یکی از شخصیت های چالش برنگیز تاریخ ماسر ما میرزا کوچک خانه جنگلی مردی بلند قامت، چارشانه، با بازوانی فرزیده، چشمانی زاغ و سیمایی متبسم. کسی که درس دین خونده اما دست روزگار اون رو به یکی از چهره های سوسیالیست ایران ماسر تبدیل کرده که با بلچویک های بیدین روس پیمان اتحاد میبنده. سلام به همه دوستان عزیزم من سابر صادقی هستم و در این کانال یوتیوبی در مورد تاریخ ماسر صحبت می کنم اونهایی که هم سن من هستند و هیه شست احتمالا سریال میرزا کوچک خان رو به یاد دارن با اون تیتراش رویاییش و ترانه اصطاد ناصر مسعودی کارگردان سریال کوچک جنگلی بهروز افخمیه که فیلنامه اون رو بر اساس کتاب ابراهیم فخرایی نبشته موسیقی و تنها به دوره اول قیامه مرزا کوچک خان پرداخته اما این دوره دوم دوستان که بیشتر این انتقادها رو ایجاد می کنه در دوره دوم که جمهوری سوسیالیستی ایران در گیلان تأسیس می شه و به همین دلیل چندان این سریال از نظر تاریخی قابل ووسوق نیست واقعیات نصات جنگل رو به ما نمی گه برای همین عزیزان من برای پرسی نصات جنگل اون رو به دو قسمت تقسیم کردم در این ویدئو به دوره اول می پردازم دوران کمیته اتحاد اسلام و در ویدئو بعدی به دوره دوم می پردازم در زمان جنگ جهانی اول نیروهای روس شمال ایران رو اشغال کرده بودن تا قذوین هم پیش اومده بودن و از مردم مالیات هم می گرفتن ایک از مناطقی که روسها بسیار نفوز داشتن گیلان بود. البته این که میگم نفوز منظورم نفوز دیپلوماتیک نیست یا نفوز در میان مردم نیست مثل مناطق دیگه ایران که روزها در اونجا حضور داشتند این حضور وابسته بود به نیروهای نظامی و از طریق دوستی و قارت و از یک آزار مردم امارات خودشون رو میگذروندن. اما این نیروها حضور دائمی هم نداشتن چرا که برای مقابله با نیروهای عثمانی باید به قفقاز می رفتند به جبهه باکو به همین دلیل وقتی اونها در سال 1293 شمسی 1914 میلادی گیلان رو ترک می کنند هر جمع مرژ منطقه رو فرا می گیره نیروهای نظامی ایران که نیستن اصلا ارتشی نداریم حکام قدیمی قاجار هم نمی تونند بدون نیروهای روز امنیت رو ایجاد کنن مردم هم حسابی از روزها کینه داشتن برای همین به تعدادی از روزها که هنوز در مقر خودشون بودند شلیک می کردن مضاف بر این تقریبا هیچ کار اقتصادی هم انجام نمی شد دوران رکود محض بود در این شرایط عزیزان که جنبشی در گیلان شکل می گیره به نام جنبش جنگلی ها نحصت جنگل گروهی از مردان انقلابی که حدبشون چی بود؟ پس گرفتن گیلان بود از اشقالگران روس دلیل این نامگذاری هم این بود که اونها خب در جنگل های گیلان پناه گرفته بودن و در زمان مقتضی بر علیه نیروهای روس یا اناصر وابسته شبیه خون می زدن اعضای اولیه تشکیلات جنگلی ها هفت نفر بودند میرزا کوچک خان، دکتر ابراهیم هشمت، احمد کسمایی میزا حسین کسمایی یک نفر توفنگ ساز و دو نفر از فداییان گیلان خیلی زود هم نیرو گرفتن اونها برای این که حزینه های خودشون رو در بیارند به سروتمندان و عوامل وابسته به روسیه شبیه خون می سدن مثلا خوانین و اشخاص پول دار رو دستگیر می کردن در ازای حزینه هنگفتی اونها رو آزاد می کردن اما در مقابل مردم در مقابل دهگان ها بسیار محتاط بودن هزینه های اونها رو آدلانه پرداخت می کردن با اونها رفتار خوبی داشتن به دلیل همین انقلابیگریشون و به دلیل مبارزشون با آزارگران مردم همون روزها و رفتار آدلانهی که با مردم داشتن با شهروندان داشتن خیلی زود در بین مردم معروف شدن اولین عملیات بزرگ جنگلی ها در مهره 1294 اتفاق می افته زمانی که یکی از خوانین به نام عبدالرزاق خان شفتی از طرف اوسینکو سرکنسول روز در رشد با دیویس نفر توفنکی به فومنات میره تا جلوی جنگلی ها رو بگیره اما شکست میخوره بلا فاصله بعد از اون یکی دیگر از خوانین منطقه به نام شجاع دیوان برادر زرام و سلطنه این بار با 400 توفنکی به جنگ جنگلی ها میره که از 45 نفر جنگلی شکست میخور و مفتزهانه برمیگرده به رشد به محض این که روس ها از جبهه باکو برمیگردند این بار تعداد 550 نفر از نیروهای روس با امروح 50 نفر قذاخ برای سرکوبی جنگلی ها روانه میشن که در نبردی معروف به نبرد مکلبان باز هم جنگلی ها پیروز میشن سه نبرد پشتره هم سه پیروزی برای جنگلی ها دیگه روزها باید حسابی جنگلی ها رو جدی میگرفتن تنها کار میرزا کوچک خان و یارانش هم همین شبیه خون ها و این جنگ ها نبود میرزا با حیعتی در ارتباط بود به نام اتحاد اسلام حیعت اتحاد اسلام که در جنگ جهانی اول خب توسط تعدادی درست شده بود شبنامه هایی در رشد پخش می شد و برنامه های جنگلی ها، افکار و اقاید کومیته اتحاد اسلام از طریق این شبنامه ها منتشر می شد نشریه هم داشتن به نام نشریه جنگل در صفحه اول نشریه جنگل اومده این روزنامه فقط نگهبان حقوق ایرانیان و منور افکار اسلامیان است کلن این نشریه دو سال پعالیت می کنه سی و یک شماره از اون منتشر می شه ویکیپیدیا گفته سی و نه شماره برحال مدیریت و سردبیری این نشریه هم بر احده میزا حسین خانه کسماییه روسی ها می خواستن حالا به هر حزینهی شده به هر روشی شده جلای این مخالفان رو بگیرن جلای جنگلی ها رو بگیرن حالا چطور؟ به شیوه روسی با نیروهاشون به 160 خانه حمله می کنند منازل رو آتش می زنند همزمان هم از رشد و انزلی و منجیل و زنجان نیروهای روس احزار می شند تا با جنگلی ها مقابله کنند اما یک اتفاق عجیبی اینجا می افته جنرال باراتوف که رحبر نیروهای روس بود در ایران قبل از نابودی کامل نیروهای جنگلی عملیات خودش رو متوقف می کنه گفته می شه اگر نیروهای روز چند روز بیشتر در منطقه باقی می موندن میرزا کشتخان و نیروهاش در جنگل در اثر محاصر و سرمازدگی همه گی گخزده بودن در واقع انقلاب بلچوویکی 1917 در روسیه همه چیز رو عوض می کنه دوستان روزها همیشه برای ما همسایی بدی بودن چه در دوران تزارها چه در دوران کومونیستی و چه امروز اما دوران بسیار کتاهه بر اومدن لنین زمانی که انوز کومونیست ها قدرت رو کاملا تسخیر نکرده بودند و دوران زعف اونها بود موجب میشه که ایران ما کمی نفس بکشه کلن هر زمان روسی زعیف بوده ما در ایران یک کارهایی کردیم مثلا دوران رزاشاه و همچنین یک فرصد تاریخی هم بعد از فروپاشیه شعروی در سال 1991-1370 برای ما ایجاد شد که اون روز ساده از دست دادیم برحال بعد از انقلاب نیروهای جنرال باراتوف با حیط اتحاد اسلام قراردادی امزا می کنند تا از تجاوزات روزها به مردم جدوگیری کنند در اون دوره نیروهای روز از هر شهری که میخواستن رد بشن همراه بود با قارت جریب قتل و قارت مردم و اصاس این توافق نامه جنگلی ها موفق میشن از تجاوزات اونها جلو گیری کنن روز ها هم موظف میشن که نیروهاشون رو از گیلان خارج کنن از اون به بعد دیگه جنگلی ها رو باید به عنوان مسئولان رسمی گیلان در نظر بگیریم به این ترتیب جنگلی ها در بازه بسیار کتاهی خودشون رو در گیلان تسبیت میکنن حتی حاکمان و دولتی ها رو تغییر می دادن البته بجز اونهایی که سابقی ارتباط با جنگلی ها رو داشتند پیش از انقلاب بلچوکی در روسیه بیشتر اعضای جنگلی ها رو کارگران و اعضای اخشار متوسط و فقیر رشد و شهرهای بزرگ تشکیل داده بودند و البته تعدادی از مهاجران قفقاز و تعدادی از ترک های عثمانی که از جنگ فرار کرده بودند خب در بین این ها سمپات های بلچویک هم بودند که از قفغاز به جنگلی ها پیوسته بودند بسیار این گروه مهم هستند این گروه این سمپات های سوسیالیست از زمان انقلاب مشروطه در گیلان بودند و خب در انقلاب مشروطه هم نقش داشتند خود جنگلی ها هم رفتارهای زده سرمایی داری داشتند درگیریشون با خبانین درگیریشون با سروتمندان رفتارشون با مردم این رفتار ها نشون میده که درگیری اونها یک استراتیجی موقعتی نیست مثلا برای کسب درامت یک بخشیه از برنامه انقلابی اونها این رفتار ها اتفاقا موجب کشمکش هایی هم شده بود دو نفر از شخصیت های منطقه سالار فاتح و حاجی میرزا محمد رزا که از رهبران انجامن ولایت گیلان بود از انقلابیونه جنگلی فاصله می گیرند مخصوصا این که از بحار 1296-1917 انقلاب بلچوکی در اون سال اتفاق می افته این رفتار ها بر علیه سرمایه داران بر علیه زمین داران تشدید هم می شه با استقرار جنگلی ها به صورت رسمی زیر نظر اونها یک تغییرات اجتماعی یک تغییرات سیاسی در منطقه ایجاد می شه و شارکت سیاسی مردم زیاد میشه.
انجامن ها و گروه های سیاسی مختلف شروع میکنن به فعالیت کردن به میتینگ برگزار کردن در شهرهای مختلف و روزنامه هایی هم از اون زمان شروع به فعالیت میکنن که عرض کردم خدمت شما مهمترین اونها نشریه جنگله. زمین هایی که جنگلی ها از زمینداران مسادره میکردن به مردم میدادن به دهگانان داده میشد. دهگان ها هم از پرداخت مالیات معاف میشدن.
تقسیم زمین هم بر احده خود جنگلی ها بود موضوع زمین که موضوعی بود که همیشه میان دقالان و زمینداران یکی از دلائل اصلی درگیری بوده به باسطه همین اصلاحات زمانی که بیشتر مناطق ایران در دوران جنگ جمعانی اول دوچار قهدی شده بود گیلان از این مشکل مبره بود تولیدات کشورزی در این دوره به بالات این حد خود میرسه حتی جنگلی ها برنج رو به تهران آیت دخت قهدی زده یک کشور رسال می کردن در این حال مواد قضایی رو هم برای شهر محاصر شده باکو می فرستادن در پرانتز ارز کنم خدمت شما که باکو بعد از انقلاب بلچوویکی اعلام جمهوریه مستقل می کنه ولی انقلابیون بلچوویک خب جدا شدن این منطقه نفقیز رو قبول نمی کنند به اونجا لشکرکشی می کنند پرانتز بسته تغییر قابل توجه دیگهی که در این دوران روی میده حق قانونی دهگانان برای شکایت در دادگاه هایی که جنگلی ها برقرار میکردن برای اولین بار حکومتی بر سرکار اومده بود که بجز حکومت کردن مسئولیتی هم برای خودش قائل بود مسئولیت در بهبود سرویس های شهری در خدمات به مردم پولیس و منندهون در پایان سال 1296-1917 جنگلی ها از زمینداران و خانها یک میلیون تومان آیدی گرفته بودن که 26 هزار تومانش صرف حزینه های کارکنانشون می شد باقی رو صرف نیروهای نظامی خودشون کرده بودن اما همه چیز هم گل و بل بل نبود در بین خود جنگلی ها اختلافاتی وجود داشت جناه راست جنگلی ها به رهبری حاجی احمد کسمایی لزومن با همه چیز دولت مرکزی قاجار مخالف نبود ولی جناه چپ یک نگاه انقلابی داشت با دولت مرکزی ایران کاملا مخالف بود احمد کسمایی ارز کنم که از اعضای برجسته اجتماعی اون آمیون بوده از به هزب دموقرات ایران بود که خب نشه مهمی هم در سازماندهی جمعش جنگل داشت سرماییدار سروتمندی بود که مخارج نهزت رو هم میپرداخت برخی میگن که جدایی احمد کسمایی از جنبش دلیل اصلی شکست جنگلی هاست حالا دلیل این جدایی چی بود؟ دو عامل امده رو در تصمیم حاج احمد کسمایی محسر تشخیص دادن اول نفوز تجریجی روحای سوسیالیسته تحت تصریف انقلاب اکتوبر 1917 نیروهایی که به صورت هم به جنگلی ها می پیوستند و پایگاهی هم در میان قشن متوسط شهری داشتند مثلا شهرهای بزرگی مثل رشد تنرویه های این دسته روی جناح سنتی و حیعت اتحاد اسلام و مشروط خواهان مدر مثل خود حاج احمد تأثیر گذار بود. مخالفت اونها رو ایجاد کرده بود. محسوسا این که بدونیم که به درست یا قلط حاج احمد کسمایی خودش رو پای گذار تشکیلات نحصت جنگل می دونست. دلیل دوم قدرت گرفتن انگلیسی ها بود بعد از خروج نیروهای روسی از گیلان. اونها پایگاه هایی رو در رشت و انزلی تحسیز کرده بودن و حالا نحصد نحصد جنگل نه فقط با نیروهای دولتی درگیر بود بلکه باید با انگلیسی ها هم که از نظر نظامی مجه هست تر بودن درگیر می شد همین موجب می شه که جنگلی ها از نظر مهمات از نظر منابع مالی تحلیل برن امنیت اونها دوچار مخاطره بشه همچنین باید بدونیم که میزا کچک خان نیروهای خودش رو در مناطق جنگلی نگه داشته بود و پایگاهی در رشد درست نکرده بود و این حرکت هم اهداف جنبش رو دوچار خوب مخاطره می کرد نکته دیگه هم که موجب اختلاف می شه همین کمیته اتحاد اسلامه شاید با شنیدن این نام و سابقی طلبگی میرزاک کوچک خان اینطور به ذهن متبادر بشه که شاید اونا می خواستن یک حکومت اسلامی در گیلان تأسیس کنن واقعیت اینه که چین تمایلی در میان اطرافیان میرزا کجای خان وجود نداشت اولین که این کمیته قبلا درست شده بود و میرزا فقط با اونها در ارتباط بود دومین که به نظر میرسه نام این کمیته بیش از اون که بیانگره دیدگاه سیاسی نحصد جنگل باشه یک تمایل پوپولیستی میرزا و اطرافیانش رو میرسونه که میخواستن مردم و برخی از روحانیون رو به سمت خودشون بکشونند در دوران اشغال کشور روزنامه جنگل به عنوان اکاستنده این ایده های نحصد جنگل بیشتر حول جنگ میگشت حول اشغال کشور میگشت یک نگاه ملی داشت از روسیه انتقاد میکرد از انگلستان انتقاد میکرد البته نسبت به تجاوزات عثمانی یک نگاه توجیه گرانه داشت در موضوعات داخلی هم اونها طرف داره احمد شاه بودند.
به هیچ وجه نمیتونیم نهزت جنگل رو یک نهزت جدایی تلبانه بدونیم. هر دقل در دوره نخستش. گرچه از نخبگان حاکم انتقاد میکردن به لزوم اصلاحات اشاره میکردن ولی مانند سیاسیون دیگه ایران ایده های مشابهی داشتن.
نگاه ملی داشتن که به اصلاحات عرض می داد خلاص این که هیچ نشانه ای از این که نحصت جنگل خواستار حکومت اسلامی باشه یا نگاه جدایی طلبانهی داشته باشه دیده نمی شه روحانیون مذهبی هم در جنبش نخشی نداشتن و روحانیت اصلا کلن موقعیت ممتازی به واسطه این جنبش نداشت و برخی از ملاها حتی تبسط جنگلی ها محاکمه و زندانی میشن به عبارتی آنچه عذای کومیته اتحاد اسلام رو در هم جمع کرده بود همون نگاه زد امپریالیستی بود همون اشخال کشور بود تفسد نیروهای خارجی اونها شخصیت های ملی بودن که نگرانی اصلیشون ایران بود اینطور به نظر میرسه این همه برقرار بود تا زمانی که انقلاب بلچوویکی موفق میشه بعد از اون با تفوق به سیاسی بیشتر جنگلی ها در گیلان برقی از اعضا اعضای نهزد آشکاران مخالف سلطنت قاجار میشن جنگلی ها بین دوگانه اتحاد با بلشویک ها و حفظ استقلال گیر کرده بودن اینجاست که دور دوم نهزد جنگل شروع میشه در قسمت دوم که دو سه روز دیگه منتشر میشه به چالش های این دوران این دوران برای جنگلی ها خواهم پرداخت دورانی که جمهوری سوسیالیستی ایران در گیلان تأسیس میشه و این جمهوری در زمان خودش تونست به جوه جمهوری خواهی در کشور دامن بزنه پیشتر دوستان در مورد دوگانه سلطنت و جمهوری در ایران در زمان رزاشاه ویدوی درست کردم که در ادامه این پایین اون رو میذارم مکمل خوبیه برای درک دوران پیشناد میکنم قطمن نگاه بکنید. زیاد عرضی نیست دوستان تا ویدئوی بعدی موازه به خودتون باشید