Merhaba değerli hocam hücre bölünmeleri Eşeysiz ve eşeyli üreme konusuna seninle beraber giriş yapıyoruz bu dersimde seninle beraber bölünme ile ilgili kavramlardan bahsedeceğim hemen arkasından mitoz bölünme ardından bölünme ile ilgili kontrol noktaları mayoz bölünme eşey süreme eşey üreme deyip yolumuza devam edeceğiz değerli hocam derse başlamadan önce kanalıma abone değilsen abone olursan ve videomu beğenirsen çok mutlu olurum Dün Kontrol ettin abone olmayıp izlemeden kaçanlar % 70 Allah sizi dul etmesin değerli hocam hazırsak dersimize başl başlayalım şimdi ilk olarak hücre bölünmelerine Şu soruyu soralım hücremiz neden bölünüyor değerli hocam üç tane bizim kavramım var nedir bunlar dersek bir yüzey bölü hacim oranı küçülürse ya da bazen Derler ki azalırsa ya da Derlerse ki bozulursa bizim hücremiz ne yapmak ister bölünmek ister ne alaka hocam dersen söyleyeyim Bizim hücremiz burada görmüş olduğun küçük olan hücremiz büyürken değerli hocam yüzeyi kareyle hacmi küple artar Bu ne demektir dersek su balonunu aklına getirebilirsin su balonunu musluğa taktığın zaman doldurduğun zaman bir yerden sonra içerideki hacim küp küp arttığı için o balonun etrafını saracak yani suyu saracak yüzey yetmediği için balonumu patlıyor bizim hücremizde değerli hocam büyüdüğü zaman hacmi küp küp arttığı için yüzey bölü hacim oranı bozuluyor ve en iyisi ne yapayım ben diyor bölünmek istiyor değerli hocam ikinci ifademiz nedir dersek hemen söyleyelim çekirdek hücre yönetmekte zorlanırsa değerli hocam yani yetersiz kalırsa küçük bir hücre yönetmekle büyük bir hücre yönetmek birbirinden farklıdır hücremiz bölünmek ister üçüncüsü madde alışverişi zorlaşır İsa Yani bir kişiye yemek yapmakla 100 kişiyi beslemek onlar yemek pişirmek aynı şey değil yani bizim hücrelerimizin besinleri alması ve atıkları atması biraz uzun sürüyorsa hücremiz en iyisi ben ne yapayım diyor bölüne diyor tekrar edelim yüzey bölü hacim oranı küçülürse hücreyi çekirdek hücre yönetmekte zorlanırsa ve madde alışverişi zorlaşır İsa hücremiz bölünmek istiyor değerli hocam Peki her hücre bölünür mü diye sana sorsam diyorsun ki her hücre Bölünmez kim Bölünmez olgun alyu var değerli hocam Bizim kanımızda oksijen ve karbondioksit Taşıyan hücrelerimiz kırmızı kan hücrelerimiz bölünmüyor hocam sinir hücreleri ne yapmazlar bölünmezler kardeşlerin kafasına vurma aptal olur ifadesi buradan değerli hocam hakkında tutmanı istiyorum başka hocam çizgili kaslarımız ve gözlerimizdeki retina hücrelerimiz Bunlar bölünmüyor olmış değerli hocam her hücre ne yapmazmış Bölünmez mii Peki hocam Bizim hücrelerimiz bölünmeden evvel bir hazırlık evresi geçirir biz bu hazırlık evresine verdiğimiz isim nedir dersek söyleyelim İnterfaz ismini veriyoruz kelime anlamı olarak ara evre anlamına geliyor değerli hocam Peki İnterfaz dediğimiz Evrem hazırlık Evrem hücremiz bölünmeye hazırlık yaptıktan sonra bir de bölünme evresi olan kim mitotik evreyi geçiriyor ve neyi tamamlamış oluyor dersek hücre döngüsünü tamamlamış oluyor önemli bir bilgidir mitotik evreye İnterfaz dediğimiz hazırlık evresi dahil midir diye sana soracaklar diyeceksin ki hayır hocam bu evre mitotik evreye İnterfaz evresi dahil değildir İnterfaz hazırlık evresidir Ne demek istiyorsun değerli hocam dersen Aha da sana burada göstermek istiyorum bizim hücrelerimizin bölünme öncesinde yaşamış olduğu geçirmiş olduğu evreye Biz İnterfaz ismini veriyoruz İnterfaz üç basamaktan meydana geliyor G1 s ve G2 olmak üzere üç aşamadan meydana geliyor bu evre tamamlandıktan sonra hücremiz Biz ne yapıyor mitotik evreye yani bölünme evresine geçiyor hemen seninle beraber grafiğe beraber bakalım benim burada bir tane küçük hücrem var bu küçük hücre ne yapmış yeni bölünmüş kendi halinde takılıyor G1 evresine başladığı zaman interfazın G1 evresinde bizim hücremiz aklında kalması gereken en değerli şey nedir dersek hücremiz kısaca büyür hocam hücrenin hacmi artar yani şu görmüş olduğun küçük olan hücre G1 evresinin sonuna gelmiş olduğu zaman daha böyle iri bir hücre haline gelir Peki bu olay gerçekleşirken metabolik olaylar devam eder mi hücremiz proteins sentezler mi solunum yapar mı yapar hocam metabolik işlerini gerçekleştirir küçük olan bir çocuğun büyümesi gibi de düşünebilirsin hücre burada organel sayısını arttırır G1 evresini tamamlar hocam gelişim bir evresi diye de kafanda tutabilirsin Peki G1 evresi bittikten sonra bizim hücremiz DNA eşlemesi evresi anlamına gelen s evresine geçer s evresinde ne olur diye sorarsak DNA kendisini kopyalar biz bu olaya verdiğimiz isim replikasyon Replika kopya demek replikasyon kopyalama gibi bir anlama geliyor benim Hücremde bir tane DNA varken yavru hücreyi de paylaştırabilir içerisinde bulunan DNA miktarını ne yapmış oluyor iki katına çıkartmış oluyor hücremiz içerisindeki DNA miktarı arttığı için şu şekilde çekirdeği Biraz daha büyük yaptım değerli hocam bu olayda s evresinde hücre bölünmeye ne yapmıştır karar vermiştir artık ben bölüneceği kendince karar vermiş değerli hocam bu olayda DNA işlenmesi gerçekleştiği için DNA'nın yapı taşı olan kimdi hocam nükleotitler adenin guanin sitozin timin gibi serbest nükleotitler hücrede kullanılırlar bunların miktarı ne olur azalır sana derse ki s evresinde deoksiribonükleotit miktarı ne olur derse cevap vereceksin azalır diyeceksin değerli hocam Peki hücremiz s evresinde geçirdi dna'yı da eşlediği evreye geçiyor dersek G2 evresine geçiyor G2 evresinde bölünmeyle ilgili son kontroller son hazırlıklar yapılır bölünmeyle ilgili enzimler üretilir ve ATP sentezi gerçekleştirilir hücre artık neye hazır bölünmeye hazır e İnterfaz dediğimiz Evrem kaç basamakta meydana geliyormuş derlerse söyler misin 3 G1 s G2 hangisinde hücrenin hacmi artar G2 mi Ne diyorsun Hayır hocam G1 evresinde hücre hücremiz hacmi artar büyür hangisinde DNA replikasyonu gerçekleşir hücredeki serbest deoksiribonükleotit miktarı azalır derse ne cevap veriyorsun sentez evresi s evresi hangisinde bölünmeyle ilgili son kontroller yapılır derse cevabın hocam G2 evresinde son kontroller yapılır ve hücremiz bölünmeye hazır değerli hocam Peki interfazdaki Şti bazı hücrelerin bölünmediğini de bahsettik seninle beraber kimdi Bunlar olgun al Yuvarlar sinir hücreleri çizgili Kas hücreleri stina hücreleri Bunlar bölünmeden bahsettik Bunlar hocam hayatlarını nerede geçiriyorlar di diye sorarsak söyleyelim Bunlar hayatlarını G1 evresine geçiriyorlar bölünmedeki için değerli hocam G1 evresinin sonuna geliyorlar DNA eşlem miyor bu evreye bu canlıların bu hücrelerin bulunmuş olduğu evreye ne isim veriyoruz dersek g0 evresi ismini veriyoruz yani ne demek dersek bir sinir hücresi küçüktü büyüyor büyüdükten sonra G1 evresinin sonuna geliyor değerli hocam biz bu evreye bölünmeyen hücreler için ne diyormuş g0 evresi ismini veriyoruz olgun alyuvar için de aynı şey geçerli çizgili kaslar ve retina için de aynı şey geçerli Onlar nerede geçiriyorlar mış hayatlarını Söyle bakayım bana g0 evresinde geçiriyorlar mış çok güzel Şimdi hücrelerimizin neden bölündüğünü bölünmeye sebep olan şeyler nelerdir bunları öğrendik seninle beraber hazırlık evresinden interfazdaki ne olduğundan bahsettik şimdi seninle birlikte hücreleri kromozom yapısına göre ayırmak istiyorum değerli hocam eğer Bir hücrede tek takım kromozom varsa Mono bir demek ploit takım gibi düşünebilirsin monoploid tek takım ya da haploit olarak da ifade ediliyor biz bu hücrelere kaç n kromozomu diye sordukları zaman cevabın ne olması lazım n kromozomlu Eğer bu kromozom takımından bir çift varsa iki tane taşıyorsan D2 demek değerli hocam Mono D3 diye ben sana karbonhidratlarda öğretmişti hatırladığını tahmin ediyorum Latince sayıları biz bu hücrelere ne ad veriyoruz dersek diploid hücre ismini veriyoruz hocam Önce haploidi sonra da diploit hücreyi anlatacağım sana hocam monoploit ya da haploit hücre ne demektir Bunlar değerli hocam n kromozomludur Bunlar tek takım kromozom içeriyor yani ya anneden gelen ya da babadan gelen özellikleri taşıyorlar genelde kimdir hocam diye sana sorarlarsa şu olmalı cevabın Hocam biz bu hücrelere deyince kimdir diye sordukları zaman gamet gelsin aklına gamet ne hocam diye sorarsak Bunlar sper gibi yumurta gibi eşey hücresi üreme hücresi adını verdiğimiz hücrelerimiz gametler dirir Bunlar hocam en kromozom taşırlar tek takım kromozom taşırlar bir tek anneden ya da babadan gelen özellikleri taşırlar Hocam bu en kromozomlu hücreler Homolog kromozom algen çifti taşımazlar ne demek hocam algen çifti ne demek omol kromozom diploid de bundan bahsedeceğim dersin ilerleyen kısımlarında bu kısımlardan bahsedeceğim şu an bil Benim istediğim şey bir hücre n kromozomludur diyorsa aklına ne gelsin bunlar değerli hocam sperm gibi yumurta gibi Genelde Üreme hücreleri olabilir diye aklına gelsin bunlarda tek takım kromozom bulunuyor Aferin Hocam bir de kim var diye sorarsak diploid var diploid gelmeden evvel en kromozomlu hücreler nasıl oluşabilir nelerdir diye sana sorarlarsa aklıma şu örnekler gelsin mesela hocam insandan yorum yapmanı istiyorum insanlar üreme hücresi üretiyorlar üreme hücresi kimdir diye sana sordum gamet demiştik insanlarda erkeklerde üreme hücresine sperm ismini veriyor diyoruz sperm kaç n kromozomlu bakmanı istiyorum incelemeni İstiyorum n kromozomlu Peki İnsanın kendisi vücut kromozomları kaç n kromozomludur 2 n kromozom bir Anneden bir de babadan aldığı için hocam insanlarda sperm üretimi hangi bölünmeyle gerçekleşir diye sordukları zaman cevabın diyorsun ki hocam mayoz bölünmeyle oluyor 2 n'den ene kromozom sayısı düşüyor yani gametleri n kromozomlu hücreleri Biz mayoz bölünmeyle oluşturabiliyor muyuz oluşturabiliyor Bu birincisiyim ikinciye bak hocam partenogenez kısmında sana bahsedeceğim tekrardan bu bilgiyi hatırlatacağım hocam erkek Arılar var arılarda erkek Arılar bal arılarına baktığın zaman kaç n kromozomlu olduklarını görüyorsun n kromozomlu Peki erkek Arının sperminin kaç en kromozomlu olduğunu görüyorsun O da n kromozomlu şimdi sana soru soracağım burada görmüş olduğun n kromozomlu Erkek arı spermini oluştururken mitoz mu yoksa mayoz mu yapar diye sorarlarsa cevabın hocam mitoz bölünme yapar mitoz bölünmede kromozom sayısı değişmez Mayoz bölünmede kromozom sayısı yarıya iner değerli hocam Yani şunu bilmeni istiyorum bizim üreme hücresi adını verdiğimiz sperm ya da yumurta gibi hücrelerimiz hangi bölünmelerle oluşabilir miş diye sorarsa cevabın mitoz bölünmeyle de mayoz bölünmeyle de ne yapabilirler oluşabilir diye aklında tutuyorsun Sevgili Hocam Erkek arı spermini mitozla dişi gametofit bahsedeceğim hocam kar yosunları ve Eral tunda sana bunlardan bahsedeceğim basitçe bunlara yumurtalarını ve spermlerini neyle yapıyorlar Bak bakayım yine mitoz bölünmeyle yapıyorlar Yani özetle sana şunu söylemek istiyorum bizim en kromozomlu hücrelerimiz mitoz da ya da mayozda oluşturulabiliyor güzel şimdi diploit Heden bahsedelim Diplo üce demek bir tanesini an n neden bir tanesinde babadan gelen kromozomları Taşıyan hücrelere bizim verdiğimiz isim diploit hücredir anneden ve babadan gelen kromozomlar birbirinin homoloğu homo eş demektir benzeridir değerli hocam diploit ücel Erde bir tane Anneden bir tane de babadan kromozom bulunduğu için diploit ismini veriyorlar kim gibi diye sana soracaklar yani diploit hücre dedikleri zaman aklına ne gelmelidir hocam dersek cevabım vücut hücrelerimiz sana bazen vücut hücresi der sorda bazen de öyle demez sana der ki somatik hüc derler L Soma ne demek somatik ne demek diye mahvolma hocam hemen sana söylüyorum soman kelime anlamı vücut demektir vücut hücresi anlamına geliyor yani karaciğer gibi mide gibi dil epiteli gibi gözdeki hücreler gibi yani vücudundaki hücrelerimiz kaç n kromozomludur söyler misin 2n kromozomludur ya da sana şunu soracaklar Sevgili Hocam üreme hücresi değil üreme hücrelerini oluşturan üreme ana hücreleri eşey ana hücreleri üreme ana hücreleri kaç en kromozom buur diye % 10000 sana soracaklar Ben de soracağım değerli hocam kaç n kromozomlu Bunlar 2n kromozomlu yapıya sahipler arılarda Daha sonra tekrardan b bahsedeceğim Şimdilik bilmeni Senden rica ediyorum kraliçe Arılar kaç n kromozomlular 2n kromozomlular onlar kovanın geleceğini Sağdık varı için değerli hocam önemliler başka işçi arılarımız var onlar kaçn kromozomlu onlar da 2n kromozomlu Bir de hocam kar yosunları ve Erat otlarında spor oluşturan bitki anlamına gelen spor spor fit bitki sporofit spor oluşturan bitki demektir Bu da kaç n kromozomludur 2n kromozomlu bunların 2n olduğunu bilmeni istiyorum biri sana sorarsa diploid ne demek Ken kromozomu demek bir Anneden bir babadan gelen kromozomları Taşıyan Lara Biz diploid ismini veriyoruz en meşhur örnekler kim hocam sen bana söyle vücut hücresi yani Karaciğer hücresi dersem bil ki diploid mide hücresi dersem diploid deri hücresi dersem diploid kulak hücresi diploid Bunlar vücut hücresi oldukları için somatik hücre olarak da adlandırılıyor hocam Peki ya da sana derse ki üreme ana hücresi derse ne cevap veriyor musun Söyler misin Hocam onlar da diploit kromozomlu yapıya sahipler sorularda göreceğin için kraliçe ve hç arı ve spii de yazdım onlar da kaçn kromozomlu ymu onlar 2n kromo Erkek arı biraz evvel öğrenmiştik kaçtı n kromozom Hadi buradaki boşlukları seninle beraber yapalım değerli hocam ister Durdur kendin dene ister benimle beraber yap hocam diyor ki sperm ana hücresi Bak burada dikkat etmen nokta ne diyor ana hücresi yani spermi oluşturacak olan hücre kaç an kromozomlu olması lazım dersek bu hücremiz 2n kromozom buur mayoz bölünmeyle kromozom sayısı yarıya düşecek Sonra anlatacağım şimdi istemiyorum sperm kaçan kromozom diyorsun ki hocam sperm gamet O zaman ne olmasını bekliyoruz n kromozom yumurta n kromozom yumurta hücresi mi yumurta ana hücresi mi Sen bana da ne diyorsun hocam ana hücresi diyor o zaman 2n kromozom yazdım Zigot ne demek Bunu anlatmadım ama duyduğunu biliyorum sple yumurtanın birleşmesine oluşmuş olan hücreye Biz Zigot diyoruz döllenmiş yumurta diyoruz kaç en kromozomla hocam dersek diyorsun ki 2n kromozom böbrek hücresi böbrek bahsetmedim ama böbrek neren benim vücudum o zaman kaç n kromozomlu olmasını bekliyorsun 2n kromozom kraliçe arı n mi 2n mi sen bana söyle ne diyorsun 2n kromozom Erkek arı için n miydi 2n miydi n kromozomu dedik buraya kadar tamam diye tahmin ediyorum şimdi n ve 2n kromozom hücre ne demek bunu öğrendik şimdi sana bölünme ile ilgili kavramlardan bahsedeceğim sana kromatin iplikten sana değerli hocam kromozomdan kardeş kromatit bahsedeceğim ve yolumuza devam edeceğiz şimdi Ök haret hücrelerde ne var değerli hocam çekirdek var bu çekirdeğin içerisinde DNA molekülü var hücre bölüneceği zaman bu DNA molekülü kısalıp kalınlaşarak kromozom adını verdiğimiz yapıları oluşturuyorlar sana Bunların ne olduklarını tane tane göstereceğim önce DNA zincirinden bahsetmek istiyorum DNA zinciri diyorsun ki adenin guanin sitozin timin nükleotitler inden meydana geliyor adeninle timin arasında ikili guanin sitozin arasında kaçlı bağ var diye soruyorum üçlü bağ olduğunu biliyorsun hocam Bizim DNA zincirimizde proteinlere sarıldığı zaman değerli hocam verdiğimiz isim nedir diye sorarsak kromatin iplik ismini veriyoruz Tekrar Et bakayım kromatin iplik kimle kimin birleşmesiyle oluşuyormuş DNA'ya Sen Histon proteinini sararsan değerli hocam Ne oluşturuyorsun kromatin iplik bu kromatin iplik de değerli hocam daha da kısalıp Katlanıyor daha da kısalıp Katlanıyor Neyi oluşturuyor diye sorarsak bizim verdiğimiz isim değerli hocam kromozom adını verdiğimiz yapıları oluşturuyor çok güzel Şimdi bunların değerli hocam ne olduklarını sana tane tane göstermek istiyorum kromatin iplik nedir hücremiz bölünmüyor Ken yani hücre Dinlenme halindeyken değerli hocam hücre yatıyor Ken evde misafir falan gelmiyorsa neyle oturuyorsun pijamayla Oturuyorsun bizim DNA molekülü de çekirdek içerisinde serbest halde uzun halinde ne yapıyor değerli hocam takılıyor protein sentezi için şifre verebiliyor DNA molekülü rahat gevşek bir vaziyette duruyor buna ne ad veriyormuş kromatin iplik ismini veriyoruz kromatin iplikte kim var demiştin Histon proteinleri artı dna'dan olduğunu biliyorsun hocam protein sentezi için şifre verebilir mi verebilir yani çekirdeğin içerisine baktığın zaman içerisini böyle çarşam pazarı gibi görüyorsan içeride bir sürü böyle kıvrım kıvrım dna'yı görüyorsan bir Ki değerli hocam DNA molekülü kromatin iplik halinde bulunuyor demek çok güzel Peki hocam benim hücrem bölüneceği zaman bu uzun olan DNA molekülü ne yapmam lazım kısalıp kalınlaştırıp bir paketleme olayına sokmam lazım paketlem lazım DNA molekülünün kromatin ipliğin kısalıp kanın aşarak oluşturduğu yapıya verdiğimiz isim nedir hocam diye sorarsak biz bu yapıya verdiğimiz isim kromozom şu görmüş olduğum uçak pervanesine benzeyen yapıya kromozom ismini veriyoruz güzel Bunu da öğrendin hocam Şimdi bir de kardeş kromatit mevzusundan bahsetmek istiyorum benim hocam DNA molekülü DNA molekülü müz interfazın s evresinde ne yapmıştı kendisini eşlem mişti birazdan profaz metafaz anfaz telofaz diyeceğim ama daha basit anlayasın diye göstermek istiyorum Benim kromozom adını Verdiğim bu katlanmış olan paketlenmiş olan DNA molekülü interfazın cevresinde DNA molekülü ne yapmıştı kendisini eşlem mişti eşlediği zaman kısalıp kalınlaştığı zaman şu şekilde x harfine benzeyen bir görüntü oluşturuyordu değerli hocam bu gördüğün x harfindeki şu görmüş olduğun parçayla karşıda görmüş olduğun parça birbirinin kopyası aynısı buna değerli hocam verdikleri isim isim kardeş kromatit ingilizcesinde sister kromatit ismini veriyorlar Kız Kardeşler diyorlar Peki hocam burada görmüş olduğun şu X nedir diye sana soracaklar cevabım bu Bir kromozomdaki kaç kromatitli bir kromozomdan sordukları zaman diyorsun ki hocam bu görmüş olduğun kromozom iki tane kromatit taşıyor diyorsun çok güzel kardeş kromatit dediğimiz kısım nedir diye sorarsak eşlenmiş olan kromozomda Aki bu parçalara ne ad veriyormuş musun kardeş kromatit ismini veriyormuş musun peki kardeş kromatitler Ne zaman oluşurlar her zaman böyle takılıyorlar mı dersek Hayır hocam hücre bölüneceği zaman kardeş kromatit adını verdiğimiz yapılar meydana geliyorlar hocam Peki bunu söyledikten sonra şununla beraber seni basitten karmaşaya doğru küçükten büyüye doğru bu molekülleri bir sıralayalım ne gördük ilk başta DNA molekülü var Ben bunları Histon proteine sardığım zaman kromatin iplik oluşuyor kromatin iplik kısalıp kalınlaştığı zaman oluşturduğumuz şu uçak pervanesine benzeyen yapıya verdiğim isim kromozom Şimdi soruyorum burada kaç tane kromozom var diye sana soruyorum diyorsun ki hocam bir tane kromozom var başka bir şey görmedim Peki bu DNA molekülü kendini eşli doğru mudur hücre bölünmesi sırasında bu eşledikten sonra kısalıp kalınlaşıyor var Bu da Bir kromozom mu diye sana soruyorum diyorsun ki Evet o da bir kromozom güzel Peki hocam kaç kromatitli Bir kromozom diye sana değerli hocam soruyorum diyorsun ki hocam bu gördüğün parçalar birbirinin kardeşi kardeş kromatitleri iki tane kromatid sahip bir kromozom olarak adlandırıyoruz süper şimdi sana bir olaydan bahsedeceğim hücre bölünmesinde anafaz adını verdiğimiz bir evre var kromozomlar kardeş kromatitler birbirinden ne yapıyorlar ayrılıyorlar ayrılma evresi anlatacağım ileride Şimdilik Sadece bunu bil anafaz evresinde bu görmüş olduğun Kardeşler birbirinden ayrılacak ortalarından ayrıldıktan sonra sana şunu soracaklar burada kaç tane kromozom vardır diye sana soracaklar diyeceksin ki hocam burada bir iki tane kromozom var diyeceksin yani beraberken kardeş kromatit halindeyken tek sayılıyor lardı ayrıldıkları zaman artık her biri 1 sayılacak totalde kaç kromozomumuz olacak iki tane kromozomumuz kromozomumuz anlaş Anlaşıldı diye tahmin ediyorum değerli hocam oluşacak Süpersin Buranın da anlaşıldığını düşünüyorum şimdi sana diploid ve haploid kısımlarını öğrettik sonra bu n ve 2n mevzusunu şekildeki kromozomları göstererek öğretmek istiyorum hocam iyi bak burada bir kromozom var 1 burada bir kromozom daha var 2 O zaman diyorum ki iki tane kromozom var süper Peki n mi 2n mi Bunu neye bakarak karar vereceğim diye sorarsak buradaki kromozomların üzerinde bulunan genlere bakmanı istiyorum Ne görüyorsun büyük a karşısında ne görüyorsun küçü A bunlar birbirinin aleli aleli eşi gibi düşünebilirsin Yani aynı özelliği etkilediklerini söyleyebilirim ben sana kalıtım kısmında daha detaylı öğreneceksin hocam burada bu görmüş olduğun büyük A'nın karşısında küçük a var güzel aleli beraber bulunuyor B'nin karşısında kim var değerli hocam küçük b var o zaman Bunlar n midir 2n midir diye sana sordukları zaman diyorsun ki hocam bunlar 2n = iki kromozomlu bir hücrenin neyini gördük kromozomlarını bu şekilde gördük Peki soruyorum buradaki kromozom kromozomlar eşlenmiş mi eşlenmiş mi diye sana sorduğum zaman diyorsun ki hocam daha kendini ne yapmışlar eşlem dememiş halde vaziyette bulunuyorlar çok güzel Peki İnterfaz evresi gerçekleşti DNA kendini kopyaladı DNA eşlediği hocam kaç kromozom görüyorsun bana yine söyler misin hocam iki tane kromozom görüyorsun Peki kaç kromatit var diye sana sorarsam diyorsun ki 1 Bu bir kromatit Bu da bir kromatit 2 3 4 tane kromatit olduğunu görüyorsun değerli hocam Peki bölünecek hücredeki iki tane eşlenmiş ne var değerli hocam burada homolog kromozomları görüyoruz buranın anlaşıldığını tahmin ediyorum Bir de bunun dörtlü halini yapalım Hazır mısın Bak hocam 1 2 3 4 tane kromozom var O zaman ne diyorsun 4 yazıyorsun Peki n mi 2m mi Nasıl bakacaksın hemen bakıyorsun büyük a karşısında küçük a aa Bunlar birbirinin aleli Eşi o zaman bunlar bu şekilde büyüklü küçüklü aynı harflerden bahsediyorsak n mi 2n mi dersek bunun başına ne yazıyorsun 2n yazıyorsun 2n eş 4'ü yazdım güzel Peki bu görmüş olduğun kromozomlar eşlenmiş mi eşlenmiş mi diye sana soruyorum diyorsun ki eşlenmiş şu an daha kendilerini eşlem demişler ne zaman İnterfaz evresinde DNA kendini sde eşli eşledikten sonra kısılıp kalınlaştıktan sonra sana soruyorum cevap ver kaç tane kromozom var değerli hocam söyle bana Sevgili abim sevgili ablam diyorsun ki 4 kromozom var Kaç kromatit var diye sana sorarsam yine 4 mü diyeceksin 8 mi diyeceksin 8 neden hocam burada görmüş olduğun her kromozom kendini eşlem iş Bunu anladın mı hocam süpersin bunu öğrendikten sonra bir de lisini yapalım seninle beraber iyi bak kaç kromozom var diye sana soruyorum diyorsun ki hocam ik kromozom var 2 güzel Peki buradaki üzerideki genlere bakmanı istiyorum büyük a var Karşıda C var Bunlar birbirinin aleli değil o zaman değerli hocam buraya ne yazıyor n mi 2m mi diye sorarsam cevabın n = 2 yazıyoruz güzel Peki bunlar kendini ne yapmamışlar eşlem mişleri hücremiz dna'sını eşli çevresinde Burada yine kaç kromozom var diye sana dediğim zaman diyorsun ki Hocam yine iki kromozom var ama bunlar dört kromatitli yapıdı değerli hocam iki tane burada kromatit var İki tane de burada kromatit var Toplamda D tane kromatit kaç kromozom 2 kromozom Bak 1 2 tane kromozom var ne zaman Bunlar birbirinden ayrılır o zaman onlara tek tek kromozom diyeceğiz daha sonraki dersimizde daha detaylı öğreneceksin buraya kadar tamam değil mi hocam çok güzel Şimdi hocam Bak sana bir şey daha öğreteceğim buradaki görmüş olduğun x harfine benzeyen yapının ne olduğunu öğrendin söyle bana kromozom diyoruz çok güzel Peki bunlar şu gördüğün parçayla karşısındaki parça birbirin Neyi demiştim Sen bana söylemiştin kromatitleri kardeş kromatitleri olduğunu söylemiştik Hocam şimdi sana iki tane daha kavram öğretmek istiyorum şu gördüğün sarı renkli göstermiş olduğum yerde bir protein var hocam biz bu proteine verdiğimiz isim nedir hocam dersek söyleyelim Kinetokor de bakayım duyamadım Kinetokor Söyle bakayım duyamadım Kinetokor Süpersin nedir hocam Kinetokor yani kovboy filmlerinden aklında tutabilirsin kovboy filmlerinde elinde böyle kementle işte atı yakalamaya çalışan kovboy oluyor böyle yakalamak için HT deyip uzatıyorlar adamlar kromozomlar zıt kutuplara çekilebilmesi için bir yerden tutunması gerekiyor Bu kromozomların tutunmuş oldukları kromozomların çekilebilmesi için iyi piklerin bağlanmış oldukları proteinin ismi neymiş Söyle bakayım bana Kinetokor diyoruz kaç tane Kinetokor var dersek cevabın iki tane Kinetokor var gördüğün üzere Peki kromozomun ortası Aki halkasal bölgeye verdikleri isim nedir diye sorarsak buna da centromer ismini veriyoruz İngilizce Center Merkez demek değerli hocam Sentromer merkezin Merkezi bunu da ben uydurdum Ama aklında kalır diye tahmin ediyorum kromozomun ortasındaki halkasal bölgeye Biz Sentromer ismini veriyoruz Peki hocam bu iplikleri nereye tutunuyorlar hücre bölünmesinde görevli olacaklar bunları daha ileride bahsedeceğim değerli hocam hücre bölünmesinde mitoz ve mayozda yine isimleri geçecek bu iplikleri kromozomların neresine kinetokorlara tutunuyorlar ve tutunduktan sonra kromozomları hareket ettiriyor değerli hocam çok güzel Şimdi burada yan tarafta bir şey daha görüyorsun değerli hocam kafan karışmasın diye bunu ayrımını gör diye senin için yazdım buraya sağ tarafta hücre bölünmesinde görevli olan bir organel var ismi kim sentrozom hayvan hücrelerinde olduğunu biliyorsun Hocam şu görmüş olduğun dik çubuklara ne ad veriyorduk söyler misin sentriol ismini vermiştik iki tane sentriol bir sentrozoma oluşturuyor Peki sorularda sana soracaklar Sentromer hem bitkilerde hem de hayvanlarda ortak olarak bulunur mu diye diyecekler ne cevap vereceksin Evet Niye çünkü hem bitkilerde hem de hayvanlarda kromozom vardır güzel İkinci soru sentrozom hem bitkilerde hem de hayvanlarda ortak olarak bulunur mu diyecekler diyeceksin ki hayır bitkilerde yok hayvanlarda bulunur diyeceksin Süpersin Peki hocam bu kromozom sayısı Sentromer sayısı ile ilgili birkaç eşitliğin var Onları göstermek istiyorum hemen arkasından minik bir örnekte öğrendiklerimizi pekiştirecek Dikkat edin de değerli hocam kromozom sayısı kaçsa o kadar ne vardır değerli hocam Sentromer vardır ortasındaki halkasal bölge demiştik Peki Kinetokor sayısı kromozomun kaç katı iki katı Yani bir sağında Bir tane de solunda olmak üzere iki tane Kinetokor taşıyor diye düşün Peki kromatit sayısı nedir dersek hocam biriz kromatit sayımızda kaç tanedir diye sorarsak kromozom sayısının 2i katıdır eşlendiği hocam Gördüğünüz üzere buradaki kardeş kromatit sayısı kromozom sayısının 2i katıdır eşlendiği Senden rica ediyorum hadi bakalım öğrenmiş misin Gel beraber bakalım hocam yan tarafta da minik kromozomu kinet korları Gösterdim sentromeri Gösterdim kolayca hesaplayabilirsiniz bir hücredeki kromozom sayısı kromatit sayısı Sentromer Kinetokor sayısı kaçtır diye soru bize sormuş Ne cevap veriyorsun 2n 10 ise benim hücremin kromozom sayısının kaç olmasını beklersin 10 zaten soruda sana 10 kromozomlu olduğunu söylemiş güzel kromatit sayısı kaçtır dersem 10 mu diyeceksin 20 mi diyeceksin Ne cevap veriyorsun hocam kromatit kendini eşledikten sonra DNA molekülü meydana gelebiliyor oldu o zaman bizim kromatit sayımızın kaç olmasını bekliyorsun 20 diyoruz Sentromer sayısı neydi söyler misin Sentromer şu kromozomunun ortasındaki bölgeyi ifade ediyordu o kaçtı hocam diye sorarsak söyleyelim 10 kromozomun varsa 10 tane sentromerin vardır güzel Peki Kinetokor sayısı kaçtır diye sorarsak hocam ona ne cevap veriyorsun diye sorarsak hocam o da değerli hocam 1 2 diye söylemiştik 10 tane kromozomun varsa bu sefer Kinetokor sayına kaç olmasını bekliyorsun 20'dir diye ifade ediyoruz buranın anlaşıldığını tahmin ediyorum değerli hocam şimdi Sentromer sentrozom sentriol Bunlar isim benzerliğinden dolayı ne yapabiliyorlar karışabiliyor Hadi bakalım sen öğrenmiş misin Ben sana bir soru sorayım sen bana cevap ver Sentromer yani kromozomun ortasında bulunan o bölge hem bitkilerde hem de hayvanlarda ortak mıdır Dersem ne cevap veriyorsun Evet peki sentrozon ve sentriol için hem bitkilerde hem de hayvanlarda ortak mıdır gibi bir soru sorarsam diyorsun ki hocam bunlar bitkilerde yok hayvanlarda bulunur diye kafanda tutmanı istiyorum Hadi öğrendiğimiz bilgiyi bir daha pekiştirelim değerli hocam gayet güzel gidiyorsun Tebrik ediyorum seni bitki ve hayvanları kıyaslamanın istiyorum senden bitkilere ve hayvanlara baktığımız zaman sentrozon ve sentriol kimlerde yok bitkilerde değerli hocam bulunmuyor hayvan hücrelerinde bulunduğunu biliyoruz Peki bitkilerde hocam sentrozom Yok güzel ama bitkilerde hücre bölünmesi sırasında ne ipliği üretili diye sana soracaklar cevabın iyi ipliği üretimi gerçekleşiyor Yani hem bitkilerde hem de hayvanlarda iyi ipliği sentezi nedir değerli hocam ortak olarak gerçekleşiyor Peki hocam hayvanlarda i ipliğini düzenleyen i ipliğini değerli hocam düzenlenmesinde hangi organel görev alır diye sorarsak cevabın hayvanlarda bu işi sentrozom yapıyorken bitkilerde değerli hocam bu işi sentrozom olmadığı için mikrotübül organize edici bir bölge var değerli hocam Onlar ne yapıyorlar ii ipliklerini düzenliyorlar Bu da bizim için çok değerli bir bilgidir tekrar ediyorum bitki ve hayvanlarda iyi ipliği sentezi ortak mı Evet bitki ve hayvanlarda iyi ipliğini düzenleyen yapılar aynı mı dersek Hayır hocam diyorsun Çok güzel Peki Sentromer neydi söyler misin Sentromer şu kromozomun ortasındaki halkasal bölgeye verdiğimiz hisim hem bitkilerde hem de hayvanlarda var mıdır abim ablam ne cevap veriyorsun vardır hocam diyorsun çünkü kromozom taşıdıkları için buradaki Sentromer hem bitkilerde hem de hayvanlarda ortak olarak bulunuyor diyoruz bak bakayım bu da iyice pekişsin diye senin için çizmiş olduğum koymuş olduğum bir şekil bu görmüş olduğum 90 derece çubuklar kimlerde Sevgili Hocam bakayım Bunlar sentrozomun yapıları dediğimiz sentrioller mizdeki biliyorsun iki tane sentriol bir araya gelmiş bir sentrozomu oluşturmuş hocam Peki bitki ve hayvanları ayırt edebilmek için sentromeri kullanabiliyor musun cevabın Hayır Bitki ve hayvanları ayırt edebilmek için iyi ipliği oluşumunu ne yapmıyorsun kullanamıyorsun değerli hocam bunu söyledikten sonra seninle beraber hücreler ve kromozom formüllerinden bahsedeceğim ve bu dersimizi tamamlayacağım hemen arkasından Bir sonraki derste nereye geçiyoruz artık Yavaş yavaş mitoz bölünmeye geliyoruz Bak hocam hücreler ve kromozom formüllerin den bahsetmek istiyorum şimdi formül deyince Bak şimdi sen benden iyi fizik Benden iyi kimya Benden iyi geometri falan biliyorsun bazıları yazıyor Ben hocam Öyle deme Ben hiç çalışmadım falan diyorsunuz demeyin gözünüzü seveyim yani benden daha çok ders dinlediğinizi varsayarak konuşuyorum Hemen altına kendinizi savunmayın şimdi bir formül söyleyeyim ben sana d = m / v Sanki yanlış bilmiyorsan bu Yoğunluğun formülüdür doğru muydu hocam başka bir formül söyleyeyim ne olduğunu hatırlamıyorum b kare -4 aı artık sen biliyorsan sen bana düzelt hocam bunun formülünün ne olduğunu yazarsan sevinirim yorum kısmına formül deyince bir tanımı Ne yapıyorsun formülize ediyorsun şimdi sana diyecekler ki hocam bir hücrenin kromozom formülü nedir deyince neye dikkat etmen gerektiğini sana göstermek istiyorum değerli hocam bu üstteki formülleri sileyim ne olduğunu anladın diye tahmin ediyorum Şimdi biz 2n = kaç kromozomlu yuz 46 kromozomlu yuz Biz insanız değerli hocam 46 kromozomlu yapıya sahibiz şimdi sana Derlerse ki kromozom Sayın kaç Sana diyorum kaç kromozom musun diyeceksin ki ben 46 tane kromozomumuz Sayın Bak burada gördüğün 46 benim kromozomumuz biri sana derse ki abi Senin kromozom formülün ne formülün dersen sazan gibi 2n = 46 deyip bırakma Sevgili Hocam bak formül diyorsan 46 istemiyorum başka bir şeyler daha istiyorum Bana cinsiyetini vücut kromozomlarını göster demektir bak değerli hocam eğer sen dişi isen ne yapıyorsun 44 + dişilik kromozomu x olduğu için 2 tane x taşıdığı için xx yazıyorsun Eğer Erkeksen Ne diyorsun 44 + olduğu için bir tane x Bir de erkeklik kromozomumuz kim hocam y'yi yazıyorsun Süpersin Şimdi sana bir şey öğreteceğim burada görmüş olduğun 44' L bizim vücudumuzu oluşturan kromozomlar olduğu için bunlara vücut kromozomu anlamına gelen otozom ismini veriyorlar oto kendi anlamına geliyor kendi kendini ototroftur zom kromozomdan aklına gelsin ot kromozom vücut kromozomu hocam şurada görmüş olduğun iki tane var Bak xer x' x' yler bunlar da bizim cinsiyetimizi belirleyen kromozomlar mız onları da verdiğimiz isim cinsiyet kromozomu anlamına gelen gonozom Anlaştık mı hocam süper şimdi soru sorayım cevap ver dişilerde kaç tane cinsiyet kromozomu var 2 Erkeklerde kaç tane cinsiyet kromozom var 2 Süpersin Peki toplarsam 44 2 daha kaç yapar 46 tane kromozomlu yuz anlaşıldı değil mi hocam biri sana artık kromozom sayısı ve kromozom formülü deyince Avel Evel bakma hatırla bu dediklerimi yap değerli hocam Peki gel şimdi alt taraftaki kısmı göstereyim ben sana Burayı da anlattıktan sonra seninle beraber dersimizi tamamlayacağız gayet güzel dinliyorsun sabrın için teşekkür ederim hocam 2n 46 kromozom sayısına sahip bir dişinin otozom ve gonozomu Söyle dersem 44 + xx 44 + XY diye erkek ve dişiyi yazdın güzel Peki dişiye yaklaşmak istiyorum iyi bak Sevgili Hocam dişilerde x ve x birbirinin aynısı olduğu için bunlar bir çifttir doğru mudur sana diyecekler ki 46 kromozomlu bir dişide kaç çift Homolog kromozom vardır dedikleri zaman diyeceksin ki hocam 23 neden la burada 44 tane var burad da 22 çift ne çıkıyor değerli hocam homolog kromozom çıkıyor x' de bir çift olduğu için değerli hocam totalde kaç çift Homolog kromozom kadınlarda dişilerde var derlerse Ne cevap veriyorsun 23 çift bu Tamam değil mi hocam Peki erkeğe bak erkekte değerli hocam 44 tane otozon var çok güzel buna ne yazıyorsun 22 çift burada var güzel ama değerli hocam yanda görmüş olduğun X ve Y kromozomları Bunlar birbirinin homoloğu değiller değerli hocam yani x'te gibi birbirinin eşit değiller Bu yüzden Erkeklerde kaç çift Homolog kromozom vardır diye sorduk kığı zaman Sakın ha 23 deme Ne cevap veriyorsun erkeklerde değerli hocam 22 çift Homolog kromozom vardır diyoruz Bu tamam mı Süpersin şimdi sana diyecekler ki biz gamet oluşturuyoruz erkekler sperm dişiler yumurta oluşturuyorlar Peki hocam biri sana en kromozomlu yumurtanın ya da spermin kromozom sayısını sorarsa diyeceksin ki 2n kaçtı 46 ydı o zaman ben bunun yarısını alsam benim için yeterli olur Bak tam yarıya böldüm dikkat et 2n de n yazdım 46 diyor Bunu ne yapmalısın onu da yarıya bölmen lazım 23 tane ne görüyorsun değerli hocam Bizim burada kromozomumuz olduğunu görüyorsun Bu kromozom sayısıyla baktığın zaman 44 taneden yarıya getirdim kaç geldi 22 tane geldi bu x' LD de bir tanesi gelecek Dolayısıyla dişilerde değerli hocam 22 + x toplamanıza bir gamet oluşturmuş Süpersin erkeklerde durum nedir hocam dersek diyorsun ki erkeklerde 22 + x ya da 22 + y geliyor değerli hocam erkeklerde Kaç çeşit gamet oluşur diye sorarlarsa x ya da y'den iki çeşit diyebilirsin değerli hocam dişide Kaç çeşit gamet oluşur dersek de Sevgili Hocam ne yorum yaparsın Tek çeşit gibi düşünebilirsin 22 + x dediği için Peki dişide kaç çeşit gonozom vardır diye sorarlarsa cevabın 1 x Erkekte kaç çeşit gonozom vardır diye sorarsak cevabın değerli hocam xile de y olduğu için iki çeşit gonozom vardır diyoruz Peki cinsiyeti belirleyen anne midir Baba mıdır diye sorarsan ne yorum yaparsın cinsiyeti belirleyen babadır hocam Niye Çünkü ya x gelir ya Y gelir Bundan dolayı ki Doğacak olan yavrunun cinsiyetini Baba belirler Anne ne verir x verir hocam anne x verdiği için değerli hocam babadan ne beklersin x ya da y x gelirse kızın olur Eğer y gelirse değerli hocam bu sefer de Oğlun olur Anlaştık değil mi buraya kadar Süpersin Hocam bu derste seninle beraber ne yaptık hızlı bir şekilde tekrar etmek istiyorum hücrenin neden bölündüğünde bahsetmiştik bölünmeye bölünmesine sebep olan olaylar nelerdir bunu söyledik bölünmeyen hücrelerin kim olduğundan bahsettik hücremiz bölünmeden önce bir hazırlık evresi İnterfaz geçirdiğinden G1 s ve G2 evresinden DNA'nın eşlenmesinin s evresinde olduğundan bahsettik sonra hocam n kromozomlu ve 2n kromozomlu hücrelerin yapısından bahsettik bunları öğrettik sonra senin için minik bir örnek çözdüm Ondan sonra değerli hocam Ne öğrendik kromatin iplik sonra kromozom sonra kardeş kromatit ne demek bunları öğrendik ve kromozomlara baktığımız zaman 2n = 2 2n = 4 ve n = 2 kromozomlu hücrelerin eşlenmiş dendikten sonraki durumlarına baktık sonra seninle beraber Kinetokor ne olduğunu öğrendin kinet iki tane protein i ipliklerin tutundukları proteinler hocam ortadaki halkasal bölgeye ne ad vermiştik diye sormuştum Sentromer isimini vermiştim Çok güzel Peki hocam bunu dedikten sonra demiştin ki buradaki Mini örneğimiz çözdük bir şey söylemiştim demiştim ki bitki ve hayvanlarda iyi ipliği üretimi iyi ipliği sentezi ortak ama i ipliklerini düzenleyen yapılar birbirinden farklı demiştik hayvanlarda sentrozom olduğunu bitkilerde olmadığını biliyorsun değerli hocam bunu söyledikten sonra hücreler ve kromozom formüllerinden bahsettik artık kromozom sayısı ve kromozom formülü ifade Er inin ayrı şeyler olduğunu öğrendin doğacak olan Çocuğun cinsiyetini anne mi babam mı belirler diye sormuştum demiştim ki dar hocam Baba belirler diye ifade ettik sabırla beni dinlediğin için çok teşekkür ederim Bir sonraki dersimizde mitoz bölünmeden yolumuza devam edeceğiz hemen ardından bölünmeyle ilgili kontrol noktaları mayoz bölüm ve eşeyli eşeysiz hücre bölümleri konusunda da nokta koyacağız değerli hocam Desteğin için sabrın için çok teşekkür ederim Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle CH Kapatıyorum hadi bakalım bay bay kendine çok iyi bak Çüs