Herkese merhabalar sevgili arkadaşlar. Türkçe videolarımıza devam ediyoruz ve sırada metin türleri var. Yani yani 5. sınıflarımızda bugün hikaye, masal ve fabılın özelliklerini beraber öğrenmeye çalışacağız.
Haydi bakalım. Müzik Evet, öykü ve hikayenin, diğer adıyla öykünün. Öykünün değil mi?
Evet, birinci metin türümüz aslında hikaye ya da diğer adıyla sizin de dediğiniz gibi öykü. Nasıl bir şeydir öykü, hikaye tanımı nedir? Yaşanmış veya yaşanması mümkün olayları belli bir plan dahilinde yer ve zamana bağlı olarak anlatıldığı metin türlerine biz hikaye, öykü diyoruz.
Burada şuna dikkat etmemiz gerekiyor arkadaşlar. Yaşanmış olayları ya da yaşanması mümkün olayları anlatır hikaye. Yani yaşanmamış olsa bile yaşanabilme ihtimali vardır.
Çünkü gerçek gibidir bunlar. Gerçekten bir insanın başına gelme ihtimali olan olaylardır. Ki zaten burada özelliklerinden bahsediyoruz ya olmuş veya olabilecek olaylar anlatılır.
Yer ve zaman bellidir yani belli bir mekanda gerçek bir mekanda fantastik bir mekan değildir. Böyle gökyüzü, kafta işte bulutların ardı falan değildir gerçekten dünyadır değil mi? Belki bir deniz kenarı, belki bir dağ başı, orman, mahalle, orman, dağ başı değil mi?
Ya da işte bir nehir kenarı gibi gerçek bir mekan vardır ve zaman da bellidir. Sabah öyle akşam olabilir, kış, yaz olabilir, mevsimler olabilir. Mevsim olabilir. Orta çağda denebilir mesela değil mi? Denebilir değil mi?
Tarihsel bir ifade de olabilir zaman. Bir de karakter sayısı azdır hikayelerde. Yani böyle romanlarda çok fazladır ya mesela bir sürü karakter vardır. Hikayelerde ise azdır birkaç tanedir.
Sayabileceğimiz kadar azdır. Bir de hikayelerin arkadaşlar bir plan dahilinde yazıldığı için giriş, gelişme, sonuç gibi 3 tane bölümü vardır. Riyano. Metnin, hikayenin tanıtıldığı bir bölüm.
Olayların geliştiği, birbirine böyle düğüm halinde girdiği bir gelişme bölümü. Bir de bütün olayların artık çözülmeye başladığı sonuç bölümü vardır. Hikayeyi geçtikten sonra geldik masal türüne.
Evet. Bir varmış, bir yokmuş değil mi? Masallar böyle başlıyor.
Çok eski zamanlarda. Ama ne zaman? Çok eski zamanlarda.
Ama ne zaman? Belli değil değil mi? Belli değil. Bakalım tanımımıza. Ola.
Olağanüstü kahramanların başından geçen, olağanüstü olayların anlatıldığı, zaman ve mekanın belli olmadığı tamamen hayal ürünü hikayeleri Masal Deniz. Hatta nasıl başladı? Bir varmış bir yokmuş. Berber hikayesi.
Pireler neydi? Bir varmış bir yokmuş. Aslında bir varmış bir yokmuş dediğinde ben var diye anlatıyorum ama sen yok say onu.
İşte develer tellal iken pireler bilme. Bir şey var. Ben babamın beşiğini tıngır mıngır sallarken ya ben babamın beşiğini nasıl saldayabilirim?
Aslında zaten masala girerken şey diyor değil mi? Bundan sonra anlatacağım hiçbir şey. Hiçbir doğu değil diyor aslında. Aslında yaşanması mümkün değil.
Yani olağanüstü bir hikaye anlatacağım sana. Hazır ol demek ...demek istiyor aslında. Zaten neymiş? Tekerlemeyle başlıyor değil mi? Bir varmış......bir yokmuş gibi böyle kalıplaşmış ifadelerle......tekerlemelerle başlar.
Gerçekleşmesi tabii ki mümkün olmayan olaylar anlatılır. Çünkü ben zaten babamın beşiğini sallayamam değil mi? O benim beşiğimi sallamıştır.
Gerçekleşmesi mümkün olmayan olaylar anlatılır. Kahramanlar olağanüstü özellikleri sahiptir genelde. Değil mi böyle cinler, periler, üç gözlü devler falan böyle.
Aslında gerçekte olmayan kahramanlardır bunlar. Zaman ve mekan belirsizdir değil mi? Ne zaman? Bir varmış, biri yokmuş. İyi de ne zaman?
Bir var mı? Git. Bul bakalım belli değildir.
Doğa üstü varlıklar tabi ki bulunabilir. Çünkü gerçek üstü hikayelerde bunlar. Ama bütün bu gerçek üstü ve olağanüstü olayları anlatılmasının sebebi aslında evrensel mesajlar vermektir.
Masallarda o yüzden yerel ve ulusal konular değil evrensel konular yer alır. Yani hani bizim ülkemizin tarihi anlatılmaz. Ama Erdem gibi, dürüstlük gibi... barış, kardeşlik gibi bütün insanlığı, bütün ülkeleri, bütün kültürleri ilgilendiren evrensel konular yer alır ve nihayetinde her zaman iyiler kazanır. Masallar böyledir.
O yüzden masal okumayı çok severim ben hocam. Evet. Bir şey dikkat etmiştim.
Öykü ya da masal bunlar kız çocuklarına veren isimlerden bir tanesi. Bir sonraki sayfaya geçermişsiniz. Fabul.
Çocuğunuz olursa adını lütfen fabul koyun. Yani. Hani çocuğum olursa masal ya da öykü diyebilirim ama gel buraya fabıl falan. Dalga geçerler muhtemelen. Deli mi fabıl ismi?
Peki bakalım neymiş fabıl? Adınız ne fabıl? Neden?
Babam Türkçeci. Onun anı. Evet devam.
Çok kötü ya. Çocuğun kaderi var ya. Daha baştan kötü bir şekilde çizilmiş.
Fabıl ışık. Peki bakalım neymiş fabıl? İnsan dışı varlıklara insani özelliklerin aktarıldığı hayvanların ve cansız varlıkların tıpkı insanlar gibi.
Konuşup davranabildiği olağanüstü hikayelere ne deniyor? Fabul deniyor. Bunların masalla benzer yanları var. Yani olağanüstü hikayelerdir.
Gerçekleşmesi mümkün değildir. Ama fabullarda kahramanlar hayvanlardır genellikle. Evet.
İnsan dışı var. Özellikle de hayvanlardır. Fabulların yazarı bellidir.
Kim tarafından yazıldı? Bunlar çizgi film yapılıyor. Çizgi film değil mi? Animasyon filmleri yapılıyor fabıllar. Ders verme amacı güderler.
Mutlaka olumlu dersler çıkarılsın diye. Yani çocuklar güzel dersler çıkarsın diye fabıllar yazılır. Ve genellikle hayvanların, bitkilerin konuştuğu insanlar gibi davrandığı. Mesela farenin işe gittiği, aslanla muhabbet ettiği, ne bileyim geyiğe merhaba ne haber, yemekte ne var falan dediği böyle.
Evet. Çok güzel çizgi filmvari metinlerdir fabıllar diyelim. Ve hikaye, masal ve fabıl türüyle ilgili öğrencilerimizin bilmesi gereken özellikleri burada noktalamış olalım arkadaşlar.