PATO

Cytologia

Złuszczeniowa

• Mikroskopowa ocena komórek, które uległy złuszczeniu lub zostały pobrane jako wymaz.
• Materiał pochodzi z wydzielin, wydalin, płynów jam ciała, popłuczyn i wymazów szczoteczkowych.

Aspiracyjna

• Pobieranie materiału komórkowego przez nakłucie tkanki cienką igłą.
• Materiał aspirowany podciśnieniem.

Analiza

• Jakościowa - ocena materiału tkankowego i cytologicznego.
• Ilościowa - liczenie komórek.

Barwienie

• Podstawowa metoda: Hematoksylina-eozyna (HE)
  • Różowe - cytoplazma
  • Fioletowe - jądra
• Dodatkowe: śluz, drobnoustroje, amyloid, tkanka włóknista

Immunohistochemia

• Wykrywanie antygenów w skrawkach mikroskopowych.
• Zastosowanie przeciwciał i systemu detekcji.
• Zastosowanie w diagnostyce chorób, szczególnie nowotworów złośliwych.

Cytobloki

• Materiał nie rozmazywany na szkiełkach, utrwalany jak materiał tkankowy.

Sekwencja zdarzeń w patologii

1. Zapalenie
2. Odczyn, proces adaptacyjny
3. Nowotworzenie
4. Niedokrwienie, zaburzenia w krążeniu
5. Martwica, uszkodzenie

Przykłady

• Zawał mięśnia sercowego: Niedokrwienie -> Śmierć kom. -> Ból dławicowy
• Gruźlica: Mycobacterium tuberculosis -> Tworzenie ziarniny zapalnej -> Krwioplucie
• COVID-19: SARS-CoV-2 -> Infekcje dróg oddechowych -> Objawy ogólnoustrojowe

Homeostaza

• Utrzymywanie stałych parametrów wewnętrznych w systemie.

Uszkodzenia

Poziom komórkowy

• Uszkodzeniom ulegają błony lipidowe, siateczka endoplazmatyczna, białka.

Typy uszkodzeń

• Ostre: Odwracalne i nieodwracalne -> apoptoza
• Przewlekłe: Adaptacyjne, autofagia, wapnienie

Czynniki uszkadzające

• Niedotlenienie, niedokrwienie, czynniki fizyczne, chemiczne, zakażenia.

Uszkodzenia odwracalne

• Obrzęk, zwyrodnienie wodniczkowe
• Stłuszczenie -> wątroba gęsia

Uszkodzenia nieodwracalne

• Martwica: Denaturacja białek, trawienie enzymatyczne.
• Apoptoza: Zaprogramowana śmierć komórek.

Martwica

• Typy: Skrzepowa, rozpływna, zgorzelinowa, serowata, tłuszczowa, włóknikowata

Apoptoza

Mechanizmy

• Wewnętrzny: Uszkodzenie komórki -> Aktywacja kaspazy-9
• Zewnętrzny: Interakcje receptor-ligand -> Aktywacja kaspazy-8

Procesy adaptacyjne

Przerost

• Przerost wielkościowy, nie liczbowy.

Rozrost

• Rozrost liczbowy komórek.

Zanik

• Zmniejszona synteza białek, przewaga katabolizmu.

Metaplazja

• Zmiana odwracalna.

Złogi

• Gromadzenie substancji egzogennych, blok metaboliczny.

Zwapnienia

Typy

• Dystroficzne: Uszkodzone tkanki.
• Przerzutowe: Zaburzenia metabolizmu wapnia.

Nawodnienie organizmu

• Wpływ: biegunki, wymioty, krwawienia.

Obrzęk

Przyczyny

• Wzrost ciśnienia hydrostatycznego, zmniejszenie ciśnienia osmotycznego.
• Przykłady: Niewydolność serca, nerek, niedożywienie.

Rodzaje płynów

• Przesiękowy: Niezapalny.
• Wysiękowy: Zapalny.

Przekrwienie

• Czynne i bierne.

Krwotok

• Wynaczynienie krwi poza naczynie.

Zakrzep

Czynniki powstawania

• Triada Virchowa: Nadkrzepliwość, zastój, uszkodzenie śródbłonka.

Zator

• Skrzeplinowy, płynny, gazowy, z fragmentów litych.

Zawał

• Ogniskowa martwica spowodowana niedokrwieniem.

Wstrząs

• Kardiogenny, hipowolemiczny, septyczny.

Zapalenie

Etapy

1. Rozpoznanie czynnika sprawczego
2. Rekrutacja komórek zapalnych
3. Niszczenie czynnika uszkadzającego
4. Zakończenie reakcji zapalnej
5. Naprawa

Komórki biorące udział

• Limfocyty, granulocyty, komórki dendrytyczne, makrofagi

Mediatory zapalenia

• Histamina, prostaglandyny, cytokiny, chemokiny.

Różnice w zapaleniu ostrym a przewlekłym

Ostre

• Szybki przebieg, nasilenie objawów.

Przewlekłe

• Powolny przebieg, niszczenie tkanek.

Patogeneza ostrego zapalenia

• Reakcje naczyniowe, wzrost przepuszczalności naczyń, napływ leukocytów.

Przewlekłe zapalenie

• Długotrwałe działanie czynników, przetrwałe zakażenia.

Nowotwory

Diagnostyka

• Różnicowanie makroskopowe, badanie histopatologiczne.

Złośliwość

• Genetyczna, kliniczna, histologiczna.

Cechy nowotworu

• Proliferacja, przerzuty, angiogeneza, niestabilność genomu.

Choroby układu odpornościowego

Nadwrażliwości

• Natychmiastowe, przez przeciwciała, odkładanie kompleksów, komórkowa limf T.

Choroby autoimmunizacyjne

• SLE, toczeń rumieniowaty układowy.

Sarkoidoza

• Wieloukładowa choroba zapalna o nieznanej etiologii.

Niedobory immunologiczne

Pierwotne

• SCID, agammaglobulinemia, hipoplazja grasicy.

Wtórne

• HIV, zajęcie szpiku przez nowotwór, niedożywienie.

HIV i AIDS

• Etapy zakażenia, zakażenia oportunistyczne, nowotwory w AIDS.

Amyloidoza

• Choroba złogów białkowych, odkładanie białek w przestrzeni pozakomórkowej.