Transcript for:
9. Sınıf Edebiyat Dersi Genel Tekrar

Merhaba sevgili arkadaşlar Türkçe saati kanalına Hoş geldiniz 9 sınıf 2 dönem 1 yazılı genel tekrar için karşınızdayım çok güzel bir genel tekrar sizi bekliyor 3ün temadaki Bütün kavramları örnekleriyle örneğe doyuracak sizi öyle iki tane ü tane örnek verip geçmeyeceğim toplamda bol örnekli arkadaşlar sınavda yazılıda doğrudan karşınıza gelecek metinler ve soru kökleriyle karşınızda olacağız bol bol uygulama yapacağız hiç merak etmeyin Evet sadece ben değil zedu ekibindeki tüm öğretmen arkadaşlarım sizler için hem yazılı genel tekrarları hem de yazılı provaları çektiler biliyorsunuz Onların da lütfen videolarını izleyin yazılıdan önce 100 almak mümkün kalıcı öğrenmek Mümkün becerilerinizi geliştirmeniz mümkün Arkadaşlar bu anlamda lütfen zedu öğretmenlerinin videolarını izlemeden sınava girmeyin Sizler benim için çok değerlisiniz biliyorsunuz kanalın ilk videosunu Ben 9 sınıflar için çekmiştim Geçen dönem arkadaşlar ikinci yazılıya yetişebilmek kana Dolayısıyla Bana şans getirdiniz Uğur getirdiniz 20 yılı devirdim ben bu sektörde bayağı uzun bir süredir hem kitaplarım var hem videolar çekiyorum ancak kendi kanalımı kurmaya yeni niyetlendim zedo ekibindeki tüm öğretmenlerim inanılmaz destek oldular Hadi hocam sen yaparsın sen yıllarını vermişsin yapmayacaksın da kim yapacak dediler geldim gaza Ben de tabii gazla olmuyor bu işler biliyorsunuz çok çalışmak gerekiyor arkadaşlar gece gündüz çalışıyorum inanın gece gündüz size videolar çekiyorum 9 sınıflar için oynatma listesi oluşturdum her bir başlığın ayrı ayrı videosu var hocam ben anlamadım demeniz artık mümkün değil oynatma listesi inden tüm başlıkları görebilirsiniz yazılı genel tekrar iki tane çok güzel yazılı provası gelecek ve 4ün temaya da yine ayrı ayrı videolar gelecek yazılı provası gelecek durmuyoruz arkadaşlar 10'da da sizle iizle de 12'de de yani sizi üniversiteye gönderene kadar kendi kanallarımız da zedu öğretmenleriniz olarak Emek vermeye devam edeceğiz sizlerden de bu emeği istiyoruz Sizlerin de çaba sarf etmesini Gerçekten böyle azimle şekle çalışmasını istiyoruz Haydi bakalım durmayalım Gerçekten çok güzel dolu dolu bir genel tekrar olacak şe zamana takılmayın öğrendikleriniz kalıcı olmasını hedefliyorum Bu anlamda bir tane örnek verip geçmiyorum genel bir tekrar nasıl yapılır Sizler de görün istiyorum Arkadaşlar haydi başlıyoruz Evet edebi dil ve günlük dil karşılaştırmasını yaparak başlayalım arkadaşlar genel tekrarımı da edebi dil yazların sanat yapma kaygısıyla oluşturduğu dildir kendine özgüdür bir sözcüğe birden fazla anlam yükleyebilir ya da bir sözcüğü günlük kullanımından farklı olarak imgelerle metaforlarla mecazlarla kullanabilir bu anlamda arkadaşlar günlük dilden farklıdır mecazlı bir söyleyişe sahiptir amacı yazarın estetik bir beğeni kazanmaktır Bu yüzden de elinden gelen ardına koymaz ahenklab dilde günlük dilde ise iletişim esastır iletişim esas olduğu için ne yapmak zorunda arkadaşlar Doğal olmak zorunda yazar resmi bir tarz asla içermez esnek bir yapısı vardır Ancak şunu unutmayacağız bir eserde hem edebi dilden hem de günlük dilden yararlanılabilir nasıl nasıl olacak Hocam bu şöyle olacak arkadaşlar mesela kitabınızın içerisinde hikayenin içerisinde bir betimleme yaparken bir kişinin tasvirinde ya da olayların anlatıldığı bölümlerde edebi bir dil kullanabilir yazar ama oradaki karakterlerin kahramanların konuşturulmasına diyalog bölümlerine girdiğinde artık doğal bir dil yani günlük bir dil kullanabilir oradaki karakterler Kahramanlar günlük bir dille de konuşabilir O zaman ne yapacağız ikisinin de karşımıza aynı paragrafta gelebileceğini unutmayacağız Peki ne yapacak hocamız bize bir paragraf verecek diyecek ki bu parçada kullanılan dili örnekleriyle yazınız diyecek şimdi kullanılan dil dediğinde edebi dil mi günlük dil mi bakacağım estetik söylemler mecazlar metaforlar var mı betimleyici unsurlar var mı var Varsa edebi dil Eğer bizim de normal hayatta kullandığımız gibi bir dil varsa o zaman günlük dil şimdi kitabınızda eskice hikayesinde bir bölüm var onu aldım arkadaşlar edebi dil için örnek kullanım adına Hasan vapurda oyalandı Bak bu mesela normal aktarım ama gırıl gırıl işleyen vinçlere üstleri yazılı Can kurtaran simitlerini kurutulacak çamaşırlar gibi iplere asılı sandallara bakarak çok oyalandı şimdi kimse günlük hayatında ipleri ya da işte vinçleri sandalları tasvir ederken gırıl gırıl işleyen vinç demez burada ne yapıyor yazar ikileme kullanarak işitsel duyulara yer vererek estetik bir Aslında haz vermek istiyor okuyana ya da kimse sandalı bu şekilde tasir etmez günlük hayatında yazar İşte buradaki benzetmelerden metaforlu diyeceğiz yanakları pençe pençe al al olarak susuyordu yine bir betimleyici unsur var edebi bir dil var portakal bahçelerine dalmış göğsünde bir katılık gırtlağında lokmasını yutamam gibi bir sert düğüm hep susuyordu bakar mısınız edebi dile benzetmeler yapıyor Yine kendince kendi imgelerin ce anlatıyor bunu Dolayısıyla edebi bir dil vardır ahenkli bir söyleyiş vardır diyeceğiz aynı hikayeden günlük dile de arkadaşlar örnek verelim diyalog vardı Ne yapıyordu orada Eskici de çocuk eskiciyle karşılaşıyordu hikayede Memduh Şevket esendal'ın Çok güzel bir hikayesiydi Çiviler ağzına batmaz mı senin derken günlük dilden yararlanmış bakın normal günlük bir konuşma dili Eskici başını şaşkınlıkla işinden kaldırdı Uzun Uzun Hasan'ın Yüzüne baktı Türk çocuğu musun be bak be ifadesi bile günlük bir dil İstanbul'dan geldim ben de o taraflardan İzmit'ten gayet sanattan e sanat kaygısından uzak bir söyleyiş gördüğünüz gibi yani toparlayacak olursak burayı günlük dil hayatımızda günlük hayatımızda doğal akışla konuştuğumuz Sanatsız içten anlık bir dildir arkadaşlar edebi dilde ise daha özenli bir söyleyiş mecazlı ifadeler sıkça görülür Burası da işte bizim için önemlidir edebi dille günlük dili birbirinden ayırmak adına Şimdi arkadaşlar yine Eee metinlerde sıkça geliyor ilk dönemde de karşınıza gelmişti yazılıda da sormuştur Öğretmeniniz Muhtemelen Ama burada da 3üncü temada da ki 4 temada da göreceksiniz yine açık ileti örtük ileti kavramlarımız vardı neydi açık ileti hemen görelim İletinin Açık ve anlaşılır bir şekilde ifade edildiği iletiler Yani siz satır aralarında acaba yazar ne demek istemiş diye hiçbir çabaya kapılmış musunuz doğrudan arkadaşlar görünenin anlamını buluyorsunuz görünenin ötesine gitmiyorsunuz Dolayısıyla verilen cümledeki anlam neyse o onun dışında alt bir mesaj aramıyoruz örtük ileti de bunun tam tersi ileti açıkça ortaya konmuyor örtülü gizli bir şekilde veriliyor mecazlar yoluyla Biz kendimiz buluyoruz o örtülü anlamı Burada da arkadaşlar okurun sezgisi ve yorumu etkili olacaktır diyoruz yine MEB kitabınızda hasta hikayesi var burada bir açık örtü eltilere bakalım isterseniz bakın Tevfik Efendi yatağa uzanmış bu tatlı yaşayışı sanki yudum yudum içiyor inleyerek gözlerini bayıltarak nasıl düştüğünü anlatıyor bakın tek bir cümle içerisinde tabii ki farklı cümleler var ama tek bir yargıdan biz Tevfik efendinin bu tatlı yaşayışı sanki yudum yudum içiyor ifadesinde tatlı yaşayış Sen su mu da yudum yudum içiyorsun Bak burada bir mecaz var buradaki tatlı yaşayışı yani güzel bir hayatı var demek ki yudum yudum içiyorsa tadını çıkara çıkara yaşıyordur arkadaşlar Demek ki hayatından memnundur Düşünsenize yudum yudum Neyi içersiniz sevdiğiniz bir şeyin tadını ala ala içersiniz Burada da tadını ala ala yaşama sevincinden yaşama coşkusunda Yaşama Dair memnuniyetinden Aslında bahsedilmiştir Dolayısıyla örtük ifade Tevfik Efendi'nin yaşadığı zamandan Hayattan memnun olduğudur buradan bunu anlayabiliriz Peki yazılıda şöyle bir metin verse ve sorulsa dese ki Bu metinde edebi dille günlük dille açık iletiye örtü iletiye örnekler gösteriniz nasıl cevap verelim bakın bunu bile düşündüm arkadaşlar sizin için Gerçekten böyle yüz almanız için bu genel tekrar size yetecek başka hiçbir videoya gerek duymayacaksınız İki tane de birbirinden güzel yazılı videosu çekiyorum bu anlam da izlerseniz çok çok faydasını göreceksiniz şimdi böyle bir soru geldi diyelim nasıl cevap vereceğiz yine MEB kitabınızdaki Harika Çocuk adlı hikayeden bir alıntı yaptım şöyle dedim bir arkadaşı görmeye gitmiştim bulamadım dönecektim ki kapı yanında duran büyükçe bir tahta sandığın içinde onu gördüm peynir ekmekle domates yiyordu kirli Kıvır kıvır Sarı saçları vardı makine yağıyla Kararmış yüzü içlerinden aydınlanan Hare kulade Yeşil Gözleri bakın burada edebi bir dilden yararlanmış Ayrıca Matbaa abiyi mi aradınız günlük değil gayet akışla günlük hayatımızdaki akışla Evet az evvel kağıt kağıt ne Kağıt kestirmeye gitti gelecek İyi ki gelecek yazmamış Hani öyle olsa tam günlük dil olacak sokak ağzı dikkat ederseniz arkadaşlar burada edebi dil olarak Kıvır kıvır saçları kirli saçları betimlemeyle Sanatsal bir söyleyiş kattı ahenk kattı içlerinde özellikle burası çok önemli içlerinden aydınlanan her kulade Yeşil Gözleri diyerek de yine mecazlı bir ifadeyle betim le edebi bir dil de kullandı buradaki yargıları ancak günlük dilde O konuşmadaki kağıt özellikle aklımda kalmış bayağı bir bir arkadaşı görmeye gitmiştim bulamadım peynir ekmekle domates yiyordu gayet akışta Sanatsız mecazı kaygısız bir yazı matbaacı matbaacı abiye mi aradınız Evet az evvel Kağıt değil mi bu mesela kesinlikle nedir Arkadaşlar telaffuzunun okunduğu gibi yazıya yazılması da yazarın günlük dilde bir Aslında kullanımı göstermek istediğini gay Gayet net ifade ediyor buradaki ifade arkadaşlar Peki bize bununla ilgili bir soru gelirse metinden nasıl hareket edeceğimizi gördük Peki açık hileti ve örtü keleti ile ilgili de bir soru sormuştum aynı soruda mesela burada arkadaşlar açık keleti çok net ne dedi arkadaşı görmeye gitmiştim bulamadım gittiğini ve bulamadığını söyledi başka bir alt mesaj yok dönecektim ki kapı yanında duran işte büyükçe bir tahta sandığının içinde onu gördüm yine gördüğünü aktardı açık iletim peynir ekmekle domates diyordu yine ileti açık net herhangi bir alt mesaj yok Dolayısıyla olduğu gibi ne iletiye Onu anladık ancak örtü keleti bakın Şurada çok net bir metinde içlerinden aydınlanan harkulade yeşil gözler ne demek içlerinden aydınlanması Gözlerin içten aydınlanması Her şeyden önce mecaz yani Göz nasıl aydınlanacak ampul mü Bu lamba mı da aydınlansın öyle değil mi Dolayısıyla burada kesinlikle bir mecazi ifade varsa örtük ileti vardır arkadaşlar örtülü olarak Aslında yazar size çocuğun gözlerinde yaşama sevinci olduğunu söyl söylüyor Çünkü gözlerin aydınlanması Gözlerin Işık saçması sizin mutlu olduğunuzu keyfinizin yerinde olduğunu Yaşama Dair bir sevincinizi olduğunu gösterir ama gözünün Feri sönmüş deriz Mesela kim için hiç umudu olmayan hayatında her şey kötü giden ya da bazı şeyler Kötü giden insanlar bile o anlık gözleri bir anda böyle matlaşır Feri söner değil mi Bunu kullanıyoruz Dolayısıyla buradaki aydınlık Gözlerin içindeki aydınlık vesaire doğrudan arkadaşlar yaşama sevincini gösterir diyebiliriz güzel harika gidiyoruz hadi bakalım dur yoruz şimdi kurmaca metinler ve öğretici Metinlerle ilgili tekrarımız yapalım yazılıda Çünkü karşımıza gelebilir öğretmenimiz bize iki tane Metin verip bu iki metni e metnin özelliği açısından karşılaştırabilir Kurmaca metin mi öğretici metin mi e örnekler vererek açıklayınız diyebilir ne yapacağız arkadaşlar Kurmaca metin bir diğer ismi sanatsal metinde Biz kurmaca metine gerçek hayatın bireb aynısını görmüyoruz Evet gerçek hayattan beslenebilir gerçek hayattan esinlen bilil yazarım ama kesinlikle gerçek hayatın birebir aktarımını yapmayacak gerçek hayattan esinlen bilir dedik hayal gücü ile gerçeği ne yapacak yeniden tasarlayacak yani kuracak Yeni Bir Dünya yaratacak Yeni Bir Dünya kuracak bu fantastik bilimsel kurguları falan düşünün bunlar zaten çok nettir ama romanlarda hikayelerde de eğer bizim yazarımız Bir kişi kadrosuyla bir olay akışı içerisinde bize o karakterin neler yaşadığını neler hissettiğini anlatıyorsa Yeni Bir Dünya kuruyordu Dolayısıyla hayalidir kurgusal dır diyebiliriz sanat amacı ön plandadır arkadaşlar kurmaca metinlerde gerçek dünyayı olduğu gibi aktarma kaygısı Asla yoktur hikaye roman masal destan tiyatro şiir gibi türler de kurmaca metnin içerisinde yer alır şimdi Eskici hikayesinden bir alıntı yaptım yine dedim ki artık erişemeyeceği yurdunun bir deresini bir rüzgarını bir türküsünü dinliyormuş gibi bakar mısınız artık erişemeyeceği yurdunun deresini rüzgarını türküsünü dinliyormuş gibi ne kadar Sanatlı bir söyleyiş hem Z hem Yaslı dinliyordu geçmiş günleri kaybettiği yerleri düşünerek benliği sarsıla sarsıla dinliyordu diyor yani Ne yaptı gördüğü şeyi olduğu gibi aktarmadan arımı ne yaptı kendince Arkadaşlar bir hayal gücüyle buradaki tasvirlerde de yararlanarak tekrar şekillendirdi yani edebi bir dil kullandı mesela şu metne baktığımızda Hayır diyememenin hayatta büyük yan etkileri vardır Bu büyük Yan Etkiler hemen kendini hissettirmesi de bir süre geçtikten sonra omuzlarınıza binebilir arkadaşlar burada kurmaca bir metin yok çünkü burada sanatsal bir söyleyiş kaygısı Yok burada doğrudan ne yaptı bir düşünceyi aktardı yani öğretici bir metin bizim için sanat kaygısında olmadığı için betimleme kendine göre o var var olan durumları tekrar kurgulama gibi bir durum olmadığı için biz buna öğretici metin diyebiliriz en fazla Anlaştık mı sanat kaygısı yok Çünkü yine bir paragraf Eskişehir bozgunundan sonra düşmanla teması keserek 200 km geri çekilmiş ve Sakarya cephesi'ni kurmuştuk Bu cephe 100 km genişliğinde ve 20 km kadar derinliğinde idi ne yaptı bilgi verdi ne ile ilgili bilgi verdi arkadaşlar savaşla ilgili bakın Oradaki bir savaşla ilgili bir bilgi verdi amaç burada olduğu gibi gerçekliğe aktarmak dolayısıyla bir kurmaca yok bir yeniden e Hayal dünyasında yeniden bir şey şekillendirme gibi bir kaygı yoksa kaygısı yok olduğu gibi aktardı Dolayısıyla yine öğretici metindir deriz Kurmaca metin değildir Öğretmeniniz de işte size yazılıda böyle bir paragraf verecek Bunlar gibi bir paragraf verecek bu paragraflarda bu hikayelerdeki ya da bu işte parçadaki diyecek metindeki dicek metnin türünü kurmaca mı İşte Sanatsal metin mi olduğunu Eee gerekçesiyle açıklayınız diyecek örneklendirerek açıklayınız diyecek Siz de diyeceksiniz ki savaşla ilgili bilgi verdi bu yüzden Kurmaca metin değildir Sanat kaygısı yoktur Gerçeği olduğu gibi aktarmıştır Ne diyeceğiz öğretici metindir diyeceğiz geçeceğiz 100 puan 100 puan 100 puan hedefimiz bu unutmayın tamam mı peki devam ettim Arkadaşlar şimdi hikayede Bizim bazı kavramlarımız ve yapı unsurlarımız var ki Mutlaka yazılıda gelecek arkadaşlar senaryonu da da var öğrenme çıktılarında geçiyor ben de iki tane yazılıda hepsine ikisine de koydum Çok da güzel bir hatta yazılı soru sayısı kadar değil onun iki katı kadar Aslında dör tane size yazılı senaryosu gelecek video olarak haberiniz olsun Mutlaka izleyin şimdi hikayede kavramlarımız vardı tema Mesela izlek bir diğer ismi nedir tema arkadaşlar tema Bir metinde en temel Duygu olarak tanımlanır düşünce olarak da gelir ama biz daha çok Duygu olarak ele alıyoruz Hatta şiirde de tema vardır şiirde daha çok duyguyu ön plana çıkarırız konu nedir Arkadaşlar konu bu hikayenin ne anlattığı dır bu hikayenin Konusuna ne anlatıyor yazar ne anlatıyor Olay örgüsü nedir Arkadaşlar olay örgüsü hikayede olayların art arda sıralanması dır yani akışın cümlelerin olayların gerçekleşme aşamalarının art arda verilmesidir bir olay başlıyor diğerini tetikliyor bu başlangıç sonra bu başka bir olayı tetikliyor bu başka bir olayı tetikliyor Yani bir olay başlıyor bitiyor bir olay başlıyor bitiyor bir olay başlıyor bitiyor gibi düşüneceğiz zincirin halkaları gibi bir olay başlayıp bitiyor sıralı bir akış içinde olaylar art arda veriliyorsa olay örgüsü dür Öğretmeniniz bunu sorabilir bir hikaye verebilir bu hikayenin olay akışını örneklendiriniz olay akışını yazınız der Siz de tek tek cümlelerle işte 3 cümle 5 cümle kaç tane olay varsa onları arka arkaya yazarsınız serim düğüm çözüm bölümlerimiz var arkadaşlar hikayenin mutlaka olmazsa olmazlarındandır ancak olay hikayelerinde çok daha nettir biliyorsunuz serim düğüm çözüm bölümleri durum hikayeleri dediğimiz sadece bir durumu bir anı bir kesiti hayatın bir kesitini anlatan e kesit hikayelerinde serim düğüm çözüm bölümü çok net değildir ama olay hikayelerinde bas bas bağırır giriş cümleleri gelişme cümleleri sonuç cümlesi Ben buradayım der bağırır Dolayısıyla bunlara dikkat edeceğiz Serim düğün bölümleri bir hik aenin genel planıdır arkadaşlar serimde olaya giriş yapılan bölümdür kişiler tanıtılır olay mekan bu bölümde tanıtılır ifade edilir en azından net bir şekilde düğümde çatışma dediğimiz unsur yani arkadaşlar hikayenin asıl merak unsurunu oluşturan bir anlaşmazlık bir karmaşa bir karşıtlık bir problem bir gerilim vardır bu işte Tam da bu düğün bölümünde ortaya çıkar okuru merak ettirme amacındadır yazar merak ettirecek ki hikayenin sonuna kadar okur ne yapmasın bırakmasın kendini kaptı kaptıracak hiç geçmiyor diyoruz Nuri Bilge Ceylan'ın filmleri mesela Çoğu kişi sevmiyor niye yok yürüyor adam sadece yürüyor diyor 10 saat bakışıyor birbirlerine diyor yani biz Action istiyoruz olay istiyoruz merak ediyoruz ne olacak kı şimdi diyoruz yani değil mi o yüzden de merak arkadaşlar tehlikelidir ama yazar için de en olmazsa olmaz şeydir çözüm işte bütün bu çatışmaların bütün o entrikaların olayların artık sonuçlandığı nihayete erdiği çatışmanın çözüldüğü bölümdür burada artık olay sonuçlanır arkadaşlar Her şey ortaya çıkar tamam mı Böyle düşünebiliriz çatışma çok önemli doğrudan soru gelebilir bir hikaye verip Öğretmeniniz yazıldı Eee bu hikayenin çatışması çatışması derken Tabii ki böyle çok şiddetli bir e olay beklemeyin normal bir hikayenin kendi dinamiği içerisinde herhangi bir çatışma olabilir ama çatışma temelde arkadaşlar yazarın tamamen merak unsurunu oluşturmak adına ortaya koyduğu bir anlaşmazlıktan şadır bir karşıtlık ya da bir gerilim durumudur şimdi kişiler arası uyumsuzluktan kaynaklanabilir Mekandan kaynaklı koşullardan kaynaklı bir çatışma olabilir kişinin kendi içinde yaşadığı bir çatışma olabilir Dolayısıyla pek çok faktör vardır çatışmada diyebiliriz şimdi bunları göreceğiz Merak etmeyin bunları şimdi örnek üzerinde tek tek uygulayacağız zaman hikayenin olayın gerçekleştiği dönemdir andır mevsimdir ya da gündür Arkadaşlar bazen çok net bir şekilde verilir Bazen çok flur siz kendiniz orada ararsınız işte Çiftçiler çiftçilerin tarlaya gittiği vakitlerde der hani sabah akşam öğle gibi net bir zaman vermez ya da bir hikayede birden fazla zaman olabilir buna dikkat edin sabah başlar öğlen olan bir şey anlatır akşam olan bir şey anlatır Dolayısıyla üç farklı zamana dair paragrafta hikayede kelimeler bulabilirsiniz mekan olayın gerçekleştiği çevredir tek bir çevrede Olabilir Tek bir yer ismi verebilir ya da arkadaşlar birden fazla y resmi verebilirsiniz mesela yol üstünde bir otobüs bekliyorduk nerede yol üstünde sonra otobüste başımıza şunlar şunlar geldi der Yine otobüs de bizim için yerdir mekandır Dolayısıyla farklı farklı yer unsurları olabilir hikayenin tamamını okuyarak karar verin buna sadece bir tane bulup geçmeyin ha bir tane varsa tamam Ama birden fazla olabilir bu anlamda dikkat edeceğiz Peki Şahıs kadrosu kişi kadrosu hikayede olayı yaşayan kişi ya da kişilerdir arkadaşlar birden fazla kişi olabilir bir başka kahraman ve yanındaki saz arkadaşları da olabilir ya da tek bir kişinin başından geçen olaylar da anlatılabilir şimdi geldik anlatıcıya yine bize bir hikaye verip öğretmenimiz bu hikayenin anlatıcısı ve hatta bakış açısı nedir Kim işte örnekleriyle yazınız açıklayınız diyebilir yazıldı esas olan arkadaşlar bir dönemde de gördünüz kendi cümlelerinizle anlatmanız esas olan bu ama bunu verilen metne bağlı olarak yapmanız Yani kafanıza göre öyle kendi cümlelerinizi oluşturmayacak verilen metne Sadık kalarak k kendi cümlelerinizle dil bilgisi kurallarına uyarak işte Yüklemi sona koyarak noktalama işaretlerine dikkat ederek açıklamanızı istiyor Öğretmeniniz Bu anlamda sizin Özgür olmanızı istiyor biraz yaratıcı olmanızı istiyor anlatıcı dediğimiz şey de bir yazarın ele aldığı olayları hikayeyi anlatması için tayin ettiği kişidir Eğer olayları Ben diliyle kahramanlardan biri anlatıyorsa biz buna arkadaşlar birinci kişi anlatıcı diyoruz ben dili ya da biz dili olabilir mesela Sabah kalktım Yüzümü yıkayıp çınarı hazırladım Şimdi burada kim Ben anlatan ya da biz olabilir bu sabah kalktık kahvaltımızı yapıp Evden çıktık diyebilir birinci çoğul kişiyle de kullanabilir Önemli olan birinci kişi anlatım diyoruz biz buna bir de arkadaşlar anlatıcı olarak baktığımızda 3üncü kişi anlatım vardır 3üncü kişi anlatımda da o dilini kullanırız hikayelerde sabah erkenden kalktı kahvaltısını hazırlayıp oğlunu okula gönderdi bak bak bir başkası anlatıyor Dolayısıyla ya birinci kişi ki orada doğrudan Arkadaşlar ben dili ya da biz dili vardır bakın Burada da yazmışım 3üncü kişi anlatımda da o ya da onlar diye bir dil görürsünüz buradan yola çıkarak bizim hikayelerimiz de bir bakış açısı var sevgili arkadaşlar nedir Bu bakış açısı yazarın o olayları anlatması için tayin ettiği anlatıcının bu üç bakış açısından birine hakim olması birine sahip olması gerekir neye sahip olabilir Mesela ben yazarım Neyi yazdım ben size hemen şuradan bir tane kitap göstereyim bak şu aralar bunu okuyorum benim gibi makineler görüyor musunuz herkes görüyor benim gibi makineler müthiş bir kitap vaktiniz olursa sonra okursunuz şimdi ben bu kitabın yazarıyım Ama bu kitapta geçen olayları anlatması için bir anlatıcı tayin etmem gerekiyor Öyle değil mi maşa olarak kullanacağım Yani onu öyle düşünün Şimdi ben eğer buradaki karakterlerden birine buradaki olayları anlatması için yetki verseydim yani karakter Kahraman kendi ağıyla buradaki olayları anlatsaydı biz buna Kahraman bakış açısı diyoruz Kahraman bakış açısı birinci kişi anlatıcı la kullanılır karakter Kahraman olayları kendi açısından aktarır kendi gözünden aktarır Sabah kalktım kahvaltımı yaptım kalktığımda gün daha ağırmış tı o sırada şunları şunları düşünüyordum falan bak kendimi anlatıyorum o zaman Kahraman bakış açısı ama ben eğer anlatıcı olarak anlatıcıya diyorum ki sen sadece gördüğünü anlat hiçbir şekilde olaylara müdahale etme sen güvenlik kamerası sın kadrajına giren anlat yok Kahraman geçmişte Ne Yaşamış yok gelecekte ne yaşayacak O anda Aklından ne geçiyor niyeti ne hiçbir şey bilmiyorsun seni de ilgilendirmiyor Sen sadece gördüğünü anlat geç o zaman sen nesin sen şahitsin müşahit sen gözlemcisinin Tanık gibi düşünün Tanık tanığı getirin diyor savcı hakim ne yapıyor Tanık gördüğü kadarını anlatıyor Peki diyor Böyle öncesinde Ne oldu diyor ben bilmiyorum Efendim diyor Niye Çünkü yoktum orada o zaman gözlemci müşahit ki böyle de gelebilir Tanık anlatıcı dediğimiz anlatıcı sadece gördüğü kadarını anlatıyor hiçbir şekilde olayların geçmişini geleceğini ne olacağını karakterlerin iç dünyasını kafalarından geçen düşünceleri hiçbir şey bilmiyor gördüğü kadarını anlatıyor Ahmet elinde bardakla mutfak işte Balkona çıktı gördüğü kadarını anlattı O sırada Kuşlar balkona gelmişti gördüğünü anlattı Gökyüzünde bulutlar belirdi gördüğünü anlattı sadece gördüğünü anlattı O zaman gözlemci Bir de hakim bakış açısı var biraz karışık gittim ama mantığını anlayın diye biraz coştum böyle gördüğünüz gibi hakim tanrısal ilahi bakış açısı isminden de belli artık anlatıcı diyor ki Sakin olun Ben her şeye hakimim Ben her şeye hakim olmak istiyorum ben Ben senin geçmişte ne düşündüğünü ne yaşadığını o anda Aklından ne geçtiğini kalbini Senin içindeki fırtınaları yaşama sevincini içindeki ölen O aşkı her şeyi biliyorum ve ben olayları Buna göre anlatıyorum diyor Ahmet kafası dalgın bir şekilde elinde bardakla Balkona çıktı kafası dalgın olduğunu biliyor ailesine işten çıktığını söylemek istiyordu bak İstediğini bile söyledi Ama buna cesaret edemiyordu o sırada Kuşlar büyük bir neşeyle balkona kondu Sen kuşların ne olduğunu nereden biliyorsun değil mi Bak ne yapıyor kuşların bile duygusunu söylüyor Ahmet'i büyük bir yalnızlık bekliyordu bak ne beklediğini bile biliyor o zaman ne yaptı Artık hakim tıpkı bir tanrı gibi tövbe aşa tanrısal bakış açısında da anlatıcı tanrı gibi her şeye hakim her şeyi biliyor ikisi arasındaki en büyük fark bu arkadaşlar gözlemci de de 3ün kişi hakimde de 3ün kişi anlatımı var Ancak hakim bakış açısında her şeye hakimdir anlatıcı olayların geleceğini geçmişini nasıl gelişeceğini karakterlerin ruh dünyalarını düşüncelerini her şeyi biliyor buna çok dikkat edeceğiz Tamam mı arkadaşlar şimdi hadi gelin şu metin üzerinde Arkadaşlar bu Yapı unsurlarını bir konuşalım Çok da güzel Sarı Sıcak Yaşar Kemal'in bir kitabı inceciktir böyle okursunuz çok keyiflidir güzeldir yani Yaşar Kemal'in eserleri hemen baktım işe kalkarken Zeynep Osmanım dedi sen git otur ayrı atı başkası götürsün Osman Olmaz Zeynep teyze dedi ben götürürüm Hiç yorulmadım atı elinden alınca Osman oturup hüngür hüngür ağlamaya Ben yorulmadım Vallahi yorulmadım demeye başladı bir koca karı bindirin Ata şunu düşsün de atın ayağının altına görsün dedi Osman Vallahi düşmem billahi Düşmem Ben yorulmadım ki bindirdiler bindirdiler ya Osman'ın üç dönüşten sonra başı dönmeye başladı Kendini sıkıyor sonra Zeynep gene su getirip başına döktü tam Tepedeki Güneşe karşı durup gölge etti Şimdi sevgili arkadaşlar biz bu hikaye için neler söyleyebiliriz Mesela bu hikayenin teması nedir derse Bu hikayede ele alınan konuyu sormuyor bakın temayı soruyor tema aslında burada doğrudan Osman'ın at binme isteğidir Öyle değil mi düşüncesi bu bu hikayenin Osman'ın ata binme isteği dedik O zaman Osman'ın atabilme isteğini yazdık buraya zaman kaybetmeyelim hemen geçelim böyle diye konu ne konu Osman adlı bir çocuk var değil mi biraz da böyle inatçı Osman adlı bir çocuğun çok ısrar ederek ata binmek istemesi ancak bindikten sonra da başının konu bu Tamam konuyu da yazdık güzel Sizler de yazdınız kağıdını Peki olay örgüsü nasıl arkadaşlar olay örgüsü nasıl gelişiyor şöyle diyebilir miyiz bakın Zeynep Osman'a dinlenmesini söylüyor Osman da diyor ki Ben yorulmadım dinlenmeme gerek yok Ben at binmek istiyorum sonra ağlamaya başlıyor sonra bir tane koca karı geliyor diyor ki koca karı bindirin şunu Ata diyor düşsün de bir görsün bakayım diyor sonra koca karı geliyor Osman'ı azarlıyor Osman ata biniyor sonra başı dönüyor olay örgüsü bu o zaman bana sorarsa Olay örgüsü nedir bu hikayenin size Vermiş olduğu buna benzer bir hikayenin Olay örgüsü nedir derse olayları böyle arkadaşlar art arda art arda yazacaksınız yani ekstra bir şey yazmanıza gerek yok Peki Şahıs kadrosu şahıs kadrosunda kimler vardı kimleri okuduk biz hemen tekrar metne baktım kimleri gördük Zeynep'i gördük Osman'ı Gördük Bir de Kocak Gördük o zaman Şahıs kadrosu dediği neymiş kimlermiş Zeynep Osman ve kocakarı mekan neresi arkadaşlar mekan işte bize Bahçeler Çiftlik falan öyle bir şey söyledi mi söylemedi çok Net değil belli bir yer ismi zikredilmiş doğrudan Dolayısıyla Biz burada hani büyüklerin işte burada koca karı Zeynep falan dediğine göre büyüklerin iş yaptığı açık bir alan at da var sonuçta dışarıda Dolayısıyla Bunlar dışarıdalar dışarıda bir alandar ama neresi olduğunu tam söylememiş O yüzden açık bir alan diyebiliriz belli olmadığı açık bir alan diye şu şekilde isterseniz belirtebilirsiniz arkadaşlar Peki zaman ne arkadaşlar paragrafı hikayeyi okuduk bakın parçanın sonunda bir yerden bahsetti dedi ki bir zamandan bahsetti tam Tepedeki güneşe karşı dedi Şimdi Güneş tam tepedeyse o zaman öğle vaktini kast ediyordur yani Güneş tam tepede eşittir öğle vakti diyebilirsiniz öğretmeninize yazıldı bu şekilde bir soru geldiğinde Peki anlatıcı kim Arkadaşlar anlatıcı bir başkası anlatıyor Zeynep şunu yaptı Osman bunu dedi koca karı şunu dedi diyor hatta Osman'ın başının döndüğünü düşmeye yaklaştığını falan bile bildi Dolayısıyla anlatıcı 3üncü kişidir bakış açısı arkadaşlar hakim bakış açısıdır ilahi tanrısal söylem dediğimiz bakış açısıdır Osman'ın gördüğünüz gibi başının dönmeye başladığını kendini sıktığını aktardı nerede söyledi işte şur da doğrudan bunları verdi üç dönüşten sonra başı dönmeye başladı Kendini sıkıyor kendini sıktığını bile biliyorsa o zaman hakim bakış açısıdır diyebiliriz Peki çatışma nerede var arkadaşlar çatışma çatışma Aslında Osman çok istekli bir şekilde atabilmek niyetinde çok ısrar ediyor atab bilmeyi istiyor ama başı dönüyor Eee tam istediğini gerçekleştiremiyor bir hastalığı var zaten Osman'ın kitabı okuduğunuzda da görürsünüz Dolayısıyla arkadaşlar çatışma tamamen osmanı atabilmek istemesi ancak başının tam isteğini yerine getirememesi diyebiliriz şimdi hikayenin başında şöyle bir açıklama yapmıştım bunu da unutmadan söyleyelim bu bahsetmiş olduğumuz yapı ile ilgili unsurlar zaman mekan Şahıs kadrosu konu tema olay örgüsü e serim düğüm çözüm gibi bölümler arkadaşlar Roman için de geçerli Biz bunu 4 temada da konuşacağız zaten Hatta diğer anlatmaya bağlı bütün türlerde de karşımıza gelir destanda da vardır efsanede de vardır fable dediğimiz türde de vardır halk hikayelerinde de vardır halk hikayelerinde de biraz değinerek göreceğim Divan şiirinde bile görebiliyoruz arkadaşlar Mesnevi olan tür de görebiliyoruz bunları hatırlatmak istedim şimdi o halde burayı bitirdik Geldik hikaye türlerinin Hikaye türünün tarihsel gelişimine sevgili arkadaşlar şimdi yazılıda ben hani doğrudan size Hikaye türünün böyle tarihsel gelişimine dair bir bilgi vereceğini hatta çok özür diliyorum arkadaşlar şuraya atladık saa sanırım He şuraya atlamayın burası çok önemli Aklıma geldi şimdi yazılıda çıktılarda şöyle ifadeler var öğretmenin size sorabilir der ki bir hikaye verip bir paragraf verip bu hikayedeki kişilerin fiziksel ve ruhsal özelliklerini açıklayınız diyebilir bu kişilerin niyetlerinin davranışlarının sebebini örnekleriyle açıklayınız diyebilir kullandıkları sözlerin anlamlarını günlük hayatınızdan örnekler vererek açıklayınız diyebilir yani yazılı sorusu direkt sizin karşınıza karakterlerin fiziksel ruhsal özelliklerini düşünce yapılarını kullandığı sözlerin anlamlarını da doğrudan arkadaşlar sorabilir Niye bu sözleri kullandıklarını samimi olmak için mesela samimiyet yaratmak için falan Eee diyerek verebilirsiniz Hatta arkadaşlar Maarif modelde bakın şöyle bir ifade var biz bu Maarif modelin mantığını çok iyi anlamalıyız Öğretmenler olarak ki öğrencilerimize de bunu iyi anlatalım çok detaylı bir inceleme yaptım arkadaşlar Bakın şu tip sorular da karşınıza gelebilir sınavda yazılı dikkat edin size bir hikaye verip Bu hikayede olay akışında hoşunuza giden sizi rahatsız eden bölümü açıklayınız diyebilir gerekçesiyle yazınız diyebilir niye bunu yapıyoruz Çünkü yazıldı bizim Aslında amacımız sizin kendinizi hikayeden yola çıkarak bakış açınızı belirtmeniz açık bir şekilde kendinizi ifade etmeniz Bu yüzden de size alan açmak zorunda kalıyoruz işte bu sebeple şu tarzda sorular da yazılımınız da karşınıza gelebilir ikinci yazılıda da gel gilir Bir de de gelebilir bu hikaye metninde yazar siz olsaydınız ne gibi değişiklikler yapardınız Neyi değiştirirdiniz açıklayınız Bu hikayede metinde x kişisine x davranışına karşılık olarak neler söylemek isterdiniz sizin yorumunuzu merak ediyor Aslında Öğretmeniniz buna dair de bir soru gelebilir şimdi Hikaye türünün özelliklerinde baktığımızda arkadaşlar hikayede bir olay kişi zaman ve mekan unsuru var art arda gelen olaylar akış içerisinde verilecek yazarın hayal gücüyle tekrar tasarlanacak bir kurmaca metindir dedik öyküleyici ve betimleyici anlatım biçimleri anlatım teknikleri kullanılır Buna dikkat edeceğiz öyküleyici anlatımda art arda gelişen olaylı e olaylar aktarılır olaylar sıralı bir şekilde verilir betimleyici anlatım dediğimiz betimlemede ise arkadaşlar kişi mekan gibi unsurlar görsel bir izlenim oluşturacak şekilde anlatılır sıfatlara benzetmelere kişileştirmeler bolca yer verilir Sanatlı söyleyişe bolca yer verilir O yüzden hikaye deyince biz iki anlatım biçimini düşün dmek zorundayız her zaman Öyküleme ve betimlemeyi birlikte olabilirler sadece Olay anlatabilir tasvir yapmak zorunda değil ama olay olmak zorunda arkadaşlar e hikaye dediğimiz türde genel olarak şimdi Hikaye türünün tarihsel gelişimi hakkında şöyle bir konuşalım ilk dünya edebiyatındaki ilk hikayeler arkadaşlar e 14 yüzyılda veba salgınından kaçan insanların sığındığı bir yerde anlattığı öykülerden oluşuyor 10 gün boyunca Eee her gün birini seçiyorlar 100 tane Öykü anlatılıyor hikaye anlatılıyor bokun yazmış olduğu decameron hikayeleri dünya edebiyatının ilk hikayeleri olarak tarihe geçer Türk edebiyatında Batılı anlamda ilk arkadaşlar e hikayeler Tanzimat dönemiyle Aslında denenmeye başlıyor Ancak Tanzimat öncesinde bizim yok mu hocam derseniz tabii ki var Olmaz mı olm mı Tanzimat öncesinde de bol bol Aslında biz hikaye ile benzer nitelikler Taşıyan türlere yer vermişizdir nedir bunlar destanlar gördüğünüz gibi Dede Korkut hikayeri masallar mesneviler halk hikayeleri saz eşliğinde söylenen Ben bunların her birinin videosunu ayrı ayrı çektim kanalda var Oradan da izleyebilirsiniz cenknameler cenknameler de arkadaşlar İslam dini uğruna yapılan savaşları savaşlardaki kahramanlıkları özellikle hazre Ali'nin e kahramanlıklarını anlatan düz yazı ya da e şeir biçimindeki eserlerdir Bunlar da aslında bir çeşit halk hikayesidir diyebiliriz sevgili arkadaşlar Peki Türk edebiyatında batılı anlamda Hikaye türünün ilk il örnekler arkadaşlar Evet Tanzimat Döneminde görülmeye başlıyor Ancak bunlar böyle batılı anlamda Teknik olarak kusursuz hikayeler değil bunlar daha geleneksel Türk anlatıları ile benzerlikler içerdiği için batılı tekniğin tam olarak başarıyla yansıtıldığı hikayeler değildir arkadaşlar Sadece bunlar ilk örneklerdir e müsameretname Emin Nihat'ın kısadan isse ve lefi rivayet bizim için çok kıymetli Ahmet Mithat Efendi'nin Türk edebiyatında batılı tekneye uygun ilk hikayeler Küçük Şeyler Samir Paşazade Sezai'nin dir Bu eser de Tanzimat Döneminde yazılmıştır Buna dikkat edeceğiz Milli edebiyat döneminde hikayecilik gelişmiş arkadaşlar konu biraz daha değişiyor artık Anadolu Kurtuluş Savaşı Milli Mücadele ruhu gibi kavramlarda giriyor Eee Türk tarihi yanlış batılaşma gibi kavramları da işlemeye başlıyoruz Eee Milli edebiyat döneminde Türk hikayeciliğinin önemli yazarları Ömer Seyfettin var Refik Halit var Yakup Kadri Karaosmanoğlu Halid edep Adıvar var Ömer Seyfettin özellikle olay hikayeciliğinde çok çok önemli bir isimdir Kaşağı değil mi en önemli hikayelerinden bomba vardı hikayelerinden e Yalnız Efe mesela çok kıymetliydi erfi Halit'in zaten Memleket Hikayeleri Gurbet Hikayeleri bizim için çok kıymetli eserlerindendir Yakup Kadri Halid de arkadaşlar e önemli hikayeleri var dağa çıkan kurt var mesela Halid edip'in bizim için önemlidir Evet bunlarla ilgili başka söyleyecek bir şeyimiz yok yazılıda Eser ismi sorarsa Öğretmeniniz bunların üzerinden daha çok gelir arkadaşlar geldik Cumhuriyet Dönemi edebiyatımıza Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında konular Kurtuluş Savaşı milli mücadeleden çıkmaya birlikte Cumhuriyet rejiminin getirdiği sosyal değişiklikler toplumsal değişiklikler Anadolu'ya artık açılış Eee Başlıyor 30'larda sonra kişisel duygu ve düşünceleri anlatan da artık hikayeler yazılıyor Sait Faik abası yanık Sabahattin Ali Memduh Şevket esendal bu alanda çok güçlü isimlerdir arkadaşlar çok önemli eserleri var hatta Sait fabes durum hikayesinin Türk edebiyatındaki en önemli temsilci erinden biri olarak göreceğiz olay hikayesi durum hikayesi anlatırken de anlatacağım zaten Tekrar Türk hikayeciliğinde ik Dünya Savaşı'ndan sonra arkadaşlar Eee Yeni Yeni kavramlar giriyor Artık sosyal ve ekonomik koşulların değişmesi hikayede de Eee kendine yer buluyor Yeni konular artık karşımıza geliyor köyden kente köyün ve köylünün yaşadığı ekonomik zorluklar sosyal baskılar değişim Aslında değişimle verdiği mücadeleler değişmek istemeleri ama gelenekten kopamama gibi arada kalma sıkışmış lık şehre göç sanayileşmenin etkisiyle insanların topraklarını terk edip büyük şehirlere göçmesi İş ve İşçi veren ilişkisi fabrikalaşma gecekondu kültürü Bunların hepsi arkadaşlar Aslında ne yapıyor Türk edebiyatına cumhuriyetten sonra İkinci Dünya Savaşı ile birlikte giriyor Hatta Sosyalist bakış açısı bakın buraya da yazmışım Bunlar Sosyalist bakış açısıyla Aslında ele alınan Eee konulardır Ancak bu konular daha sonra toplumcu gerçekçi sanat anlayışı olarak da Eee anılacaktır haberiniz ol olsun insanın iç dünyası milli ve manevi değerler tasavvufla ilgili yargılarda Eee hikayelerde işlenmeye başlanıyor kırklardan sonra öne çıkan hikaye yazarlarımız Orhan Kemal Tarık Buğra Talih pap Aydın peyam Mustafa Bahattin özkişi dir ama Orhan Kemal ve Tarık bura Bu anlamda çok çok güçlüdür sevgili arkadaşlar şimdi hadi gelin metin üzerinde konuşalım Şu Metin bizim için sınavda gelse yazılıda böyle bir metin bize verse neler söyleriz arkadaşlar Hadi bir konuşalım şuraları da sileyim görmeyin şimdi buraları zaten tek tek konuşacağız Hüseyin Bey epeyce huysuz ve Öfkeli bir adam olmakla beraber herifin bu tavrına pek o kadar kızmadı kızmaya da uzum yoktu günlük bir dilde de anlatım var edebi bir söyleyiş de var diyebiliriz arkadaşlar Çünkü biz İzmir'e eğlenmeye gidiyorduk işgalden beri bu ilk defa İzmir'e inişimiz de onun için neşemiz içimiz içimize sığmıyordu demiş yazar gördüğünüz gibi Şimdi arkadaşlar ben bu parçaya bakarak neler söyleyebilirim Bu parçada sıralı bir olay akışı var Dolayısıyla Öyküleme tekniğinden yararlandığını söyleyebiliriz herhalde yazarımızın değil mi sıralı bir akış var yani Öyküleme tekniğinden yararlanmıştır diyebiliriz başka olay ögesi ön planda değil mi Ne yaptı kızmaya lüzum yok dedi Kızacak bir şey yok dedi İzmir'e gidiyorduk İzmir'e ilk inişimiz de onun için neşemiz içimiz içimize sığmıyordu dedi art arda bir olay anlattı mopasan olay öykücülüğü var bu yorumu bir ik aynin bütününe bakarak yapmak daha doğru olur aslında arkadaşlar ama bize öğretmenimiz de burada olduğu gibi bir ne verecek doğrudan arkadaşlar Bunları ben Siz olmazsa bir PDF olarak buraya koyarım açıklamalardan da kendiniz de indirebilirsiniz Buraları ben sileyim birlikte konuşalım tamam mı arkadaşlar siz görmeyin konuşalım biz bunları o zaman olay hikayesi vardır diyebiliriz peki başka ne diyebiliriz bu hikaye için arkadaşlar mesela İzmir'in işgalinden falan bahsediyor hangi dönemde yazılmıştır Cumhuriyetin ilk yıllarında yazıldığını söyleyebilir miyiz söyleyebiliriz değil mi İzmir'in işgalinden bahsetti Çünkü bakın şurası bizim için önemli bir unsur İzmir'in işgalinden beri dedi Dolayısıyla bizim için dönem olarak Cumhuriyetin ilk yıllarını anlatıyor diyebiliriz başka bu hikaye yazıldığı dönemin toplumsal durumundan izler taşır gerçek bir olay olan İzmir'in işgali hikayeye konu olmuş gerçek bir olaydan esinlenmiştir diyebiliriz üslup sorulabilir bu metinle ilgili nasıl bir üslup vardır diyebilir arkadaşlar Anlaşılır bir dili mi var mesela sade mi açık mı Yalın mı yoksa Sanatlı bir söyleyiş mi var mesela söz öbeklerine başvurmuş mu deyim var mı Mesela deyim var mı Mesela herif demiş arkadaşlar Herif ne kadar kaba bir kelime değil mi Halk ağzından yararlanmış deyim var mı deyim var mı içimiz içimize sığmıyordu derken deyime başvurmuş e akıcı bir anlatımı var Hiçbir şekilde kesici sizi okumanızı engelleyecek bir ifadeye yer vermemiş huysuz Öfkeli derken bakın huysuz adam Öfkeli Adam derken niteleyici sözlere başvurmuş Hani diliyle ilgili böyle şeyler söyleyebiliriz cümleler kısa yapı olarak bizi böyle çok yormuyor basit ve birleşik cümlelere yer vermiş diyebiliriz Bu şekilde bir soru sorarsa tek tek sevgili arkadaşlar şimdi bir sonraki metne geliyorum Burada da yine arkadaşlar sizin benimle böyle tek tek bunları konuşmanızı istiyorum Bunları zaten eee Ben Bu açıklamalar kısmına buranın pdf'si koyarım Sizler de oradan görürsünüz şimdi bir hikaye yine Bunu konuşalım o Gel bakalım sen mi oldun bekçi ve gururunu okşayacak şekilde karşılayarak ona sandalye verdi Ali sandalyeye azametli kuruluşu bacak bacak üstüne atışıyla sanki Eski fabrikasına onun süklüm püklüm halini bilen parke taşlarına dekovil raylarına filan yani rayların az olduğu bir demir yolu raylarına filan ben artık sizin bildiğiniz iki paralık amele değilim adam oldum demek istiyordu o gün geç vakte kadar kapıcı Recep'le ahbaplık ettiler Bu arada fabrika baş ustalarıyla baş ustasıyla ve ötekilerle de tanıştı vaktiyle çalıştığı iplikhane asık yüzlü ustası elini nezaketle sıktı muvaffakiyet diledi Bakın arkadaşlar burada ciddi bir genel tekrar yapıyoruz yani burada öyle 3 soruyla 5 soruyla sizi sınava göndermiyorum ciddi bir metin arama soru yazma yani her bir bilgi aslında bir yazılı sorusu gibi karşınıza geliyor o yüzden ne olur dikkatle dinleyin Ben kendimi metne veriyorum Sizler de verin iyi netler e netler demeyelim yazılılar diyelim En azından yazılıda İyi puanlar almanız inanın mümkün ve sizi çok yoracak şeyler değil bakın mantığını anlatmaya çalışıyorum o yüzden lütfen dikkatli dinleyin notlar alın kendinize bu çıktıyı alıp bunun üstüne de işleyebilirsiniz tabii ki ama yazıldı doğrudan karşınıza gelecek metinler bunlar Bu anlamda Özen gösterin arkadaşlar tamam mı ve Bakın ben ne kadar emek veriyorum gece gündüz sizin için çalışıyorum 9 sınıflara videolar çekiyorum Her bir konuyu konu konu anlatıyorum sizden de bu anlamda kanala abone olmasını istiyorum arkadaşlar kanala abone oluyorsunuz videoyu beğeniyorsunuz aşağıya mutlaka yorum yapıyorsunuz Ben gece gündüz emek veriyorum bakın benim 6,5 yaşında bir oğlum var Onunla birlikte oturuyoruz yazıyoruz ona soruyorum Çınar diyorum buna yazayım mı diyorum yazalım anne diyor bakın ailece gece gündüz sizler için çalışıyoruz lütfen abone oluyorsunuz Hatta şu anda durduruyo oluyorsunuz tamam mı arkadaşlar beğeniyorsunuz videoyu aşağıya da yorum yapıyorsunuz ki daha güzel içerikler gelsin daha iyi şeyler üretelim ki arkadaşlarınız da izlesin onlar da yararlansın tamam mı Hadi bakalım şimdi Ne dedi ben artık sizin bildiğiniz gibi iki paralık hamele değilim adam oldum demek istiyordu o gün geç vakte kadar kapıcı Recep'le ahbaplık ettiler Bu arada fabrika baş ustasıyla ve ötekilerle de tanıştı vaktiyle çalıştığı iplik hanenin asık yüzlü ustası elini nezaketle sıktı bak hep Duygu durumlarını da vermişiz muvaffakiyet diledi şimdi dikkat arkadaşlar öykümüzü okuduk bir yerden sonra ikinci kez Hatta okudum Şimdi biz burada bir toplumcu gerçekçi anlayışın hakim olduğunu söyleyebiliriz Az önce konuşmuştuk hatırlarsanız Çünkü fabrika diyor iplikhane diyor değil mi bakın bunları söyleyebilirim söyleyebiliriz fabrika şurası e iplikhane ifadesi amel ediyor Öyle değil mi arkadaşlar Bunların hepsi bizim için usta amele gibi ifadeler burada bir 1940'lı yıllardan sonra gelişen anlayışla Aslında yazıldığını söylüyor bu eee hikayenin olay ögesi ön planda Yani olay hikayesi var yine mopasan tarzı Hikayemiz var öyküleyici anlatımdan yararlanılmış kimi yerlerde de betimleyici ifadelere başvurmuş sandalyeye azametli kuruluşu falan dedi bakın şurası sandalyeye azametle kuruluşu bacak bacak üstüne atışı Bunlar bizim için nedir betimleyici unsurlardır ifadelerdir asık yüzlü Usta falan var Sonra üslup Yalın mı Yalın edebi bir dil var ayrıntılar detaylı verilmiş Eee farklı cümle türlerinden yararlanılmış e bilinmeyen yabancı kelimelere yer verilmiş diyebiliriz buradaki Hikayemiz için ve insan ilişkileri ile ilgili de durumlar var İnsanların birbirine muamelesi eziyet ezilen bir insanın mertebe atlaması gibi durumlarda söz konusu gördüğünüz gibi sevgili arkadaşlar Peki kişiler kimlerdir derseniz bakın burada burada Usta amele Ali değil mi Recep Bunlar bizim kişilerim olay ağırlıklı olduğu için olay akışını tek tek örgüsünü yazabilirsiniz şunu yaptı bunu yaptı buraya geldi diye tek tek yazabilirsiniz sevgili arkadaşlar Evet bu şekilde örnekler üzerinden de gidiyoruz daha iyi anlamanızı istiyorum sevgili arkadaşlar Umarım faydalı bir genel tekrar olur şimdi geldik hikaye türlerinde durum hikayesi ve olay hikayesini net bir şekilde konuşmaya ki Eee dersin başından beri Aslında söylüyoruz olay hikayesinde olay esastır art arda gelişen olaylar zinciriyle olay aktarmak merak unsuru oluşturmak serim düğüm çözüm bölümleriyle okuru o olayın içine çekmek hedeflenir sürpriz bir sonla biter bizim e olayımız bir çatışma mutlaka vardır arkadaşlar kişi tanıtımı betimleme olay aktarımı Öyküleme ile verilebilir Türk edebiyatındaki en önemli temsilcisi arkadaşlar Ömer Seyfettin dir Refik Halit Kaydır Reşat Nuri Güntekin dir durum hikayesinde ise böyle art arda gelişen olay değil hayatın bir kesiti bir durumu anlatılır sadece ve yazarın bu durum bu an karşısındaki daha çok hissettikleri onda bıraktığı etkiler anlatılır Dolayısıyla olay ikinci plandadır burada ve serim düğüm çözüm bölümleri çok net değildir daha belirsizdir Hatta yazar olayı bir sonuca bağlamaz orada bir havada bırakır ki okur kendi tamamlasın hayal gücüyle Bunu ister Türk edebiyatındaki en önemli temsilcisi Sait Faik abası yanıktır Memduh Şevket Esendağ Tarık Buğra Adır Çehov tarzı hikaye olarak da karşımıza gelir Çünkü Çehov durum hikayesinin dünya edebiyatında yaygınlaşmasını sağlamıştır Tıpkı mop sant'ın olay hikayesini dünya edebiyatında yaygınlaşmasını sağlaması gibi Evet bizi ilgilendiren unsurlar Bunlar sevgili arkadaşlar şimdi geldik şiire artık hikayeyi bitiriyoruz şimdi şiir kendine has bir edebi söyleyişi olan bir türdür arkadaşlar imge ve çağrışımlar mutlaka bulunur yazar mecazlar metaforlara benzetmelere söz sanatlarına baz bazen az Bazen çok kararınca artık nasıl yapacaksa kendi tabii ki tercihidir ne yapıyor arkadaşlar bunlara yer vererek duygularını aktarmayı Aslında öncelikli şiir kendine özgü söyleyişi olan yani kişiden kişiye değişebilen şairlerin özellikle arkadaşlar kendine özgü kendine has bir tavrı olduğunu hissettiğimiz en önemli edebi türdür diyebiliriz Tabii Duygu anlatan şiirler var ama düşünce aktaran Eee şiirler de var olayı anlatan şiirler de var ancak biz Bun Normalde şiir gözüyle bakmıyoruz çünkü bunlar biraz daha manzume olarak geçiyor arkadaşlar Duygu aktarmak Evet hedefleniyor ama manzume dediğimiz olay anlatan ya da eğitici bilgi veren düşünce aktaran Eee şiirlerde Eee Yok değil Bunu da unutmayacağız şiirin kendine özgü bir söyleyişi vardır ve Türk edebiyatının farklı dönemlerinde Farklı şiir anlayışları ortaya çıkmıştır işte saf şiir toplumcu gerçekçi şiir halkın yaşayışını anlatmayı hedefleyen birin Yeni şiiri İkinci Yeni şiiri Garipçiler ve vesaire gibi Aslında e şiir akımları ortaya çıkıyor zamanla arkadaşlar Peki şimdi şu şiirimiz yola çıkarak bakalım neler söyleyeceğiz imgeli Söyleyiş ne demek kendine özgü şairin kendine özgü bir ifadesi imgeli söyleyiş nasıl oluyor Hadi gelin Şuradaki Eee dörtlükler imize Bir bakalım arkadaşlar Yeşil Pencerenden Bir Gül At Bana ışıklarla dolsun kalbimin içi geldim işte mevsim gibi kapına göz gözlerimde Bulut saçlarımda çiğ Onur Akın da bunun şarkısını bestesini yapmıştır çok da güzel bir şarkıdır şimdi Yeşil Pencerenden Bir Gül At Bana da bir İmge Yok normal Pencerenden bana gül at dedi Ama dikkat edin ışıklarla dolsun kalbimin içi derken kalbimin içi nasıl ışıklarla dolacak arkadaşlar kalbinin içinin ışıklarla dolması yaşama sevinci bir mutlulukla kaplansın bana gül attığında kalbin mutlu olsun diyor işte bunu imgesel olarak burada aktarmış arkadaşlar kalbinin ışıklarla dolması bir imgedir mutlu olması ifadesini bu şekilde aktarması adına geldim işte mevsim gibi kapına şimdi mevsim gibi kapına gelinir mi arkadaşlar Böyle bir şey olabilir mi Nasıl geliyorsun mevsim gibi kapına ne yapıyorsun orada yani zamanında geldim diyor Tam zamanında geldim senin hayatına diyor kapına diyor e Burada da imgeli mecazlı bir söyleyiş var benzetme yaparak gözlerimde Bulut saçlarımda çiğ derken Gözlerinde Bulut olması çok ağladığını saçlarımda çiğ der Ken o beyazlığın kralın artık zamanın geçtiğini yaşlandığını onu Beklerken onu düşünürken anlatmış olabilir Dolayısıyla bakın bunlar hep bir İmge Bunlar Arkadaşlar hep şairin hep şairin başının altından çıkıyor bunlar hep şairin arkadaşlar Kendi metaforları kendi imgeleri kendi hayal dünyası dolayısıyla mecazlı söyleyişle bir durumu ne yapıyor Şair çok güzel bir sözle aktarıyor bir kuş sesi gelir Dudaklarından Dudaklarından kuş sesinin gelmesi ıslık çalması mutlu olması keyifli olması mesela değil mi bunu da alabiliriz dudaklarından kuş sesinin gelmesi Gözlerin gönlümde açan nergizler Gözlerin gönlümde açan nergizler gözlerini nergize benzetiyor arkadaşlar müthiş bir benzetme bakın düşen öpüşler dirir dudaklarından öpüşlerin düşmesi öpüşler düşer mi düşmez ama dudaklardan bir öpücük konmasını düşmek olarak görmüş mor akasyalarda ürperen Seher mor akasyalarda Seher ürperir mi arkadaşlar Seher ürpermez insan değil ama işte bunu şairimiz kendine özgü bir söyleyişle bu şekilde aktararak ne yaptı İmge yoluyla verdi O zaman ne diyoruz kendine özgü bir söyleyişi var şairimizin ve imgeli bir söyleyişle buradaki dizelerini oluşturmuştur diyebiliriz sevgili arkadaşlar Peki geldik şiirde temaya şimdi tema şiirin arka planındaki temel duygudur ana duygudur her şiirin bir duygusu olmak zorunda değil ama daha çok şiirlerde Tabii Duygu ağırlıklı Eee metin türleri olduğu için Duygu mutlaka buluyoruz Ayrılık olabilir Özlem olabilir aşk olabilir huzursuzluk kendinden kaçış dostluk vefasızlık Çaresizlik değil mi Olabilir Arkadaşlar şimdi bazı beyit ya da bentler verdim Bakalım birlikte bu şiirlerin teması nelerdir söyleyelim sineme vurduğun ne yaman oktur daha n diceksin bundan ziyade bundan fazla Bundan gayrı Daha ne yapacaksın diyor sen beni okla vurdun yaraladın Sinemi göğsümü kalbimi diyor o zaman ne yapıyor sevgiliye yeter de Diyor artık beni yaralayıp durma Yani Üzme artık beni diyor sevgiliye stem ediyor arkadaşlar O zaman burada doğrudan sevgiliye stem vardır diyebiliriz Peki Ey unutuş kapat artık Pencereni Çoktan derinliğine çekmiş Deniz beni çıkmaz artık sular altından o dünya bak ne kadar karamsar bir tablo çizdi şairimiz Ey unutuş kapat artık Pencereni kapat artık Pencereni gelme diyor Çoktan derinliğine çekmiş deniz beni deniz beni derinliğe çekiyorsa Artık Bitti Bitti artık her şey yani Sona geldim karamsarlığın dibi Yani çıkmaz artık sular altından o dünya çıkmıyorsa artık ölüyor yani yaşama sevinci yok vazgeçiş ve Karamsarlık var arkadaşlar Vazgeçtim artık bu dünya Ben Benim Dünyam kurtulmaz artık diyor siz diyor devam edin dolayısıyla bir Karamsarlık bir vazgeçiş hakimdir diyebiliriz sevgili arkadaşlar öğretmenimiz bize böyle şiirler verip şiirlerin temasını sorabilir şiirlerin ölçüsünü hedefini falan sorabilir bunlara gireceğiz zaten Şimdi arkadaşlar Evet geldik şiirde ölçüye ölçü dediğimiz unsur mutlaka şiire bir ahenk katıyor ölçü arkadaşlar ya dizedeki kelimelerin hecelerinin tek tek sayılması la yan sözcüklerin açık ya da kapalı olma durumuyla ya da hiçbir kalıba sığmam Ben diyen Eee şairin serbest takılmasıyla oluşan Aslında ahen unsurlarıdır Türk edebiyatında hece ölçüsü aruz ölçüsü ve serbest ölçü diye üç ölçüden yararlanıyoruz hece ölçüsünde arkadaşlar dizelerdeki hece sayısını dikkate alıyoruz hece sayısı bakımından eşitliğe dikkat ederek kaçlı hece ölçüsüyle kaçlı duraklarda yazıldığını tespit ediyoruz şiirimizin en çok yili 8li 11'li kalıplar kullanılıyor dizelerin belli yerlerinde durulmasını Durak deniyor Durak sözcük hortun da ortasında olmuyor Buna dikkat edeceğiz şimdi Ezel katipleri Tahrir edince benim ikbalime kara yazmışlar aşıkı Maşuka Taksim edince Beni bir vefasız yar yazmışlar değil mi Ne güzel bir türküdür ne yaptı arkadaşlar bakın burada ünlüleri sayı isterseniz doğrudan ünlüleri de sayabilirsiniz 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 11 Bunlar da 11 olacak Ha bazen 12 olur 10 olur hani artı eksi olur Orada bir şey olmaz genelde tam ölçüyü vermek ister şairler marifet buradadır derler 11'li hec ölçüsüyle yazılmıştır Ezel katipleri durdum burada Tahrir edince benim İkbalim i kar yazmışlar aşıkı Maşuka teslim edince yine ne yaptı 1 2 3 4 5 6 6 + 5 o zaman 11'li hece ölçüsünde 6 + 5 durakları la yazılmış bir dörtlük vardır diyebiliriz sevgili arkadaşlar geldim Arız ölçüsüne Arız ölçüsü sevgili arkadaşlar daha çok Divan şiiriyle e Türk edebiyatına giriyor öncesinde İslamiyet öncesinde herhangi bir Arız ölçüsü kullanmak gibi bir durum söz konusu değil Eee Tanzimat da devam ediyor serveti Fin ve fecati de yine kullanılmaya devam ediyor sevgili arkadaşlar Arap edebiyatı kaynaklı açıklık ve kapala bağlı olarak sözcüklerin belli bir kalıba uydurulması esastır yani Şair sözcükleri sırayla dizip de şiiri oluşturduktan sonra ölçüyü bulmuyor belirli kalıplar var o kalıplara uygun sözcükler arıyor Şair Bu çok zor bir şey gerçekten çok büyük bir sanat istiyor Eee kısa heceler nokta uzun eceler çizgiyle gösteriliyor Eğer böyle Arapça Farsça tamlamalar görüyorsanız arkadaşlar Şapkanın düzeltme işaretinin bulunduğu kelimeleri görüyorsanız orada zaten Arız ölçüsünden yararlanmıştır diyebilirsiniz bakın Yahya Kemal'in bir şiirinden alıntı var Yahya Kemal biliyorsunuz hep aruzla yazmıştır Ok şiiri hariç arkadaşlar Bütün şiirlerini aruzla yazmıştır Bu mülkün farkı yok Bir ten nadan niçin nurin miyor artık semadan böyle duruyorsunuz orada mefailün mefailün feulün kalıbıyla yazılmış Burası açık Ece noktayı koydu mül uzun Kün uzun far uzun kapalı Çünkü şurası kı ünlüyle bitti noktayı koydu yok uzun bir ünsüzle bitti çizgiyi koydu Tenk na burayı bir buç almış dan ne yaptı şu kalıbı uydurdu Tabii kalıbı uydurmak için bazen arkadaşlar ne yapıyor aruz kusurlarını ortadan kaldırmak adına bazı değişiklikler yapıyor kalıpta değişiklikler yapabiliyor Şair Dolayısıyla bu şu anda çok bizim e Sınav açısından karşımıza gelebilecek bir soru Tipi değil o yüzden çok durmuyorum Biz hece ölçüsünü bilirsek daha iyi olur sevgili arkadaşlar ve geldik serbest ölçüye Ha şunu yapabilir ama Öğretmeniniz size iki tane şiir verip birini hece ölçüsüyle yazmıştır birini aruz ölçüsüyle yazmıştır ikisini ölçüler açısından karşılaştırınız sanat anlayışları açısından karşılaştırınız konusu açısından teması açısından karşılaştırınız diyebilir hani bu olabilir o yüzden burada aruzdan soru gelmez demiyorum hece ölçüsünden sadece soru gelir aruzdan soru gelmez demiyorum gelebilir dikkat edeceğiz şimdi serbest ölçüsü ölçüde artık hece ölçüsüyle ya da aruz ölçüsüyle yazılmıyor Yani artık ölçüsüz herhangi bir kalıba uymak zorunda değil Şair ne yapıyor gördüğünüz gibi bakın kısalı Uzunlu fark etmiyor beni hatırladıkça ara sıra gönlümü al sokakta görünce Gülümse yanıma yaklaş az Elit elimde kal evine misafir Geleyim kahvemi Sen pişir bak bak bak taze doldurulmuş sürahiden bir bardak su ver yetişir yani yeter diyor Ziya Osman Sabah böyle bir dünya yok ziyacı Atma Ziya böyle bir hayat yok yani yani kusura bakma Evet geldik nazım birimine arkadaşlar şiirde Nazım birimi şiirin bütünlüğünü sağlayan Şiiri oluşturan en küçük Dize topluluğudur Eğer tek bir satırdan oluşuyorsa arkadaşlar Bizim Nazım birimimiz biz buna Mısra ya da Dize diyoruz Eğer uyumlu ölçülü anlam bütünlüğü içinde iki dizeden oluşuyorsa biz buna beyit diyoruz 4 şeklinde dizelerle oluşuyorsa Nazım birimimiz biz buna dörtlük diyoruz 3 5 ya da daha fazla dizeden olu oluyorsa belli kümeler halinde arkadaşlar yer alıyorsa biz buna ne diyoruz Bent diyoruz Evet karşımıza E çok fazla çeşitli olarak çıkmıyor nazım birimleri 4 tane Mısra beyit dörtlük ve bent şeklinde karşımıza geliyor şimdi redif neydi arkadaşlar hemen kısaca bunları da bir hatırlayalım redif dediğimiz şey Dize sonlarında anlamları ve görevleri aynı olan dikkat ek ya da sözcüklerdir dikkat Dize sonlarında anlamları ve görevleri aynı olan ek ya da sözcüklerdir o zaman ek halinde redifler var bir de sözcük halinde redifler var Biz dizi sonlarında redifin olmasının şart olmadığını konuşmuştuk hatırlayın Yeter ki Dize sonundaki kelimelerin aynı görevde kullanılan ekleri olsun ya da sözcükleri Olsun buna dikkat ederek ne yapacağız kalan sözcük içerisinde artık kafiyeleri arayacağız önce redif bulunacak unutmayacağız şimdi derununda muzır derdi olanlar derdi Gam araken Safa bulanlar ararken olacak şurası yanlış olmuş şimdi bunun için benim bu e dizelerdeki redifleri bulmam için önce kelimelerin etini butunu ekini köküne iyi ayırmam gerekiyor sevgili arkadaşlar Ne yapacağım Öncelikle köklerle eklerle ilgili sıkıntı yaşıyorsanız videom var arkadaşlar 9 sınıf oynatma listesinde şuraya link de bırakabiliriz hatta lütfen izleyip Hocam ben kök bulmak konusunda ek bulma konusunda sıkıntı yaşıyorum Dolayısıyla redifleri bulurken de çok zorlanıyorum diyorsanız lütfen önce o videoyu bir izleyin tamam mı arkadaşlar şimdi ne yaptım okudum dikkatle olanlar bulanlar bu kelimeler benim için incelenecek olmak kök bulmak kök an en sıfat fiil eki larlar çokluk eki şimdi kelimeyi yazdım ayırdım şimdi İkisinde de dikkat ederseniz anlar larlar ortak Çünkü ikisi inde de de buradaki an enler sıfat fiil eki yani yapım eki larlar olanlar olan insanlar bulanlar bulan insanlar anlamında çokluk eki yani çekim eki E o zaman ikisi aynı görevde isse İkisinde de ben bunlara ne diyorum arkadaşlar redif diyorum Hatta yanda yazdım zaten Oradan görebilirsiniz Bunlar ek halinde redif Peki kafiyeyi bulalım mı Hayır şimdi değil kafiyeyi Şimdi bulmayacak birazdan kafiyeyi anlattıktan sonra göreceğim indim aşağıya Can şikar olsun yürü Nazile sür zevkü sefayı şimdi saz ile Sen Yeşiller giy de salın Naz ile şimdi dikkat edin Burada da tekrar edilen kelimeler ile ile ile Naz saz Naz bunlardan alamıyorum O zaman sadece arkadaşlar ile kelimelerini ne yaptık redif olarak aldık Yani sözcük halinde redif var indim aşağıya Gönül Gamlı K gülünmez imiş bu Duman haşre Deek silinmezmiş şimdi Şurayı komple bir alabilirim gülünmez imiş silinmez imiş derken niye imişler zaten evet ortak görünüyor güzel imişler ortak Tamam peki gülünmez imiş derken maz mezde geniş zamanın olumsuzu ortak göründü gülmek kökünden an in yapım eki fiilden fiil yapım eki silmekten silinmek ın in yine fiilden fiil yapım eki edilgenlik eki değil mi doğrudan ki burada Dülük olarak da geliyor Peki o zaman ben arkadaşlar Şuradaki inmez imiş ün mez imiş ortak kullanıldığını yani redif olduğunu söyleyebilirim Çünkü orada da aynı ın in Burada da maz mez geniş zamanın olumsuzu Burada da mış miş rivayet ek fiil olarak gelmiş O zaman hem ek hem de sözcük halinde redif var diyebilirim indim aşağıya zenginin yediği baklava börek kahvaltıya eder keteli çörek şimdi dikkat börek çörek bu kelimelerin kökü nedir sevgili arkadaşlar bö mü bör mü böre mi börek mi Bak anlamlı en küçük parçaya kadar iniyorum bö olamaz böre olamaz börek E bu kelime zaten kök olarak börek e ek yok yani e çörek kelimesinin kökü ne çö mü çörrek zorlamayın çörek doğrudan çörek zaten e Bu kelimede ortak bir ya da kelime yok E Yoksa ne yok arkadaşlar o zaman redif de yok Kusura bakmayın redif de Yoksa her cümlede her dizede redif olacak diye zaten bir kural yok demiştik zaten güzel gayet iyi gidiyoruz şimdi kafiyeden bahsedebiliriz sevgili arkadaşlar Evet kafiye uyak arkadaşlar Dize sonlarında bulunan ses tekrarları dır ses benzerlikleri Biz kafiyeyi bulmadan önce mutlaka Redif olup olmadığına bakmalıyız varsa önce redifi bulmalı sonra kafiyeye geçmeliyiz Arkadaşlar her dizede her şehirde redif olmak zorunda değil kafiye olmak zorunda değil arkadaşlar unutmayacağız Yeter ki redifi bulduktan sonra geriye kalan sözcüğüm demeki unsurlarda Ses benzerliği var mı yok mu bunu görelim şimdi Türkçede kafiyeler imizin çeşitlerini Biz gördüğünüz gibi 4E ayırıyoruz Eğer tek Ses benzerliği varsa arkadaşlar buna yarım kafiye iki Ses benzerliği varsa Tam kafiye 3 ve daha fazlası varsa zengin kafiye eş sesli sözcükler yani Yazılışları aynı anlamları farklı olan sözcükler Dize sonlarında bir kullanılıyorsa Buna da Cinaslı kafiye diyoruz ne yapmalıyız Tabii anlamdan çıkarmalıyız aynı anlama ya da farklı anlama gelip gelmediğini görmek için şimdi şurada şiirlerimiz var Hadi gelin Bu şiirimizi arkadaşlar e kafiye çeşitlerini söyleyelim redife girelim mi hocam redife girelim mi Ne dersiniz girebiliriz En azından redifle kafiyeyi de ayırt ederiz güzel olur arkadaşlar bir örnekler üzerinden konuşalım Aşkın yürekte Yaresi pes olmuşum avaresi ya rab bu derdin çaresi bilsem Nedendir bilmezem Şimdi burası dikkat ederseniz sondaki serbest takılmış serbest bir dizem var orada Eee onu dikkate almayacağız sadece Yaresi avaresi çaresi derken Arkadaşlar biz kelimelerin kökünü etini butunu bir ayırsak Yare si Avare si çare si şeklinde ayrıldığını göreceğiz E o zaman Bunlar kökte geçiyor E benim sadece Şuradaki s'leri Ne almam gerekir arkadaşlar redif almam gerekir Ses benzerliği gördüğünüz gibi cde ortak yani ortak görevde kullanılan onun Yaresi Aşkın Yaresi onun avaresi derdin çaresi derken buradaki ı i s kaynaştı Burası iyelik eki yani ortak kullanıldığı için biz Buraya ne diyeceğiz arkadaşlar redif diyeceğiz Peki Yare Avare çare derken dikkat ettik ne var burada arkadaşlar buradaki arer ortak Ses benzerliği var e 3 taney de Kafiye çeşiti olarak ne vardır zengin kafiye vardır diyeceğiz O zaman hem redif var hem de arkadaşlar kök içinde geçen şu ael bizim için ortak 3 tane olduğu için zengin kafiye dedik geldim ikinciye bir beyit nazım birim olarak beyit Yukarıdaki dörtlüktür çaresiz derdime dermanım yok mu menzile varacak Kervanım yok mu demiş Şimdi dikkat sondan başlıyorum mıer ortak yoklar ortak dermanım Kervanım derken şimdi ben Derman Kervan Şuradaki Idan ayırsam burayı değil mi kökten ayırdım ım yok mu ım yok mu İkisinde de Ortak ortak görevde benim dermanım Benim Kervanım iyelik eki yok isim mı mi soru eki ortak O zaman hem sözcük halinde hem ek halinde bir redif kullanılmış ım yok mular redif Peki kalan kelimelerimiz Deran Derman ve kervan anlar ortak gibi görünüyor arkadaşlar kalanlar içerisinde o zaman anlarda benim için iki tane Ses benzerliği varsa ne diyorum Buna da Tam kafiye diyorum o zaman hem redif var gördüğünüz gibi hem de Tam kafiye var şiirimizde beyimiz de geldim üçüncüye her gelip geçtikçe sana yol oldum A oldun Ben kapında kul oldum derken şimdi oldum kelimesini alacağım peki yol ve kul kelimesini alacak mıyım almayacağım Çünkü Onlarda bir benzerlik redif açısının ortak görevde değil sadece redif olan kelimelerimiz oldu mu oldum sözcük halinde redifler var peki yol ve kul kelimelerini incelediğimde sadece arkadaşlar ortak olanlar ller o zaman ortak olanlar L sesleri ise ne vardır burada bir yarım kafiye vardır diyeceğim Bunlar dediğim gibi size PDF olarak açıklamaya bırakırım Bunlar da elinizde olur yazarsınız Siz de arkadaşlar Hiç merak etmeyin ve son beği böylesi sevdiğin için bir kördüğün olduğu için değil mi Bir şarkıda da geçer şimdi baktık buradaki içinler acaba aynı anlamda mı yoksa farklı anlamda mı iyi düşünelim şiirden yola çıkarak bağlamdan yola çıkarak böylesi sevdiğin için sevdiğin için sevdiğin nedeniyle burada neden sonuç anlamı katmış için sözcüğü bir kör düğüm oldu için içten bahsediyor O zaman burada Yazılışları aynı ancak arkadaşlar anlamları farklı sözcükler var peki burada redif var mı redif yok ancak redif olmamasına rağmen kafiyenin varlığından söz edebilirim Ben buradaki için sözcükleri farklı anlama geldiği için yazılı Şah olmasına rağmen nedir Burası arkadaşlar Cinaslı kafiyedir derim Dolayısıyla bana yazılıda sorarsa öğretmenim önce diyeceğim ki bir dakika okumam lazım Seni seni okuyacağım Ondan sonra karar vereceğim diyeceğim sevgili arkadaşlar ve geldik kafiye örgüsüne şiirin artık son noktasını koyalım şimdi kafiye örgüsü kafiye şeması kafiye düzeni olarak da karşımıza gelebilir şiirde dizelerin uyaklanış düzenini gösteriyor arkadaşlar baktığımızda Dize sonlarındaki ses benzerlikleri aynı harflerle gruplandırılarak verilen bir şema oluşturuyor düz kafiye çapraz kafiye sarma ya da sarmal kafiye mani tipi Kafiye ve örüşük kafiye olmak üzere beş çeşit kafiye örgümüzü kafiyede a a a a b b b b şeklinde her bir dize aynı uy akışta ya da arkadaşlar Mısra dizeler beyit halinde verilebilir a a b b c c şeklinde yine her bir beyit kendi içinde uyaklı olabilir ya da yine sıkça karşımıza gelen ü Dize birbiriyle uyaklı Adır son Dize serbest uyaklar arkadaşlar serbest takıları yine ona B der geçeriz çapraz kafiyede birinci şöyle göstereyim 1 ve 3üncü ile 2ci ve 4ün birbiriyle uyaklı olur arkadaşlar buna çapraz k diyoruz sarmal kafiyede ne yapıyor 1ci ve 4 kendi içinde uyaklı ikinci ve 3üncü kendi içinde uyaklı yani sarıyor birbirini 1 ve 4 2 ve 3'ü sarıyor mani tipi kafiyede 1 2 ve 4 kafiye arkadaşlar şey dizeler birbiriyle uyaklı ancak 3ün dizem uymuyor serbest takılıyor örüşük de beit bentler imiz var burada artık beyit değil bentler var dörtlükte yok burada bentler ikinci her bir bentin ikinci dizesi bir sonraki dizenin ilk ve üçüncüsü ile uyumlu oluyor Yani şöyle burada a b a diyorsunuz bu B tekrar buraya geliyor B artık C'ye geçiyorsunuz B sonrasında C tekrar buraya geliyor artık ikinci değişti D tekrar C Yani bir örgü Örer gibi zincirin halkaları gibi birbirini öre öre gidiyor bu pek gelmiyor sorulmuyor Öğretmeninizin size soracağı kafiye şekilleri daha çok şu dördünden biri olacaktır şimdi bir şiirimiz var arkadaşlar bakalım Bununla ilgili bir bakalım örnek üzerinden bir bunu bir uygulayalım birlikte önce şiiri okuyalım temasını nazım birimini ölçüsünü kafiye örgüsünü bütün gördüklerimizi bir burada uygulayalım lütfeyle Ey sabah yeli var haber ver Yare benden bağrım Deli bülbül deli var haber ver Yare benden Aşkın şarabından Kandım mest oldum deliğe döndüm Hasret ateşiyle Yandım var haber ver Yare benden bir üzüntü yaşıyor aşk acısı çekiyor burada değil mi direkt Bilmem bana ne hal oldu kaddim büküldü dal oldu Yandı yüreğim taal oldu var haber ver Yare benden dedi Şimdi direkt arkadaşlar şiirdeki okuduğumuz buradaki kişi çok büyük bir aşk acısı içinde yanıyor tutuşuyor bana ondan getirdiğiniz işte bilgilerden dolayı üzgünüm diyor mutsuzum diyor yanıyorum diyor yandı Yüreğim tal oldu diyor bakın daha ne desin tema olarak arkadaşlar Kesinlikle ne vardır bir aşk üzüntüsü yaşamıştır Aşk üzüntüsü vardır Nazım birimi nedir bakın dörtlüklerle verilmiş Dize değil beyit değil iki Dize şeklinde değil bentler değil doğrudan arkadaşlar dörtlükler halinde yazılmıştır ölçüsü nedir hemen sayalım 1 2 3 4 5 6 7 8 O zaman bu 8iz is Bu da 8 yazılı da sayabilirsiniz tek tek ölçüsü arkada seklidir Peki duraklarını söyleyelim lütfeyle Ey durdum sabah yeli var haber ver Yare benden 4 4 o zaman 4 + 4 duraklı dır diyebiliriz kafiye örgüsü nasıl arkadaşlar Hadi kafiye örgüsünü söyleyelim Şurayı sileceğim rahatlıkla yapabilmek için yani düz mü çapraz mı mani tipi mi sarmal mı örüşük mü Bunu soruyorum bakın şurası a b a b yani burası ne olmuş arkadaşlar ne yaptı dikkat ederseniz birinci dörtlük ne çapraz Burası çapraz kafiye buraya baktım Kandım C diyeyim artık aynı şiir olduğu için B'yi kullanmayın C Kandım döndüm Yandım benden şurası nakarat zaten tekrar ediyor O zaman burası için ne diyebiliriz arkadaşlar düz kafiye değil mi burası için düz kafiye şuraya bakıyorum hal oldu dal oldu tal oldu d d d var haber ver benden Burası da tekrar ettiği için nakarat diyorum E bu da benim için düz kafiye o zaman 1 çapraz kafiye 2 ve 3ün düz kafiye diyorum geçiyorum redif var mı şimdi redifleri buluyorum birinci dörtlükte redif Dize sonlarındaki ortak görevdeki ek ya da sözcüklerde arkadaşlar yeli benden deli benden şimdi bendler zaten D çıkma ayrılma halkini Almış Ama orası Bir nakarat olduğu için almıyorum yeli deli Sabah Yeli bağrım Deli bülbül deli burada yok redif Yok ortak görevde kullanılmış bir birin dörtlükte arkadaşlar Kesinlikle redif yok Peki ik dörtlüğe bakalım var mı 2 dörtlük Kandım Söndüm Yandım Dım dimler gördüğünüz gibi geçmiş zaman eki ve kişi eki olarak arkadaşlar kullanılmış Ortak görevdedir yani redif 3 dörtlüğe bakıyorum arkadaşlar ne hali oldu dal oldu tal oldu burada da oldular doğrudan redif hal dal ve tal onu alamıyoruz sadece oldu sözcüklerini redif olarak kabul ediyoruz Peki devam Tamam nakarat dedik zaten onunla ilgili başka bir şey söylemiyoruz Peki kafiyeleri Bulalım bir dörtlükte sabah yelii Bülbül deliği derken eliler redif yok ama 1 dörtlük için arkadaşlar elerin doğrudan kafiye olduğunu olduğu için zengin kafiye olduğunu söyleyebilirim nakaratları Dikkate almıyorum ikinci dörtlüğe geçiyorum ikinci dörtlükte neler var Kandım döndüm Yandım derken dımar redifi H sadece arkadaşlar kaldı geriye o zaman Burası da benim için yarım kafiye 3ün dörtlüye geçiyorum oldular redifi hal dal tal sözcüklerinde de al haldeki a'yı iki tane düşünebilirsiniz şapkalı olduğu için allar arkadaşlar doğrudan e tam kafiyedir diyebiliriz iki tane Ses benzerliği vardır oldukça açık Anlaşılır bir şekilde gördüğünüz gibi karşımıza çıkıyor Şimdi arkadaşlar hikaye ve şiiri yapı unsurları açısından kısaca bir karşılaştıralım Bir örnek üzerinden de bunları belirtelim sonrasında artık seyahatnameler gezi yazılarına e anlatım biçimleri ve düşünceyi geliştirme Yollarına girelim şimdi şiirde yapı unsurları mutlaka karşınıza gelecektir Bir örnek şiir üzerinden Öğretmeniniz size soracaktır dikkat edin nelerdir Bunlar hocam derseniz hatırlayalım ölçü Nazım birimi kafiye örgüsü Redif ve kafiyedir hikayede ise arkadaşlar hatırlayın bir anlatıcı var bakış açısı var olay örgüsü art arda nasıl gelişiyor olaylar sıralama bir kişi Kahramanlar zaman ve mekan unsuru içerisinde olayları anlatacak şimdi buna göre şurada Vermiş olduğum iki Metin üzerinden bunları bir değerlendirelim kısaca bir bunları konuşalım arkadaşlar önce şiiri değerl uyanma bu akşam bu tenha saati ömrün uzak servilerin arkasında gün bu Güneş döşenmiş Bahar bahçesi suyun uzaklaşan yaklaşan sesi ve yanık türküsü dalda Bülbülün ateşten Çemberi üstünde Gülün şimdi dikkat ederseniz hece ölçüsüyle mi Yazılmış aruzla mı yazılmış aruz yok gibi duruyor Çünkü Türkçe sözcükler var daha çok e baktığımda arkadaşlar buradaki ölçümüzü hece ölçüsü olduğunu söyleyebiliriz kaçlı sayacağız ünlüleri sayacağız şöyle büyüttüm 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 11 aşağıları da sayalım hocam Say Hani Sayın onlarda da 11'li olacak peki birinde 12 olursa bir şey olmaz korkmayın ona da 11 deyin 10 olursa bir şey olmaz korkmayın ona da 11'li deyin geç hani böyle Genelde biz Tabii ki hepsinin aynı olmasını istiyoruz ama bazen de tutmuyor Ne yapalım yani orada da taşa tutmayacağız şairi tamam mı yine de 11'le alacağız şimdi Nazım birimi gördüğünüz gibi 2 dizeler halinde yazılmış yani arkadaşlar beyittir diyebiliriz kafiye örgüsü için neler söyleyebiliriz bakın kafiye örgüsünde şurada maviyi aldım ömrün gün Aa bahçesi sesi değişti BB Bülbülün Gülün değişti CC oldu o zaman burası arkadaşlar Aa BB CC şeklinde giden Neydi bu düz kafiyeyi hatırlarsanız düz uyak düz kafiyeyi şimdi redif var mı bakacağım kafiye var mı redif var mı bak bakacağım ömrün gün burada arkadaşlar öncelikle birinci beyitte redif yok ömrün gün senin ömrün iyelik eki almış ama gün kelimesi zaten kök halde redif yok ikinci beyite bakıyorum arkadaşlar ikinci beyitte e Bahar bahçesi yaklaşan suyun sesi H İkisinde de gördüğünüz gibi ssler yani arkadaşlar iyelik ekleri ortak Dolayısıyla iyelik ekleri bizim için nedir kesinlikle redif güzel 3üncü beyte geçiyorum şimdi Bülbülün Gülün Bülbülün Bülbül kök Gül kök ın inler gördüğünüz gibi arkadaşlar tamlayan eki yani ortak görevde kullanılmış bir redif diyebiliriz değil mi Bunu söyleyebiliriz Peki kafiye için ne söyleyeceğiz şöyle küçültm gerekiyor görmem gerekiyor şimdi ömrün günde Ünler ortak arkadaşlar birinci beyitte O zaman sadece Ünler ortaksa iki ses ben benzerliği var Nedir bu bizim için Tam kafiye ikinci beyite geçiyorum bahçe si si attık ses ses He Burada sadece i almıştık Tamam o zaman s'i alabiliriz doğru mu arkadaşlar s'i aldık yine Tam kafiye 3üncü beyite geçtik 3üncü beyitte de Bülbül ve gülde üller kaldı geriye o zaman üller de yine bizim için Tam kafiye hepsi Tam kafiye çıktı şansımıza Peki yandaki metni okuyorum hikayeyi okuyorum şimdi yapı unsurları açısından birlikte inceleyelim her dakika Türk askerleri şehre biraz daha yaklaşıyordu balkondan şoförüne Seslendi otomobil hazır mı fakat aşağıdan hiçbir ses Ona cevap vermedi yağmacılar la Bozgun ve kaçak askerler arasına karışan bu adam çoktan otomobilini bırakıp gitmişti Kumandan filipos aşağıya indi belediye dairesinin önünde bir müddet sağına soluna baktı Şimdi Milli Savaş hikayeleri zaten Yakup Kadri'nin Eee içeriğinden de Türk askerleri diyor yağmacılar diyor asker diyor bir sürü savaş ve Savaşı anımsatan kavramlar var zaten Peki 3üncü kişiyle mi anlatılmış Evet çünkü bir başkası anlatıyor olayları Dolayısıyla arkadaşlar anlatıcı doğrudan 3üncü kişiydi bir de birinci kişimiz vardı ben diliy di ama burada O diliyle anlatılmış bir başkası anlatıyor Peki anlatılanlar bakış açısı açısından gözlemci midir yoksa hakim bakış açısız derse direkt arkadaşlar gözlemci sadece gördüğü kadarını anlatıyor işte Türk askeri yaklaşıyor balkondan şoföre sesleniyor askerler arasında karmaşa çıkıyor askerler arasında karışıyor Kumandan Aşağı iniyor sağına soluna bakıyor falan başka bir şey yok Burada sadece gördüğü kadarını aktardığı için Arkadaşlar biz buna ne diyoruz gözlemci bakış açısı diyoruz güzel olay örgüsünde ne var arkadaşlar Kumandan filipos un balkondan şoförüne seslenmesi kum filipos aşağıya inmesi gibi hani olay örgülerini yazabilirsiniz aralarda ben şöyle yazmıştım zaten şöyle zaman kaybetmemek için görmenizi istiyorum Peki kişiler kimler arkadaşlar kişiler kimlerdi Türk askerleri vardı ve Kumandan filipos vardı Kumandan filipos Evet Kumandan filipos ve askerler diyelim Ama onu gördüğü için daha çok kişi Kumandan filipos diyebiliriz zaman belli değil arkadaşlar net değil gördüğünüz gibi bize Belli bir zaman dilimini söylememiş hiç mee Peki mekan olarak var mı ev ve belediyenin belediye dairesinin önü diyebiliriz Hem evde hem de belediye dairesinin önünde diyebiliriz Evet bu şekilde karşımıza gelecek dikkat edeceğiz sevgili arkadaşlar yazıldı da doğrudan böyle bir karşılaştırma yaptırabilir öğretmenimiz Şimdi geldik gezi yazılarına yani seyahatnameler şimdi gezi yazısı Seyahatname metin olarak karşınıza çıkabilir ya da Öğretmeniniz doğrudan size bir gezi yazısı yazmanızı isteyebilir işte gezi yazısının tekniklerine uygun bir şekilde anlatım biçimlerine uygun bir şekilde bir gezi yazısı yazınız yazın ve noktalamaya dikkat ederek yazısı yazınız diyebilir dikkat edeceksiniz burada gezip görülen yerlerin aktarıldığı yazılara Biz gezi yazısı ya da Seyahatname diyoruz yazarın özenli ve sanatsal bir dil kullanması yönüyle edebi bir nitelik taşıyor yani sadece gördüğü yerleri anlatmakla kalmıyor Burada yazar özenli ve sanatsal bir dil kullanmayı seçiyor Bu yüzden biz bu gezi yazı da edebi nitelik taşıdığı için bir tür olarak dikkate alıyoruz bir gezi yazısı konu alınan yerin coğrafi kültürel sosyal ve ekonomik özellikleri ile ilgili bilgiler içerir Dolayısıyla Size verilen bir gezi yazısından o yerdeki insanların nasıl yaşadıklarını nasıl konuştuklarını neler yediklerini neler içtiklerini böyle tek tek bulmanızı isteyeceğiniz sorular sorabilir arkadaşlar öğretmen Dolayısıyla dikkat edeceksiniz gezi yazılarında bunlara dair unsurlar yer alır çünkü Türk edebiyatının ilk Seyahatnamesi miratül Mem maliktir Seyid Ali Reis tarafından yazılmıştır Türk edebiyatının en tanınmış Seyahatnamesi ise Evliya Çelebi indir ya şefaat diyeceğine ya seyahat diyor biliyorsunuz yanlışlıkla dili sürçüyor ve başlıyor gezmeye arkadaşlar Allah herkese böyle bir şey nasip etsin Tabii gezmek 17 yüzyılda yazılmış böyle 10 ciltlik bir eser oldukça arkadaşlar abartılı bir anlatımı vardır okudunuz mu hiç bilmiyorum biz üniversitede incelemiştik seyahatnamelerinde yani gezi yazıların da mutlaka giriş gelişme sonuç bölümleri vardır Bu bölümleri uygun bir şekilde yazar gezdiği gördüğü yerleri yazar şimdi gezi yazılarında bilgi veren bir anlatım biçimi açıklayıcı anlatım tasvir edici bir anlatım biçimi olaran betimleyici anlatım olay anlatımı ağırlığı olan öyküleyici anlatımdan yararlanabilir yazarımız tanım yapabilir örnekler verebilir Tanık gösterebilir alanında uzman bir kişinin görüşünden yararlanarak karşı ştırma yapabilir gezip gördüğü yerleri benzetmeye başvurarak gördüğü yerleri Bize anlatabilir Dolayısıyla gezi yazılarındaki anlatım biçimleri ve düşünceyi geliştirme yolları bu şekilde açıklama betimleme Öyküleme tartışma yok Dikkat ederseniz ve düşünceyi geliştirme yollarından tanımlama örnekleme karşılaştırma benzetme tanık gösterme olabilir arkadaşlar Şimdi açıklayıcı anlatım neydi kısaca bir hatırlayalım açıklayıcı anlatım bir konu hakkında bilgi vermeyi amaçlayan yazılarda kullanılan anlatım biçimidir ansiklopedilerde ders kitaplarında kullanılır yazarın amacı tamamen okur hiçbir şey bilmiyormuş gibi düşünerek okura nesnel bir dilde bilgiler verilir buradaki esas arkadaşlar nesnel bilgilerin verilmesidir yazar da gezdiği gördüğü yerle ilgili ne yapacak arkadaşlar nesnel bir dille bilgiler verecek bize öğretici bilgiler verecek betimleyici anlatımda yazar gezdiği gördüğü yerleri görsel ayrıntılarla aktaracak yani sıfatlara benzetmelere kişileştirmeler e işitsel duyulara Dokunma duyularına tatma duyularına Koklama duyularına gibi Eee unsurlara yer vererek bizim gözümüzde canlandırmayı hedefleyerek gördüğü gezdiği yerleri Dolayısıyla zihinde görsel olarak canlandırma esas alınır öyküleyici anlatımda bir olay aktarmayı amaçlar yazar Burada da tabii ki yazar gezi yazılarında ne yapacak gezme sürecini O esnada gezme esnasında neler yaşadığını ya da ne yaşadığını varsa ilginç bir olay bunu da anlatabilir sevgili arkadaşlar şimdi ü tane paragrafın var ü tane hikayeden alınmış bir bölümüm var bakın bol bol örnekle gidiyoruz öyle bir tane anlatıp geçmiyoruz dokuz Şehirli Tepe'ye doğru Azra erhatın otobüsümüz Çanakkale vilayet binasının önünde bekledi bir süre grubumuzdan iki Profesör valiye kart bırakmaya gittiler otobüs 30 kişiyiz otobüste hep sabırsızlanıyoruz profesörlerden biri gülerek sabır Çocuklar sabır diye sesleniyor şimdi dikkat ederseniz art arda olay var bekledi bırakmaya gitti otobüste kaç kişi olduğunu anlattı ekstra bilgi verdi sabırsızlanıyoruz Profesör gülüyor sabır çocuklar diyor o zaman ard arda gelişen neler var arkadaşlar olaylar var O zaman burada doğrudan öyküleyici anlatımdan ne yaptı yazarımız yararlandı indim aşağıya üstünde bulunduğumuz Tepe kazılardan çıkan topraklarla meydana gelmiş bir tümsek tasvir betimleme üstünde bulunduğumuz Tepe falan diyor karşımızda kocaman taşlardan bir Sur görülüyor görülen şey anlattı bakın olay yok arkasında otlara çalılıklara karışmış başka surlar gördüğünü anlatıyor o duruyor dönüyor gördüklerini anlatıyor dönüyor gördüklerini anlatıyor Yani bir kameraya alır gibi sadece görüntüyü kayda alıyor öyle düşünün tamam mı fotoğraf çekiyor ya da öyle düşünebilirsiniz arkasında otlara çalılıklara karışmış başka surlar başka taş yığınları vesaire vesaire ne yaptı arkadaşlar bize gördüklerini zihnimizde canlanacak şekilde aktardı yani betimleyici anlatıma başvurdu karşımızdaki sorular 1870 yılında henrik şikl maın hisarlık köyünün bitişiğindeki yaptığı kızlarda ilk defa meydana çıkan oturma yeridir bilgi verdi ne zaman ortaya çıkmış kim yapmış Şila'nın bu oturma yerinin homeros'un İlyada destanında adı geçen ilion veya troo olduğuna inanmıştı E Bilgi verme ihtiyacı duyarak yazmış Burayı da o zaman burada da arkadaşlar açıklama ya da açıklayıcı anlatıma başvurduğunu yararlandığını bundan söyleyebiliriz gayet güzel Şimdi geldik Düşünceyi geliştirme Yollarına arkadaşlar anlatım biçimlerinde yazar bu Düşünceyi geliştirme yollarından en az birinden yararlanabilir Niye Çünkü gördüğünü yaşadığını ya da bildiğini anlatma ihtiyacını duyarken de kanıtlamaya gerek duyuyor yani diyor ki ya ben şuna da başvurursa daha ii ikna olurlar benzetme yaparsam daha daha iyi gözlerinde canlanır bir karşılaştırma yaparsam Bunun değerini daha iyi anlarlar diyerek ne yapıyor yazar Düşünceyi geliştirme yollarından en az birine başvuruyor tanımlama bir varlığın kavramın Ne olduğunun arkadaşlar anlatıldığı cümledir nedir sorusuna cevap verir nesnel ya da öznel tanım olabilir Pina 70 ila 80 cm boyunda içi yarı beyaz yarı kırmızı sedefli büyük bir midyeden bakın bir midedir diyerek tanımını verdi kumda dikine durur o da onun özelliği ama Pina nedir ilk cümlede tanımını verdi karşılaştırma birbirinden farklı unsurların durumların kişilerin olayların kavramların farklı ya da benzer yönlerinin ele alınmasıdır İşte üç günlük evimizde yerleşmek Bodrum'un çıkış manzarasına bakmaktan daha eğlenceli geldi bize dedi Arkadaşlar gördüğünüz gibi karşılaştırmayı daha en çok kadar gibi kelimelerle yapabilir Bunlar olmadan da yapabilir cümleden de doğrudan çıkabilir benzetmede bir varlığın öne çıkarılmak istenen özelliğini anlamca başka bir varlığa e varlıkla ilişkilendirerek anlatıyorsunuz yani güçsüz bir varlığı güçlü bir varlığa benzeterek aktarıyordu gibi Sanki adeta mışçasına gibi kelimelerle sıkça yapılır ve Eee Öyküleme betimlemede özellikle hikayelerde arkadaşlar benzetmeye çokça yer verildiğini görüyoruz bir yıl önce gökova'ya geldiklerinde öyle bir koyda demirlemiş herke denize atılan her cisim altın ve gümüş kesilmiş gibi parlıyor insan denizde bir yıldız gibi yüzüyormuş derken benzetmeye başvurdu örneklendirmek adına örnek verecek yine gezip gördüğü yerdeki mesela insanların konuşmaları çok garipti deyip bize konuşmalarıyla ilgili örnekler verebilir Ya da buradaki insanlar yemeği çok farklı yiyorlar der nasıl yediklerini anlatır Ya da buradaki evler farklı mimariyle yapılmıştır der farklı mimariler nasıl bize bir anlat hele bir örnek ver deriz değil mi dolayısıyla örnek ele alınan konunun daha somut hale getirilmesi için verilen Aslında unsurlardır sevgili arkadaşlar bunu tespit edebilmek için orada bazı yerlere isim takmışlar mesela Örneğin söz gelimi direkt örnektir iki katlı Kemerli bir harabeye Saray diyorlar bakın ne dedi bunu tespit edebilmek için orada bazı yerlere isim takmışlar Al sana örnek D de Saray örneğini verdi Tanık göstermede bir düşünceyi inandırıcı kılma için yazar alanında uzman bir kişinin arkadaşlar alanında söz sahibi bir kişinin görüşüne sözüne yer veriyor yani onu Tanık gösteriyor mahkemedeki tanık gösterme gibi düşünün Konya ilk bakışta Kendini ele vermiyor biraz içe kapanık biraz soyat kendi görüşünü verdi bak dedi sadece ben böyle düşünmüyorum tanpınar'da Benim gibi uzman biri var herkesin tanıdığı bir sanatçı Konya Bozkır'ın tam bir çocuğudur onun gibi kendini gizleyen Esrarlı bir güzelliği vardır diyor Konya için o zaman Tanpınar'ın sözüne başvurarak Tanık göstererek kendi görüşünü daha çok ikna etme yoluna gitti Dolayısıyla tanık gösterme var sayısal verilere başvurabilir yani anlattıklarını ikna etmek için oran orantı ölçüm sonuçları e istatistiki veriler arkadaşlar bizim için düşüncey geliştirme yolu olabilir Çevre kirliliği ve doğal kaynak sıkıntısı ile tehlikede olan dünyamızda küresel olarak üretilen gıdaların üçte biri çöpe atılıyor Gıda ve Tarım Örgütü dünyada ü en toplam gıda miktarının % 25 ila 33'ün diye sayısal da bir veriye başvurmuş Dolayısıyla arkadaşlar bizim için kesinlikle sayı oran orantı yüzdelik vesaire olması yeterlidir diyebiliriz Evet Şimdi arkadaşlar hikaye anı gezi ve deneme yazılarını karşılaştırmalı olarak şöyle özelliklerini bir görelim Biz hikayeyi zaten bütün dönem boyunca çok detaylı gördük gezi yazısını Az önce anlattım bilmeniz gerektiği kadarını verdim Öğretmeniniz yazıl da size bir anınızı yazmanızı isteyecek şekilde bir soru sorabilir deneme yazmanızı isteyebilir arkadaşlar konuyu kendi verip kendi cümlelerinizle dil kurallarına da uyarak bir Eee akış etrafında Tabii ki akıştan kopmadan da bir deneme yazısı yazmanızı isteyebilir Şimdi ben buradaki ifadelerden yola çıkarak hangi kutucuğa hatıra ya da anı hangi kutucuğa gezi hangi kutucuğa deneme hangi kutucuğa hikaye yazmalıyım birlikte bir konuşalım Hem de tekrar etmiş olalım bunları olay anlatımına dayalı bir edebi metindir dikkat olay anlatımı var öyküleyici ve betimleyici anlatım kullanılıyor bir anlatıcı olay örgüsü zaman kişi ve mekan unsurları vardır yani Yapı unsurlarını aktardı Neydi bu nereye aitti hikayeye aitti değil mi olay örgüsü zaman kişi mekan unsurları kurgudur yani yazarın Hayal gücünün ürünüdür kurgusal metinler hikayede özellikle burada verilen başlıklarda karşımıza geliyordu Dolayısıyla Hatta olay hikayesi ve durum hikayesi vardır diye iki çeşittir diyerek belirttiği için arkadaşlar hikayeyi yazmam gerekti başlığına Peki kişinin geçmişte yaşadığı dikkat bitti artık Aslında geçmişte yaşadığı ya da şahit olduğu olayları anlattığı bir yazı türü geçmişte olanları anlatıyor anlatıcı öyküleyici ve betimleyici anlatımdan yararlanıyor yazarın kendisi anlatıcı aktardığı olayların zamanını yerini kişilerini kendi Açıklıyor Bunlar gerçekte var olan unsurlar ve bu bir öğretici metin türü arkadaşlar geçmişte yaşadıklarını anlatıyorsa bunun adı anıdır hatıradır bir diğer ismi geldim aşağıya kişinin gezip gördüğü yerleri anlattığı bir yazı türüdür o zaman gezip gördüğü yerleri anlattığı yazı türüne Biz gezi ya da Seyahatname diyoruz açıklayıcı öyküleyici betimleyici anlatım kullanılır bilgi verebilir olay anlatabilir gördüğü yerleri tasvir edebilir yazarın kendisi gezip gördüğü yerleri an anlatıyor ve gerçeğe uygun bir biçimde açıklamalar yapıyor yani bilimsel açıklamalarda doğru kabul ediliyor anlattıkları ve öğretici bir metin türüdür gezi dediğimiz tür şimdi yazar herhangi bir konuda arkadaşlar herhangi bir konu hiç fark etmez kendi düşüncelerini kanıtlama amacı gütmeden açıklıyorsunuz ve öğretici bir metin türü isse ben buna ne diyeceğim artık deneme diyeceğim yani öğretici metin türlerinden gezi deneme ve gördüğünüz gibi anı var ama hikaye kurgusal metinlerden sanatsal metinlerden biriydi bu şekilde de birbirleriyle de aslında Nasıl benzediklerini ya da farklılaştı görmüş olduk şimdi bitmedi Hemen şurada Vermiş olduğum metinlerden yola çıkarak Hadi gelin bunların hangi yazı türünden alınmış olduğunu Birlikte söyleyelim arkadaşlar Sizler de bana yardımcı olun Ben bilmiyorum Aleksandra da iki köylü bize eşlik ediyor köylü bize eşlik ediyor Yürüyoruz Biz gidiyoruz Demek ki köylü bize eşlik ediyor Ne diyor bakın palam mutluklar arasında bu şehir öyle muazzam bir yüzey kaplıyor ki içinde kaybolmamak olanaksız yürüyorlar geziyorlar dolaşıyorlar köyle onlara eşlik ediyor O zaman burada kesinlikle bir gezi yazısı vardır diyebiliriz dikkatlerini çoğaltan şaşırmak ve tabiatıyla Şaşa kalmak imkanlarını kaybeden talihsiz kimselerdir sana göre bana göre öyle değil o halde arkadaşlar burada doğrudan ne vardır bir deneme yazısı vardır Çünkü Kendi görüşlerini aktardı yazar yani deneme Namık ne cevap vereceğini bilemedi bir kişi olay örgüsü var Neden sonra kendini Güç bela tanıtabilir olay devam etti harp arkadaşı dalgınlığınıza ne yapıyor arkadaşlar bize bir hikaye anlatıyor 1906 temmuzunda Londra'ya gittim geçmişte yaptığı şeyi anlattı kendi anlattı geçmişteki İngiliz Ailesi yanında bir İngiliz Ailesi yanında 2 bu5 ay pansiyoner kaldım Yalnız geziyordum ve çok okuyordum orada abdüllah Hamit'i bir iki defa gördüm anılarını anlatıyor bak çok iyi üsü kabul gösterdi Lakin şiir tarafıma kayıtsız kaldı Ben de açılmak istemedim dedi anılar anılar anılar gözüm canlandılar dedi anılarını anlattı Şimdi arkadaşlar son başlığımız genel tekrarımız son başlığı bir gezi yazısında hem öznel hem de Nesnel yargılar bulunur bize verilen cümlelerden öznel yargıları ifadeleri bulmamızı isteyebilir öğretmenimiz ya da nesnel ifadeleri bulmamızı isteyebilir ki öznellik ve Nesnellik sadece gezi yazısı için değil aslına bakarsanız tüm Türkçe için tüm edebiyat için de Elzem bir başlıktır öğrenmek zorundayız öznel ve nesnel yargıları şimdi kanıtlanabilirlik açısından ikiye ayrılıyor Aslında buradaki yargılar böyle de düşünebiliriz öznel ifadelerde yazar Kendi görüşlerini kendi duygularını beğenilerini beğenmemesi iyi bulup bulma kötü bulma hoşuna gitme gitmeme gibi durumları ifadelerle aktaracak nesnel yargılarda ise tamamen kanıtlanabilen bilimsel ifadeler olacak Biz bunun doğruluğunu ve ya da yanlışlığını kanıtlayabilecek yani Dolayısıyla yazar kendi görüşünü kişisel görüşünü duygusunu vermeyecek nesnel cümlelerde şimdi şu cümlelere bakacak olursak bunlar gezi yazılarından alınmış hangisinde öznel hangisinde nesnel ifade vardır Bana sorsa dönemeçli çam ormanlarından yol git gide yükseliyor aşamalılık bir şekilde git gide yükseldiğini söyledi çam ormanlarının var mı duygu düşünce yok o zaman kesinlikle nesnel bir cümledir buralara İlyada Destanı olmadan gelmek Çeşmeye testissiz gitmeye benzer kendine göre bir benzetme yaptı Dolayısıyla kendi duygusu düşüncesi var öznel açık havada güzel bir sinema panoramik perdesi var ses tertibatı iyi beğendi bak güzel dedi iyi dedi O zaman kesinlikle arkadaşlar öznel didim' çıkan birçok heykel kabartma müzelere çoğunlukla dış memleketler Deek müzelere aktarılmıştır diyerek bilgi verdi kanıtlanabilen Bir yargı verdi yani arkadaşlar nesnel bir ifadede bulundu gördüğünüz gibi Evet sevgili Ark arkadaşlar oldukça bol örnekle bol bol etkinlikle Aslında 3üncü temanın tamamının tekrarını yaptık Hatta ilk dönemde de bazı kavramlar var Onlara göndermeler yaptık dolu dolu bir genel tekrar oldu içime inanılmaz siniyor böyle yani iki tane 3 tane bütün konuları kapsayacak örnek verip geçmek istemiyorum Çünkü gerçekten işimi önemsiyorum ben ne kadar önemsiyorsa sizin de bu kadar ciddiye aldığınıza inanıyorum zamanınız değerli Emeğiniz değerli benim de öyle O yüzden ortak kesişim noktalarımız bakın Ne kadar anlamlı elimden geleni yaptım Siz de elinizden geleni yapacaksınız o yazılıdan yüze alacaksınız şimdi genel tekrar bitti ben size iki tane yazılı provası atacağım Ancak bu yazılı provalarına da öyle 3 soru 5 soru olmayacak 10 ve üstlü sorular olacak yani Siz iki tane yazılı değil 4 tane yazılı provası çözüyor gibi olacaksınız lütfen izleyin sınava girmeden önce mutlaka karşınıza direkt çıkacak sorular göreceksiniz Çünkü doğrudan öğrenme çıktılarını da yazarak sorular gelecek çok beğeneceksiniz bu beğeni de lütfen kanala abone olarak videoyu beğenerek ve Hatta aşağı yorum yazarak gösterebilirsiniz arkadaşlar çok mutlu olurum ben e yeni kanal kurduğum için çok emek harcıyorum harcamaya da devam edeceğim sizlerle birlikte Hem bu sene hem 10 11 12 sınıfınızda e yanınızda olmaya devam edeceğim videolarımda yeni kitaplar geliyor Şimdiden bunun da müjdesini vereyim önümüzdeki yıl için çok güzel kitaplar yazmaya başladık O halde Haydi bakalım güzel bir şekilde yazılı provalarına izliyorsunuz yazınıza giriyorsunuz o yüzü alıp aşağıya yazıyorsunuz Sizleri seviyorum Kendinize dikkat edin görüşürüz