Dersimizde iklim ve hava hareketleri konumuzla beraberiz. Yani mevsimlerle... Hocam kar yağıyor.
Süpersin Tongu Şevral Bey. Mevsimler oluşumunu öğrendik. Şimdi iklim ve hava hareketlerini öğreneceğiz.
Çok zevkli, çok güzel, çok hareketli bir konu seninle beraber geçeceğiz. Hareket mevkitti. Gerçekten çok güzel bir konu.
Bugün Eylül programımızda teker teker seninle beraber ilerlemeye devam ediyoruz. Sonuç evlatım benim biliyorsun. Seninle beraber Eylül'ü tamamladığımız zaman aslında ilk konuları tamamlamış olacağız.
Bu arada hoş geldiniz arkadaşlar. Evet tebrik ediyorum. Görüntü bravo diyorum size.
Hemen şöyle bir şey yapalım. Hemen görüntü tebrik ediyorum sana. Ona dikkat edelim arkadaşım.
Evet şimdi programımıza göre ilerliyoruz. Biliyorsunuz sayısal kısımda LGS sınavı karşımıza geldiği zaman gerçekten birçok soru mevsimler ve iklimden gelmişti geçen sene. Dolayısıyla bu sene de geleceğini düşünüyoruz.
Dolayısıyla biz bu konuyu çok iyi öğrenmemiz gerekiyor. Mevsimler ve iklim konusundan hatta göstereyim şöyle soruları. Birazcık daha ortalara doğru geldi.
İki tane sorumuz gelmişti. Şimdi biz bir tanesini hallettik Tonguç Hanım. Bir tanesini hallettik biz. Mevsimler.
Şimdi iklim hava iklimi ikinci LGS sorumuzu halledeceğiz. Dolayısıyla bu konuyu da öğrendiğimiz zaman. Artık Fenden net iki tane netiniz var yani kesin iki tane netiniz var. Çok lokum bir konu aslında.
Bugün senle beraber bak ne yapmış arkadaşlar. Yani yürük. Aynen yeni neden çünkü Adana bugün 50 derece sıcaklığında.
Bu gerçek bir görüntü mü hocam? Gerçekten gerçek bir görüntü. Bu arada bu Adana'nın... sokakları. Lütfen güneşi ateş etmeyiniz.
Aynen burası Atatürk Caddesi. Ondan sonra İnönü Caddesi yarın da falan filan. Adana'yı nereden biliyorsunuz?
Adana'da biliyoruz biz kebap çok kebapçıda çalıştım ben küçükken. Bak burada dikkat edelim. Ne demiş arkadaşımız?
Lütfen güneşi ateş etmeyiniz. Gerçekten o kadar sıcak oluyor ki güneşi ateş etme sadece sadece. Adana'daki arkadaşlar yazsınlar yorumlara.
Yeni yörük diyorlar gerçekten. Adana'daki arkadaşlar bu arada hemen yorumlarını yazsınlar. Ya işte bu bizim için nedir evladım benim?
Hava olayıdır. Yani çünkü şu anda Adana sokaklarını incelediğimiz zaman gerçekten adamlar kavruluyor. Bak bütün arabaların camları kapalı.
Klimasız olanların açık. Görüyorsun neden kapalı bu camları? Çünkü klima çalıştıkları için. Sauna etkisi yapıyorlar.
Ha şimdi biz bunu görerek üzerimize giyeceğimiz kıyafetleri belirliyoruz. İşte 50 derece sıcaklıkta. da genellikle yağmur falan yağmıyor soğuk baya bir insanlar pişiyor falan filan.
Dolayısıyla insan da pişebilir Asfaltta yumurta yapıyorlarmış. Evet tabi canım asfaltta. Şimdi bugün senle beraber işte bunu göreceğiz.
Hava olaylarına bakacağız. Meteorolojiye bakacağız. Bir de bu ikisini öğrendikten sonra iklim deriden daha geniş bir perspektif yani daha geniş bir açıdan bakacağız olaylara.
Sonra iklim bilimi olan klimatolojiye bakacağız. Ardından Türkiye'de görülen iklim tiplerine bakacağız ki önemli biz bunu bilmek zorundayız. Bir de iklim ve hava olayları arasındaki fark nedir sence?
İkisi de çok farklı şeyler hocam. Evet süper bir açıklamaydı. Tebrik ediyorum. O zaman seninle beraber ilk başta içinde nefes aldığımız zımbırtı yani atmosferimiz nasıl bir yapıda bunu bir öğrenelim mi seninle beraber? Öğrenelim hocam.
Şimdi dünya aslında bizim için süper bir yer. Yani denizler var, karalar var, harika bir yaşam alanımız var. Peki bizim içinde bulunduğumuz aslında nedir dersek havanın içine.
Bak mesela şu anda elimle ittirdiğim şey havadır. Bak şu anda elimle ittiriyorum. Bu havayı ben hissediyorum. Mesela arabayla git... çıktın arabayla gittiğiniz zaman böyle elinizi hafif dışarıya çıkardığınız zaman arabaya bir şey geri doğru itersiniz.
Ne? O hava itiyor aslında seni. Çünkü hava bizim nefes aldığımız ve içinde bulunduğumuz küre aslında. Dolayısıyla dünyamızı hatta şöyle bir senin için dünya küresini alalım. Dünyamızı aldığımız zaman dünyanın etrafını saran bir hava küre var.
Biz buna ne diyoruz? Atmosfer adını veriyoruz. Şimdi kara katmanımız var, su katmanımız var. Hatta bunu daha önce de demiştik.
Taş küre, su küre bir de hava küre demiştik. İşte atmosferimiz bizim için dünyamızı dıştan... saran tabaka.
Peki bu ne işe yarıyor Atma Söylü evladım benim biliyor musun? Çok işe yarıyor. Aynen süper bir cevap. Gerçekten de çok işe yarıyor.
Bizi meteorlara karşı koruyor. Buradan böyle meteor... Yağmur yağmasını sağlıyor. Aynen.
Asteroidler bizi kafamıza taşlayacak neredeyse. Onlara karşı koruyor evladım benim. Aynı zamanda nefes almamızı sağlıyor.
İçinde peki ne var bu atmosferin? Ayran. Ayran olmaz. Nefes aldığın zaman akciğerine ne gidecek?
Oksijen. Süper zekisin. Peki yüzde kaç oksijen vardı sende? Yüzde yüz.
Süper zekisin. Yüzde yüz oksijen olsa ne olur biliyor musun? Yüzde yüz oksijen olsa sen perişan olursun. Yanar.
Ciğerlerin yanar. Neden ciğerlerin yanar? Çünkü oksijen aslında yakıcı bir madde. Dolayısıyla yanıyor aslında. Yangınların sebebi nedir evladım?
Oksijendir. Dolayısıyla havada atmosferde oksijen belli bir miktar. Hemen göstermek istiyorum.
Çok enteresan bir hissetik. Havada aslında atmosferde azot çok var. Yüzde yetmiş sekiz oranında azot var.
Ardından ne geliyor biliyor musun evladım? Bizim ihtiyacımız olan oksijen yüzde yirmi bir oranında. Bizim enerjiyi sağlayan oksijen aslında. Peki sonrasına geliyorum.
Diğer gazlar. Birçok gaz var. %1 civarında. Hatta karbonhidrat oranı da gayet az. Yani %1'in içerisinde.
Hatta bir de ne var biliyor musun? Ne? Nem var, nem var. Yani havadaki su buharı da var evladım benim.
Su buharı nedir evladım benim biliyor musun? Su buharı hocam. Havadaki nemdir. Yani havada da su var aslında. Bizim nefes aldığımız zaman hatta böyle yaparsın.
Böyle eline, ağzına eline doğru getir böyle. Yap bak elim böyle ıslanır birazcık. Camların üzerine de yaptığın zaman ıslanır. İşte bu su buharı yüzünden.
Dolayısıyla aslında atmosferimizde her şey var. Birçok gaz var ama bizim ihtiyacımız olan oksijen çok az var. Yüze yirmi oranında var. Çok az değil de.
Yüze yirmi oranında var. Hocam havada başka gazlar var. Azot gazı en fazla var.
Onu da söylüyorum. Saçmalama ne alakası var Allah'ım yarabbim. Peki hava... olaylarına bakalım.
Şimdi bu atmosferin içi. Bu arada bugünkü dersimiz arkadaşlar hoş geldiniz bu arada. Ayşe Nazbey Bezoğlu. Aynı zamanda Semih Mert, Zeynep Buz.
Hoş geldiniz diyorum. Mevlüt Kılıç, Asiye Kaya, Merve Gözalan herkes çıldırmış. Evet. Moderatörlüğü arkadaşlar böyle belli bir aşamadan sonra veriyoruz. Ömer Efe bugün de gelmiş.
Her canlı yayınımıza geliyor. Peşimizi bırakmasını söyler misiniz? Ben söyleyemiyorum. Harikasın.
Peşimizi bırakmayın. Hep bizsinizle beraber. Hocam. Ama rakibim hocam.
Beni geçecek. Yusuf Karaoğlan deneme sınavında başarılar diliyorum sana. Şimdi. Bir kere şunu unutmayalım. Hava olayları dediğimiz şey hayatımızda gördüğümüz işte cep telefonumuzda gördüğümüz hatta cep telefonumuzu böyle elimize açtığımız zaman hatta şöyle göstereyim.
Ay Osman duydu. Cep telefonumuzu böyle aldığımız zaman elimize ne görürüz? İşte hava olaylarını görürüz aslında. İşte yağ. Yağmur yağacak mı?
Bulutlu mu? Kar yağdı mı? Şiddetli yağmur, yağmurlu ve güneşli gibi farklı şeyler görebiliriz.
Şimdi bunların her birisi bizim için bir hava olayıdır. Yani belli bir bölgede ve kısa bir süre içerisinde etkili olan ve atmosfer içerisinde, bak dikkat et, atmosferde meydana gelen değişimler. Şimdi çok önemli bir şey sana söyleyeceğim. Diğer gezegenlerde bir çoğunda atmosfer olmadığından dolayı, mesela ayda atmosfer var mı evladım benim? Ayda atmosfer yok.
Ayda atmosfer yok. Ayda ortam yok. Aslında ayda biz böyle bir faunusların içerisinde astronotlar kıyafetler yürüyebiliyorlar değil mi?
Dolayısıyla ayda atmosfer yok. Bu arada programımızı canlı chatten indirebilirsiniz arkadaşlar. Programımızla beraber gün gün ilerlemeye devam ediyoruz biliyorsunuz. Eylül programımız keşif ayı. Yani artık LGS'yi keşfetmeye başlıyoruz.
Yeni başlangıç, yeni güzellikler. Şimdi güneşli, parçalı bulutlu, bulutlu, kar yağışlı, şiddetli yağmur. Bunları görünce zaten cep telefonumuzda anlayabiliyoruz değil mi? Bu şiddetli fırtına falan filan. İşte biz bunlara hepsine hava olayı diyoruz.
Peki rüzgar nasıl oluşuyor? Mesela hava olaylarının en büyük tetikleyicilerinden bir tanesi rüzgardır. Ne demek rüzgar?
Efendim bir kere... şunu unutmamamız gerekiyor. Rüzgar yatay yönlü hava hareketleridir. Bak yatay yönlü hava hareketidir. Ne demek yatay yönlü hareket?
Bak rüzgar bir yerden bir A noktasından bir B noktasına bu tarafa doğru eser. Eser eser. Yukarı aşağı doğru değil.
Aynen. Evet böyle her şey uçuşur falan filan. Hocam bütün teknemizden faydalanıyor.
Hemen rüzgar esir. Harika efektler, harika Hollywood efektleri gerçekten. Dolayısıyla burada rüzgarın oluşması için belli koşulların oluşması gerekiyor. Nedir onlar biliyor musun Sevgi Han Bey?
Bir kere yüksek ve alçak basınç alanı denilen iki tane kavram var. Bak basınç alanları, bak rüzgar... deyince hemen aklınıza ne gelecek evladım? Basınçtan dolayı oluşuyor.
Neden dolayı oluşuyor? Basınç farkından dolayı. Bak bir bir tanesi yüksek bir tanesi alçak basınç oluyor.
Rüzgar yüksek basınçtan alçak basınca doğurur. doğru hareket eden yata yöntemli hava hareketidir. Yani hava molekülleri bir yerden bir yere doğru gidiyor.
Peki neden yüksek basınç oluyor? Neden alçak basınç oluyor? Bir kere şunu unutmayacağız. Bir kere evladım benim yüksek basınç ve alçak basıncı olmasının sebebi şu.
Aslında yüksek basınç alanlarında bizim bildiğimiz bir gerçek var. Aslında bizim için hava tanecikleri buralarda daha fazla yüksek basınç alanlarında yani yere yakın daha fazla hava tanecik var. Daha sık bak görüyor musun?
Zaten eski LGS sorusunda da böyle verdi. Böyle görüntü verdi İbrahim Bey. Hava tanecikleri bu da daha yakın birbirine değil mi? Alçak bası çalınması biliyor musunuz?
Böyle bir tanesi burada, bir tanesi burada, bir tanesi burada, bir tanesi burada, bir tanesi burada. Bitti bu kadar. Yani burada hava tanecikleri daha az değil mi Allah'ını seversen?
Evet hocam. Şimdi burası yüksek bası çalını, burası alçak bası çalını. Burada daha fazla hava var, burada daha az hava var taneciği var. Peki o zaman nereden nereye doğru gider? Daha fazla olan tanecik.
Yüksekten alçağa gider. Aynen denge için. Yani dünyada hep...
Hep bir denge kurulmaya çalışılıyor. Kader. Aynen bak denge.
Buradan buraya doğru bir hava akışı oluyor ki buradaki taneciklerin sayısı buradaki taneciklerin sayısı fazla olsun. Peki evladım benim yüksek basınç alanı nasıl oluşuyor? Alçak basınç alanı nasıl oluyor? Bir kere burada hava tanecikleri niye burada daha fazla?
Çünkü burada alçaltıcı. Alt çal. Tıcı hava hareketi var.
Ne demek alçalıyor? Yani hava tanecikleri aşağı doğru iniyor. Alçalıyor hava tanecikleri.
Burada hava tanecikleri, hava tanecikleri aşağıya doğru iniyor. Yani alçalıyor. Ve buradaki hava genellikle, tanecikleri aşağı doğru iniyor ya, içindeki nem de aşağı doğru iniyor. Dolayısıyla hava açık burada, daha açık. Yani bulutlu değil.
Ama burada ise yükseltici bir... hava hareketi var. Yükseltici bir hava hareketi var. Çünkü hava yukarı doğru kaçmış.
Kaç kaç! Peki evladım benim. Hocam yükselici hava hareketi olduğu zaman...
Peki, kaçtığı zaman hava tanecikleri yukarıda... Yukarıda bulut olur. Yukarıda bulut oluşturuyor. Hava taneciklerinin içerisindeki su buharı yukarı doğru çıkıyor. Su buharı nemle beraber çıkıyor.
Bu hava tanecikleri yukarı çıkınca hava ne oluyor evladım benim? Yağmur olarak aşağı iniyor. Bulutlu oluyor. Dur bir dakika daha.
Bulutlu oluyor hava. Sonrasında burada... Tabii ki yağış görülme ihtimali daha fazla çünkü bulutlar var bu kadar basit.
Yani bulutta olunca yağış görülme ihtimali daha fazla. Bu dünyadaki en basit şey. Burada ise hava açık olunca yağış görülmüyor.
Bu kadar basit. Yağış ihtimali az. Harika. Şimdi burada çok önemli bir şey söyleyeceğim.
Yüksek basınç alanında hatta ben bunu ne diyorum? YB diyorum. Yüksek basınç alanında. Bir de bu da AB.
Şimdi yüksek basınç alanında alçaltıcı hava hareketi. Alçaltıcı alanında yükseltici hava hareketi. Bu ne?
Not alın arkadaşlar. Not alın AB. bakalım. Not almak suçumuzu hemen ortaya çıkartalım. Evet.
Bu arka not oluyor. O zaman bak. YB'de YB'de yani yüksek basınç alanında alçaltıcı hava hareketi bunu lütfen not alın arkadaşlar. Hareketi Burada ise alçak basınç alanında da yükseltici Hava hareketi bunu not alıyoruz arkadaşlar.
Bunlar çıkabilir karşımıza özellikle böyle bir LGS sorusu da çıkmıştır. Geldik atmosferdeki nemin yolculuğuna bakalım mı seninle beraber? Güzel bir yolculuk.
Bak nem aslında atmosferdeki su buharı demek. Buharı ne demek Allah'ını seversen? Su buharı gaz yani. Hayır su... Evet bak süpersin bak.
Normalde bu nedir evladım benim? Şöyle bir buz küpü çiziyorum senin için. Bu nedir aslında?
Bu buzdur değil mi? Buza erittiğimiz zaman ne olur evladım benim? Buza erittiğimiz zaman?
Buz suya dönüşüyor. Süper. Bir bardak mesela burada su oldu.
Peki suyu buharla kaynattık kaynattık kaynattık. Neye dönüşüyor evladım benim? Gaza aynen böyle böyle su buharına dönüşüyoruz.
Su buharı artık bak suyun gaz haline bir su buharı diyoruz. Hani ne vardı katı sıvı ve gaz var değil mi? İşte suyun gaz haline bir su buharı diyoruz. İşte atmosfer...
Üstünün içinde bulunan ben nefes alıyorum veriyorum terliyorum. Ondan sonra yeryüzündeki denizlerden göllerden güneşin etkisiyle su buharlaşıyor. Hatta şöyle yapalım mı senle beraber?
Hemen güneşi alalım Tonguç Evladım benim. Şöyle birazcık uzanayım şurada. Güneş vardı.
Burada burası bak şurası denizler değil mi dünyadaki? Güneş buraya denizlerin üzerine düşününce arkadaşım ne diyor onu da söyleyelim. Denizlerin üzerine ışınlarını düşününce ne oluyor? Aslında su buharlaşıyor. Su buharlaşıyor nereye çıkıyor?
Atmosfere çıkıyor tabii ki uzaya çıkamaz ki. Dolayısıyla işte bu su baharı nem olarak adlandırılıyor. Bak burası çok önemli nem olarak adlandırılıyor.
Karşımıza çok çıkacak bu kelime. Dolayısıyla biz atmosferdeki nem yani su buharı gökyüzüne yakın yerde... ...veya gökyüzüne......yeryüzüne yakın yerde......yoğunlaşabiliyor.
Ne demek yoğunlaşmak evladım? Ne demek hocam? Bunu eski sınıflarla olduğu için belki unutmuştum. Hocam Sümeyye Yavuz, Betül ablasıyla oyun oynuyor. Herkes çıldırmış durumda hocam.
Katı sıvı gaz. Bu ilk bileceğimiz şeydi. Buradaki geçişleri biliyorduk.
Suyun katı haline buz diyorduk. Suyun sıvı haline su diyorduk. Zaten suyun gaz haline de......su buharı adını veriyoruz. Su buharının...
Diğer bir adı neydi bizim bilmemiz gereken adı evladım benim? Gaz. Hayır saçma ama atmosferdeki nemdi. Bak su buharı bizim için atmosferde bulunca nem oluyordu. Bak burası çok önemli.
Hatırlıyorsan evladım benim burada geçişler vardı. Mesela katıdan sıvıya geçeceğini diyorduk evladım benim. Erime.
Erime. Peki sıvıdan katıya geçecek? Dorma.
Dorma. Bunlar eski bilgilerimiz değil mi? Peki sıvıdan gaza geçeceğini diyorduk evladım benim.
Buharlaşma. Harika. O yüzden zaten su buharı diyoruz. Buharlaşma.
Peki tam tersini söyler misin gazdan sıvıya geçecek? Süblimleşme. Yuh ne alakası var Allah'ım yoğunlaşma diyorduk. Yani ne oluyor aslında? Su buharı suya dönüşüyor.
Aman Allah'ım. Yani atmosferdeki nem neye dönüşüyor? Suya! Suya da!
Yağmur! İnanılmaz harikasın! Su denince insanın aklına yağmur gelir. Hatta bazen çok fazla soğuyor ve ne oluyor?
Kar olabiliyor. Bazen... Karla!
Efsane bir anda soğuyor ve dolu olabiliyor. İşte bu nem var ya bu nem, hep başımıza bunları açıyor. Dolayısıyla bak, atmosferdeki nem yoğunlaşmayla yağmura dönüşebiliyor.
Veya hani... Senin de bildiğin bir diğer hal değişimi vardı ya. Kralaşma yani donuyor.
Kralaşma. Kralaşmalar ne oluyordu? Gaz direkt katıya dönüşüyordu.
Aynı bunun gibi kar ve doluya dönüşüyor. İşte bu eski özellikleri bir hatırlarsak eğer seninle beraber. O zaman diyoruz ki gökyüzüne yakın yerde yoğunlaşma varsa yağmur kar dolu olur mu evladım benim? Olur çünkü bunlar tepemizde yukarılarda oluyor. Peki, yeryüzüne yakın yerde yoğunlaşma varsa...
Yeryüzüne demek Allah aşkına yerimiz. Dünya. Normal insan, toprak yani ayağımıza bastığımız yer. Yeryüzü.
İşte hani normal bize yakın, yaşam alanımıza yakın......ne oluyor bilmiyorum sis oluyor. Kırağı olabiliyor veya çiğ olabiliyor. Çiğ nedir, kırağı nedir? Hadi bakalım söyle. Çiğ pişmemiş yemeklere verilen isim.
Çiğ yumurta, tebrik ediyorum seni. Çiğ yumurta sever misin? Çiğ yumurta sesim kısıldığı zaman içmek istemiştim ama kustum hocam. Midem bulandı. Evet, çiğ yumurta gerçekten ses kısıklığına birebiridir.
Onu da söylemek istiyorum. ...ilmiyoren arkadaşlar varsa ama içmesi çok zor olur. Peki çiğ ne demek biliyor musunuz?
Çiğ aslında yaprakların üzerinde......arabaların üzerinde veya elbiselerimizin üzerinde......burada......aslında çiğde hemen şunu bilmemiz gerekiyor......bu su tanecikleri......su tanecik. Aynen su taneciği. Ama nasıl biliyor musun bu su tanecikleri? Buradaki su tanecikleri aslında......nereden nereye geçiyor? Gaz halinden......gaz halinden sıvı hale......geçmiş su tanecikleri demek.
Yani çiğ demek. Su tanecikleri birikiyor. Nerede birikiyor?
Arabalarımızın üzerinde, evlerimizin üzerinde, camların üzerinde ve benzeri soğuk yüzeylerde birikiyor. Peki bir de kırağı var evladım benim. Kırağı da ne oluyor biliyor musun evladım benim? Kırağı da ise burada su tanecikleri değil. Artık buz tanecikleri var.
Buz tanecik. Bakar mısın böyle donmuş buz tanecikleri. Bunu not alın arkadaşlar bunları. Hemen not alın arkadaşlar. Tebrik ediyorum seni.
Bravo diyorum. Ve burada da ne oluyor aslında? Gazdan yani havadaki su buharı neye de geçiyor? Öğrendim benim. Katıya geçiyor artık.
Donuyor. Bonanza bonanza. Bonanza.
Siste ne oluyor biliyor musun? Aslında sisin diğer bir adını söylemek istiyorum. Bu da önemli.
Fog. Yüzey bulutu. Yani.
...yeryüzünde oluşan bulutlar......ya normalde bulut nerede oluşur? Tepede oluşur değil mi? Tepemizden yağmur yağdırır bize, kar yağdırır.
Ama bu arkadaş sis......bu yüzey bulutu......bu arada siste çok önemli bir şey var......ondan söylemek istiyorum. Sisli havalarda......çok yoğun fiziksel aktivite......spor ve benzeri yapmayın arkadaşlar. Çünkü sis...
Öyle bir şey ki bulut aşağı iniyor ve bulutu her nefes alışınızda aslında içine çekiyorsunuz. Ne zararı var ki hocam? Hayır işte.
Havadaki sadece su buharı değil bir de zararlı tanecikler, toz tanecikleri bilmem ne suyun içine giriyor. O da ciğerleriniz içine giriyor suyla beraber. Dolayısıyla öyle çok yoğun spor aktiviteleri yapmamakta fayda var. Sisli havalarda özellikle çok da fazla bulunmamakta. Ama hani böyle Uludağ'ın tepesindeki siz böyle gerçekten hani orada zaten hava...
...fakirliği yok. Organik sis. Hani organik sis. Onlardan bir şey olmaz.
Ama böyle......şehirlerdeki sisler birazcık tehlikeli. Çünkü bütün... zahirli gazlar onlara katıyor. Sis yüzey bulutu demek ve tekrar söylüyorum bulut aşağı iniyor. Peki bulut yukarıda olduğu zaman ne oluyor?
İşte aslında hava nem nem neye dönüşüyor evladım benim? Yani su buharı aslında suya dönüşüyor değil mi? Burada. Burada nem neye dönüşüyor evladım benim?
Aslında buza dönüşüyor. Burada da aynı şekilde nem buza dönüşüyor. Yani burada sıvı gazdan gazdan... katıya geçiş var. Gazdan katıya geçiş var.
Kralaşma. Burada ise gazdan sıvıya geçiş var. Yoğuşma var aslında. Yani yağmur deyince aklımıza yoğuşma gelecek.
Bu da çok önemli. Ve yeryüzüne değil gökyüzüne yakın yerler dönüyor. Bunları bileceğiz. Şimdi o zaman hemen seninle beraber kar deyince aklımıza ne gelecek?
Bulutlardaki su damlacıkları Soğuk havanın etkisiyle minik buz kristallerini döşüyor. Buraya aldık mı? Evet hocam. Süper. Doluya bakalım.
Havadaki su dalmacıklarının soğuk havayla karşılaşıp aniden donması. Bak aniden donma varsa, aniden donma varsa dolu diyeceğiz. Yağmursa su bağrının bulutlardaki gökyüzündeki soğuk havayla karşılaşıp yoğuşma varsa yağmur diyeceğiz.
Bak yoğuşma varsa yağmur diyeceğiz. Aniden donma zaten dolu nasıl yerler böyle tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak tak yani. Hani aniden yağdı.
Böyle bir yağdı. Hocam S-Y-M-N-A Adana'dan selamlar söylüyor. Şu an Adana'da sıcaklık 48 dereceymiş.
İyi günler dilerim. Evet. Ne 48'i saçmalama şaka mı yapıyorsun? Şimdi siz dediğim şey yerle temas eden hava içindeki su buharının yoğuşması yerle temas. Bak yer var.
Yüzeye yakın yerlerde. Yeryüzüne yakın. Kıra ise soğuk ilkbahar ve sonbahar gecelerinde havadaki su buharının toprak ve bitkiler üzerinde kristalleşmesi. Kristalleşme ne demek?
...katılaşması demek aslında. Bunları......tanımları lütfen bilin arkadaşlar. Hocam şu anda......Ebu Bekir Gültekin, aynı zamanda......Esra Vangölü, Elisa Aras......Ben Sasuke, Meri Doğan...
Hocam hep yabancılar......takip ediyor bizi. Aynı zamanda Ali Demir......Türkan Toprak... Şu anda mesela açtım.
Bak İstanbul......saat 25 derece......böyle gözüküyor. Görebiliyor musun? Böyle İstanbul'un......Cuma, Cumartesi......mesela hepsi gözükebiliyor.
İşte......bunu ben cep telefonumdan bakıyorum değil mi......Ela Hanım Bey? ...bunu cep telefonundan baktığım zaman ben......aslında hava tahminlerine ulaşıyorum. Çünkü adam bana diyor ki pazartesi böyle olacak......salı böyle olacak, çarşamba......ya bu gerçek mi Allah'ını seversen? Yalan. Hayır yalan değil.
Bunların bir bilimi var. İşte bu bilime biz ne ad veriyoruz? Meteoroloji adını veriyoruz.
Ama meteoroloji......yani mesela cumartesi günü eğer yağmurlu olmazsa......ben meteorolojiye diyebilir miyim? Ya kardeşim sen benim işte yalan söyledin bana. Hayır böyle bir şey yok.
Meteoroloji aslında zaten baştan söylüyor adam. Diyor ki ben öyle bir bilim dalıyım ki... bir bilim dalayım ki. Şans topu.
Tahminlere dayalıyım ben. Hava tahminleri. Aynen.
Tahminleri bak. Hava tahminleri. Yani ben yüzde yüz olacağını söyleyemem ama yüzde seksen, yüzde doksan bunu söyleyebilirim diyor. Dolayısıyla adamlara kızma bak lazım. Yani birçok arkadaşımız çok sinirleniyorlar hocam.
Aynen sinirleniyorlar. Çok böyle haşin geliyorlar. Babam mesela hava sıcaklığı olduğu zaman meteoroloji arıyor. Bu ne kardeşim? Kırk derece sıcaklık diyor.
Ama işte babanın yaptığı şey aslında. Yanlış aslında. Aslında birazcık çünkü hava tahminleri, meteoroloji. Adam zaten diyor ki ben böyle müneccim değilim diyor.
Ben cinlerle uğraşıyorum. yönlüyor. Atmosfer içerisine meydana gelen tüm hava olaylarını ve değişimlerini inceleyen bilim insanı. Bilim dalı. Meteoroloji.
Meteoroloji uzmanına biz meteorolog adını veriyoruz. Mesela hani vardı ya canlı birimi biyoloji. Biyolojiyle uğraşan bilim insana ne diyorduk? Biyolog.
Biyolog diyorduk. Mesela. Astroloji. Biz hangi mesela biz hangi dersi istiyoruz?
Bir ne diyelim? Başka hangi dersi olsun? Astroloji hocam. Astroloji.
Astroloji neyle uğraşıyor evladım benim? Aslında Aslında gökyüzüyle uğraşır değil mi? Astrofizik.
Astrolog. Astrolog dediğimizde aslında... Ben büyüyünce astrolog olacağım ve insanların burçlarına göre yükselenlerini bulmaya çalışacağım hocam. Aynen. Astrolog gerçekten çok komik oldu.
Senin burcun ne evladım benim? Benim burcum sığır burcu hocam. Sır elimde dana. Evet güzel.
Bu burçları ilk defa duyuyorum ama herhalde senin için bir anlamı vardır değil mi? 12 hayvanlı tüp takibinde var hocam. Nasıl bir özelliği varmış bu sığır burcunla?
Bildiğin sığır hocam yani. Aynen bildiğin sığır. Doktor her şeyi anlatıyor değil mi? Bu acının kelimesi her şey.
Karakterim yansıtan bir şey. Şimdi hava durumu raporu nasıl hazırlanıyor? Peki bu insanlar bunları hani kafalarından atmıyor dedik. Peki nasıl bir bilimsel metotlara dayandırıyorlar bunları?
Yoksa sallıyorlar mı? Aaa. Hayır sallamıyorlar. Bak çok enteresan aletler var.
Yıllarca kandırıldık mı? Çok enteresan aletler var. İyi ki bunu biliyoruz zaten.
Bu nedir evladım benim? Termostat. Aynen. O ne rakası var?
Günlük sıcaklık değişimlerini ölçmek için kullanılan aslında. Termometre. Termometre. Hatta buraya yazmak istiyorum.
Termo. metre aletimiz çok önemli bir alet gerçekten zaten sıcaklığı bununla ölçüyoruz bunun içinde bir civa var falan böyle sıcaklık değerlerini gösteriyor dersin başından beri Japonya'dan selamlar diyor gerçekten Japonya'dansa dolu bilir gerçekten hangi şehirde siz Japonya'ya gittiniz hocam ben Japonya'ya gittim hadi söyle bakalım anlarız sokak mı sokak cadde mi Kyoto'daki en ünlü tapınağın şeyini söyler misin cami yok da Kyoto'daki en ünlü tapınağın ismini söyler misin hadi bakalım Google'lar hocam Demet Akbut'a Özgat'ta yazıyormuş Ben de Özgür'de gittim hocam, ben de söylüyorum. Ulu cami ile saat kulesi arası kaç kilo? Tamam.
O zaman şu arkadaşımız ne yapıyor? Şu ise çok enteresan evladım benim. Burada bir şeyi ölçüyor.
Neyi ölçüyor biliyor musun? Havadaki nem oranını ölçüyor. Ve bunun adı evladım benim, higrometre.
Higrometre. Havadaki nemi ölçüyor. Yani higrometre de havadaki nemi ölçen alettir diyebiliriz. Peki geldik.
Bu böyle garip bir zımbırtı var. Dönüyor böyle. Buradan bir şeyler oluyor. Bu dönüyor.
Neden dönüyor? Rüzgar estiği için dönüyor. Peki niye ölçmüyor?
Rüzgar değişimine ne ölçüyor? Rüzgar metre. Hayır. Rüzgar metre değil mi? O arada çok garip bir isim var.
Anemo. Anemo. Anemo.
Toriyame, toriyame, tövbe tövbe tövbe. Evet tebrik ediyorum harikasın süpersin. Dolayısıyla anamometre, higrometre ve termometre bu kelimeleri bileceğiz arkadaşlar.
Not alın bakalım hadi bakalım sizinle beraber. Hava durumu raporu hazırlarken güneşten gelen ısı enerjisine bağlı olarak oluşan basıncı, rüzgarı, nemi, yağışı, sıcaklığı bunları dikkat ediyorlar. Ya sallamasyon değil bu. Basıncı işte farklı.
Barometre. Aynen basıncı mesela barometre ile ölçüyorlar. Barometre denilen bir alet var.
Barometre en kaliteli. Rüzgarı neyle ölçüyorlardı? Rüzgar metre. Anemometre ile ölçüyorlardı.
Peki ne mi neyle ölçüyorlardı? Nemometre. Higrometre ile ölçüyorlardı.
Yağışı ölçecek bir şey yok zaten. Ama burada işte metrekareye düşen yağış miktarı bu kadar falan filan. Sıcaklığı da termometre ile ölçüyorlar diyoruz.
Peki hava tahminlerinin günlük yaşama bir etkisi var mı Allah'ın sebebi? Hiçbir etkisi yok. Hiçbir etkisi yok. Ben size adamın kumuna bakmam.
Yağmur da yağsaç karıştırıyor. Ya öyle şey mi olur mu? Mesela çiftçiler için dünyanın... Sen karnını nereden doyuruyorsun sen?
Ben hocam genellikle zararlı olmayan faydalı meyveler... Hayır bütün yediğin şeyler tarlada büyüyor. Yani hatta inek aslında et yesen bile inek tarlayla besleniyor. Dolayısıyla oradaki ot yiyor.
Arkadaşlar o zaman en önemli şeylerden bir tanesi aslında bizim için tarım. Tarım neye bakarak çalışıyorlar? Tarımda hava tahminlerine bakarak çalışıyorlar.
Diyorlar ki ya kardeşim burada işte hava tahminlerimiz yağışlı gösteriyor. İşte hemen bizim şeyleri... ...tohumları koruyalım veya işte ne bileyim......fidanlara dikkat edelim......işte sıcaklık ayarlamalarını yapalım...
Birçok şey aslında tarımla bağıntılı. Veya evren balıkçılar. Balıkçılar çıkarken öyle fırtınalı havalarda çıkamazlar.
İnanılmaz şey olur, tehlikeli olur. Balıkçılar denizlere çıkıyorlar evladım benim. Denizler bizim için çok şey tehlikeli olabiliyor fırtınalı olan yerlerde. Veya şoförler mesela uzun yol şoförleri. Koskocaman yol gidiyorlar.
İşte fırtınalı kar yağışlı. Mesela Bolu'da bir sürü kaza oluyor eskiden. En önemli sikim hocam biliyor musunuz?
En önemli sikim. Öğrenciler hocam çünkü okullar kar tatilinde var. İşte bu kanalı yani. Kar yağsa ne güzel.
Oh be rahat rahat. Ben kar tatilinde o durumda her gün sıkı sıkı takip ediyorum. Hemen buraya öğrencileri çizmek istiyorum evladım benim seninle beraber. Böyle bir öğrenci çizelim bakalım.
Kar tatili kadar ciddi bir konu yok hocam benim hayatımda. Evet. Öğrencileri çiziyorum seninle beraber. Gerçekten iki yıldır çok tatil yaptık ya. Evet.
Gerçekten de evet. Gerçekten öğrenci çizdim değil mi evladım benim? Senle beraber.
Çalışkan öğrenci. Gerçekten bir öğrenci çizdim. Köpeğe benziyor birazcık ama ineğe inek yani şöyle bir figürler verirsem sana. Çalışkan bir öğrenciyiz. Hemen gelsin bir efekt versin bakalım evladım benim tebrik ederim.
Evet birazcık daha efektler verelim. Harika birazcık daha efektler verelim. Hocam dudağımız pembe. Çalışkan öğrencilerin dudakları pembe oluyor.
Evet dudağını da hemen böyle pembe yapalım. Öğrenci için de çok önemli diyoruz tam gibi. Mesela burada arkadaşım pilotlar için özellikle ne görüntüsü görüntü yine kaldı.
Evladım burada hemen şey yapalım. Tebrik ederim seni. Dikkat edelim.
Pilotlar için de çok önemli burası. Pilotlar aynı zamanda kaptanlar, gemi kaptanları özellikle denizlere çıkıyorlar. Ondan sonra balıkçılar. Herkes bunu not alsın. Bunlar çok önemli.
Bunlar çıkıyor bu arada. Aynı zamanda çiftçiler için çok önemli. Çiftçiler için çok önemli.
Ve aynı zamanda uzun yol şoförleri için. Uzun yol şoförleri için çok önemli bu aslında tahminler. Peki geldik hava tahminleri öğrendik.
Sallamasyon bazı şeyler var. Onu da anladık. Tamam.
Tahmin ediyorlar. Yanlış çıkabilir. Ama bir de iklim bilimi var.
Yani klimatoloji denilen bir bilim dalı var. Ve bu Ve bu da birazcık değil bu gayet kesin verilere dayanıyor. Dünyanın herhangi bir bölgesinde en az bak en az ohannes yani. 35-40 yıl ya insan ömrü yetmez.
İklim bilimciler o yüzden çocuklarına bırakıyorlar bu bilimi neredeyse. 35-40 yıl boyunca gözlemlenen ve tüm hava olaylarının ortalama bak bu kelime çok önemli. Ortalama. Ortalama veri sonuçlarına biz evladım benim.
Ne diyoruz? Klimatoloji adını veriyoruz. Yani klimatoloji iklim adını veriyoruz.
Yani burada aslında dünyanın her bir bölgesinde uzun süre, çok uzun bir süre, çok uzun süreler içerisinde......gözlemlenen tüm hava olaylarının ortalama veri sonuçları iklim. Mesela Türkiye'nin iklimi nasıl? Veya işte Akdeniz iklimi nasıl? Veya işte kutupların iklimi nasıl?
Bak bu çok geniş bölgeler söylüyorum. ...ve aynı zamanda çok uzun süre çalışmak gerekiyor. Ve şunu unutmayalım. İklimle, klimatolojiyle......bak klimatolojiyle ulaşan bilim insanlara......klimatolog adını veriyoruz. Yani klimatolog......klimatolojiyle......klimayla iklimin bir alakası var mı?
Başına iyi koy iklimatolog. Başına iyi koy... iklimatoloji.
Yani bu kadar aslında. Yani iklimle klima aynı zaten. Kilim aynı şey diyoruz. Ki iklimlerin yayılışını ve etkilerini neden sonuç ilişkisine göre inceleyen bilim dalına ne diyoruz evladım benim? Klimatoloji adını diyoruz.
Yani iklim bilimiyle uğraşan bilim dalı. Yani burada şunu unutmamamız gerekiyor. Aslında iklim çok uzun bir süre. Aradaki farkı da öğreneceğiz.
Ve ülkemizde görülen bazı iklim tipleri var ki bizim için çok değerli. Neden? Çünkü bizim ülkemiz.
Çünkü nerede yaşayacağımız ona göre karar vereceğiz. Mesela ülkemizde işte diyelim ki hani üniversiteni bitirdin, liseni bitirdin. O işte sonrasında dedin ki ben ülkenin farklı bir yerinde yaşamaya karar verdim. O zaman onun iklimini bilmek zorundasın. Çünkü orada başına ne gelecek?
Çok soğuk olur mu? Çok sıcak olur mu? İşte ne bileyim onun nasıl farklılıkları var?
Mesela Akdeniz iklimi var. Bak bu sarıyla gösterdiğimiz şey Akdeniz iklimi. Yazlar mesela sıcak oluyor ve kurak oluyor.
Mesela benim dayım... Antalya'da yaşıyor perişan oluyor adam yani o kadar sıcak ki yazları böyle 50 dereceye kadar çıkıyor adam diyor ki ben artık Antalya'da yaşamak istemiyorum yazın diyor mesela 4 ay bir de Antalya'da yaz 6 ay sürüyor yani 3 ay da değil 6 ay sürüyor deli gibi bir sıcak oluyor hani mesela onu bilerek gitmelisin oraya ama mesela farklı ülkelerden insanlar geliyorlar onları çok seviyorlar ama bize göre değil mesela bazı insanlara göre değil veya işte kalp hastalıkları olan insanlar çok fazla sıcak gelebiliyor insanlara bak yazları sıcak ve kurak kışları ılık ve yağışlı. Öyle karmar yok.
Öyle şey yok. Sadece yağmur yağıyor arada. Bir de ılık oluyor. Böyle kışta da soğuk olmuyor bu arada. Hani o açıdan güzel bence.
Hani kışı böyle dondurucu bir soğuk yok. Bitki örtüsüne baktığımız zaman ne oluyor biliyor musun Selam Bey? ...kısa boylu maki oluyor.
Kısa boylu böyle çalı gibi böyle bunlar. Küçük küçük bitkiler. Yani böyle uzun ağaçlar......yetişemiyor.
Neden yetişemiyor? Çünkü çok fazla yağış yok. Yani yazın......yağış yok. Yazın kurak oluyor. Sıcak oluyor.
Yani ağaç için ne lazım? Su lazım. Su lazım ve......su olmadığı zaman da ne oluyor evladım?
Benim için de su lazım. Hemen bir su içeyim. Hocam afiyet olsun.
Hocam Yusuf Karaolar......Maki Bozkır Karasal demiş. Hatice Kübra......Baskın Kırıkkale'den selamlar yollamış. Ezel Demirtaş, iklim bir yerin nüfusunu......etkiler demiş hocam. Asiye Kaya Çorum'dan selamlar yollamış. Kim söylemiş iklim bir yerin nüfusunu ekler?
Ezel Demirtaş. Ezel tebrik ediyorum. Çok güzel bir şey.
Mesela deniz kenarlarında Akdeniz iklimi olan yerlerde gerçekten de nüfus da değişiyor. Mesela birçok insan buraya gelmek istiyor. Veya bazı yerler çok sıcak olduğu zaman oradan kaçmak istiyorlar.
Süpersin. Karasal iklime baktığımız zaman yazları sıcak ve... Kurak bak bu mavi aslında bizim için karasal iklim. Yani İç Anadolu, aynı zamanda Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu bu bölgeler acayip... derecede nasıl evladım benim?
Kurak. Aslında kurak. Hatta mesela işte hani her İç Anadolu'da olan insanlar işte köylerine gittikleri zaman etrafta ağaç mağı çok fazla görmezsin.
Kıraç topraklardır. Ve aynı zamanda sıcaktır yazın. Ve kışlarda çok soğuktur.
Dondurucu böyle. Donansa. Hani böyle şey olursun yani hani böyle askerler mesela işte şey yapıyorlar. Erzurum'da askerlik yapıyorlar.
Sıraya geçiyorlarmış. Komutanlarına şey veriyorlarmış. Hazır ol.
Hazır oluyorlarmış komutan iki dakika geç kalırsa askerler pıt pıt düşmeye başlıyor böyle ayakta diken aşağıya pıt pıt pıt düşüyorlarmış çünkü soğuktan çok soğuk yani aşırı soğuk orada postallar giyiyorlar ne bileyim işte ne bileyim insanlar böyle kalın kalın kabanlar giyiyorlar. Şimdi burada da farklı bir iklim var. Ama burada da farklı faydalar var tabii ki.
Hani bu kadar farklı şey olmasının sebebinden de aslında hayvancılık çok gelişmiş. Burada aslında tarım da çok gelişmiş. Belli noktalarda çok güzel tarımsal geliş şeyler yapabiliyorlar.
Aynı zamanda buradaki bitki örtüsüne baktığımız zaman bozkır evladım benim. Çünkü kuraktı ya. Bozkır dediğim şey böyle kıraç yani ağaç yok. Hani... kırlardan oluşuyor ve çok fazla da hani boz birazcık da şey yok yemyeşilde değil yani onu da söylemek istiyorum.
Boz ne demek Nebile Hanım Bey? Boz ayı var benim arkadaşım. Aynen boz ayı var bravo.
Boz ayı sever misin? Yani ben kutup ayısından çok korkuyorum hocam. Evet neden çölde mi rastladın? Evet hocam.
Şimdi Karadeniz iklimine baktığımız zaman her mevsimi yağışlı ve bitki örtüsüne baktığımız zamanda orman. Neden orman? Çünkü zaten deli gibi yağmur yağıyor her dakika. Mesela Rize'de, Trabzon'da, işte Sinop'da Yani yağmur bitmiyor ki ya. Yaza geliyorsun yaz bir de yağmur yağıyor.
Seller götürüyor işte geçen gün. Geçen aylarda gerçekten büyük bir felaket yaşadık. Yağmurlar inanılmaz derecede evleri yıktı neredeyse. O kadar fazla yağmur yağıyor ki.
Şimdi işte bunların her birisi aslında iklim özelliğinden. İnsanların yaşamasını etkiliyor. Şimdi geldik iklim ve hava olaylarıyla farkı anlatacağız ve bitiriyoruz dersimizi.
Süper bir şekilde. Ve sonrasında seninle beraber süper sorular çözeceğiz. Gerçekten bir de çok güzel bir mini mini özetimiz var. Şimdi.
İklim deyince aklımıza hemen şu anahtar kelimeler gelecek. Uzun yıllar uzun yıllar gelecek. Ama hava olayı deyince aklımıza kısa zaman gelecek.
Yani iklim geniş bölgelerde bak geniş bölge bu kelime de gelebilir aklımıza. Ve belli bir bölge belli bir bölge ama diğerinde geniş bir bölge var. Şimdi geniş bölgelerde uzun yıllar içinde aynı kalma ortalama. Ortalama bak bu kelimeyi de yuvarlak kutuda çılamak istiyorum.
Ortalama hava şartları ve buradaysa hava olaylarının belli bir bölgede kısa zaman içinde hop hop geçti. Mesela yardıma sıcaklığı kaç derecedir? 48. Al sana hava olayı bitti. Peki genellikle işte burada mesela işte İstanbul'da veya Akdeniz'deki İklim nasıldır? Sıcak mıdır, soğuk mudur?
Yazlar sıcak, kıyıslar... İklim sordum bak bitti işte. Şu iklimi meydana getiren etkenleri analiz eden bilim dalına ne adı veriyoruz Evlen Bey'im?
İklimle alakalı bilim dalına? Klimatoloji. Klimatoloji, harika. Peki, hava olaylarını incelerek hava tahminleri yapan bilim dalı?
Hava olayları, hava olayı. Meteoroloji. Meteoroloji, harikasın tebrik ediyorum. Klimatoloji alanında inceleme yapan bilim insanı? Klimacı.
Klimacı. Ne alakası var? Klimatolog. Peki meteoroloji alanında çalışan bilim insanı? Meteorolog.
Meteorolog. Harikasın. Gerçekten çok güzel efektler yapıyorum gördüğün gibi seninle beraber. Bu arada bunların şu M harfleri böyle görünmez hale geldi.
Onları böyle birazcık daha şunları K'ye yapalım arkadaşım. Şimdi geldik. En az 25, 30 veya 30, 40 yıllık hava durumuna ait ortalama veriler. Ortalama ve uzun yıllar.
Dikkat edelim. Burada... ise günün farklı saatlerinde günün farklı saatlerinde aralıklarla yapılan gözlemle.
Yani yarını gözlemledim öbür gün bitti bu kadar. Kesin yargı tahmini. İşte burada sınavda çıktı.
Bu LGS'de çıktı. Tahmini deyince hemen aklımıza meteoroloji gelmeli evladım benim diyoruz ve hemen konunun özünü alayım sana. Evet hocam. Şimdi bir kere şunu unutmayacağız. Hava olayları konunun özü aslında.
Hava olaylarını aslında biz iki farklı yönden inceleyebiliyoruz. Nasıl inceleyebiliyoruz? Bir kere hava olaylarını meteoroloji yönünden indiriyoruz. ...inceliyoruz. Meteoroloji......hava olaylarını inceleyen birim dalıdır.
Ve hava tahminleri yapıyor. Ve hava gözlemlerine dayanıyor. Ve meteoroloji için......veri oluştu hava gözlemleri.
Hangi aletler vardı......hatırlar mısın bana bakalım burada? Termometre. Bilmek zorunda değilsin ama......termometre, ondan sonra......anemometre, böyle soru......gelirse karşına diyeceğim.
Ondan sonra......higrometre, nem ölçen......anemometre, rüzgar ölçen......bir de barometre de hava basıncı......ölçen aletli diyoruz. Şimdi bunları da hatırlayalım bakalım. Peki günlük yaşamı kolaylaştırıyor. İşte pilotların hayatını, balıkçıların hayatını kolaylaştırıyor.
Aynı zamanda bitiriyoruz yanlı evimizi. O yüzden arkadaşlarımızın isimlerini okuyalım arkadaşlarım evladım benim. Aynı zamanda hava olaylarına baktığımız zaman hava sıcaklığının farkından kaynaklanıyor ve havanın neminden de etkileniyor evladım benim. Aynı zamanda uzun süreçte kaydedilmesiyle ilgilenen bilim dalımıza iklim birimi diyoruz.
İklim bilgileri klimatoloji vardı hatırlıyorsan. Klimatoloji iklim birimi diyorduk. Ve...
Krematolog da aslında iklim bilimci insana verdiğimiz adlı evladım benim ve uzun yıllar ve geniş bir bölge. Hocam Asiyaka'ya bugün canlı test yapacak mıyız demiş. Evet bugün şimdi gel bakalım bir soru çözeceğiz. Hadi challenge'ımız başlasın.
Hocam ne yapacağız? Cevabımızın ilk iklimin altında yazan 1, 1 ve 2, 3 ve 4 ve 1, 2, 3. ABC'de istemiyorum arkadaşlar. ilk iklimin altında yazan zımbırtıyı istiyorum. Kimden yazacak?
Hadi bakalım. Şimdi haritada burada bu arada gözükmüyor. Burada mesela Kırşehir var.
Kırşehir var. Burada Mersin var. Burada Rize var. Burada da Kars var. Yani şu kırmızıyla gösterilen bölgeler.
Şimdi hadi bakalım okuyalım sorumuzu. Haritada belirtilen şehirlerle ilgili farklı zamanlarda gerçekleşen bazı durumlar aşağıdaki gibidir. Buna göre verilen ifadelerin iklim ve hava olayları arasında sınıflandırılması hangisi doğru yapılmış? Bakalım.
Rize Rize Yıl içinde en çok yağış alan ilimizdir. Bak Rize yıl içinde demiş en çok yağış alan ilimizdir. Bak bunu bir anda dün böyle gözlenmedik yarın yağmur yağacak diye bir şey var mı?
Yok. Geniş bir zaman içerisinde diyor ki bir yıl içerisinde en çok yağış alan Rize'dir diyor. Karadeniz ikliminden bahsediyor. Karadeniz ikliminden bahsediyor. Çünkü Rize gerçekten en fazla.
O zaman buraya iklim diyoruz. Mersin'de yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçer. Bak genel bir ifade.
Yazlar genel bir ifade. Genellikle Mersin'de ortalama hava sıcaklıklarından yola çıkarak ortalama bir şey söylüyoruz biz aslında. Bu da ilk günle alakalı.
Kars'ta etkili olan kar yağışı bugüne devam edecek. Bak bugün diyor ya bugün yarın bitti bu kadar. Yani çok kısa bir süre.
O zaman bu meteoroloji yani hava olayları diyebilirsin. İlk gün ve... hatta HO diyelim burada.
Kırşehir'de ceviz ağaçları bugün görülen bak bugün görülen don olayında. Bugün yarın bitti. Olumsuz etkilendi. O zaman hava olayı diyoruz. O zaman cevabınız nedir evladım benim?
1 ve 2. Badana. Evet tebrik ediyorum. Hocam Elif Ezbey doğru yaptı ama egoloji değil. Bir arkadaşımız güzel bir soru sordu.
Dedi ki hocam dedi şey demiş Kıbrıs Kıbrıs'ta niye Akdeniz iklimi var demiş. Akdeniz iklimi var demiş hocam. Kıbrıs'ta bu var değil mi hocam Akdeniz iklimi var.
Sadece resim görüntüsü var. Sadece resimde o. Ama Kıbrıs şu an Türkiye'nin iklim koşulunu söylüyoruz. Ama bu zaten Akdeniz iklimi olacak.
Tabii ki orada bir resimsel bir hata olmuş. Dediği gibi arkadaşımızın süper ayrıntı. Çok çalışkan öğrenciler var. Tebrik ederim hepinize. Hocam bu soruyu da Elif Özbey bildi.
Bu arada şimdi sizinle beraber hadi bakalım anketimiz gelsin. Anketimizde çok güzel sorular hazırladım senin için. Çok güzel sorular çözelim.
Birlikte çözelim. Anketimizde acaba ne çıkacak? Bunun sonucunda ne çıkacak? 1-2-3-4'den bir tanesi seçin arkadaşlar.
Ve size çok güzel sorulardan birkaç tanesini çözeceğiz. Hadi bakalım. challenge'ımızda yapacağız. Bu arada hemen size ödevini vermek istiyorum ama öncesinde şunu tanıtmak istiyorum.
Bak öncesinde bir ne gelmiş bize? Paket gelmiş. Aaa!
Paket açılımı. Yeni bir Tonguç'tan paket gelmiş. Yine Tonguç ne gönderdin? Allah'ım yarabbim.
İşte bak. Ne göndermiş? Hemen sana göstermek istiyorum.
Burada hop. Tonguç Afedemi.com'dan bir Tombuk dergisi seti gelmiş. Yine bir bize arkadaşlar kusura bakmayın bize böyle tanıtım ...tanıtım yapmazsanız size video yok diyorlar. O yüzden biz de yapmadık. Evet yapacak bir şey yok.
Ama çok güzel......bir şey olduğu için tanıtmak istiyoruz. Çünkü Tombuk dergisi sadece ve sadece......Tonguç Plus'la......verilen bir özellik. Başka hiçbir yerde yok.
Yani Kırtasiye'de......internet sitelerinde hiçbir yerde satılmıyor. Tombuk dergisi sadece Tonguç Akademi......com'da Tonguç Plus'ta......aslında LGS aboneliği olan......arkadaşlara gidiyor. Ve bu dergide aslında LGS ile ilgili çalışmalarınızın hepsini videolarla yani Tonguç Plus'taki videolarla paralel yapabiliyorsunuz.
Ve size böyle bir paket geliyor toplamda. Dikkat et burada 8 tane dergimiz var bu 8 tane dergi her birisi ayrı ayrı bu arada çok güzel şeyler var burada mesela işte gerçek anlam varsa sahte anlam niye yok? Yani mantıklı. Dünyanın duruş bozukluğun var ekseneğikliğinden bahsediyor. Moli balığından bir farkımız var mı?
46 kromozom ikisi. Kromozom yani. Veya işte sınava erkenden hazırlan.
İşte üstü söyler peşimizi bir türlü bırakmıyor. Çarpanlar ve katların büyürlü dünyası. Burada böyle gerçekten eğlenceli bir şekilde dersleri size sevdirerek. LGS'ye çalıştırmaya çalıştık. Yazılı özetleri var bunun içerisinde.
Bazı sayılarımızda dikkat edelim burada mesela yazıllarımız gelecek. Yazıllarımız geldiği zaman yazılı özetlerimiz burada var. İngilizce yazılı özetleri.
Burada böyle haritalarımız var. Fen bilimleri yazılı özetleri. Veya burada işte matematik yazılı özetleri var. Aynı zamanda sadece yazılı değil tabii bizim amacımız LGS'ye çalışmak.
Bunların her birisinde tombuk mesela ayın tekrar denemesiyle. Bak buradaki yenilesiz sorularla. Aynı zamanda işte ayın tekrar matematik.
Türkçe matematik fenden Tonguk. Çünkü 4 kat sayılı biliyoruz ki LGS'de en fazla çıkan bunlar. İşte burada her ders dergisi, Türkiye'nin tek ders dergisi onu da söylemek istiyorum. Bak burada mesela hareketli ve sabit makaralar var. İğne ipliğimler de.
Böyle bu şekilde size eğlendirici bir şekilde anlatmaya çalışıyoruz. Ve tekrar ediyorum sadece Tonguç Plus'ta. bu özellik var. Ve Tonguç Akademi.com'da LGS aboneliyle bunların hepsine ulaşabilirsiniz arkadaşlar diyorum. Ve hemen seninle beraber nereye geçiyorum?
Hadi bakalım anketimizin sonuçlarında hemen bir soru çözelim bakalım. Anket anket anket. Anketimizin sonuçta kim kazanmış?
Bakalım. Ooo iki numara yani yüzde otuz dokuz. Açıyorum.
İlerle taktikli yine taktikli geldi. Hadi bakalım. Ne ayı be çok güzel taktikli soruları.
Ayın hocam ben sıfırdan çıksanı istiyorum o taktik biraz zor oluyor. Evet sıfırdan sekilerin sorusu buydu. Zoru bankasının sorusu buydu. Bunları ayı...
yapamadınız arkadaşlar. Taktikli Fen'in sorusu. Harika.
Gerçekten kazık bir soruya benziyor. Ben kazık sevmiyorum hocam. Kolay soru.
Daha sene başındayım hocam. Kolay soru. İlerleme kaynağı bu.
Çok fazla zor değil. Merak etme. Bak burada bunu gördüğümüz zaman ne diyeceğiz Allah aşkına? Şu tabloyu bak. Bak pazartesi, salı, çarşamba.
Hava durumunu veriyor değil mi? Aynen aynen hava durumunu. Gökyüzü açık, yağmurlu ya da bulutlu.
Yani meteorolojiyi veriyor. Bak iklim ve hava olayları birbiriyle ilişkili farklı kavramlardır. İklim geniş bir bölgede uzun yıllar.
Hemen cevabı yapsın arkadaşlar bakalım. Cevabımız nedir acaba? Hadi bakalım.
Seninle beraber cevabımızı yazın arkadaşlar. 1 ve 2, 1 ve 3, 2 ve 3, 1 2 3. Bunu istiyorum hadi bakalım. Evet süper.
İklim geniş bir bölgede uzun yıllar. Burada bilgileri vermiş bize. Hava olayları kısa bir dar bir alanda. tamam falan filan. Bir meteorolog beş gün boyunca her öğlen bak meteorolog demiş dikkat edelim her öğlen aynı saatte hava olaylarını gözlemlemek için gökyüzünü incelemiş ve termometreyi gölge bir yere asarak hava sıcaklığını ölçmüştür.
Termometreyi hee tamam. Ve gözlemle sonucunda tabloyu oluşturmuş. Süper. Bu gözlem tablosuna göre hangileri doğru dememiş? Bir, gökyüzünün güneşli olduğu günlerde hava sıcaklığı aynıdır.
Güneşli, güneşli, hava sıcaklığı 13, hava sıcaklığı 13. Doğru söyleyelim. demiş. Tebrik ediyorum. Bu doğru. Rüzgar şiddetinin aynı olduğu günlerde hava sıcaklığı farklı.
Rüzgar şiddeti aynı nerede? Mesela burada ve burada. Burada ve burada aynı. Bunlar da ne diyor? Hava sıcaklığı farklı.
Bak 10-13, 11-10. Bu da doğru, bu da doğru. Tebrik ediyorum.
Bu da doğru bir ifade. Hava durumu günden güne değişiklik gösterebiliyor. Doğru mu evladım be?
Yanlış. Yuh! Pazartesi güneşli, salı yağmuru, çarşamba güneşli, perşembe bulutlu ve güneşli. Değişebilir pardon. Aynen.
Yani burada değişebiliyor, değişiklik gösterebiliyor. Cevabımız dadana seçeneği. Eren Örünk bildi hocam.
Harikasınız Erenciğim. Bravo diyorum sana. Ve hemen dinamoyu da çözelim gelmişken bari o zaman seninle beraber. Hocam doğru soruları bir bakalım.
Evet tebrik ediyorum. Dinamodan mı hocam? Evet dinamodan.
Bir bakalım dinamodan mı? Sayfa 19. Gerçekten böyle yanlış yapıldıysa çok şey yapıyorum. Sinirleniyorum.
Bakalım bak bu doğru. Evet harika. Harikasın tebrik ediyorum seni.
Aynı bölgede gün üzeri karılar denizlere göre daha hızlı ısınırken geceleri daha hızlı soğur. Bak bu bir LGS sorusu bu arada arkadaşlar. Şu anda LGS sorusunu çözüyorsunuz. Dikkat edin.
Sıcaklık etkisiyle bu da bölgeler arasında sıcaklık etkisiyle basınç farkları oluşturarak havanın yatay ve dikey yönünü hareket etmesi sağlar. Bak yüksek basınç, alçak basınç. Alçak basınç, yüksek basınç.
Hava burada, buradan buraya doğru hareket ediyormuş. Burada, buradan buraya doğru hareket ediyormuş. Zaten bu aslında bizim bildiğimiz Meltem hareketi. Yani denizler ve karalar arasında oluşan Meltem.
Buna göre görseldeki hava olayıyla ilgili hangisi yanlıştır demiş. Gündüz karaların sıcaklığı denizlerden fazladır. Şimdi bir kere aslında bizim bilmemiz gereken şey hangisi yanlıştır diyor bize.
Ve hangisi yanlıştır derken gündüz mü daha... sıcak? Karalar mı daha sıcak?
Denizler mi daha sıcak? Bir kere şunu unutmayalım bak. Ne demiş bize?
Gündüzleri karalar denizlere göre daha hızlı ısınır demiş. O zaman denizler demek ki daha geç ısınıyor. O zaman gündüzleri Karaların sıcaklığı denizden fazladır.
Doğru. Çünkü gündüzleri karalar denize göre daha hızlı ısınırken demiş. Süper.
Bakalım. Gece karaların üzerindeki hava basıncı denizlerin üzerindeki hava basıncından fazladır. Dikkat edelim.
Ne demiş? Gece demiş. Geceye buraya bakarız. Hangisinde hava basıncı daha fazla? Bu yüksek basınç.
Bu da alçak basınç. O zaman. buradaki hava basıncı daha fazla.
Yüksek basınç olduğu için. Karadan üzerindeki hava basıncı denizden yönden hava basıncı daha fazla. Bu da doğru. Gece rüzgarın yönü denizden karaya doğrudur demiş. Gece rüzgarın yönü denizden karaya.
Hayır karadan denize doğru. Burada gösteriyor. Görmüyor musun? Allah Allah. Saçma sapan.
Rüzgarın oluşumundan sıcaklık farkından kaynaklanan basınç farkı sebep olur. Evet. Zaten rüzgarın oluşumundan basınç farkı sebep oluyor. O yüzden cevabımız cadara seçeneğidir. Bravo diyorum sana.
O zaman şimdi senle beraber hemen ödevimizi verelim. Ödevimizi hemen beraber verelim bakalım. Bir kere ödevlerimizi neye görebiliyoruz? Aslında seviyemize görebiliyoruz.
Hemen 0'dan 8'e sayısal herkes bir kere konu anlatımından çalışmak zorunda şu anda. Çünkü okula yeni başladık. Konuları yeni öğreniyoruz. Hemen göstereyim sana. Burada yapacağımız iklimi yaptık aslında seninle beraber.
İklim ve hava olayları sayfa 168, 169, 170 o kadar. İki sayfayı yapsanız yeterli. Küresel iklim değişikliği ve benzeri onu da yapmadık daha. Geldik hemen seninle beraber taktikli kitabımızda. Taktikli kitabımızda.
Bak dikkat et. İklim ve hava hareketleriyle alakalı test dördümüz. Taktikli fende.
Test beşimiz. Ve test altımız var. Toplamda üç tane testimiz var.
Bu üç testi yaparsan bir de istersen test yaparsan. 7'de konu tanıma testini de yapabilirsin taktikli kitabımızda. Dilemo kitabımızda da yeni nesil fen kitabımızda. Dikkat edelim burada test 4 iklim ve hareketleri test 5 ve test 6'yı yapmanızı istiyorum. Buradaki yeni nesil sorular çok önemli bu arada.
İsterseniz ünite değerlendirme yapabilirsiniz bu arada. Sonunda test ünite değerlendirme test 7 olarak geçiyor. Ve en sonunda zoru bankası fen ben kaşınıyorum diyen arkadaşlar var. Kaşının ki. Var mı kaşınan burada?
Hocam siri sene soktu az önce. Mor almak isteyen var mı? Evet.
O zaman hadi bakalım iklimi Hava hareketleri test 3'ü, test 4'ü ve ünite değerlendirme test 5'i de yapabilirsiniz. Hadi bakalım o zaman kaşıyalım sizi bakalım. O zaman bütün kitapları bu arada Tonguç mağazadan yani Tonguç Akademilerin resmi web sitesinden, kitap sitesinden veya Türkiye'deki bütün Tonguç kitapçılarından alabilirsiniz. Aşağıda listesi var.
Açıklamaya listesini koyuyoruz evladım benim. Açıklamadaki kendinize yakın olan kitapçıdan da alabilirsiniz. Eğer yoksa mutlaka isteyin kitapçılardan.
Ben zorum hankasını istiyorum, ben dinamoyu istiyorum diye hemen getirtirler size merak etmeyin. Ödülü sorunuzu yapın bakalım, yorumlara yollayın. Bir sonraki canlıyımda görüşmek üzere.