa Zachodnio-Rzymskiego w 476 r.

Społeczeństwo i kultura

Podział społeczny

• Patrycjusze
• Plebejusze
• Niewolnicy

Architektura i budowle

• Koloseum
• Panteon
• Forum Romanum
• Circus Maximus

Literatura i prawo

• Wergiliusz – Eneida
• Horacy – Ody
• Prawo Dwunastu Tablic
• Kodeks Justyniana

Chrześcijaństwo

• Nauki Jezusa z Nazaretu
• Rozprzestrzenienie chrześcijaństwa przez apostołów
• Paweł z Tarsu jako kluczowy propagator
• Uznanie religii przez Konstantyna Wielkiego
• Edykt Mediolański z 313 r.
• Teodozjusz zakazuje innych religii w IV wieku

Kluczowe osiągnięcia

• Beton, akwedukty, sieć dróg
• Wpływ na współczesne europejskie systemy prawne