Postawy - Wykład

Definicja Postawy

• Postawa: trwała tendencja do wartościowania obiektu (przedmiotu, zdarzenia, osoby, idei) pozytywnie/negatywnie.
• Wartościowanie: może być emocją, chłodną oceną, automatyczną reakcją.
• Cechy postawy:
  • Znak: pozytywny/negatywny
  • Nasilenie: mniejsze/większe
  • Siła i ważność związane z wartościami osobistymi i innymi postawami.

Cechy i Funkcje Postaw

• Wewnętrzna zgodność: powiązanie z innymi postawami.
• Szybkie wartościowanie bodźców (pierwsza ćwierć sekundy) - znaczenie adaptacyjne.
• Wyuczone wartościowanie: ludzie mogą się uczyć ewaluatywnej wiedzy o obiektach.
• Teoria: postawy to skojarzenie obiektu z jego oceną (silne/słabe, wzrastają przez powtarzanie).

Składniki Postaw

• Składnik uczuciowo-oceniający: emocjonalny stosunek.
• Składnik poznawczy: przekonania na temat obiektu.
• Składnik behawioralny: zachowania pozytywne/negatywne.

Rodzaje Postaw

• Postawy utajone: powstają automatycznie, nie są w pełni dostępne świadomości, brak wartości logicznej.
• Postawy deklaratywne: oparte na ocenach, świadome, wyrażalne językowo.

Mierzenie Postaw

• Metody:
  • Deklaracje słowne i skala Likerta
  • Dyferencjał semantyczny
  • Prymowanie afektywne
  • IAT (Implicit Attitude Test)
  • Elektromiografia

Wywoływanie i Zmiana Postaw

• Warunkowanie ewaluatywne: powstawanie skojarzeń przez wielokrotne występowanie obiektu z pozytywnym/negatywnym bodźcem.
• Efekt samej ekspozycji: im częstsza ekspozycja, tym większe lubienie.
• Efekt prawdziwości: powtarzane twierdzenia wydają się bardziej prawdziwe.

Teorie i Modele Postaw

• Teoria autorecepcji postaw (Bem): rozpoznawanie postaw przez obserwację zachowania.
• Model Ajzena i Fishbeina:
  • Przekonanie o własności obiektu
  • Równanie Fishbeina: postawa równa sumie iloczynów siły przekonań i ocen cząstkowych.

Wpływ Postaw na Zachowanie

• Proces postawa-zachowanie: nieświadomy wg Fazio, świadomy i kontrolowany wg Ajzena i Fishbeina.
• Strategia metodologiczna: dopasowanie metod pomiaru postaw i zachowań.

Perswazja i Zmiana Postaw

• Proces przetwarzania komunikatu: zauważenie, zrozumienie, uleganie, utrzymanie, wprowadzenie w życie.
• Dwutorowe modele perswazji:
  • Centralny tor perswazji: staranne przetwarzanie informacji.
  • Peryferyjny tor perswazji: przetwarzanie oparte na powierzchownych sygnałach.
• Czynniki wpływające na perswazję:
  • Jakość argumentacji, liczba argumentów, wiarygodność nadawcy.
  • Zdolność do przetwarzania informacji, motywacja odbiorcy.

Teoria kontekstowej zmiany postaw (Gawronski)

• Zmiana postawy w kontekście nowych informacji.

Kluczowe Elementy Skutecznego Przekazu

• Odwoływanie się do emocji: wzbudzanie pozytywnych/negatywnych emocji.
• Kolejność argumentacji: efekt pierwszeństwa i efekt świeżości.
• Liczba nadawców: zwiększanie ulegania wpływowi społecznemu.

Osobowościowe Wskaźniki Podatności na Perswazję

• Inteligencja, samoocena, ekstrawersja, poczucie kontroli.