Flitscollege: Hoe oud worden sterren?

Introductie

• Spreker: Hennie Lamers
• Cursus: Sterren, Juwelen aan de Hemel
• Belangrijkste vraag: Hoe oud kunnen sterren worden?

De Zon als Referentie

• De zon is een typische ster, een "almodaal".
• Afstand tot de zon: 150 miljoen kilometer (licht doet er 8 minuten over).
• Grootte en massa:
  • De aarde past 1 miljoen keer in de zon.
  • De zon is 300.000 keer zo zwaar als de aarde.
• Leeftijd van de zon: 4,5 tot 4,6 miljard jaar.

Energiebron van de Zon

• Energie door kernfusie:
  • Waterstofatomen vormen helium, vergelijkbaar met "smelten".
  • Massa wordt omgezet in energie (E=mc², Einstein).
• Energieoutput van de zon:
  • 4 met 27 nullen watt.
  • 600 miljoen ton waterstof per seconde wordt omgezet.
• Geschatte levensduur van de zon met huidige energiebron: 9 miljard jaar.

Evolutie van de Zon

• Na waterstoffusie volgt heliumfusie, koolstof, zuurstof, etc.
• Heliumfusie verlengt de levensduur met 10%, totaal ca. 10 miljard jaar.

Levensduur van Andere Sterren

• Massa en helderheid bepalen levensduur:
  • Meer massa = langer leven, meer helderheid = korter leven.
  • Voorbeelden:
    • Ster 3x massa zon, maar 70x helderder: leeft 400 miljoen jaar.
    • Ster 60x massa zon, 500.000x helderder: leeft 3 miljoen jaar.
• Lichtere sterren kunnen langer leven dan het heelal oud is (14 miljard jaar).

Sterrenhopen

• Voorbeeld: Sterren in een sterrenhoop hebben dezelfde leeftijd.
• Zware sterren leven korter, ontploffen eerder.

Toekomst van de Zon

• Over 4 miljard jaar wordt de zon een rode reus.
• Aarde zal te heet worden voor leven.
• Zon stoot buitenlagen uit: ontstaat een ringnevel.
• De restkern wordt een witte dwerg.

Zware Sterren

• Ontploffen als supernova, gas wordt de ruimte in geblazen.
• Voorbeeld van supernova in 1987, licht deed 150.000 jaar over.

Sterrenstof en Recycling

• Gas van ontplofte sterren vormt nieuwe sterrennevels.
• De aarde en ons lichaam bestaan uit elementen gevormd door vorige generaties sterren.

Cursus "Juwelen aan de hemel"

• Informatie over geboorte, levensloop en dood van sterren.
• Evolutie van dubbelsterren.
• Start: 12 oktober tot 30 november, geen voorkennis nodig.

Slotopmerking

• Uitnodiging aan nieuwsgierigen om deel te nemen aan de cursus.