Inleiding tot Transcriptie en Translatie van DNA naar Eiwit

Water en het Menselijk Lichaam

• Mensen bestaan voor 60-65% uit water
• Varieert per persoon en leeftijd (pasgeborenen ~75%, ouderen ~60%)
• Andere componenten: 15-20% vetten, 15% eiwitten

Belang van Eiwitten

• Essentieel voor lichaamsstructuren (haren, huid, spieren, hormonen, enzymen)
• Vital voor groei, ontwikkeling, spierontwikkeling, en algemeen functioneren

Bronnen van Eiwitten

• Verkrijgbaar uit voeding: vlees, vis, groenten, peulvruchten
• Voedingssupplementen voor vegetariërs en veganisten
• Voedings-eiwitten moeten afgebroken worden tot aminozuren
• 20 aminozuren in totaal; 10 kunnen door lichaam zelf worden aangemaakt

Proces van Eiwitopbouw

• Eiwitten worden in de maag en darmen afgebroken tot aminozuren
• Aminozuren worden gebruikt als bouwblokken voor lichaamseigen eiwitten
• Bouwinstructies voor eiwitten in het lichaam zitten in het DNA in de celkern

DNA en Chromosomen

• DNA is compact opgerold in chromosomen in de celkern (23 chromosomenparen)
• DNA bestaat uit complementaire basenparen (A-T, C-G)
• DNA heeft een suikerfosfaat ruggengraat die stevigheid biedt

Overdracht van Instructies: Transcriptie

• DNA is te groot om de celkern te verlaten
• DNA wordt gekopieerd naar Messenger RNA (mRNA) voor transport
• Verschillen tussen DNA en RNA
  • DNA: dubbelstrengs, basenparen A-T, C-G
  • RNA: enkelstrengs, basenparen A-U, C-G
  • Suikergroep: DNA (desoxyribose), RNA (ribose)

Transcriptieproces

• RNA-polymerase helpt bij het maken van mRNA kopie van DNA
• Enzymen vormen mRNA door complementaire basenparen te maken (A-U, C-G)
• mRNA kan de celkern verlaten en naar ribosomen in het cytosol gaan

Translatie: van mRNA naar Eiwit

• Ribosomen lezen mRNA in triplets (codons)
• Elk codon vertegenwoordigt een aminozuur of een signaalfunctie (start/stop)
• Codon tabellen laten zien welk aminozuur overeenkomt met een codon
• Bijv. AUG is het startcodon (methionine)

Eiwit Synthese in Ribosomen

• Ribosomen koppelen aminozuren aan elkaar volgens mRNA instructies
• Eiwitketen wordt gevormd totdat een stopcodon wordt gelezen

Samenvatting van het Proces

• Voedings-eiwitten -> Afbraak tot aminozuren -> Opbouw lichaamseigen eiwitten
• DNA -> Transcriptie -> mRNA -> Translatie -> Eiwit
• Transcriptie vindt plaats in de celkern, translatie in het ribosoom

Aanbeveling

• Voor meer details: aparte lessen over transcriptie en translatie bekijken.