Problemy społeczne współczesnego świata

Problemy demograficzne na świecie

Cele lekcji

• Eksplozja demograficzna
• Starzenie się społeczeństwa

Eksplozja demograficzna

• Definicja: Gwałtowny wzrost liczby ludności w drugiej połowie XX wieku.
• Przyczyny:
  • Rozwój medycyny – dłuższe życie, lepsza higiena, dostęp do szczepionek, więcej lekarzy i szpitali.
  • Radzenie sobie z chorobami, np. w Afryce.
  • Wzrost produkcji żywności – nowe metody, sadzonki, systemy nawadniania.
  • Model rodziny wielodzietnej – dzieci jako inwestycja, mała świadomość planowania rodziny.
• Skutki:
  • Obniżenie dochodu narodowego.
  • Przeludnienie i związane z tym choroby zakaźne, analfabetyzm.
  • Trudności w wyżywieniu mieszkańców.
  • Wzrost bezrobocia.

Starzenie się społeczeństwa

• Definicja: Wzrost liczby osób w wieku poprodukcyjnym.
• Przyczyny:
  • Spadek płodności i ubytek naturalny.
  • Emigracja przewyższająca imigrację.
  • Dłuższe życie dzięki lepszej opiece medycznej.
• Skutki:
  • Problem rent i emerytur – większe obciążenie ekonomiczne.
  • Potrzeba większych nakładów na opiekę zdrowotną – geriatria.
  • Zmiany w systemie edukacji – mniej nauczycieli.
  • Niedobór siły roboczej.

Wykres faz przejścia demograficznego

• Eksplozja demograficzna zaczyna się od fazy drugiej.
• Faza druga: najbiedniejsze kraje (np. Sudan Południowy).
• Faza trzecia: kraje z malejącymi zgonami (Indie, Brazylia).
• Faza czwarta: kraje z ujemnym przyrostem naturalnym (Polska, Niemcy).

Piramidy wiekowe

• Eksplozja demograficzna: piramida rozszerza się na dole.
• Starzenie społeczeństwa: maleje liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym.
• Porównanie: Mali vs. Grecja – różnice w strukturze wiekowej.
• Analiza: Zwracanie uwagi na różnice między kobietami a mężczyznami w krajach wysoko rozwiniętych.

Wnioski

• Problemy demograficzne mają istotny wpływ na gospodarkę i społeczeństwo, szczególnie w Europie.
• Znajomość przyczyn i skutków jest kluczowa dla zrozumienia tych zjawisk.