Orta Asya ve Orta Çağ Devletleri

Çin İmparatorluğu (MÖ 221 - MS 1912)

• İlk siyasi birlik MÖ 221’de Qin Shi Huang tarafından kuruldu.
• Merkezi otorite ve feodal sistemin kaldırılması.
• Tang Hanedanı (618-906), imparatorluk altın çağını yaşadı.
• Talas Savaşı (751) ile Türkler ve Abbasiler arasındaki savaşı kaybettiler.
• Çin toplumu asil (Shì) ve köylü (Nóng) olarak ikiye ayrılmıştır.

Sasani İmparatorluğu (226-651)

• İmparatorluk Part İmparatorluğu’nun yerine kuruldu.
• Anadolu topraklarına sahip olma amacıyla 400 yıl boyunca Doğu Roma İmparatorluğu ile mücadele etti.
• İslam Devleti’nin hakimiyeti altına girdi (651).
• Yönetim merkeziyetçi, satraplık sistemi kullanıldı.

Doğu Roma İmparatorluğu (330-1453)

• İstanbul’da kuruldu, Bizans ismi kullanılmaya başlandı.
• Justinyanus döneminde imparatorluk en parlak dönemini yaşadı.
• 1453 yılında İstanbul’un fethedilmesiyle tarihten çekildi.
• Merkezi otorite güçlüydü, feodal yapı ve kilise etkiliydi.

Göktürk Devleti (552-745)

• Bumin Kağan liderliğinde kuruldu.
• Türkistan’dan İstanbul’a kadar genişledi.
• İç çekişmeler ve Çin entrikaları sonucunda ikiye bölündü.

Uygur Devleti (744-840)

• Kutluk Bilge Kül Kağan liderliğinde kuruldu.
• Maniheizmi benimsediler, yerleşik yaşamı hedeflediler.

İslam Tarihi

Hz. Muhammed Dönemi (570-632)

• 622’de Hicret ile İslam Devleti ilan edildi.
• Bedir (624), Uhud (625), Hendek (627) gibi savaşlar yapıldı.
• Medine Sözleşmesi ile şehir devleti kuruldu.

Dört Halife Dönemi

• Ebubekir, Ömer, Osman ve Ali dönemi.
• Riddet Savaşları, Ecnadin Savaşı (634) ve Yermük Savaşı (636) yapıldı.

Emevi Devleti (661-750)

• Muaviye tarafından kuruldu.
• İstanbul kuşatmaları yapıldı, ancak başarılı olamadılar.
• Arap olmayan Müslümanlara (mevali) eşit haklar verilmemesi tepki çekti.

Abbasi Devleti (750-1258)

• Talas Savaşı (751) ile Türklerin desteği alındı.
• Harun Reşid dönemi altın çağ olarak kabul edilir.
• Samarra Devri, Türklerin etkisi arttı.

Orta Asya Ticaret Yolları

• İpek Yolu, Baharat Yolu, Kral Yolu önemli ticaret yollarıdır.
• Ticaret yolları kültürel ve teknolojik değişimlere katkıda bulunmuştur.

Orta Çağ Bilim ve Kültür

• Farabi, İbn Rüşd, İmam Gazali gibi alimler bilimde ve felsefede önemli katkılarda bulundu.
• İslam Medeniyeti, bilim ve felsefede Batı’yı etkilemiştir.
• Orta Çağ’da Avrupa’da skolastik düşünce hakimdi.

Bu notlar, Orta Asya ve Orta Çağ’daki devletlerin yönetim sistemleri, orduları ve ticaret yolları hakkında genel bir özet sunmaktadır.