[Muziek] Goedenavond allemaal lekker volle zaal Ik wou maar meteen beginnen met de paar vragen Wie weet wie deze vrolijke dame hier op de foto is handen Je mag het zeggen Hanna Arend Arend inderdaad En wat weten we over Hanne Arend Ik heb een cursus over haar gevolgd dus ik weet eh best wel veel in één zin drie korte zinnen Wie is Hanna avond Nou ze is bekendste van dat eigen kwam proces in het begin 60 jaar eh toen heeft ze gezegd dat het kwaad banaal is zal ik maar zeggen Ja ik weet niet of ik het helemaal goed formulier en dat was toen een hele nieuwe benadering van het kwaad Nou dat is denk ik Ja dankjewel en eh inderdaad applaus we gaan even door wie handen Wie weet wie ze woonde bevaar is netjes netjes Cleo boulina van Rhodos niemand niemand Merry wolfston Craft dat gaat wel beter Irish Murdock Christine dupison daar wat handen niet slecht eh Aristoteles René dekkert iedereen Jacques derida ook nog goed bij hoeg Spinoza meneer gwf hegel ook iedereen Eva Meijer mensen even mij er heel goed Nou volgens mij is het wel duidelijk waarom we hier met zijn allen bij elkaar zijn we gaan het hebben over vrouwelijke filosoven mijn naam is Nienke Floor en ik ben programma maken bij Studium Generale eh aan de TU Delft en dat is het platform waar wij kritische zilverreflectie is stimuleren en proberen om maatschappelijke bewustwording aan Te wakkeren dure worden en ehm we gaan het hebben over vrouwelijke filosofen vanavond want we weten als we denken filosofie denken we toch nog vaak aan de man 50plus wit vaak een baard om nog wat extra wijs over te komen Maar hoe zou dat eigenlijk met de vrouwen waren die hier wel zijn we die vergeten wat zijn we dan eigenlijk vergeten en hoe gaan we nu met dat tekort om Ik heb vanavond drie sprekers van jullie waar we het eh met hen geheim met jullie ga ik het daarover hebben en mijn eerste spreker dat is eh Frederike Petit Ze is geboren ingetogen in Brabant heeft gestudeerd in Schotland en Ze reist nog steeds super graag het land en ook de wereld over op zoek naar onbekende inzichten Boeddhisme geen filosofie voor Frederieke is dat het wel ehm Ze is sinds kort ook Eh beginnen theatermaker en die die hoeden gedaanigheid is hier ook vanavond Ze heeft me verteld dat ze graag mensen aan het wankelen brengt Dus eh zet je ze rap voor Frederique Petit [Applaus] dank Nienke voor deze aardige introductie Feyenoord dat jullie zulke grote getalen hier aanwezig zijn en ik wil eh beginnen met nog een vraag hebt u ooit een vraag gesteld waarbij het antwoord minder belangrijk was dan het gesprek dat er op volgde tuurlijk en Hoe vaak heeft u dat gedaan bijvoorbeeld de vraag hoe gaat ie en dat hij dan niet benieuwd was naar het antwoord of single verliefd getrouwd gescheiden weduwe weduwnaar kinderen hobby's Waar woon je misschien nog wel een van die andere vragen wat doe jij smaak soms het antwoord nog wel belangrijker dan vraag blijkt het soms hè kan het gesprek dusdanig beïnvloeden dat er misschien van een gesprek wel helemaal geen sprake meer is Hey lief Heb je ooit een vraag gesteld waarbij het antwoord minder belangrijker was dan het gesprek dat er op volgde maar natuurlijk dat doe ik de hele dag en zeiden wij dat er nu ook kunnen doen nee Hoezo niet omdat jij mijn vrouw bent en dus Dus filosoferen wij niet want ik ben jouw man En wie ben ik dan mijn vrouw Dat zei ik toch net maar wie ben jij dan Ik ben zo getest natuurlijk En wie ben ik dan Jij bent Oké dit zou een gesprek kunnen zijn geweest tussen Socrates en zijn vrouw ook zo'n tippen Wie Van U kent xantippen en wat weten we over Xantippe was het nooit eens met haar man dat is heel het is heel apart hè ehm als je bijvoorbeeld ehm op zoek gaat naar xantippen kan je ook gaan zoeken in de Grote Van Dale daar staat ze in lemon tippen wat denkt u dat de betekenis is vrouw van nee iemand anders twistieke vrouw letterlijk zeikwijf dus ja daar staan we allemaal 3 oktober 2022 in Delft met als lemma eh als zeikwijf Laten we verder gaan hè ehm ik zal het even spreekt dus met Socrates En wat gebeurt er in dit gesprek zou iemand mij misschien kunnen helpen Wat gebeurde er wat ik net deed van de even naar de andere kant blokkeren We zijn stelt vragen hè En Zo dat is geeft antwoord hij blokkeert Ja hij gaat niet echt mee met haar Hij helpt er niet echt en ze komt dus met nog een vraag en nog een vraag maar stel nou hè dat dat we aannemen dat ik zo'n tip is ook het is weer ziet in het hiernamaals zou ik het eens heeft daarover gedacht hè mensen die eh filosofeerden zouden naar zoals ik het wel graag doen de filosoof hemel kunnen gaan en daar komt ze dan aan hè dan ziet ze Socrates en dan vraagt dan zou ik het dus Goh zulke Het is leuk jou hier te zien zijn er eigenlijk ook andere vrouwen hier al verschenen Nou nee helemaal geen enkele Nee en ik zit hier al 2000 jaar ongeveer 2,5 misschien jij bent eigenlijk pas de eerste die verschijnt vind je dat zelf dan iets vreemd nee Hoezo eerste vraag was zou ik het is Hoezo nou zou de vrouwen niet kunnen filosoferen nee vrouwelijk geslacht is eigenlijk geen geslacht om mee te praten laat staan filosoferen hè ook in het Walhalla van de vikingen waren vrouwen maar die schrok eigenlijk en kopieer of 10e daarvoor lichamelijk genot dat geslacht is verder eigenlijk niet dat veel bij zoveel in staat behalve misschien kinderen verwekken en ja het huishouden dus ja nee zit er eigenlijk niet in in het hiernamaals één enkele vrouw die daar dan op een gegeven moment komt en dan vraagt ze maar wat is filosoferen dan eigenlijk vragen stellen En wat doe ik nu dan zeuren kom je er gewoon niet uit hè Je zeurt zoals je op aarde ook altijd ook al deed Als ik thuis was Zeuren Zeuren Zeuren daarom trok er ook zo graag zo vaak op uit met mannen en ik dacht eigenlijk dat ik vraag stelt het nee terug op aarde hè Vraag ze misschien het volgende Goh zou ik het is lief Waar ben jij vandaag geweest op alle Pleinen van Athene natuurlijk en wat hebben jullie zo al gedaan gefilosofeerd natuurlijk en Waarover hebben de dag gefilosofeerd eh Vandaag was het over de liefde We hadden een groot feest en al die vrienden van mij die kwamen daar allemaal lofzang te houden op de liefde ene grootste dan de andere de liefde dat was een godheid die moest je toch eigenlijk koesten dat was zo geweldig wezen en ja toen moest ik natuurlijk ook nog een bijdrage geven En zoals je weet liefde is ook een twee slachtig iets kan ook kom er een Kwel zijn getuigd ons huwelijk hè Liefde is het kind van succes en armoede dus ja schatje kan verkeren hè ben ik dan wel jouw schatje als je dit zo zegt Ja tuurlijk ben je mijn schatje want je bent mijn vrouw staat vrouw dan gelijk aan schatje in onze relatie wel maar misschien dat er iets meer liefde zou kunnen zijn tussen ons dit is hoe het gaat accepteer het maar mannen filosoferen en vrouwen niet en het is eigenlijk bizar hè dat dat dit dus 2000 2,5 duizend jaar later nog steeds zo eigenlijk wordt weergegeven en in het dynamo zou ik zat dit misschien ook nog kunnen door filosoferen over die liefde en misschien aan zou ik het eens kunnen vragen van gok kan je dan bellen van Zuylen niet Maar misschien ben ik weer een beetje te pad getistisch en zou ze daar niet gelijk over beginnen maar bellen van zuilens schrijver wetenschapper filosoof maar misschien dat ze zou kunnen beginnen over TNO van de school van Pythagoras of verpagia van de sinische traditie of leoncion van epicurische of misschien zelfs als het azen durven als spasia uit milete ken die deal als spasia uit miehet was namelijk een tijdgenoot van Socrates en er zijn een aantal wetenschappers Joel die vandaag de dag hebben betoogd dat die hele theorie over de liefde die zou ik het er zo mooi uiteenzetten in het sympose van Plato dat hij misschien eigenlijk van aspasia afkomst zou kunnen zijn dat aspasia hem dat zou hebben toegevluisterd zijn serieus wetenschappelijke artikelen over verschenen Maar het heeft nog niet heel veel denk ik voeten in aarde gekregen dus hè Het is een Ja een eikel punt maar toch Waar heeft hij het vandaan zou ik het is We weten het niet Wie zal het zeggen het is niet meer na te gaan maar wat ik zelf zou bevreemd vind is dat bij Socrates het helemaal geen probleem is dat hij nooit iets geschreven heeft sterker nog excuses maar maar zelfs de maand van de filosofie ruikt nog steeds ieder jaar dus Socrates wisselbekerprijzen uit voor het best geschreven boek op zich ja kan natuurlijk maar hè Waarom dan de vrouwen niet en ik noemde net al heel even terno van de school van Pythagoras Wie Kent Theo Theo was dus de vrouw van Pythagoras en misschien dat sommige van u de stelling van Pythagoras wil kennen A2 Welke zekerheid ook een stelling Weet u de stelling van TNO Het is beter een ophold geslagen paard te hebben dan een vrouw die niet nadenkt kijk daar maar eens over na hè als ik hier nu een volgeslagen paard te zou helaas nog erger zegt TNO is het een vrouw te vinden die niet nadenkt oftewel vrouwen zouden net zo goed De middelen en handvatten moeten krijgen als mannen om te leren filosoferen om te leren na te denken en thee nooit nog iets anders gedaan Want U weet misschien ook dat Pythagoras is nogal van de getallen was hè Alles valt de kwalificeren en te analyseren maar thee eno zou daar hebben toegevoegd dat al het materiële te kwantificeren is in cijfers en getallen maar al het in materiële niet en dat het in materiële misschien nog wel het meest belangrijke is voor kwaliteit van leven en we weten inmiddels ook uit socialepsychologische onderzoek dat als je nummer één twee en drie hebt dat nummer drie zich soms vaak beter voelt dan nummer twee waarom nummer 3 is blij dat ik toch nog op het podium staat van nummer twee lever kijk daar nummer één daar had ik ook kunnen staan of dat gaat ook om de beleving dus subjectieve ervaring en dat zijn dus eigenlijk hele andere zaken dan het analytische kwantificerende karakter ehm ik heb ze ook Het is nu natuurlijk een beetje apart weer gegeven als een blokkerende man en wie weet hè is hij dat ook geweest misschien niet maar ik heb het gewoon bewust even gedaan om het allemaal te zwaarder aan te zetten om duidelijk te maken dat misschien als je getrouwd bent geweest met één van de grondleggers van de westerse filosofie dat jij ook een bepaalde waarde had in die relatie en misschien heeft xantippen Socrates wel aan het filosoferen gebracht of die vragen aangedragen we weten het niet en er zijn echt heel veel mooie en goede boeken geschreven hoor over Socrates Begrijp me niet verkeerd platonische dialogen fantastisch socrat is op sneakers misschien bij sommige ook wel bekend fantastisch boek Maar waar blijft ik zo tippen de sterke vrouw achter Socrates wie benoemt daar Wie zingt haar los en laat me ook benadrukken dat het tot in ieder geval de 20e eeuw zo was dat dat vrouwen in de geschiedenis van de filosofie überhaupt geen onderdeel waren in 1967 was er een boek De encyclopedia flossi waar gewoon geen enkele vrouw in werpen noemt dus geen de bewaar geen Arend geen un-rent er stond wel één plaatje in van een vrouw met een ontlab bovenlichaam Dat was dan ongeveer waar het over ging hè zo ver zijn we toen eh gekomen En xantippen ja we weten het niet eh we kunnen er niet veel meer van zeggen dat nogmaals waarom zou dat niet mogen waarom zou dat niet kunnen en ik ben zo blij dat het dus nu deze naam aan jullie mag introduceren en op mijn manier een soort gefingreerd gesprek mag weergeven tussen zulke Dat is een xantippen want Laat me de spenadrukken er is nog geen Plato Voor xantippen U kunt praten zijn er is gewoon een open doel en er staat geen keeper in en U staat 1,4 do U kunt gewoon schieten en scoren want als je gaat googlen op xantippen vind je wel wat namen wat aparte YouTube filmpjes die denk ik de complex zijn om hier te duiden maar verder is er dus nog een heel veld Wat U zou kunnen gaan studeren want ook van platen of ook van Socrates weten we niet wie hij echt was als je de teksten van aristocanus ook zenofon leest die ook over Socrates hebben geschreven zie je heel ander beeld van Socrates opstaan dus dat zou eigenlijk mijn idee zijn voor u hè of beginnen gesprek Weet jij wat van de sterke vrouw achter suiker Tess kan jij xantippen en dat als het antwoord Nee is dat dat niet belangrijk is omdat het gaat om het gesprek wat daar op volgt het gesprek heeft meerwaarde dan alleen maar een antwoord of vragen en antwoord en dat is dus wat ik u zou willen meegeven Wees die platen voor xantippen Wees die die nieuwe creatie die iets mee kan geven en als u dus nu één naam heeft onthouden dan hoop ik dat het zo'n tippen is want Wie was de sterke vrouw achter suikertes Dank u wel voor aandacht nog niet van mij af zeg Hoe heb jij Ik zal het typen leren kennen uit het woordenboek of Hoe ben jij op haar recht gekomen ja uit het woordenboek maar ook Ze wordt wel hier en daar soms benoemd in de biologen van Plato dan één bekend fragment wat bij mij in ieder geval altijd leeft is dat zij dus een ehm en mijn ijskoud water over zijn hoofd heen gooide eh van ja wordt nou eens wakker ik bedoel eh je zal het ook maar gezegd krijgen hè schatje ik ga filosoferen en dan komt hij thuis en dan vraag je Heb je nog geld verdiend Nee want je weet toch dat ik geen les geen geld vraag voor me lessen Wat is dat voor relatie dus zo ben ik daar een beetje over gaan nadenken en toen is inderdaad eh in de Grote Van Dale op het Lem maken xantippen gestuit als zeikwijf en toen dacht ik dat verdient misschien wat meer context en rehabilitatie zodoende heb je dan alternatief voor zekerheid hoe zou jij haar in het woordenboek willen hebben nou ik weet zo Ik ga hetzelfde staat dus niet in het woordenboek het wordt zo kratisch wel maar zulkat er zelf niet Dus misschien als ze dan al nog steeds een lemmerverdiend te sterke en kritische vrouw vind ik mooi heeft iemand anders suggesties Ik zal het tippen Hoe moet zij het worden boek in Tja vind ik een goede iets in negatief tegenoverzetten maar is een constructievers misschien iets positiefs schijterd Zoek het eens sneakers Zoek het eens een schijterd en je zegt ook daar valt nog heel veel te vullen en ik zat toen ik mijn voorbereid op deze avond ook even op Wikipedia te scrollen dat lijstje wat ik net noemde dat wist ik natuurlijk niet al van tevoren uit mijn hoofd en heel veel van die linkjes die zijn allemaal rood van de vrouwelijke namen dus er is inderdaad nog heel veel te vullen Zou jij de Wikipedia pagina van type willen schrijven nou ja kijk ik draag dus nu voor Ik ben ook een beetje laat het zo zeggen een soort Socrates maar kijk ik heb dus wel wat geschreven hè Ik heb het uitgeschreven als het ware maar ik vind het veel leuker om andere mensen aan te steken met zoals ik het noem het virus van de filosofie en dat andere mensen dan eigen creatie kunnen maken maar heel misschien dat deze avond toch wel een aanzet kan vormen om in ieder geval te beginnen daarmee ja of als je straks de jas ingaat dat we je tekst nog op papier eh kunnen krijgen ook dat nou voor Frederique hartstikke bedankt Mag ik nog één keer een applaus voor Frederik Petit nou gedaan [Applaus] in mijn volgende spreker die is Expert in publiek denken dat is niet voor of namens iemand anders denken maar dat is met z'n allen gezamenlijk intractief denken en hardop ehm ze zetten al heel lang in om filosofische inzichten toegankelijk te maken voor het hele publiek dat doet ze als docent publiekfilosofie aan de UvA maar daarnaast eh was ook van 2019 tot deed het 21 onze Denker dus Vaderlands zitten ze ons daar tot nadenken en vanavond Is ze hier Ze neemt ons mee langs drie vrouwen achter de beroemde mannelijke filosofen Mag ik een heel warme plaats voor Daan Rovers [Applaus] Dankjewel Er is toch wel een beetje vooruitgang hoor denk ik als ik dit zie en ik hoor dat iemand heeft een cursus gevolgd over Hanna Arend Ik heb files vier studeert eh de vorige eeuw en de jaren 90 de eerste 11 jaren 90 en toen ehm stonden door nul vrouwen op het programma hè Niet weinig vrouw maar nul en ehm we waren wel vrouwen die lesgaven drie kan ik mij herinneren die waren alle drie niet in dienst van de faculteit één was en dient van de faculteit Tilburg die Leenen we dan af en toe de andere was een dienst van de faculte tijd vrouwenstudies dat was er dan wel Dan ging ik dan ook mijn vakkenvoren bij Veronica vaststelling Daar laten we overigens hapermas maar dat heette vrouwen studies en dat was nog iemand dan denk ik een onderzoeker ofzo Dus en dat is inmiddels allemaal behoorlijk veranderd Hanna Arend stond natuurlijk ook niet op het programma en een vriendin van mij wilde in de jaren 90 eerst zelf jaren 90 afstuderen op het werk van Hannah Arend in Utrecht en die moest daarvoor speciaal toestemming vragen eh bij het faculte omdat Hannah aard niet Gold als filosoof maar ja gewoon schrijver politiek eh weet ik ehm ja dat is natuurlijk een beetje oma verteld maar u bent ongeveer net zo oud zie ik dus zo lang geleden is dat nog niet waar ik maar zeggen goed ehm en dan zitten er nu gewoon mensen in de zaal die eh iets over handen Arend kunnen vertellen Ik ben toch een klein beetje eh ik zie toch een klein beetje vooruitgang ik heb ehm in de voorbereiding van deze avond even met Nienke overlegd en eh ja vrouwen die zullen we eens naar voren schuiven ik dacht laat ze niet de usual suspects doen of althans ik wil heel graag iets over handen aan het vertellen straks erover er boven haar maar die kent u er allemaal al en ik dacht ik ga drie ehm vrouwen naar voren schuiven die achter een beroemde man stonden hè want achter elke beroemde man zijn altijd heel veel sterke vrouwen en die kent u dan niet en eh daar ga ik iets over vertellen en die hebben eh brieven eh uitgewisseld meestal met deze mannen en die zijn bewaard gebleven dus dan ga ik een klein stukje van voorlezen en die drie vrouwen voor tegenwoordig ook drie verschillende rollen in die mannen hun leven en misschien zijn ze ook op verschillende manieren laten we zeggen ons schadelijk gemaakt door de traditie maar daar zullen we misschien straks in het gesprek op terugkomen Ik heb geen zicht op de tijd Dus ik praat gewoon net zo lang tot ik zin heb ik begin met ehm dit boek dat is een brief vissling van eh René de kat en Elisabeth van der paltz Ik weet niet of die bekend is bij u Elisabeth van der pad Toen nog een klein beetje bekend buiten de filosofie wat ze ja dat was gewoon een zieke vrouw zal het maar zeggen die wel meer eh een hoge boren vrouw die wel meer eh vrienden had van eh geleerde eh kommaf met vieze corresponderen en Elisabeth die eh was eh dochter van eh eh rijke Duitse eh mensen en kwam een keer eh René de Kart tegen bij een van die bijeenkomsten in Den Haag geloof ik en eh was onder indruk van hè mensen was heel intelligent en zij ging met hem brieven schrijven en het leuke is dat ze eh die brieven eh Ze schreven over en weer die zijn bewaard gebleven de Kart proberen een beetje ideeën uit de Kart was destijds bezig met zijn passionde lamer de Passies van de ziel beetje een dekart had ook was ook had ook geneeskunde gestudeerd was ook een halve arts dus die was ook bezig met hoe het lichaam in elkaar zat en met bloedzuigers en aderlatingen die komen ook iedere pagina komen er weer heel veel van dat soort eh ontsmakelijke details voorbij maar dat zit hier een beetje uit te ehm uit de vissen hoe die theorie van lichaam en geen samen hangt en dan stelt zij dan weer vragen over en dan zeg zij kunt u me nog hoe is het daarover vertellen dan stuurt hij weer een boek op nou zo gaat dat een beetje Ik lees even een klein stukje voor van haar aan hem natuurlijk hè Dit is een brief van eh Elisabeth aan eh dekkert 16 augustus 1645 meneer de Kart in het boek dat u mij hebt aanbevolen heb ik tal van fraaie volzin en treffende uitspraken gevonden die mij tot aangename over pijn zou kunnen brengen maar me niet wijzer kunnen maken over het onderwerp dat erin wordt behandeld omdat er geen methode in zit en de schrijvers zich niet eens houdt aan die Welke hij had uitgestippeld want in plaats van de kortste weg naar geluk te wijzen vol staat hij ermee naar voor te brengen Dat zijn rijkdom en wilde hem niet beroven van zijn vermogen om gelukkig te zijn Ik was genootzaak u dit te schrijven omdat u niet zou denken dat ik het uit vooroordeel of uit luiheid met u eens ben dat ik u verder vaak senicate blijven corrigeren is niet omdat uw manier van redeneren buiten gewone is maar juist om dat deze de natuurlijk is die ik ken en mij niets nieuws lijkt te leren behalve dat ik uit mijn geest kennis kan halen die ik nog niet eerder heb opgemerkt Ja dus de Kart heeft daar een boek gestuurd over eh van eh senek eh over eh korte leven en eh dat is er dan aan het lezen dan beschrijft ze zo aan hem van wat ze wat daar allemaal is opgevallen en wat we ook heel heel duidelijk zeggen dat is ze stelt zich duidelijk op als de geest verwant van de karten Dus alles wat de Kart haar leert is datgene wat ze eigenlijk al wist van binnen maar wat ze ja wat door hem naar buiten komt en ik denk dat je laten we zeggen laat ik er nu even mee volstaan door de relatie tussen die twee te typeren als intellectuele geest verwanten wordt ook wel eens een platonische liefdesverhouding van gemaakt maar weet ik niet of dat veel toevoegt Hieruit blijkt eigenlijk intellectuele geestverwant en dit speelt in de eerste helft van de 17e eeuw kom straks op terug eh dus eigenlijk best wel een ze hebben elkaar helemaal niet zo vaak gezien hè Dat is niet een hele innige verhouding en nu ehm komen op een iets intenserverhouding we gaan even eeuw verder We gaan naar de 19e eeuw Nou begin 19e eeuw Arthur shop en hour die te grootste vrouwen vriend misschien Er is ook een dit boek heette weer op deugd niet Het is een brievenboek Maar hij heeft ook eh behoorlijk wat eh niet al te fraaie tekst geschreven over vrouwen maar ehm de vrouw achter sjoop en houden die ik naar voren zou willen schuiven die het meest van invloed is geweest denk ik op zijn denken is zijn moeder is natuurlijk ook een hele belangrijke relatie voor veel filosofenwetenschappen schrijven als eh mensen de relatie tot hun moeder en ehm shopenhauer is echt explicito zijn moeder beïnvloed en dat is eigenlijk omdat eh kijkshopen houden om twee redenen denk ik chocola was natuurlijk een intelligente woesten jongen ehm en hij wilde zich ontwikkelen tot een vrije geest maar zijn moeder was die vrije geestel chocola was opgevoed in een gezin met vader moeder en een klein zusje die vader ging vrij snel dood en choop nou een jaar 15 was of 16 17 weet niet precies maar in ieder geval chocola was de was de deur uitgestuurd om boekhouder te worden om een beetje een vak te leren en toen overleed zijn vader zelfmoord vermoedelijk en het was moeder alleen met die twee kinderen nou moeder was was nogal een zelfstandige vrouw dus die zei meteen ik ga verhuizen ik hoef hier niet meer te wonen ik hup nieuw leven en ze was schrijfster van Beroep wat heel gek is in de 19e eeuwen tenminste iemand die van de pen kon leven dat is dat is komt vrij zelfde voor in de geschiedenis van de 19e eeuw dat vrouwen succes hebben als schrijfster en daarvan kunnen leven dus die moeder van shopen nou de Timmer er gewoon aan de weg die schreef de ene roman naar de andere die werden goed verkocht goed gelezen ze was bevriend met Of tenminste Ze wilde in Hoge intellectuele kringe verkeren dus echt met dat doel verhuizen ze naar Weimar gingen ze aanpappen met de geutes en eh en de mensen die daar allemaal wonen en dat lukt ook allemaal zo raakte bevriend met die mensen en toen kwam dat kleine shoppen houwertje die dus een boekhoud opleiding deed ergens zien Kwam weer thuis wonen Ja dat zijn moeder zo zijn bedenk haar bedenkingen bij goed Ik heb ene keer sympathie voor die moeder zoals u hoort maar ook voor chooper nou goed eh 30 november 8 1807 schrijft ze eindelijk lieve Arthur wordt het nu tijd dat we opnieuw een plan opstellen voor je toekomst en wel een plan dat naar Ik hoop van langere duur zal zijn dan wat zo snel een vast niet buiten jouw schuld in duik is gevallen maar wat gebeurt is is gebeurd en ik wil er verder niet over spreken Ik zal er zelfs niet over inzitten als jij door deze ervaring maar voor de toekomst wijzer bent geworden en je verstandiger gedraagt Ja hij wilde die boekhouds eh opleiding wilden die niet Ik heb links en rechts in inlichtingen in gewonnen de antwoorden kwamen minder snel binnen dan ik verwachten en dus heb ik al door gewacht om niets te overhaasten maar nu kan ik je het resultaat van dit alles en van mijn ernstige overwegingen voorleggen omdat je geen kind meer bent vind ik het redelijk dat jij dan ook iets mag zeggen over een zaak die jou zo aangaat goodingen München Brunswijk Dat is niet voor jou Ik denk dat ik me de moeite wel kan besparen je te schrijven waarom het met die plaatsen niets kan worden als ik je zie zal ik het je mondeling vertellen als je dat wenst Ik zie slechte mogelijkheden voor je of je blijft hier een warm of je gaat naar Altenburg acht mail van hier nou goed wij maar daar woont ze dus maar dan eh die brief gaat een heel endor en dan gaat ze op een gegeven moment een beetje de de voorwaarden opsommen waarom er die dan mag blijven nou wat afleiding betreft heb je drie avonden theater en twee avonden bij mij Dat is waarschijnlijk wel genoeg Hoewel ik vrees dat de avonden bij mij en niet altijd zo aangenaam zullen voorkomen aangezien daaraan kan worden deelgenomen door mensen die ouder en belangrijker zijn dan Jij kunt zijn en jij bent nog de enige heel jonge mensen in dat gezelschap maar het is interessant om in de omgeving van geuten etcetera te verkeren dat zal je hopelijk schadeloos tellen voor de vrolijkheid die je misschien zult missen Nou gaat een beetje door Zo hij moet een beetje opschieten om te zeggen wat hij doet eh als je mijn raadvaart zegt ze kiest dan maar voor althenburg hè dat dat buiten de deur omdat ik geloof dat het verblijf daar het doelmatigs voor jou zal zijn en dat je minder afleiding hebt dan hier nou eh dat is een brief die die ze verstuurd en dan zegt ze een maand later Hij komt toch naar warmer dan dan zegt ze nog iets over eh nou oké Kom dan maar een ze zegt nou ja het is allemaal prima ehm Het is noodzakelijk voor mijn geluk te weten dat jij gelukkig bent Maar daar hoef ik verder geen getuigen van te zijn goeie brief hè Ik heb je altijd gezegd dat het heel moeilijk is om met jou samen te wonen en hoe nader ik je beschouwd des de meer lijkt me dat lijkt dat probleem voor mij althans toe te nemen Ik vind heel het je niet zoals je nu bent zoals zoals je bent zou ik liever iederoffer brengen dan daarvoor te kiezen Nou goed dat gaat zo een tijdje door maar waarom ik dit naar voren breng ik vind sowieso je kunt aan die brieven wel zien dat ze goed kan schrijven hij ook trouwens hoor de brieven van hem zijn ook geweldig want eh hij schrijft op een gegeven moment Nou ja zij schrijft al die boeken die leest hij niet dat vindt hij allemaal onbenuldigd triviaal vrouwen lectuur eh drie Stuiver om mannetjes hij schrijft een proefschrift dat gaat zij dan wel lezen en dan zegt ze ja dus kom leesbaar Het is meer iets voor apotheek is dan kan je toch niet eh nou ja En dan zegt hij weer Ja maar dat gaan de mensen over eeuwen lezen De mensen dat nog en jij bent dan een lang vergeten en dat is zo We gaan straks misschien even komen er op Waarom want ik heb die boeken van haar zijn echt niet meer te krijgen de Universiteit Utrecht heeft in de bibliotheek heeft nog drie exemplaar of zo Ik ben er wel eens eentje in gaan zien Ja ik kan het helemaal niet beoordelen dat Duitse uit die tijd misschien is het misschien stelt het niks voor ik weet het niet maar die vrouw stelde wel wat voor en maar ze is verder totaal ehm vergeten moedersoon Oké de laatste eh John Stuart Mill kent u allemaal was getrouwd met Area Taylor Volgens mij zat hij in de introductie Ja nou die zijn wel kort getrouwd Ze zijn 25 jaar 30 jaar geliefde geweest waarvan maar 2 jaar getrouwd of drie jaar dat zit zo John Stuart Mill ehm kwam harrya Taylor tegen toen hij 24 was in zijn 25 of zoiets ongeveer maar zij was al getrouwd en ze had al drie kinderen en ze waren meteen opslag verliefd en ze wilde eigenlijk meteen met elkaar in zee maar ja dat deed je zomaar niet eh in Engeland en die tijd dus ze bleven een soort Nou ik wil niet zeggen platonisch maar ze zij bleef getrouwd en hij bleef in de buurt laat ik het zomaar uitdrukken Ja en dat is ook heel fijn dat het zo gegaan is dat ze niet meteen met die man is weggerend want daardoor hebben ze tientallen jaren brieven geschreven en die brieven die zijn natuurlijk bewaard gebleven Het is ook eh en zij En op een gegeven moment trekt ze zelfs een beetje even bij mail in en er wordt haar officiële man ziek en dan gaat ze weer terug om voor hem te zorgen Het is allemaal ontroerend hartverscheurend verhaal is het uiteindelijk gaat die man die John Hardy heet ik geloof ik dood en dan is het eindelijk vrij en dan gaat ze naar John Stuart Mill en dan twee jaar later wordt ze ziek en gaat ze dood hartverscheurend Harry het meel maar eh John Stuart Mill is niet iemand die haar ehm onrecht aandoet Dus dit is de verhouding eh filosoof eh grote liefde zeg maar levendspartner ook zou een hij gaat op een gegeven moment met haar als uit Frankrijk wonen als ze ziek is en dan eh met haar dochter ook en die dochter werkt ook mee aan al die boeken en eigenlijk is Mil iemand die in als een boek in als een voor de heel veel recht doet aan zijn partner een kleinz even een stukje voor Nee ik lees eerst even voor ze gaan dus trouwen opgeven moment Nou dat is ze gaan trouwen als ze al 20 jaar een soort van bij elkaar zijn maar ze gaan pas trouwens die man dood is dan komt dat niet meer zoveel familien natuurlijk als één grote schande en eh is maar een klein feestje maar mail maakt er toch een beetje een ehm nogal een statement van en die heeft een toespraak voor de voor dat huwelijk eh geschreven en die zegt dan het volgende ik beschouw het als mijn plicht schriftelijk en prins een principeel protest in te dienen tegen het bestaande huwelijksrecht Voor zover het die macht namelijk de macht van de man over zijn wettige vrouw toe kind en tevens wil ik plechtig beloven hem geen geval en in geen enkel omstandigheids te gebruiken wat betreft het huwelijk tussen mevrouw Taylor aan mij verklaar ik dat het mijn mail mijn intentie En de voorwaarden voor onze verbindten is dat zij in ieder denkbaar opzicht absolute vrijheid van handelen behoudt even als de beschikking over haar eigen persoon en alles wat ze nu of in de toekomst bezit als offer geen huwelijk had plaatsgevonden dat was behoorlijk statement Maar nu wil ik u dit even voorlezen dus mail heeft een aantal boek geschreven Sommige zijn heel erg bekend dit bijvoorbeeld over vrijheid en Mel heeft altijd gezegd dat heb ik niet alleen gedaan Dat heb ik samen met haar gedaan om samen met haar en haar dochter maar er staat nooit iemand anders op De omslag dan John Stuart Mill Dit is het voorwoord van wat meel zelf schrijft bij dit boek Zij is net vlak voor de de afronding van het boek overleden zijn vrouw aan de geliefde en betreurde nagedachtenis van haar die De inspiratie en voor een deel de auteur van het beste in mijn werk is geweest De vriendin en vrouw weer verheven gevoel voor waarheid een recht men sterkste verdediging en weer instemming mijn voornaamste beloning was aan haar weet ik dit boek Alles wat ik sinds jaren geschreven heb behoort haar even goed toe als mij maar als het werk nu voor mij ligt heeft het slechts in zeer onze rekende maten het onschatbare voorrecht van haar kritiek gehad een aantal van de belangrijkste gedeeltes waren bestemd voor een nog zo zorgvuldiger herlezing die zijn nu nooit meer zal kunnen ondergaan als ik slecht in staat was om de wereld de helft mee te delen van de grotere dachten en nobeliggevoelens die met haar te graven zijn gedragen zou ik deze een grotere weldaad bewijzen dan ooit kan voorkomen uit alles wat ik vannacht te schrijven zonder de aansporing en de hulp van haar bijna onrecht even naar de wijsheid Nou dat is toch Dat is toch niet dat dat gaat toch niet onopgemerkt voorbij zou je zeggen toch is ook Harriet Taylor niet heel erg bekend hier in deze zaal en ik had het een keer met ehm collega filosoof over denk ik ook over dat voorwoord en over het feit dat ze toch zo weggeschreven zetten uit de geschiedenis en die man zei die mail was al een beetje een romantische dwaas weet je wel Dat is ook wel dat ja het is ook een beetje romantisch omdat hij doet het is ook wel een beetje hij hemelt er wel erg op en dat brengt mij bij ehm drie manieren die ik wil voorleggen die we straks misschien kunnen bespreken in het gesprek om deze vrouwen onschadelijk te maken dus waarom zijn deze vrouw nou niet doorgedrongen tot de geschiedenis Of tenminste welke manier lees je terug in de tekst waaruit je zou kunnen begrijpen dat ze niet serieus genomen worden nou hier is heel duidelijk vind ik bij eh Dekker en Elisabeth van der palt ze niet misschien in het stukje wat ik voor las maar die mevrouw van de paus was best vaak ziek en daar schreef ze ook over de cartos ook vaak ziek trouwens maar eh wat ik al zei eh het gaat de hele tijd over adelatingen en en slechte humeuren en eh en bloed en bloedzuigers en ik denk dat deze vrouw behoorlijk ehm gepathologiseerd is voor de geschiedenis hè Dat was een Ik denk dat pathologisering en een manier is om vrouwen van vrouwen meer objecten dan subjecten te maken Decor is zelf aan een longontsteking overleden Ik bedoel hoe sterk was die man nou helemaal maar ik denk dat Elisabeth hier een beetje toch overkomt als de de wat ze zwakkere vrouw eh hier Arthur en eh Johannes schopenhauer daar speelt iets heel anders Johanna is duidelijk eh een krachtpatser zal ik maar zeggen en de Arthur ook maar wat eh artisjopon haal met zijn moeder doet het volgens mij ook echt een strategie misschien niet zo bewust maar in een straten iets wat je vaker tegenkomt in de filosofie en dat is trivialiseren wat zijn moeder doet dat kan weleens bij succesvol zijn het stelt niks voor het is onbenullig het zijn Stuiver om mannetjes Het is populair Nou dat kan er een is er is geen grotere belediging uit de mond van chocolade omdat iets populair is dat er mensen het luste hè dus dat is allemaal triviaal van 0 en generijnwaarde hij is het groter genie dus die vrouw kan wel succesvol zijn beste des te meer en reden om haar niet serieus te nemen en de derde mogelijk strategie die dus in de geschieden zou kunnen vinden dan zijn er waarschijnlijk nog veel meer maar die ik een beetje bij milproef niet van hem zelf maar van zijn navolgens of van de mensen die hem lezen is romantisering want dat is ook dat blijkt ook niet al Er worden de vrouw ook niet serieuze doorgenomen laat ik het zomaar zeggen die mail die wordt gezien als een romantische dwaas als stapel verliefd als tot over zijn oren eh verliefd en onder de indruk van die vrouw dat is allemaal tot zijn dienst maar dat eh dat hoe dat hoeven wij daar nog niet om serieus te nemen dus ik denk eigenlijk dat die romantisering averechts werkt op het serieus nemen van deze eh vrouw uit de geschiedenis die waarschijnlijk Ja dat weten we natuurlijk niet omdat het allemaal een werk is geworden eh meer in haar meer betekent heeft dan eh haar officieel wordt toegedicht dus dat wilde ik eigenlijk meegeven voor het gesprek van zometeen [Muziek] pathologisering trivialisering en romantisering als strategieën om eh vrouwen buiten de deur te houden [Applaus] als je dat goed vindt Jazeker Dankjewel voor je verhaal ehm dat was eigenlijk één zin uit je eerste brievenboek Wil je mij een beetje bij bleef en dat was eh dat Elizabeth moet zeggen ja ik zeg dit er even bij omdat ik anders voor luiheid of vooroordelen wordt weggesleten zou Decor dat ook gezegd hebben die uitlegger bij Nee ik denk wel dat zij heel erg bewust was van ehm Ze had echt het idee dat ze tegen vooroordeel moest op boksen en ja dat is natuurlijk zo zo eh als je als je iets over haar leest Dan staat er ook altijd bij van zoals hoogbegaafd En zoals ze hebben ze ze kwam ze kon met die mensen convenseren omdat ze uit hun hoofd Milieu kwam maar ze moest dan ook nog wel zich 10 keer bewijzen dat ze niet lui was dat ze intelligent was dat ze al die boeken los dat ze het heus wel begreep hè dus je kan het er niet mee eens Maar dat is het heus wel begrepen had dus ik denk dat hij altijd 10 stappen haar dan die dan eh allemaal in die tijd dan kunnen we straks ook nog even hebben Ik denk dat de tijd is voor een korte pauze dan kunnen we hier vast allemaal kauwen voordat we straks met alle in gesprek gaan dus ik zie jullie graag over eh kwartiertje hier weer terug Welkom terug allemaal ehm we gaan nu met de alle in gesprek met z'n allen betekent dat er nog iemand is aangeschoven die er nog niet gezien hebben Dat is mevrouw Annemie Halsema en zij vindt diversiteit en feminisme zo belangrijk dat ze er werk van heeft gemaakt je bent hoge leraar feministische filosofie en diverse filosofie en de Universiteit van Amsterdam en daar doe je onderzoek naar hoe wij diversiteit beter kunnen begrijpen en kunnen stimuleren Ze wil binnen de filosofie als daarbuiten en daarnaast ben je ook nog jury voorzitter van de hypatiaprijs Dat is een prijs die elk 2 jaar wordt uitgereikt en het beste filosofische boek geschreven door een vrouw hier plaatsio was ook een vrouwelijke denken die we allemaal nog moeten kennen en eh nou eens even kijken Er wordt vaak gezegd bijvoorbeeld Simone bewaar zei Je wordt niet tot vrouw geboren maar tot gauw gemaakt Hoe kijk jij daar tegenaan ben jij werk onderzoek ik ben het helemaal eens met eh Simone Ik denk inderdaad dat eh vrouwen worden dat dat iets is wat een eh wat eh gecreëerd wordt door de mythes en door de verhalen eh in een samenleving dus ik denk altijd wat wat is vrouw zijn wat maakt mijn vrouw is het zo dat ik vrouw ben omdat ik een bepaalde lichaamskenmerken heb eh of is het eh heeft het te maken met het feit dat ik eh gemenstrueerd heb of dat ik eh zwanger ehm heb kunnen worden in een bepaalde periode van mijn leven dat is niet al dat is niet wat je vrouw maakt want je uiteindelijk vrouw maakt is toch eh de manier waarop in een samenleving eh gekeken wordt tegen wat zijn inhoud en ehm ja dus eh je hebt wel über over heeft heel mooi begrip situatie je bent gesitueerd en ik denk dus dat je denken eh door je situatie wordt gekleurd en vrouw zijn is één van de aspecten van eh die gesitueerdheid het zit nog meer respect er even op ja bijvoorbeeld je huidskleur eh dus eh seksuele oriëntatie maar ook ehm bijvoorbeeld ehm wat heel warm het is voor je denken is eh je scholing dus nou wat voor school je bent geweest ehm eh In welke cultuur je geboren bent en wat voor scholing eh erin die cultuur bestond en ik denk dus dat ook de vrouwen waar ehm zo weinig aandacht voor is geweest in de geschiedenis dat dat die heel groot achterstand hebben omdat ze eh geen scholing Eh mocht eh volgen en dat ze ehm eh Dat zie je ook in de geschiedenis de vrouwen die voorbij gekomen zijn eh van Christine de buison eh tot en met eh hedendaagse vrouwen eh die klagen over het feit dat ze eh niet naar school mochten die dat zijn allemaal thema's in die boekend zijn allemaal eh eh dames die je voor pleiten dat eh meisjes naar school eh moeten en ik denk dus dat één van de belangrijkste redenen is voor de achterstand van vrouwen in de geschiedenis dus dat zei niet eh die toegang hadden tot de universiteiten en dat ze dat ze ook niet eh die stijl van schrijven eh die aan die universiteiten eh gewoon was dat eh dat ze die zich nooit eigen hebben kunnen maken dus Ze schreven brieven ze schreef ze organiseerde Salons eh dus ehm Ze hadden een hele andere manieren om zich te uiten die allemaal niet erkend werden door die academische filosofen dus je hoeft niet eh naar de universiteit te zijn geweest Om eh jezelf filosof te mogen noemen ehm nou ja Die voorbeelden die daar genoemd heeft die laten dat dan wel zien Elizabeth van der Pals die wordt ehm in heel veel filosofische boeken genoemd omdat zij in de kaart erop geweest heeft dat lichaam en geest niet van elkaar gescheiden zijn maar dat die eh met elkaar in verband staan dus eh Zij heeft zij schreef aan de kaart een brief waarin ze zegt eh ehm ik ervaren het helemaal niet zo dat mijn lichaam en geest twee verschillende dingen zijn dus Hoe kunt u zeggen dat dat twee substanties zijn en eh de kaart antwoorden doen ehm nou ze zijn wel verschillend Als je ze gaat analyseren dus eh als wetenschapper daarna gaat kijken dan zijn lichaam en geest verschillend maar als je eh gaat kijken naar je ervaring Dan zijn lichaam en geest hangen met elkaar samen Nou dat is een punt wat voortdurend eh weer opgenomen wordt eh eh in literatuur ehm eh die over de kaart gaat en dan wordt altijd Elisabeth van der Pals wel bij genoemd dus als Ja vrouwen eh de kans hadden om ehm hun denken eh naar voor te brengen dan eh worden ze ook wel meegenomen in de geschiedenis maar ik denk wel dat ehm dat ben ik met beide dames erg eens dus dat er dat er onderzoek gedaan moet worden dus dat er eh dat we moeden gaan zoeken naar al die bronnen die eh ten grondslag liggen aan de denken van die mannelijke filosofen hè zoals eh Frederique onze ook opriep om eh onderzoek te gaan doen na ik dan typen en zo zouden we ook eh ja al die levens moeten reconstrueren al die gedachten moeten erconstrueren en dan zien dat de filosofische geschiedenis oneindig veel rijker is dan die dode witte mannen die dode witte mannen Heb jij nog een Hoe moeten we die nu nog lezen heb jij een soort lees tip voor ons als ik een kan boek van kant opensla Waar moet ik dan op letten Nou ja ik denk dat je die ehm nou dan moet je maar eens letten op alle voetnoten van kant dus dan ga je met kijken dan ga je eens kijken naar ehm Alle mensen waar hij discussies mee heeft vervoerd eh en die dus eh aan de oorsprong liggen van zijn denken Want kijk ik denk dat in de filosofie Wordt ontzettend overschat de genialiteit van die grote geesten hè Maar ik denk altijd ieder idee is eigenlijk ehm eh dat is geen enkel echt Origineel idee maar je hebt je plukt het altijd uit je omgeving en ik denk dat dat ook voor die grote denkens geld die konden het wel heel goed opschrijven en die konden het ook heel goed in tot een systeem creëren ehm eh maar er zijn allerlei verschillende bonnen die eruit in grondslag liggen en die kun je vinden bijvoorbeeld in de voetnoten en in de de vragen die die filoso verstellen die dus in hun tijd al eh leefde en daar is daar zul je ook vrouwen in ontdekken Ik vertel net ik heb een collega die heeft een project en dat heet ehm eh het eindelijk het omkeren van de van de Canon en die doseert dus moderne filosofieën moderne filosofie die begint eh in de 17e eeuw en die houdt op aan het begin van de 20e eeuw en hij begint dus op het einde van de geschiedenis en hij laat dan dus het einde van 19e eeuw in plaats van chronologische geschiedenis door te lopen en dan laat die studenten ook onderzoeken wat ehm eh erwt en grondslag ligt aan het denken van die filosofen eh die hij ehm eh die ze behandelen dus je begint eigenlijk bij het idee en je eindigt bij de mensen Ja en je zoekt naar meer dan Je leest dus niet alleen de tekst van kant maar je leest ook alles waar hij door is beïnvloed en dan dan komt die rijkdom van het traditie komt vanzelf eh dan kom je erover zelf tegen dan kom je ook de vrouwen tegen en dan moet je dus ook een bredere blik ontwikkelen voor Ja wat vielen zoals te stylen is hè dus niet alleen maar die eh die grote systematisch die lezen maar ook brieven kunnen ook eh filosofische schriften zijn en ehm ja gedichten Dus ehm ik wou ik had nog dit mooie boek meegenomen Dat wou ik nog even laten zien vrouwelijke file is over en dat is een boek zoals u geïnteresseerd bent in vrouwelijke denken als hier staan eh denkers van de oudheid tot en met vandaag de dag in ehm allemaal korte lemma's eh waarin eh hun leven en hun werk wordt voorgesteld met heel de mooie eh tekstfragmenten en Wat mij opviel want ik was een beetje weer door het boek heen aan het lezen Het is al 10 jaar oud ehm en ehm maar wat wij opviel is dus dat heel veel heette ze eh eh denksters eh niet alleen maar filosoof zijn maar ook kunstenaar dus dat is ook eh toneelstukken schrijven eh of eh gedichten schrijven Ja dus En ehm ja dus dat zegt weer dus dat vrouwen zich niet beperken tot en discipline tot academische filosofie maar dat ze eh hun denken eh op verschillende manieren voeden en ook uit de dus en wat betekent dat voor het denken de verrijkt dat het is het eh ja ik denk filosofie heeft ook veel met creativiteit te maken dus eh en daar kun je verschillende uitingskvormen aangeven lijkt mij ja maar ja ik in die academische filosofie ehm gaat het ehm toch met name over eh de grote ideeën en de voetnoten en de verwijzingen want dit soort inzichten van hoe de Canon om te keren bind dat op zich allemaal af binnen de universiteit Hoe krijgen we dit inzicht naar buiten Nou volgens mij gebeurt het al wel Ik ben ook eh eh docenten op middelbare scholen bijvoorbeeld die ook met diezelfde vragen bezig zijn en ehm wat er eh aan mijn universiteit aan de vrije universiteit uh gebeurd is is dat studenten dat heel erg om vragen dus ik kan tegenwoordig geur als ik een vakgever waarin ik alleen maar Europese aan Amerikaanse denkers behandel dan eh zeggen de studenten tegen mij van eh moet u dat vak geen eh westense filosofie noemen en ehm ja studenten vragen zelf ook om eh het eh het verbrede van de Canon dus ehm studenten zijn heel politiek bewust tegenwoordig gelukkig en dus ehm en ik denk dat het eigenlijk op Ja middelbare scholen eh speelt dat niet eh misschien niet helemaal hetzelfde dan kan ik niet heel goed beoordelen maar ik weet wel dat eh middelbare school docenten eh ook aan het zoeken zijn aan met naar mogelijkheden om eh ook andere filosoof eh dan de gangbare ehm te behandelen Het is ook gewoon een kwestie van eh vraag en aanbod waar we nu mee bezig zijn Het is meer vraag dus gaan we meer onderzoek doen ja zeker zeker ja En ik zat nog te denken we hebben nu de hele tijd van een afstand over vrouwelijke filosofen Maar jullie zijn alle drie vrolijke filosoven Hoe gaat het met jullie zal ik beginnen Nou ja ik ik vind dit wel een hele leuke tijd Eigenlijk en dat Ehm kijk ik kan even iets over mij geschiedenis vertellen Ik ben eh dus eh ik ben nog ouder dan Daan [Gelach] ik ben eh ik heb inderdaad 80 gestudeerd En in die tijd kwam vrouwenstudies op aan de universiteit en dan heb ik ook aan meegeerd dat dat eh een plek kreeg aan de universiteit waar ik toen studeerde en ehm in die tijd waren we dus echt politiek bewust eh en waar we bezig met verandering van het curieculum en vervolgens ben ik aan een universiteit gaan werken en toen ehm eh is jarenlang Ik noem dat altijd het evolutie paradig maar eh heeft eh eh huis gehouden onder studenten dus studenten dachten interme van eh van eh van eh eh evolutie en moesten terug in de geschiedenis om de de essentie van de mensen te gaan zoeken en dat politiek bewustzijn was is jarenlang ehm was dat helemaal niet zo belangrijk maar de recente groep studenten van de laatste 5 jaar is weer even je dat politieke bewustzijn gekregen en de probeert dus ook weer om eh hm ja de kritische geluiden eh naar voor te brengen en eh vraagt gewoon om meer eh vrouwelijke denkers en niet weses eh filosofie in het Griekenland omdat ze zien dat het eigenlijk te beperkt is zijn Het is natuurlijk ook nog generatie die de wereld over rijst en eh ziet dat ehm ja dat Wat wij doseren eigenlijk ehm vrij beperkt is dus eh in deze volle zaal die vraag blijkbaar ook om meer vrouwelijke filosofen zijn er vragen uit de zaal dan kom ik met de microfoon naar het toe aan één van de sprekers of aan allemaal Het gaat prima dank je maar je bedoelt in relatie tot de ehm positie van vrouwelijke denkers Nou zoals ik hem al een beetje probeerde aan te geven is dat vind ik dat toch wel veranderd er afgelopen 20 jaar en het misschien gaat dat allemaal niet sneller genoeg daar wil ik nog wel enig eh begrip voor hebben voor die positie Maar ik denk dat het ehm al dat blussen daarvan ival behoorlijk veranderd is Dus dat is veel beter zeker bij hele endaagse filosofie Ik denk eigenlijk dat dat maar ik denk eigenlijk dat dat nog iets is het gaat niet alleen over ehm vrouwen binnen de filosofie want ik denk dat dat aan de universiteit en die zal wel een stuk beter gaat en die vallen 20 jaar geleden Het gaat ook niet alleen een vrouwen over vrouwen in de geschiedenis want dat is dat blijft denk ik wel een moeilijk ding dan moeten we wel meer onderzoek naar doen maar je kan niet de geschieden normaal herschrijven Wat mij betreft maar het gaat er ook om een soort om een type denken dus ik ben nu eh vertelde net tegen jou Ik ben met habermas bezig een levende man maar wel een oude witte man en en die heeft heel veel kritiek gehad van feministen niet alleen omdat hij ook alleen maar over andere mannen schreef in de geschiedenis maar vooral omdat die dacht dat die mannen en in de in de 18e in de eeuw die zeiden nou maar wij natuurlijk Wij praten alleen met mannen maar wij denken ook voor die vrouwen wij weten heus wel dat we alleen met mannen zijn maar wij doen alsof we Namens iedereen spreken en en dat idee dat je ehm dat vind ik nog veel fundamentaler eigenlijk dat je vanuit een abstracte positie kunt spreken namens de hele mensheid dat is vooral ondermijnd en ik denk dat dat eigenlijk het belangrijkste is er is geen eh positie from Nowhere of er is geen niemand die van Namens het Algemeen Belang kan spreken er zijn alleen maar heel veel stemmen die maken allemaal een beetje met elkaar en dat is het publieke gesprek en en die algemenestem die eh die bestaat niet meer Misschien vind ik dat nog wel belangrijker eigenlijk en daarmee bedoel je er is niet een één objectieve filosoof die over iedereen spreekt of die altijd het gelijke heeft of ja daar moet je ook niet naar streven dus je moet zoveel mogelijk ruimte creëren voor eh conflicten control versus eh verschillende stemmen verschillende posities mannen vrouwen wit zwart dat vind ik belangrijker eigenlijk dan proberen de geschiedenisster schrijven en daar heeft zij ook mooie dingen over gezegd hè Ze heeft een heel mooi beeld over een tafel waar allemaal verschillende mensen aan zitten en die mensen worden eh aan de ene kant verdeeld door die tafel eh en aan de andere kant worden ze verbonden maar het zijn Het gaat toch dus om dat het allemaal verschillende stemmen zijn die gezamenlijk eh een visie op ehm wat er eh der tafel ligt eh ontwikkelen zodat friedriek ook zei het gesprek is belangrijker dan de vraag eigenlijk Ja nou ja kijk voor mij als als vrouwelijk zelf ehm heb ik eigenlijk Nou ik ben aan de jongste van het stel denk ik toch wel dus ik heb eh in de 21e eeuw gestudeerd wou ik daar waren helemaal geen eh vrouwelijke filosoof eh die eh werden eh behandeld ehm ik heb er eigenlijk nooit echt zo vragen bijgesteld Ik heb ook een verleden als terrorismeonderzoeken en daar zag ik eigenlijk veel meer dat mijn vrouw zijn bijzonder was omdat hij echt één van de weinige was die daar toen ook dat moment eh rondliep en in de filosofie heb ik dat eigenlijk helemaal nooit wat ik wel fallend vind en ik weet niet dat neerkomt op het herschrijven geschiedenis volgens mij niet maar wel doen van onderzoek is dat een heel aantal geleerde verlichtings filosofen zoals bijvoorbeeld een Immanuel Kant maar ook een eh belangrijke denken Hoezo heel erg vrouw onvriendelijke teksten hebben geschreven en dat het eigenlijk helemaal nooit echt wordt geagendeerd en precies wat net werd besproken als je dan claimt als filosoof namens de gehele mensheid te spreken mij werd bijvoorbeeld altijd geleerd dat kant de grondlegger was van universele mensenrechtetiek heel fijn maar eigenlijk discwalificeert die meer dan de helft van de bevolking wat over zwart uh gekleurde mensen was die ook niet al te positief en dat vind ik dan best wel bijzonder en als je dat dan agendeert als in mijn geval vrouw zijn dan wordt zich ja maar nee Kijk we moeten niet zo kritisch zijn op kant Hij was een man van zijn tijd Hij zat aan de ene kant één van de bekendste filosofen de juiste aanzetten heeft gegeven Tot nu denken maar in andere gevallen was heel conservatief en dat vind ik dan wel een spannende om verder te onderzoeken Hoe komt dat dan En waarom is dat verder eigenlijk helemaal niet belangrijk want als ik dat vandaag de dag zou zeggen Nou man uh ja sorry maar jullie kunnen eigenlijk niet denken dan zou er toch denk ik best ook wel wat consternatie over kunnen zijn en dat vind ik ook nog wel een interessant punt om misschien ook met de zaal verder te verken Ik bedoel wie wist dat überhaupt Hoezo wordt heel vaak gezien als een zo'n romantische Denker maar als je dan deze wat hij dan dus vind van de meisjes en vrouwen dan ja wie wil er zo een madag van de meisjes en de vrouwen vingers Verder was het bij niemand bekend Hij heeft een heel boek geschreven voor opvoeding 500 pagina's 470 pagina's over jongens want dat is dan online het laatste hoofdstukken zoveel meisjes waar die hoef ook niet kun je gewoon een beetje vroomheid en gehoorzaamheid hebben ze verder voldoende met poppenspelers genoeg of [Gelach] Ja zo bedoelde die dat niet helemaal volgens mij werden er ook iets andere eisen gesteld de jongens moesten uitgroeien tot hè Tot sterke volwassenen en die meisjes die moesten gewoon vooral een beetje dienstbar en eh ja en kansen om de vrouw ook best wel wel gevallen geweest Zolang ze maar niet pretenderen de kritiek der zuivere reden te begrijpen en ja dan ja wel gevallen maar niet Capabel en dat moet ook wel verteld worden Ik denk wel als je ze als je kan doseert dan moet je het hebben over zijn seks is maar maar ook over zijn racisme want kant staat ook bekend als een racistisch denken en eh en dat zijn dingen die je die nu ook wel veel meer eh gebeuren in ieder geval eh in de colleges die wijven en die ook niet eh door studenten eh allemaal eventjes ehm eh goed worden eh verteerd dus eh studenten hebben we daar veel moeite mee maar dan hebben we het nu toch weer over de mannen Laten we terug naar de vrouwen misschien de input die eh Daan ons voor de buiten gehad Heeft iemand een vraag Ja kom naar toe [Muziek] ja Ik vind dat interessant om te weten waarom is dat niet zo goed Vertier doorstudenten dus dan heel lastig om die filosoof nog te lezen dat bedoel ik oh ze is niet zo dat ze dat ze dat tegen zijn maar die andere gaan zich afvragen van waarom moeten dan kan toch lezen en kunnen we kan het eigenlijk nog wel lezen ja dat iemand perfect moet zijn voordat je iemand zijn stem kan horen dat is toch Vreemd want dan kunnen we allemaal wel elkaar niet horen Ja dat vind dat dus belangrijk probleem inderdaad hè dus eh Ja ik vind ik vind het in het onderwijs heel belangrijk dus dat je zo'n Denker eh situeert eh en niet zegt van hij eh hoor in die tijd Dacht iedereen zo bijvoorbeeld want dat is helemaal niet zo ehm dus je moet wel en ik zeg tegen student ook altijd van je moet dat in je achterhoofd houden als je zo'n denken leest dus en proberen om onderscheid te maken tussen eh zijn denkbeelden over ethiek en eh die racistische eh gedachten die eh ook onderdeel uitmaken van zijn van zijn werk dus maar dat is wel Ja soms is het een soort koerdansen maar ik vind hem wel belangrijke om eh om even na te denken over wat onderwijs is ook nog onderwijs is geen propaganda ofzo hè dus onderwijs niet alleen maar leuke dingen waar we het mee eens kunnen zijn ofzo dat is niet wat ik daar zit te doen in die in die lokalen daar wordt iets We hebben het ook over highagger nou ook wel wat op aan te merken en meer dan we dan we Ja geleden wisten en toch Haal ik hem niet uit het curricum Of tenminste ik heb niet zoveel verhardingen trouwens maar ik zou dat bijna niet voor om uit het curieclim te halen maar het is het is een misvatting om te denken dat is geschiedenis van de filosofie bestaat uit leuke ideetjes waar dat allemaal mee eens zijn en als we dat niet mee eens en dan dan scheuren die bladzijde eruit Het is een een gesprek van kritische gedachten die de die de wereld voor deel gevormd hebben dan en en waar je ook op wat op aan kunt merken natuurlijk Dus ik vind Eh ik vind het feit dat er dat er iemand zwarte bladzijdes kent geen reden om hem de uit het curieken te halen loop nog even toevoegen Nee en ik ook niet hoor kijk ik denk dat je ook gewoon van waarde kan zijn of verschillende domeinen eigenlijk een beetje wat wat ja wat jullie ook zeiden maar wat mij zou opvalt is dat het gewoon nooit benoemd werd in ieder geval in mijn studenten tijd te werden het gewoon niet benoemd en dat vind ik dan wel apart en als je het dan benoemd wordt je bijna een schuldgevoel aangepraat van ja waarom begin je daar nou over Kijk eens wat hij allemaal heeft heeft dat kan je toch ook gewoon interpreteren als voor alle mensen Ja prima maar dat is niet wat hij eigenlijk bedoeldde dus ja ze moeten het in ons achterhoofd houden waar iemand vandaan komt wat iedereen iemand met zich meebrengt in zijn schreven daarachter is nog een vraag komt zo bij je ehm En dat betekent dus ook als we het hebben over filosofie is gewoon kritisch nadenken niet alleen maar leuke ideeën Daar kunnen vrouwen dus ook wel mee doen Ehm maar volgens jou worden ze gepathologiseerd gedrivialise trivialiseerd en geromantiseerd komen straks op terugloop even naar jou vraag Ja ik heb een hele korte vraag maar wat zegt dat dan over deze tijd dat dat dus nu blijkbaar wel kan wat dus benoemen Nou dat is Dat zegt denk ik iets over hetzelfde bewustzijn van mensen die nu met filosofie bezig zijn dat ze dat wel durven te we noemen dat ze en dat er wel oog is voor die voor die schaduwzijde dat vind ik eigenlijk vooruitgang dat het gesprek voor ruimt wordt een beetje eens dus ehm ja het is wel zo dat ja studenten zijn jong en vaak heel radicaal dus je moet zowel eh genoeg eh munitie geven eh en argumenten laten argumenteren dus eh ze maken soms geen onderscheid tussen eh antisemitisme en een petitie ondertekenen die eh later fout blijkt te zijn of iets dergelijks dus je moet wel leren om eh de daarop een goede manier mee om te gaan maar dat ik vind dat heel belangrijk gesprekken om te horen met studenten dus ehm ja We zijn er nog verder nog vragen nou wil ik toch het input vandaan nog even meebrengen Ik probeer het toch nog maar een keer Er zijn drie manieren waarop we vrouwen onschadelijk hebben gemaakt in de tijd Je hebt al de voorzet gegeven anemie Hoe denk jij hierover Nou ja ik vind het wel een heel mooi driedeling Ik zei al tegen Daan in de pauze Het lijkt wel op de drie truissa Nele vrouw beelden moeder maagd en eh hoe hoor hè Dat is die liggen eigenlijk heel dichtbij die drie eh beelden Elisabeth een beetje de pathologische Ja de moeder ligt voor de hand en broer is de gelief eh in dit geval van overspeler bij Harry het ja als hij werkt ook echt een heks genoemd toch door de van zo'n soort mezelf een betoverd met haar oneigelijke vermogens om hem dus te bespelen en inderdaad ja romantisch of niet de of niet Ik had het niet in gedachten die drie redelijk maar die ligt er toch wel meer zo mooi uit maar wat wel heel typisch is dit zijn allemaal vrouwen die in relatie staan tot de man en volgens mij moeten we die vrouwen gewoon zelfstandig eh laten worden dus vandaar dat onderzoek doen en gewoon onafhankelijk een personen van maken en eh dan eh zijn we nu misschien ook van die drie delen af ja Ja want hoe gaat het nu met deze driedeling voelen jullie onafhankelijk voelt iemand zich moeder maart hoor En jullie werk nou ja ik ben maagd sterrenbeeld dus dat blijft ook mijn hele leven ja nou ik heb mijn moeder Ik heb twee kinderen en maar nee ik weet niet Ik ehm ik geloof dat ik daar niet meer zo'n last van heb en Misschien had ik het in Ik vond het in het begin dus lang geleden toen ik bij de eerste stappen zet in de Philips Wie was het best wel een eenzame avontuur vond ik ik weet niet hoe dat voor student dus nu is want het is toch wel een beetje mannenvak denk ik En je voelt je wel lang ik denk dat je in dit vak als vrouw langer onzeker voelt dan eh mannen en ik eigenlijk Denk je dat dat nog steeds zo is op de universiteit Hou me ten goede maar de jongens zitten er zijn altijd gretige praten veel meer stellen veel meer vragen zijn toch een beetje dominanten Ik denk dat jullie zien nog steeds in de praktijk voor vrouwen net iets onthankelijke is maar goed ik heb daar zelf inmiddels geen last meer van moet ik wel bekennen Ja ik denk dat inderdaad wel zo is dus dat vrouwen eh zich minder eh herkennen in de filosofische traditie en eh daar zijn ook oorde ook onderzoeken naar gedaan en dus dat eh en je ziet het eigenlijk ook aan universiteiten wel dus dat eh meisjes gaan wel financis studeren maar gaan dan niet promoveren eh en blijf gaan ook niet eh naar eh krijgen ook geen banen in de filosofie en ik zie dat ook heel veel vrouwen eh van eh mijn leeftijd of jonge die gaan allemaal naar andere discipline Dus die gaan naar eh cultuurwetenschappen Of die gaan eh andere discipline dus en niet naar de filosofie omdat die filosofie toch Ja Te behoudend en mannelijk is dus ehm ja dus wat dat betreft moeten we ons wel zorgen maken denk ik en proberen juist om die traditie te verijken want anders dan eh laten we het over aan die ik zie een vraag uit de zaal ja moet je daar juist zorgen overmaken want als je eh het over filosofie en de toepassbaarheid ervan Dan brengen we het misschien ook weg uit het universiteren brengen we het misschien ook wel naar jongeren leeftijd want ik heb een Het was een uitzending hier in Nederland over Frankrijk waar met 5-jarige ongeveer geveerd werd bijvoorbeeld af het onderwerp vrijheid en daar werd het dus ehm heel goed bespre- besproken besprekenbaar gemaakt ehm want er was bijvoorbeeld een kindje waar vader van in de gevangenis zat en een ander kind hadden het over een heel als de ander aspect van vrijheid Maar ze konden het heel goed aan om daar al het gesprek over te voeren en ik zou juist ehm de filosofie veel ehm verder omlaag willen brengen dus in het onderwijs dus vroeger eh veel meer eh van de wereld willen laten zijn in plaats van dat het een elitaire wijsbegeerd vermaakt Waar denk ik die grijze mannen in gezeten hebben dus dat zou mijn voorkeur hebben Ik denk ja maar ik vraag me af of dat ehm daar ben ik er wel mee eens Maar ook in de publieksinanciers staan vrouwen niet echt vooraan Weet je wat ik denk waar het mee te maken heeft Ik denk dat je als als je filosofie gaat studeren en je maakt aan je beroep van en je wil of aan de universiteit of daar buiten als filosoof aan de gang dan moet je eigenlijk best wel dat moet je je maar kunnen permitteren moet je best wel sterk in je schoenen staan sterk in de zin van eh dan moet je een beetje zelfvertrouwen voor hebben want dat is niet een hè dus ik denk dat ehm dat mannen vanzelfspreken dat denken nou dan komt wel goed Ik kom wel aan een baan Ik kom wel aan het werken mensen komen wel naar mijn luisteren Ik denk als je enige maten dat zelfvertrouwen om Beert dat je dan eerder afzwaaid na een andere richting en eh ik ben er wel mee eens om zoveel mogelijk toegankelijk te maken de ben ik heel erg voor maar het valt mij op dat in de publiekfilosofie ook de meeste boeken toch van mannen zijn dus dat ik vraag me steeds af waar dat mee te maken heeft en ik denk dus dat je eigenlijk Ja een beetje gepriviliseerd moet zijn om eh omdat de durven en dat ben ik inmiddels al lang dus ik Ik zal mezelf daar niet over beklagen maar ik denk dat dat wel meespeelt maar ja maar ik zou dat toch ook wel tegen in willen brengen één van de jongste zomergasten Ooit was uh Simone van Saarloos ook op geluid als filosoof kijk filosoof is trouwens geen beschermde titel hè Dus iedereen mag zich filosoof noemen Je hoeft het ook niet per se te hebben gescheurd maar bijvoorbeeld toen ik eh filosofie studeren sowieso in in groot-brittannië gaan er veel minder mensen door soms met de studie die ze hebben eh gekozen en ik zat een keer met een met een vriend van mij die ook filosoficeren te praten van Wat ga jij straks doen als we afgestuurd zijn en hij zegt van ja ik word postbode Ja en ik zei zo hè Maar Daniel Je bent toch ook bezig met filosofie ben je niet wil je daar niet in verder hij is Nee ik heb juist door die filosofie heel goed leren nadenken of wat ik leuk vind en belangrijk vind in het leven en ik hou van Golf en ik hou van contact maken dus ik word gewoon postbode Ik bezorg de post en daarna ga ik naar de golfbaan weet je prima En als ik kijk nou ik kijk dus naar jullie eh je ziet ook Joke Hermsen stine Jensen zijn ook best wel bekende vrouwelijke filosofen die ook echt wel hun mond opentrekken ook proberen de filosofie praktisch in toegankelijk te maken eh stine mag ik je wat vragen ook voor Kinderen eh er zijn ook boeken zoals eh Ik Zag Twee Beren filosoferen volgens mij ook door twee dames eh geschreven dus hangt er ook wel vanaf waar ledje op kijk Tuurlijk adverbrug had dan het filosofisch quintet met volgens mij cleric polack toen dacht ik wel is cleric Polak dan opeens een filosoof maar nota benen wat ik net zei het is geen bescherm de titel dus hè waarom ook niet maar die deed dat toen samen met haar in het begin dus ja ik heb me eigenlijk nooit zo gerend gevuld en ik ben niet verbonden aan het universiteit Ik ben zoals ik altijd zelfstandiger zonder pensioen Dus ik eh kijk wel waar uitgenodigd en hè eh dan probeer ik op die manier aanzetten te geven Ik heb hier nog een vraag het zaal Ja dat geldt eigenlijk over de vraag van Waarom zijn die vrouwelijke filosoofen dan nu misschien nog steeds minder zichtbaar en eh ik denk dat dat ook misschien te maken heeft met het feit dat als je als vrouw in filosofie eh wat eh eh te beden brengt dat dat vaak dan eh weg wordt gezet als Oh dat is feministische filosofie en dat is dus minder belangrijk en dat hoort niet bij de de de het het de basis van datgene wat we aan iedereen Moeten doorgeven dus is daar niet misschien ook eh voor eh vrouwen iets belangrijks weg te weggelegd maar eigenlijk vooral voor de mannen in de filosofie dat ze gewoon eens leren luisteren naar die vrouwen in de files Ja ik wil over dat feminisme wel wat zeggen want ik denk als je kijkt naar de geschiedenis van de van de files vier zijn bijna zijn heel veel vrouwen eh zijn feministisch of protofeministisch wordt het dan genoemd hè als ze voor de voor de 19e eeuw eh eh feministisch eh gedachten naar voorbrengen en eh waar maar waar heeft dat mee te maken met het feit dat vrouwen bijvoorbeeld niet naar school mochten en dus ik denk altijd feministisch ook niet iets wat je van geboorte bent maar dat is iets wat je wordt in de samenleving die waar jij niet de kansen krijgt om je te ontwikkelen dus eh Dus dat feminisme is eh gewoon noodzakelijk denk ik om eh veranderingen teweeg te brengen Ja dat klopt met een gelijke tijd is dat ook weer een reden om vrouwen weg te zetten dus om weer iets naar het hoeven te lui- het hoeven te luisteren daarna in dat vind ik ook dat herken ik ook wel in mijn eigen geschiedenis hè Toen ik eh met eh feministen filosoof eh aan de slag ging voor mijn proefschrift toen kreeg ik ook van collega filosofen te horen dat eh dat ik met een sociaal probleem bezig was dus geen met vieze problemen aan sociaal probleem Ja en dat moest eh die ongelijkheid moest worden opgelost en dan dan was het ook eh filosofische niks meer te zeggen over die Ongelijke tijd dus Ja dus dat klopt wel Dat is ook zo dus het wordt ook inderdaad makkelijk opzij gezet Ja maar toch tegenwoordig in de ethiek en zo wordt ja wordt is het denken van vrouwen gewoon niet meer weg te denken dus eh er zijn eh ja toch echt wel grote gebieden in de filosofie waar eh vrouwen zulke substantiële gedacht hebben ontwikkeld dat ze ehm ja dat dat niet meer weggezet worden als feministisch en eh dat is echt niet eh ontkennen meer zijn ja Ja nou ook leraren wel Maar ja er gebeurt wel iets hoor dus We worden toch wel veel jonge vrouwen aangenomen tegenwoordig en het is de vraag inderdaad of die uiteindelijk ook hoog leraar worden Dat ben ik met u eens eh maar ehm ja ik blijf optimistisch We hebben nog tijd voor één laatste vraag daar achterin het gaat hard gelukkig is de bar straks nog gewoon open Nou kijk het naar de hele dag ze filosofie wat is dan het verschil tussen de mannen en de vrouwen nog bestaat dat of ontkennen we dat volledig Nou ik moet zeggen als ik nu bezig ben met hele daagse academische video's lezen van artikelen over mijn onderwerp dan weet ik vaak niet eens of het er een man of een vrouw geschreven heel eerlijk gezegd Maar misschien ben ik dan Ja ik denk eigenlijk dat ik dat het een heel veel dus bij eh sociaal politiek vuurwerk dan met namen mee bezig ben daar zitten zoveel vrouwen Tensen dat is dat valt niet meer op of dat nou een man of een vrouw Ze wist het ook Ik weet het ook vaak gewoon echt niet omdat ik alleen maar achternames zie maar is het heel mijn lief Annemie Ja ik denk wel als je bijvoorbeeld geef een vak eh inleiding in de hedendaagse filosofie en eerstejaarsstudenten en daar zitten wel voornamelijk mannen in dus ehm eh die die Canon is nog steeds wel echt wit en westers en dan moet je gewoon moeite voor doen om om te zorgen dat eh dat je ook eh vrouwen daarin voegt en eh ook niet westers eh stemmen dus ehm ja ik denk wel dat dat toch ook in de heledaagse filosofie ook al zijn er veel meer eh vrouwelijke filosofen nu omdat eh vrouwen natuurlijk ook toegang hebben tot het onderwijs ehm ja dat toch nog wel overweging te mannelijk is ja ja maar het is Ik vind het wel interessante vraag want er is ook een soort Paradox en ook eigenlijk als je nu kijkt en we zijn dan ook vier vrouwen nu op het podium en eh er was ooit een keer was al een paar jaar geleden terwijl de Simone van saus er nog iemand anders waren uiterlijk weer Buitenhof om te komen praten over thema eh en cargement in de politiek van jongeren maar toen bleken er dus uiteindelijk vier vrouw aan tafel te zitten bij Buitenhof en toen werd dus de redactie ingesteld om een aantal van die vrouwen te annuleren want anders zou het teveel een vrouwen onderwerp worden maar ik ik geef bijvoorbeeld ook studiedagen vrouwelijke filosoof en één van de vragen die dan altijd opkomt is er zoiets als vrouwelijk denken en ik denk dat wat ehm aan de mail zei je hebt gesitueerdheid hè dus bijvoorbeeld het feit dat ik eh menstruer maakt voor mij een andere ervaring dan voor mannen die dat niet hebben maar wat bijvoorbeeld een heel onderbelicht thema is heb ik laatst gehoord in mannelijke ontwikkeling is eh de eerste keer dat ze natte droom hebben dat lijkt dan ook een soort puberteit in te luiden wordt ook niet heel vaak overgepraat dat lijkt mij dan weer typisch wat meer iets wat mannen zouden kunnen vertellen wat daar heb ik weer geen weet van dus een diesel blijft op bestaan maar zeker ook als je dat boek over vrouwelijke filosoof gaat lezen en je kijken bijvoorbeeld naar een iron rand zien heel andere manier van denken dan Simone bevaar en dan Hanna Arend en Hanna Arend was zelf trouwens ook geen feminist Dat is een heel mooi interview het zuur persoon wil ik toch even noemen en de openingsvragen is dan mijn best mevrouw Arend U bent toch bezig in een beroep dat lange tijd een mannelijk beroep lijkt te zijn de filosofie en dan zegt ze nou het is natuurlijk ook voorstelbaar dat er ooit een dag zou komen dat ook vrouwen filosoof zullen zijn dus zij beschouwen zichzelf wel niet eens als filosoof en ze zei ook in dat interview nog zeker interessant als je met merckel en alles in het gedachten gewoon bezig bent dat zij het eigenlijk niet passend vond wanneer een vrouw bevelen zou geven dus dat is toch Hanna Arend weet je En ja is dat dan vrouwelijk denken is dat niet feministisch denken Nou ik denk niet echt feministisch maar het is gewoon Hoe zeiden wereld zag zij heeft zich daar zelf denk ik niet zo aan gestoord ze heeft gewoon gedaan wat ze wilde doen hè zoals net al in de zaal werd gezegd Ze is naar Jerusalem naar ehm ja naar ehm proces van eigenwal gaan kijken ze heeft gewoon de spullen gepakt Ze heeft heel veel activiteit ondernomen eh toen ze eigenlijk werd verjaagd uit Duitsland en ja en heel zelf redzame vrouw zonder het feministisch te maken dus dat is ook nog wel interessant wat dat betreft denken heel kritisch op de fiets dus zij was zij noemde zich een politiek denken Star eh en niet een filosoof omdat ze kritisch was of de filosoos dat is dus het is niet zo dat ze zich zoals de beauvoir bijvoorbeeld die eh die eh noemen zichzelf een schrijfster en geen filosofen omdat zij geen filosofisch systeem heeft eh gecreëerd eh zoals de grote eh kant en hegel bijvoorbeeld ehm maar bij bij Arend Is het wel een Wauw want die was gewoon eh had moeite met de filosoftstraditie omdat die te weinig eh zich richten op het politiek en op het handelen dus ja dat Ja dus die kritische verhouding blijkt me wel een heel eh ja som vrouwen willen daar ook gewoon niet bij horen snap maar jullie hoeven mij niet hoef ik jullie ook niet dat is ook nog een positie natuurlijk die je kan verkiezen maar inmiddels conclusie van deze avond is denk ik wel de vrouwen zijn niet meer weg te denken we moeten kijken naar ieders achtergrond en we moeten met elkaar ingesprek blijven dus eh daar wil ik graag mee afsluiten Dank jullie wel en dan weer sprekers dank aan de techniek en Theater de Veste en dank jullie aan de publiek We zijn nog lang niet uitgepraat maar het is helaas tijd dat ik al zei de bar is open blijft nog lekker hangen en anders zou ik zeggen Vul die Wikipedia pagina's gaan met elkaar in gesprek en eh laat die vrouwen horen we zijn hier klaar voor vanavond maar studium-generalen is terug hier op 14 november dan gaan we het hebben over de nat en in de tussentijd hebben we ook nog op andere plekken in Delft te vinden namelijk 6 oktober hebben we een Serious game about Sexual Violence against woman Dus als we in het vrouwenonderdrukking thema wil blijven 10 oktober Masterclass in de colonio history of the Americas en 13 oktober hebben we het hebben over Artificial Intelligence Wat gaat er in en wat komt er eigenlijk uit eh Dank jullie wel allemaal en ik zie jullie graag eh in de foyer [Applaus]