Kasaysayan ng Pilipinas

Overview

Tinalakay sa lektura ang kasaysayan ng Pilipinas mula sa pinagmulan ng mga tao, kolonisasyon, pag-usbong ng nasyonalismo, mga rebolusyon, at pagharap sa mga hamon hanggang sa kasalukuyan.

Pinagmulan ng mga Pilipino at Sinaunang Panahon

• Mga modernong tao sa Pilipinas ay dumating 20,000 taon na ang nakalipas dahil sa human evolution, hindi mula Malay o China.
• Kultura at pisikal na katangian ay kahawig ng mga taga-Southeast Asia dahil sa parehas na klima at pagkain.
• Tinawag ni F. Landa Jocano ito na “base culture”; nagkaiba-iba lang dahil sa pananakop.

Pagdating ng Islam at Kalakalan

• Unang dumating ang Islam sa Sulu noong 14th century sa pamumuno ni Raha Baginda.
• Sa Mindanao, naging unang sultan si Serif Kabunsuan.
• Sentro ng kalakalan noong sinaunang panahon ang Pilipinas; kasali ang mga Chinese, Cambodia, Champa, at Siam.

Pananakop ng Espanya at Kristiyanismo

• Unang dumating si Magellan noong 1521; sinundan ng iba't ibang ekspedisyon.
• Si Legazpi ang opisyal na nagtatag ng kolonyang Espanyol.
• Reducción del Pueblos: pagtatag ng mga bayan at simbahan, pagpapalaganap ng Kristiyanismo sa halong lokal na paniniwala.
• Tinawag na “Indio” ang mga Pilipino; “Filipino” lang ginamit nang magkaisa ang bansa.

Panahon ng Rebolusyon at Nasyonalismo

• 333 taon sa ilalim ng Espanya, naging eksklusibo ang edukasyon at karahasan ang naranasan ng mga Indio.
• Wala pang pagkakaisa at nasyonalismo kaya mabilis nadurog ang mga pag-aalsa.
• Pag-usbong ng middle class at ilustrado, kabilang na ang mga Pilipinong pari na nagpasimula ng ideyang nasyonalismo.
• Cavite Mutiny at pagkakapatay sa Gomburza, naging hudyat ng nasyonalismo.

Pagbuo ng Katipunan at Himagsikan

• Naitatag ang La Solidaridad at La Liga Filipina para sa reforma.
• Katipunan nina Bonifacio nagsimula ng rebolusyon (1896, Sigaw sa Pugadlawin).
• Nahati ang Katipunan sa Magdiwang at Magdalo; idineklarang gobyerno ni Aguinaldo.
• Pinatay si Bonifacio; napunta sa mga ilustrado ang pamumuno.

Pagwawakas ng Rebolusyon at Panibagong Pananakop

• Pact of Biak-na-Bato: Kapayapaan kapalit ng exile at pera, ngunit di natuloy ang reforma.
• Sumiklab ang Spanish-American War, bumalik si Aguinaldo at idineklara ang kalayaan (Hunyo 12, 1898).
• Natalo ang Pilipinas laban sa Estados Unidos, tumuloy ang laban sa iba't ibang bahagi ng bansa.

Panahon ng Amerikano at Hapones

• Nagpatayo ng paaralan, tren at pinalago ang ekonomiya ang Amerikano.
• Naging dependent ang Pilipinas sa US, tumagal ang kontrol nila hanggang 1992.
• Dumating ang Hapones; naging mas mahina ang ekonomiya.

Pagsasarili, Korupsyon, at Katatagan ng Pilipino

• Ipinahayag ang kalayaan noong 1946; nanatili ang impluwensya ng mga Amerikano at korupsyon sa gobyerno.
• Patuloy ang paghiling ng pagbabago at pagharap sa mga hamon.
• Tumibay ang pagmamahal sa sariling kultura at kakayahan ng mga Pilipino sa iba't ibang larangan.

Key Terms & Definitions

• Base Culture — pundasyong kultura na magkakatulad sa Southeast Asia bago magbago dahil sa pananakop.
• Reducción del Pueblos — sistema ng pagtitipon ng populasyon sa mga bayan para sa madaling pamamahala at Kristiyanisasyon.
• Ilustrado — edukadong Pilipino mula sa middle class na naging lider ng reforma.
• Katipunan — lihim na samahan na nagpasimula ng rebolusyon laban sa Espanya.
• Pact of Biak-na-Bato — kasunduan ng kapayapaan noong 1897 sa pagitan ng mga rebolusyonaryo at Espanya.

Action Items / Next Steps

• Basahin ang kasunod na kabanata sa textbook hinggil sa Panahon ng Amerikano.
• Ihanda ang sarili para sa talakayan tungkol sa epekto ng kolonisasyon sa kulturang Pilipino.