[Muzyka] Witam was serdecznie w kolejnym odcinku z działu różnorodność zwierząt Dzisiaj będziemy sobie rozmawiać o dżdżownicach i tym podobnych zwierzątkach z tym że przypominam już pewnie kolejny raz i do znudzenia że w tym dziale zajmujemy się przede wszystkim rozróżnianiem poszczególnych grup zwierząt czyli nie omawiamy bardzo dokładnie wszystkich szczegółów na ich anatomii i fizjologii tylko skupiamy się przede wszystkim na tych najważniejszych cechach które pozwalają nam zakwalifikować z danego przedstawiciela do danej grupy rozróżniać te grupy między sobą i tak dalej Jest to dość trudne dla mnie dlatego że tak naprawdę wszystkie te organizmy są niesamowicie różnorodne i ciekawe i można by o nich mówić w nieskończoność i przedstawiać różne interesujące fakty No ale siłą rzeczy w tych odcinkach musimy skupić się na tym co nas głównie interesuje pod kątem matury czyli właśnie na tych najbardziej charakterystycznych cechach zanim przejdę do rzeczy Chciałam przypomnieć że możecie okazać mi wdzięczność za moją wspaniałą pracę wpłacając dowolną kwotę na przykład na zrzutkę.pl bądź bajkowi tu linki macie Jak zawsze w opisie pod filmem serdecznie Dziękuję za wszystkie wpłaty nawet najmniejsze to po prostu pozwala mi przeżyć zwłaszcza teraz okres wakacyjny dla osób które pracują w edukacji a nie są zatrudnione w szkole Jest dość ciężki Dobrze Przejdźmy już do rzeczy najpierw taka systematyka pierścienic tradycyjna dlatego że obecnie już ta systematyka Wygląda trochę inaczej to jest taki tradycyjny podział który się kiedyś stosowało ale na nasze potrzeby są całkowicie wystarczający i przynajmniej dość klarowny także pierścienice dzielimy na skąpo sety wieloszczety oraz pijawki sama nazwa grupy pierścienic pochodzi od tego że ich ciało jest po segmentowane na bardzo wiele takich drobnych segmentów przypominających pierścienie o czym za chwilę jeszcze powiemy więcej skąpotrze tej wieloszczety ich nazwa pochodzi od szczytów czyli Szczecinek czyli takich włosków na powierzchni ciała skąd po szczepie jak sama nazwa wskazuje mają ich mało dlatego wyglądają jakby były nagie jak chociażby nasza dżdżownica ziemna wiele bardzo dużo więc często wyglądają jak były takie bardzo włochate pijawki Jeśli o to chodzi to raczej też przypominają skomposzczety czyli tych szczepinek mają stosunkowo niewiele przedstawicielemską budżetu jest właśnie nasza dżdżownica ziemna ale również Chociażby to bifexy czy rurecznik jest takie małe czerwone robaczki jeżeli macie rybki akwariowe to być może karmicie je takimi właśnie malutkimi wodnymi z komposzczetami w Polsce ogólnie są portretów jest ponad 200 gatunków jeśli chodzi o wieloszczety to mamy jedynie dwa gatunki wielu szacudzą generalnie raczej morskie żyją w morzach głównie w ciepłych morzach także raczej na co dzień wierszetów nie spotkamy pijawek mamy około 30 gatunków w naszym kraju je niestety No możemy spotkać chociaż nikomu specjalnie nie życzę Bo jak pewnie wiecie muszę domyślacie pijawki są głównie pasożytami które są drapieżne ale zasadniczo są pasoży pasożytami żywią się krwią zwierząt jeśli chodzi o pozostałe grupy to tutaj raczej Rzadko spotykamy pasożyty raczej są to po prostu organizmy wolno żyjące drapieżne czy żywiące się martwą materią i ogólnie pasożyty występujące wśród pierścienic są to raczej pasożyty zewnętrzne właśnie takie jak pijawki w przeciwieństwie do płazińców i nicieni gdzie mieliśmy całe mnóstwo pasożytów wewnętrznych tak wszelkiego rodzaju przywry tasiemce i tak dalej ja Wymieniłam ile jest tych gatunków w Polsce oczywiście na świecie to są dziesiątki tysięcy i tak naprawdę dokładnie Nie wiemy ile ich jest to nas jeszcze Chciałam zwrócić uwagę to tak zwany wieloszczety osiadły bo to co tutaj przedstawiłam to jest jakiś tam taki wieloszczet wolno żyjący w sensie poruszające się przemieszczający się natomiast istnieją wieloszczety osiadłe i one wyglądają absolutnie fascynująco to jest jakiś tam przykładowe zdjęcie żyją w takich rurkach i wystawiają na zewnątrz taki wieniec przypominający bardzo pióra który służy do filtrowania pokarmu to jest kolejna Grupa zwierząt którą bardzo wam polecam żebyście pooglądali sobie zdjęcia w Internecie także wpiszcie wieloszczety morskie albo najlepiej po łacinie polycheta i poszukajcie sobie zdjęć bo naprawdę to są niesamowite organizmy warto je sobie pooglądać Dobra teraz Tak jeśli chodzi o występowanie to zasadniczo są one właśnie wolno żyjące nawet te które są pasożytami tak jak pijawki też zasadniczo żyją sobie gdzieś tam w wodzie tyle że co jakiś czas dopadają jakąś ofiarę i wysysają z niej krew żyją w środowiskach Są rozpowszechnione absolutnie na całym świecie Natomiast żyją Generalnie w środowiskach wodnych albo bardzo wilgotnych w glebie w wodzie morskiej w wodzie słodkiej tutaj właśnie na rysunku mamy jakąś pijawkę w stawie Tak tutaj mamy dżdżownice ziemną i jakiegoś morskiego wieloszczeta Dlaczego występują tylko w środowiskach wodnych i wilgotnych to już prawdopodobnie możecie się domyślać jeżeli oglądaliście poprzedni odcinek ale za chwilę też do tego dojdziemy teraz jakie mamy tutaj nowości w budowie zewnętrznej na razie w porównaniu z tymi poprzednio omawianymi grupami zwierząt w ogóle tych nowości tutaj będzie sporo i tak jeśli chodzi To jest to jest znowu zwierzę hipotetyczne prawda Czyli tutaj mamy to jest częściowską poszedł częściowo wieloszczet żebyśmy mogli się przyjrzeć obu tym grupom na raz i teraz tak nowością jest to że mamy obecną głowę czyli ciało jest podzielona na głowę i tułów u dżdżownic akurat ta głowa jest dość mało wyraźna bardziej ona jest widoczna u wieloszczetów one też na tej głowie mają czułki różnego rodzaju przydatki no ale zasadniczo ta głowa już tutaj z wyodrębniona No i mamy tułów który wykazuje tak zwaną segmentację homonomiczną Czyli jest ten podział na te pierścionki o których mówiłam wcześniej Segmentacja homonomiczna albo Metameria czyli podział na metamery czyli właśnie takie segmenty oznacza po prostu to że ciało jest podzielone na wiele identycznych segmentów zaraz sobie przyjrzymy się jak te segmenty wyglądają dokładnie w środku natomiast to co jeszcze mamy No to właśnie te Szczecinki których też oczywiście u poprzedniej grup nie było były rzęski tak bo jakieś tam rzęski u płazińców tych wolno żyjących o wypławków ale generalnie tutaj to jest nowość No i tak jak mówiłam skąd poszedł małych niewiele wieloszczety mają ich dużo i to co jest jeszcze też nowością to są para podjad czyli praluszki i one występują u wieloszczetów i zasadniczo raczej nie ma upijawek też pijawki mają przyssawki tylną i przednią i mogą się przemieszczać za pomocą tych przyssawek znaczy wspomagać sobie ruch za pomocą tych przyssawek oczywiście przedstawić służą głównie do przestrzeni się do ofiary natomiast parapodia czyli franuszki to jest jak sama nazwa wskazuje takie bardzo pierwotne nóżki służące do lokomocji na niej występują właśnie te Szczecinki tutaj być może też pamiętacie z odcinka gdzie mówiliśmy o rodzajach narządów wymiany gazowej że te Szczecinki uwieloszczetów czy że na tych parapodiach mogą znajdować się takie zaczątki skrzeli jakby takie bardzo prymitywne skrzela które wspomagają oczywiście wymiany gazową także to są cechy w budowie zewnętrznej które są jakby nowe u tej grupy natomiast [Muzyka] jakie mamy cechy nowe w budowie wewnętrznej To jest taki rysunek techniczny brzydki przekrój tak jak mieliśmy poprzednim odcinku przekrój przez jakąś pierścienice jest to prawdopodobnie prawdopodobnie skąposzedł bo mamy tutaj nieliczne przecinki i teraz tak pierwsza podstawowa rzecz to jest obecność celomy czyli tej wtórnej jamy ciała coś czego nie było poprzednio i teraz przy okazji chciałam jeszcze wyjaśnić jedną rzecz dlatego bo ktoś mi ostatnio napisał w komentarzach uwagę że płazińce mają jamę ciała a ja powiedziałam że nie mają OK no płazińce można powiedzieć że mają pierwotną jamę ciała Tylko że ona jest całkowicie wypełniona parenchymą także trudno powiedzieć że tam jest jakaś Jama ona jest ale jej nie ma tak ona jest całkowicie wypełniona tak jakbyście powiedzieli że macie w domu pokój ale ten pokój jest całkowicie zabudowany cegłami równiutko No to jakby nie ma pokoju prawda funkcjonalnie Także płazińce zasadniczo się mówi że są zwierzęta parychymatyczne można powiedzieć że one mają pierwotną jamę ciała ale jest ona wypełniona paren hymnu także to w ramach wyjaśnienia Natomiast tutaj już mamy tą wtórną jamę ciała tłumaczyłam w poprzednim odcinku Na czym polegają te jamy ciała pierwotne i wtórne mam poczucie że trochę słabo to wytłumaczyłam Mam nadzieję że w miarę zrozumieliście zasadniczo chodzi o to tak że obecność tej wtórnej jamy ciała jakby powoduje czy umożliwia taką izolację poszczególnych układów na przykład właśnie układu izolacji układu pokarmowego od na przykład mięśni poruszających ciałem to jest jakby najważniejsze w tych w tym jakby po co są te jamy ciała Także upierścieni występuje już ta wtórna jama ciała czyli właśnie celoma No i co tu mamy Poza tym mamy naczynia krwionośne mamy w ogóle układ krwionośny zamknięty o czym za chwilę sobie powiemy Także mamy tutaj naczynia grzbietowe naszej A brzuszne mamy mięśnie okrężne i podłużne i to też jest nowość bo Przypominam że na przykład u nicieni były tylko mięśnie boczne które powodowały że ten nici się wyginał na boki Natomiast tutaj mamy mięśnie okrężne i podłużne które pozwalają na nowy rodzaj ruchu o którym sobie też za chwilę powiemy No i mamy też Szczecinki wspomniane tu jest ich niewiele tak czyli to jest właśnie jakiś skąposzczyd i mamy Pienin nerwowy na dole za chwilę też sobie dokładnie zobaczymy jak to wygląda nie wszystko jest podpisane bo tutaj po środku już prawdopodobnie się domyślacie że to jest światło jelita ja dla większego realizmu dodałam jakąś treść pokarmową wraz z połkniętą przypadkową mrówką Mamy również metanefrydia czyli narządy wydalnicze o których też za chwilę powiemy na rysunku nie ma na przykład gonad ja tego nawet już tutaj Rysuję żeby czyli narządów rozrodczych tak żeby nie już nie zaciemniać tego obrazu to są takie najważniejsze rzeczy na których się tutaj skupiamy i teraz jeszcze to samo tylko z widoku bardziej bocznego żeby wam pokazać że jakby każdy taki segment każdy taki pierścień jest oddzielony od kolejnego segmentu przegrodą czyli ta celoma nie jest taką jedną wielką jamą ciała wypełniającą całe ciało tylko jest podzielona na te segmenty jakby Każdy segment jest [Muzyka] jest osobny jest odgrodzony od następnego segmentu i ta celoma jest wypełniona płynem czyli tam jest szkielet hydrauliczny Podobnie jak u nicieni tak to tylko że ten płyn jest podzielony na te poszczególne segmenty I to też ma wpływ na to w jaki sposób pierścienice się poruszają o czym też za chwilę sobie powiemy następną właśnie nowością to że w budowie też wewnętrznej jest ten układ krwionośny o którym wspomniałam jest to zwykle zamknięty układ krwionośny czasami jest otwarty ale u tej naszej klasycznej dżdżownicy jest on właśnie zamknięty i mamy tutaj naczynie grzbietowe naczynie brzuszne i naczynia okrężne które jakby otaczają przewód pokarmowy tutaj się czasami mówi że znaczenia okrężne zwłaszcza te około przełyku że to są takie serca jakby boczne różnie się to nazywa że one napędzają tutaj przepływ krwi Ale tak naprawdę te wszystkie naczynia tętnią te wszystkie naczynia działają jak tętnice zwłaszcza to naczynie grzbietowe i jakby cały ten wszystkie znaczenia krwionośne kurczą się rytmicznie i napędzają przepływ krwi Także nie ma tutaj jakiegoś takiego de facto jednego konkretnego serca wszystkie wszystkie te naczynia działają w ten sposób No i to i to ten układ krążenia jest właśnie taką totalną nowością tak nicienie i płazińce patrząc zafascynowaniem Wow stary Co to jest bo przecież u nich nie było żadnego układu krążenia prawda u nich po prostu wszelkie substancje czy gazy oddechowe to wszystko krąży po prostu w płynach wypełniających ciało wypełniających komórki i układu krążenia jako takiego nie ma upierzcie nic On zwykle występuje i zwykle jest zamknięty następna cecha w tej budowie wewnętrznej To są właśnie te mięśnie podłużne i okrężne i one umożliwiają ten właśnie nowy rodzaj ruchu tak jak ja tutaj wstawiłam gifa bo nie byłam w stanie tego sensownie jakoś z animować najlepiej wykopcie sobie dżdżownice i Przyjrzyjcie się dokładnie jak w jaki sposób nas się porusza Zasadniczo to jest tak że ten szkielet hydrauliczny o którym wspomniałam umożliwia ten rodzaj ruchu i wygląda to mniej więcej tak że w trakcie takiego pełzania początkowo kurczą się mięśnie okrężne one wypychają Ten przedni koniec ciała do przodu ten przedmiot ciała się zakotwicza dzięki tym ścinkom w danym miejscu i potem następnie kurczą się mięśnie podłużne Co powoduje zwiększenie średnicy i pogrubienie ciała i jakby są naprzemienne te skurcze mięśni okrężnych i podłużnych które powodują Właśnie pogrubianie się i wydłużanie naprzemienne poszczególnych odcinków ciała i to są tak zwane ruchy perystaltyczne które właśnie przebiegają wzdłuż całego ciała i to jest bardzo podobny rodzaj ruchu jak na przykład naszej jelita wykazują Zresztą nasze jelita też się mówi że to jest ruch perystaltyczny także tak to mniej więcej wygląda jak widzicie właśnie to jest możliwe dzięki temu że Każdy segment jest w odrębniony i wypełniony tym płynem który jest mieści śliwy także jak się te mięśnie kurczą to to dany jakby fragment ciała się pogrubia także to jest nowy rodzaj ruchów w porównaniu z tym co mieliśmy u tych poprzednich grup dzięki tym mięśniu podłużnym i okrężnym następna rzecz to jest układ nerwowy i tutaj jakby on jest trochę nowością trochę nie bo u tych poprzednich grup przypominam u płazińców nicieni Mieliśmy ten układ nerwowy drabinkowy z tym że tam było takie taki pień były takie dwa pnie tak oddalone od siebie połączone tymi nerwami poprzecznymi Natomiast tutaj mamy taki taki układ nerwowy leżący po stronie brzusznej tak Czyli przeciwieństwie do tego co jest chociażby u nas u ssaków czy w ogóle u kręgowców gdzie po stronie grzbietowej jestem rdzeń kręgowy i zasadnicza ten taki ośrodkowy układ nerwowy jest po tej stronie grzbietowej natomiast tu jest po stronie brzusznej mamy taki No już nawet można powiedzieć że to jest mózg są takie obrączki okołoprzełykowe są po prostu skupienia neuronu zwoje które już tworzą taki bardzo prosty ale jednak mózg natomiast ten jakby pień nerwowy on ma albo postać właśnie drabinki tylko te dwa pnie w tej drabince są blisko siebie ale czasami One się zlewają w taki po prostu jeden pień także to trochę zależy od konkretnego gatunku więc jest to układ drabinkowy choć nie zawsze wygląda ona jak drabinka i jest położony tylko po stronie brzusznej także trochę to wygląda jak u płazińców i nicieni a trochę nie no i Ważne jest to że mamy właśnie te zwoje około przełykowe ten mózg taki już prawdziwy prosty ale prawdziwy dobra i co jeszcze mamy No mamy ten właśnie układ wydalniczy metanefrydialny ja tak jak mówiłam będziemy się zajmować jeszcze tymi układami wydalniczymi w kolejnym dziale także tutaj to jest tylko napomknięcie że to jest kolejna różnica tak u poprzedniej grup mieliśmy albo nic albo protonyffrydia natomiast mamy metan efria i to też są takie kanaliki tyle że zakończone otwartym lejkiem orzęsionym nie tak jak mieliśmy u w protony fredia gdzie tam na końcu po prostu była komórka tak zwana komórka płomykowa tylko tej to są otwarte lejki które zbierają sobie produkty zbędne produkty przemiany materii i pozwalają wydalać je na zewnątrz to też służy osmoregulacji u takich organizmów wydalania nadmiaru soli i tak dalej także to jest tylko napomknięcie na ten temat i teraz co się upiersie nic nie zmieniło bo powiedzieliśmy o takich nowościach w stosunku do poprzednich grup natomiast Co pozostało mniej więcej takie samo no wymiana gazowa To jest ten sam rysunek znowu tak bo tutaj mamy płazińca mamy nicienia i teraz właśnie mam jeszcze naszą pierścienice czyli Wymiana gazowa zachodzi przez powierzchnię ciała to są organizmy na tyle małe że jest to możliwe stosunek powierzchni ciała do objętości jest wystarczające żeby ta wymiana gazowa mogła zachodzić No u wieloszczetów są te wyrostki skrzelowe mogą być które wspomagają to wymianę gazową ale generalnie ona jest przez powierzchni ciała i dlatego tak jak wspominałam na początku Te organizmy występują w środowiskach wodnych albo wilgotnych bo Przypominam że powierzchnia wymiany musi być wilgotna te które są bardziej glebowe organizmy wytwarzają też śluz który właśnie nawilża tą powierzchnię ciała też umożliwiając tą wymianę gazową No i właśnie do tego też zmierzamy do powłoki ciała i tutaj też specjalnie nie ma nic nowego Czyli mamy ten jednowarstwowy nabłonek jak to generalnie jest u bezkręgowców on jest pokryty kolagenowym oskórkiem to tutaj na powierzchni wydzieli na to jest ten kolagenowy oskórek czyli trochę tak jak u nicieni no i tutaj mamy dodatkowo jeszcze coś w sumie czego za bardzo nie było wcześniej takie komórki właśnie wydzielające śluz na powierzchnię mamy jakieś komórki zmysłowe z wypustkami ale generalnie ta powłoka ciała jest nieco podobna do tego co było wcześniej No i oczywiście występują też trzy czynniki które tutaj Nie narysowałam ale oczywiście pamiętamy że one są i jeśli chodzi o rozmnażanie No to tutaj Mamy też i rozdzielnopłciowość i obojnactwo tak jak w poprzedni grób i tak skąposzczety zasadniczo są obojnakami tutaj tak symbolicznie to jest narysowany pijawki podobnie Natomiast wieloszczety są zwykle rozdzielnopłciowe jeśli chodzi o szczegóły ich rozmnażania to nie musimy się w to wdawać moim zdaniem bo to nie są cechy niezbędne do rozróżniania tych grup No czasami jest tutaj rozwój złożony występuje larwa na przykład właśnie u wieloszczetów ale tak naprawdę myślę że nie musimy się na tym specjalnie skupiać jeżeli bardzo was interesuje na przykład w jaki sposób rozmnażają się dżdżownice bo jest to w sumie dość ciekawe te siodełka tutaj te zgrubienia tutaj to są tak zwane siodełka Zresztą ta grupa się nazywa siodełkowce od tych siodełek czy są potrzebne należą do siodełkowców te siodełka właśnie biorą udział w tym rozmnażaniu ale my nie musimy tutaj o tym mówić bo to jakby nie jest nam niezbędne ogólnie to co jeszcze może warto wspomnieć chyba nie mówiłam o tym ostatnio Jeśli chodzi o zdolność do regeneracji u pierścienic Ta zdolność do regeneracji też właśnie często występuje nie jest ona tak zaawansowana jak na przykład u gąbek tak to nie jest tak że dżdżownica możecie sobie pokroić na 1000 kawałków i będziecie mieć 1000 dżownic to aż tak nie działa ale mają te zdolności do regeneracji i płazińce mają też fantastyczne zdolności do regeneracji natomiast nicienie i wrotki nie za bardzo a to się wiąże z tym co mówiłam że one mają tą stałą liczbę komórek mają to bardzo stałą precyzyjną liczbę komórek i w związku z tym u nich te zdolności do regeneracji raczej nie występują przynajmniej za bardzo mi nic o tym nie wiadomo dobrze czy jeszcze jakieś super Fun fakty na temat pierścienic No mnie zszokowało jak się dowiedziałam że największa pierścienica to jest dżdżownica australijska która dochodzi do 3 metrów to jest absolutnie przerażające No ale generalnie Australia jest przerażająca i jest to kolejny dowód na to największa pijawka ma koło pół metra ale na szczęście występuje w gujanie a nie w Polsce i w Polsce te pijawki są mniejsze Zresztą nadal są gabinety medycyny alternatywnej gdzie możecie sobie przystawić pijawki Jeśli macie na to ochotę i co jeszcze no robaki Paolo są takim czymś ciekawym to też polecam wam sobie obejrzeć w internecie robaki palolo Co to jest i z czym to się je literalnie bo to się je znaczy ja bym nie jadła ale niektórzy jedzą No i tych ciekawostek jest jeszcze mnóstwo na pewno wam polecam pooglądanie sobie zdjęć różnych czy filmików z różnymi pierścienicami Natomiast ja jeszcze wspomnę o jednej rzeczy mianowicie o znaczeniu pierścienic przede wszystkim dżdżownic dlatego że to jest pewnie coś co wiecie ale trzeba o tym powiedzieć to rzeczownice mają ogromne znaczenie w procesach glebotwórczych i to w ogóle odkrył Karol Darwin i tak naprawdę na tym zyskał niejako sławę Zanim jeszcze ogarnął teorię ewolucji i dżdżownice jest ich w glebie strasznie dużo to są setki nieraz setki na metr kwadratowy i one drżąc tunele napowietrzają glebę co jest bardzo ważne i myślę że wiecie dlaczego jeżeli uczyliście się ze mną roślinach A poza tym biorą udział w obiegu materii to znaczy na przykład nocą wciągają z powierzchni ziemi liście martwe do swoich Norek i przepuszczają je przez swój przewód pokarmowy rozdrabniają trawią także jakby po prostu przyczyniają się do rozkładu martwej materii i do jej obiegu i to jest bardzo bardzo ważne naprawdę gleba bogata w dżdżownice ma zdecydowanie jakby lepszą jakość niż taka w której dżdżownic jest mało dlatego Zresztą można je kupować i sobie dodawać do swojej gleby żeby poprawić jej kondycję również wieloszczety morskie przyczyniają się do procesów samooczyszczania wód No i poza tym tak jak w ogóle praktycznie wszystkie organizmy stanowią część łańcuchów pokarmowych i istotny pokarm dla wielu zwierząt dobra i to by było na tyle jeśli chodzi o pierścienice serdeczne podziękowania dla patronów z ostatniego miesiąca Kasi Mai Hani i Rafała a także dla wszystkich innych osób które płaciły mniejsze kwoty zachęcam was serdecznie do wspierania mojego kanału Dziękuję wam za uwagę i zapraszam do następnego odcinka