Music Para sa komunikasyon at pananaliksik sa wika at kulturang Pilipino, ating tatalakay ng mga batayang kaalaman tungkol sa konseptong pangwika. Para sa araw na ito, ating pag-uusapan ang kahulugan ng wika, ang kalikasan at katangian ng wika, pati na rin ang iba't ibang kahalaghan ng wika. Pero, sagutin muna natin ang katanungan, ano nga ba talaga ang wika? Ang wika ay tumutukoy sa kognitibong faculty na nagbibigay pakayahan sa mga tao upang matuto at gumamit ng mga sistema ng komplikadong komunikasyon. Kapag sinabi natin kognitibong faculty, ito lamang ay isang pagtukoy sa paggamit natin ng ating isipan. Okay? So, ang ibig sabihin po niyan, kapag gumagamit tayo ng wika, ginagamit natin ng ating pag-iisip. Ang wika rin ay tumutukoy sa mga tiyak na linguistic na sistema. o linguistic, ang ibig sabihin nito ay ang mga scientificong pag-aaral ng ang wika o language sa Ingres ay nagmula sa salitang Latin na lingwa na may ibig sabihin na dila. Para sa pagpapakahulugan naman ng salitang wika, ayon kay Noah Webster noong 1974, ang wika ay isang sistema ng komunikasyon sa pagitan ng mga tao sa pamamagitan ng mga pasulat o pasalitang simbolo. Kapag sinabi nating sistema ng komunikasyon o komunikasyon, ito ay ang pagkakaroon ng palitan ng mga salita o palitan din ng wika. Ayon naman kay Archibald Hill, ang wika ay pangunahin at pinaka-elaborate ninyo ng simbolikong gawain pantao. Ibig sabihin, dumadaan ito sa iba't ibang proseso. Maaaring hindi natin ito namamalayan pero may prosesong pinagdadaanan ang paggamit natin ng wika. Maaari itong magsimula sa simbolo, sa tunog, sa aparato, pattern o klase hanggang magkaroon o mabuo ang isang komplikadong estruktura. Ngunit marakil, ang pinakasikat na pagpapakahulugan sa wika ay nagmula sa mananaliksik ng wika na si Henry Glison. Ayon sa kanya, ang wika ay masistembalangkas ng sinasalitang tunog na pinipili at isinasaayos sa paraang arbitraryo upang magamit ng mga taong kabilang sa isang kultura. Magtungo naman tayo sa kalikasan at katangian ng wika, base na rin ang pagpapakahulugan na binigay ni Henry Wilson. Ayon sa kanya, ang wika ay isang masistemang balangkas. Ibig sabihin, meron itong sinusunod mga batayan tulad ng tunog, pagbuo ng mga tunog, pagkatapos ay ang pagbuo ng mga salita. mula sa mga salita na ari tayong makabuo ng mga pangusap at mula sa mga pangusap na ari tayong makabuo ng mga diskurso. Pangalawa, ang wika ay pantao at sinasalitang tunog. Hindi lahat ng tunog na ating naririnig ay may itutuling na wika. Katulad na lamang halimbawa na mga tunog na naririnig natin sa ating paligid. maaaring gawa ito ng isang bagay o di naman kaya ay nagmumula sa hayop. Hindi natin sila pa rin maitatawag na wika. Ang wika ay pantao sapagkat ito ay nagmumula sa ating kakayahan na bumuo ng mga salita mula sa ating pakinga patungo sa punasyon at papunta na rin sa resonasyon at artikulasyon. Ang wika rin pinipili at isinasayos. Ginagawa ito para magkaroon tayo ng pagkakaunawaan. Kaya naman, meron tayong tinatawag na common na wika. Katulad na lamang dito sa Pilipinas, ang ating common na wika ay ang wikang Filipino. Susunod, ang wika ay arbitrario. Ang mga tunog na binibigkas sa wika ay pinili para sa layunin ng mga gumagamit nito. Isinasayos ang mga tunog sa paraang pinagkasunduan ng mga pangkat ng taong gumagamit. Ibig sabihin, sa iba't ibang lugar, merong iba't ibang uri ng paggamit ng wika. Iba-iba ang pagtingin natin sa wika, kung para saan ba ang wika. Kaya naman, kailangan natin sundin ito. Katulad na lamang ng halimbawa. Sa Tagalog, ang salitang baliktad ay baliktad. Sa Pampanga, sinasabi nilang baliktad. Ang letrang ang titik na K ay napalitan ng titik na G. Sa panggasinan naman, madalas ang pagkasalita nila ng balikat ay baliktar. Sa aklan, baliskat. Sa waray, blikat. Dito naipapakita na iba-iba talaga ang paggamit natin ng wika o kung paano natin pinapakita ang ating paggamit ng wika. Mailalarawan din ang wika bilang isang bagay na ating ginigamit. Dahil kapag hindi natin ginamit ang wika, ito ay namamatay. Ang wika rin ay nakabati sa ating kultura. Halimbawa na lang sa bansa ng Amerika, iisa lang ang kanilang salita para sa bigas, kanin at palay. Ngunit dito sa bansang Pilipinas, iba-iba ang tawag natin sa kanin. Bakit ganito? Hindi siya pareho. Ang paggapit natin ng wika, kung paano natin tinatawag yung bigas, ay isang simbolo ng ating kultura. Dito sa kulturang Pilipino, mahalaga-mahalaga ang kain. Kung tutuusin nga, hindi tayo makakain. Madalas, laging dapat kapag may ulam, meron din tayong kain. Kaya, pati ang wika natin, isa siyang magandang refleksyon ng mga bagay na pinapahalagahan natin at isang magandang refleksyon din ng ating kultura. Ang wika rin ay maisasarawan bilang isang dynamicong proseso o isang bagay na dynamiko. Ibig sabihin, ito ay patuloy na nagbabago. Sa paglipas ng panahon, katulad na lamang ng wikang Filipino, nagbago na ang anyo nito. Nagsimula tayo sa paggamit ng baybayin o baybay at nabuo ang abakadang Tagalog. Ngayon, gumagamit na tayo ng mga kabagong alpabetong Filipino. Ano nga ba ang iba't panggamit at kahalagahan ng wika? Ang wika, una sa lahat ay gamit sa komunikasyon. Ito ay hindi lamang gamit sa pagpapalitan ng mensahe, kundi na rin sa ating pagkatuto at sa pagkalat ng karunungan at kaalaman sa mundo. Kapag ikaw ay nakikipagtalastasan at nakikipag-usap sa ibang tao, wika ang iyong ginagamit. At sa inyong pakikipag-usap sa iba ay nakakapagpasa kayo ng iba't ibang mga ideya, pati ang inyong mga emosyon na iyong nailalahad. Kaya naman napakahalaga talaga ng wika. Hindi lamang yan, ang wika ay mahalaga rin sa ating kultura. Dahil ang wika ang ating ginagamit upang mapanatili, mapayabong at mapalaganap ang kultura ng bawat grupo ng tao. Sabi nga nila, kapag namatay ang isang wika, namatay din ang isang kultura. Ang wika rin ay tagapagbandila ng isang bansa. Kapag may sariling wika ang ginagamit ang isang bansa, nangangahulugang ito ay malaya at may soberanya. Halimbawa na lamang, noong sinakop tayo ng mga Kastila, matatandaan na kahit na meron na tayong wikang Tagalog o wikang Filipino, tinilit tayo ng mga Espanyol o ng mga Kastila na gamitin ang kanilang wika dahil ito ay kanilang panahon upang ipakita sa buong mundo, sa ibang lugar na tayo ay kanilang nasasakupan. Gayun din, noong dumating ang mga Amerikano, pinilit nila. Hindi naman pinilit, pero binigyan nila tayo ng pagkakataon na matuto ng kanilang wika ng Ingles. Ang wika din ay tumatayong lingwa franca. Ito ay nagsisilbing tulay para magkausap-usap at magkaunawaan ng iba't ibang grupo ng tao na kanya-kanyang wika ang ginagamit. Ito ang aking kamay.