Үнээдрээн бичлэгээр бид гарууцны вируусын хорх нүүлэн талар болонг. Таны гарууцанд ямар замар ямар түрлэн вируус мэдээл дамжуулаг далт программуд сууснаар чухул мэдээлэгтэн холхалж үүлд бүрэг таньж бустот дамжуулж болдог талар ярх бол. Үнээс гадан таны гарууцанд эдгээр айуулта вируус программуд байгаа эсэхийг хэрхэн мэдээх үнээ эсэрэг өөрөгөө хэрхэн хамгаарх гээд орчин үйд тон хэрэгтэн мэдээлгтэн бичлэгээр өрөөхээр болдогилай. Одо үйд хүн бүрт шахаа смартфон буюу ухууалаг уц байдаг босон цаг бүй бэлээ. Ухууалаг уцноод тодорхоо эмжэгээр бидний амдаралд нефтэрж зүгүүн хэрэглээ түүдий биш өдөр төтмэн чухол хэрэгцээ тээ амдарал яны хэсэг болсон хэхэд нээх дэгэстүүс болггүй аг. Тээр жуутгаара байд ухууалаг уцноода вируус гэхмээд хүнлэнгий айуултай программаа дас хамгалж өөрсдий мэдэлэн айуулгүй байдлаа хамгалжхан нээн тэргүй нээ шаарлааг болсон. Эрвээ таны гаруудсгатсах, айжилгаан удаашрах, цэнэгэн хурдан доосах, таны хийгэлгүй үлглүүд хийгцэн, эсвэл зарс оршилгааны цонх гардерч байвал ямар нэгэн байдалар халтлагд үртсэн шинж байлаа. Одоо харин таны унцинтээ мэдээлэл, үвэн зург банкний дансанттан нефтрийг мэдээлэл, тэрч бүхэл хамг чухул аккаунтод их нүүц өгнөөд ч хадрлагдаж байж болох гарвцандач нь гэмдээ тэгээдүүд хэрхэн нефтрийг болох, ямар вирус, мэдээл дамжуулах апликашнүүд ямар замар соож болох арг замуутаа эхлээ тайнлаж цигай. Хамгийн энгийн бүгээрд хэлбэр араг боло таны гарвцай хэнэгийн гардаавч бодитор нь нефтрийг ямар. Хэрвээ гэмдээдгээдийн гард таны гарууц хэдэхэн мэнүүтл орсон бол янц бүрийн, тагинүүлийн апликашнүүд суулга ч амжин. Эдгээр апликашнүүд нь таны оцонда ирч байгаа болон гарч байгаа бүх додолгийн талар мэдээл юм. Мүн мэсэж бую тэгс зорусууд ихч бүртэн эдсэндээ бую анг суулгаасын гэмдээдгээдээд дамжуулдог. Үүгэрж цооқсгүй таны гарууцар дамжуулын хаан яваа байршлигтэн тохдохос гадан зүхэн мэсэж биш Facebook, Whatsapp, Viber гэхмэд. Бүхээл аплакээшнөө дээрх үүл үлүүд ярсан битсан зүвсэг чинж дамжуулах болно. Эдгээр аплакээшнөөдэг анх ицэг ихч бүхдүүдэнхээ оцон суулахаж технийг буро зүвсээс хамгалх зорилгтай бүтээг цинж юм болгон үүрийн анхны зорилтараа ашиглагдаг альбүй тул ээ майгар мэдээл хулгал хэрэгсэл болзгасам байна. Мүнтээ ямар нэг олдур бизнесин томохон тохлахж бол. Ээм түрлэн халлах дүртэх магад луул өндөр бүгэд. Хүвэл хүч нэг хэнг тусгаа албдодийн гард таны оц ямар нэг байдлаар орсон луул. Заа бол оццаа цэвэрэлэх арх хэмжэнүүд авг. Эсвэл шэн оц авсандыр гэж тэдгээр хүмүүст айуулгүй байдлаар албнасанд зүвэлдэг гэж байд. Дараагын таны оцон талдаж болх арх бол өнгөө хамгалгдагүй Wi-Fi толпудхүй. Гадуур яваах хүмүүс үнгүй Wi-Fi суулжанд холбогдх дуртта байд гэсгад. Гададад аилжаваах хүмүүс онглсаний бодолын үнгүй суулжанд эхэвшэл нэфтэрдэг. Харин энэн, та үүрийн интернет тарагаафг хэг бусдад эл болгаад үхчих магадлаал үндэр гэсэн үгээдж бай. Тэхлээр дарааг нь үдээ ямар нэгэн Free Wi-Fi холбогдхоса өмнөн өөр надуртта суулжанд нэфтэрх болонж байгаа эсгэг шалгараа. Зай үлтээ Wi-Fi сүлжээнд нэфтэрдгүй има гэхэд. Хаа хамагүй USB портад уццаа цэнэгэлхээр залгадгүй. Жишээн олон итэн автобус онгц гэхмээд. Энэ ч гэсэн таа мэдээлээ алтах ирсэд хэж байж байна гэсэн үг. Гэхэдээ энэ таныя ухууалаг уцны хамгалтас мүн шалтхал. Гаруудстан ямар мэдээлэг холбогдас бүг компьютердээ хуууалцааж болох. Мэцэг харал хамгалт та байгаа эсгээс хамар нь гэсэн үг. Ямарж хамгалтта байсан энэ үхсэл таны уцнас дараах мэдэллийг авх боломж бай. Таны нэр болон тухурмжний нэр түрл, серийн дуугар, мүн таны үлний систем болон файлийн системийн мэдэллийс гадан электрон айдийг их мэдэ. Харин гэмдээдхээд эдгээр мэдэлүүдийг таны эсрэг ашигалхын таангалгтай бай. Дарааг энэ басныг нь маш тугуу имээл арааг бол фишин гэм. Танд сэжэг бүхээ холбосууд имээлээр мэсэжээр янц бүрэнг соошийн суулжин өдөрч ирж байсан оон. Та эдгээр холбосдыр дарахадл хамаг мэдээлэлгээд, урцанд отрохоо өөр хүнд бэлгэлчийж вайналгаж ойлгож болно. Эдгэрээс гадан, хаа ямар нэгэн болгаагуу иксэнрүүж байсан ойлгомжгүй апликашн тоглоом зэрэг татнаа солгаа хүүд, таны отсон д мүм тагинволын болон рекламний, эсвэл бүр криптомайн нэг буюу олборол тэйдэгч программод суух ирсэлтэй. CryptoMine хийж байгаан таны отсой гашиглаан хакэр коиньны олборол тэйн кэсэн үг. Мүнэээсэнс долоо протокол буюу, эхэнэх үүрэн телефоний операатрүүдэй хэргэлдэг сүлч байхч хаактан тайныг тагинах боломч байд. Гээвч, энэн буслааса элөө өндөр төгшнэй халблах бүгээд. Таа олоний тайныл, эсвэл, ямар нэгэн томохон гарал биш бол энэк нь юуил бол. Ямар ч хаакарт бидний өөтөөртөө өндөр сонуу бишчүүдээ. Сай бүгдээр хүн өөрийн анхарлагүй байдлара эхэвчэрэн ямар замар цэхэм гэмдээд хэдэгээд өдээд гарууцандыг мэдээлээ алгаж болох арг замуудыг өцлэн. Одоо харин ямар шинж тэмдэгүй та не өцэнд элгэрч бай вэл, та не гарууц вэрүүстсэн. Эсвэл ямар нэгэн гэмдээд хэдэгэд хээн холбтар мэдээлэл дамжуулах программ соожихсан байгаа мэдээжуулах талаар авчуудзай. Бичилгэнгээ хамгийн чуу хол, хамгийн сонорхилтаа хэсэг төрхөө сумаан таа бүхэндээр мэдээллийн айуулгүй байдалтаа холбооттаа хэрэгтэй нэгэн мэдээлд олгай. Тэрт үнда юнитээлээ хэрэглэгч байд анхаарлаа нашин хандуулаараа. Учин гэвэл та өөрийн дугаараа блоклог, пуг, кодоо харах, чин дугаар авах, дугаар сергээг, эсвэл эсийм сергээг зэрэг үүшлэгээг заауал салбурлүү өөрийн биир явч цагаа алдалгүй. Хамгийн голон надуртай айуулгүйгээр юнитээл апликээшн тусламжтай диджиталар хүссэн гаазраасаа дортаа үйтээ ауу боломжтай болж байд. та эхлээд юнитээл апликээшн лугаар ороод. Царигаад танын батлгаа жуулах шаралгтайм. Энгсэнээр таныг та мүм гэдгийг ухуулах системин дусламчтай таныг бүгээд. Таны нь ноцлайг илүү надвуртай хамгалж диджитал зайлангас ордсал нь сергэлэхэм. Илүү дэлэнгүй мэдэлэг бишлэгэнд орд дескрипшн хэсэгт миний үлдээсэн батлгаа та линкээр орж танылзх боломжтай. Царигаа батлгаа жуулаад ноцлай хамгал. Та нээ гарвцон тахин нэгэн халтсаа үүл бусар нэфтэр нь мэдэл хулгаалж байхыг илгэх эхний шинж тэмдэг бол, та гарвцонда үүрийн суулгаагүй ямар нэгэн апликашн олж илдэр болох. Заримда гарвц уулдруулыгч болом, суулжийний провайдор гарвц нэхээ уулнын системыг шинжлэг үүнд, сан асан ямар нэгэн шин апликашн суулгааг тахуултл байдог. Хэрэн тийн биш байхад ямар нэгэн программ соосон байх ясгүй. Мэрэгчил нүүд хэдээ аптээд хийг хүйд хамц соосон программ байлаач төнүү талаар интернетэс хайгаад шалгаад үзгээд гэмгүй гэд зүвэлдэг байна. Гэвч одо үйд илвээж байдаг апликашн программ гэж барг өгөөг болсон, бүгд далд айчилдаг тул бичилгийн явсад цаашад дурдах аргүйдар мэдэж болхам. Мэдээл дамжуулдаг емөн, далд олборлолт хийдэг программ таны уцанд байгаа гэлтэх басныг нь шинс тэмдэг бол, таны уцанд бэтэрээх өртөн дуусг. Хэдэгээр энэ нь мүн таны огцан нь батарай хувж байд мууц нэг элгэж болохч, энэн огцам гэнээд болдагүй тул. Гэнээд батарайч нь хурдан доос ада байвэл, нээ вэгдэж харихдагүй гээр цаан ажилад байдаг ямар нэг нь апликашн байгааг элгэж болох им. Кэдээд дартноодс апликашн ч гэсэн гарууц эхтэн ажилуулж байвэл элөө их цэнээ кэргэлхэн тодорхоон. Дараагийн басныг нь төгөймээл шинж байлагаад, отостан гээнээд отаан ажилдаг болох. Адлагийн шинн нээ хах үйд юм бүх юур нь л ордийн хасаа отаан ажилад байбил мүн анхаар ланд болох дохоо гэж бай. Умныг жишээдээжил, далд ямар нэгийн программ ажил бол отостан мэдээж ачаалааж умуухуу соо отаан ажилг шалтхан бол. Мүн цэний хорд нь дуусах, отаан ажилг гацааг цэрэг шинж тэмдэгүйд хам тэлэртэг бүгээд, үүндээр нэмээд отсон тайн халалт үсгэн эхсэдэг байна. Таа охиит отсар ерээг бай. Тоглом-тоглогууд цэнэглэгүү байсанч үцдан халч бай вэл, дал ямар нэгэн программ ажилаж байгааг илтэг баснэгийн шинж байна. Одо хүргэх шинж нь хүн анзаархгүй байхин аргүй илтод шинж бүгэн. Энэ таны гаруудс өөрөө унтарж асах, өөрөө апликашн нээхэс гадан бүр таны оролцог өгөр бусдрууд залгаагч тоглэл байдагажаа. Эн бүгдээр нэмээд таны явуулаагуу мэсчийг хэнэгэнлүү явуулааг цэрэг үүлүүд гарсан бол, мүн хэнэгэн заянас таны уцог өдөртэж байна гэсэн үүг. Эн зомар таны тандыг хүмүүсөрөө зоруус элгэнж мүнг зээлхийг хүстэг лувыр манаа ормч гэсэн мэрсээр гарсан гэх мэдээлүүд байдаг. Тэнд гэхдээ гар ухцанд нь нэфтэрсэн гэхээс элүүдээ Facebook аккаунтаа алсанас үүртөө тахуулууд тулхуу үзэлдэн байх. Тайны үгцэн далт апликашн сүүр тайныг тагна жуваага гэлтэх басныг нь шинж байдхан та үгцэн эрэхүүд шуу мемуу цөөрөө сонсог гэдэг вайна. Та өмнөн оцар ярхүүд охд тийм зүйл сонсаж байгаа гүйж. Гэнэл таны отос хүнтэй ярхүүд зөөрөө тад. Шөөм сонсдаа дэхэлвэл таны яраг сонсаж уааг магдалтай. Таны оц вирусны гэлтэг басныг нь шинж тэмдэг байдаг нь. Таны гар оцны notification хэсэгт реклам заршлах чилгаа. Эсвэл өөрөөж оролцогүй сугулаанда юм ходжилоо. Гарууд старла гэхмээд сонхноод гарж иртэхтээр тарч байсан хүн байгаа гэж бодож байна. Харин шинэхэн iPhone-а афган тул зөгхүүн энэ товчин дээр дарнау гэх амархан өгцөл тайн цанл болгоор. Энэ гарчирих цонгг нөгтөн таны оцон соосан вирусны программар гарчирч байх боломчтай бүгээд. Таныг даруудж орволад мэдээлийл холгаалах. Илүү хүчтээ дальт программ соолгаа царилгтай тул идээч эм зүйстээ дарж болггүй. Гэрвээ дээр дурдсон шинжүү дээс, та ямар нэг нь сэжийг бүхий апликашн суулахсан хоо дараа. Эсвэл үл мэдэг техниг нэгэнээс ирсэн холбостыр дар чуулаш нь хоо дараа ялонгүйаа анзаар чихилсан бол. Та нь ээр гаруудсах аллахт үртсан ий гэлдэхж байна. Одоо харин Эдгээр шинж тэндгүй дэс, та өөрийн үхэлэг уциндаа анзаарсан бол яах бай. Нэгэхд гар уцны антивируус ямар нэгэн цивилгийний апликашн программ оншуулах. Мүн өөрийн охд солгаагүй апликашн үдэг улстгаа. Өнээс гадан уцнэг тань ихээр ачалуулж байгаа. Эсвэл цэнэг ихвэрж байгаа сэжиг бүхэй апликашн үдэг ултсан ихаад дохиргаа гур олж устааг. Эдгээрэг хийх боломжгүй юм бай. Ямар нэгэн сэжиг бүхэй апликашн охд олдоогүй бол. Уццаа компьютерээр бол форматлах буюу... Фактроор юссэд хихрэгтээ. Рэсээ тэгээдч үрдүүнд хүргээгүй бол мэрэгчилн тандагыг зүгэлэж байна. Альфаад зүвэлд үрдүүслн сэргэлхэн үүрүү машсан имчилгээ болдог их үг байдагшилан та эдгээр ирсэтлээс үрэгүй хамгалхан хамгинж үхүүд. Эхлээр ухууалаг уццаа хэргэн хамгалх талаар мөнг биатсахон зүгэлгүй үгэд энэ одагийн бишлэгээ төгсэгийн. Хэрвээ танд мэсээжээр юмүү, ямар нэгэн нэгмэн суулжигээр дамжин орих холбасдаа зургас ирсэн бол, тэр дамдаа таньхгүй нэгнээс ирсэн бол хэдэлээч дарж орхгүй байх. Мүн та хин нэгний юмүү, гудамжны интернет кафений таньхгүй компьютерд отцаа залгаад цэнэглэгүй байх. Бүр цэнэглэг шаралахдаа бол Олон ээ тэн гадардаага ямарч нөөц өггүй фри вай-фай гэхмээд нэртээ вай-фай суулжинд холбагдагүй байх. Үнээс гадан та өөрөө холбагдагүй байлаач, зарин 80 байдагшилан Утос өөрөө автоматар Wi-Fi тахолбогтадаг тахургаа гэн өнтрах эрэхтэй. Зухуун та өөрөөл сонгож айволгүй сүлчэн дэвдэргэн хамгийн айволгүй арахин. Ямар нэгэн шалтханар, эндэгээр олонээдтэн гадарин өнгөй Wi-Fi өдөөд холбогтахос өөр арахгүй байсан гэж бодохоод, тухуун сүлчэн тахолбогтсан байхтаа интернет ходолтах ийл, эсвэл мөнгшээлчүүлэх зэрэг өөл хийхгүй байхан чуугал. Хэрвээ та Android өөлнөн системтай утсах эргэлдэг бол, надуртта Antivirus сууллахан зүйг байдаг байна. Үнээрийн бишлэг таа бүхэнд сонорхилда байсан гэхээсээ элүүдээ. Хэрэгтээ мэдээрл түгээсэнгэж найадж болно. Уудгүй, улам сонорхилда бишлэгүйдээр болсалт болно. Байртай.