🏥

ภาพรวมกระทรวงสาธารณสุข

Jul 23, 2025

ภาพรวม

การบรรยายนี้ครอบคลุมโครงสร้าง บุคลากรสำคัญ ประวัติ ภารกิจ แผนยุทธศาสตร์ นโยบาย และแอปพลิเคชันสำคัญของกระทรวงสาธารณสุข (สธ.) และสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข (สป.) พร้อมกับการบูรณาการยุทธศาสตร์สุขภาพแห่งชาติและรายละเอียดที่เกี่ยวข้องกับการสอบ

กระทรวงสาธารณสุข: โครงสร้างและข้อเท็จจริงสำคัญ

  • กระทรวงสาธารณสุข (สธ.) ใช้ตัวย่อว่า MOPH; สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข ใช้ตัวย่อว่า OPS
  • เว็บไซต์กระทรวง: www.moph.go.th; เว็บไซต์ สป.: www.opsmoac.go.th
  • รัฐมนตรีคนแรก: พันเอก ช่วง ชะเวงศักดิ์ สงคราม; รัฐมนตรีปัจจุบัน: นพ. โชลนาถ ศรีแก้ว; ปลัดกระทรวงปัจจุบัน: นพ. อภัส กาญจนวินพงศ์
  • กระทรวงแบ่งเป็นกลุ่มภารกิจ ได้แก่ การพัฒนาการแพทย์ การพัฒนาสาธารณสุข ภารกิจสนับสนุน และสภาวิชาชีพ
  • สธ. ดูแลเขตสุขภาพ 12 เขตบวกกรุงเทพฯ รวมเป็น 13 เขต

สป. และหน้าที่องค์กร

  • สป. รับผิดชอบนโยบาย การวางแผนยุทธศาสตร์ การจัดสรรทรัพยากร และการประสานงานภายในกระทรวง
  • ฝ่ายกลางของ สป. ประกอบด้วย พยาบาล เทคโนโลยีสารสนเทศ กองตรวจสอบ แผนยุทธศาสตร์ กฎหมาย และอื่นๆ
  • มี 3 กลุ่มที่รายงานตรงต่อปลัดกระทรวง ได้แก่ ศูนย์ต่อต้านการทุจริต การตรวจสอบภายใน และการพัฒนาระบบบริหารจัดการ
  • สำนักงานภูมิภาค ได้แก่ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดและอำเภอ

ประวัติศาสตร์สาธารณสุขในประเทศไทย

  • สาธารณสุขไทยพัฒนาในยุคก่อนประวัติศาสตร์ สุโขทัย อยุธยา และรัตนโกสินทร์; เหตุการณ์สำคัญได้แก่ การก่อตั้งโรงพยาบาลศิริราชและกรมสาธารณสุข
  • สธ. ก่อตั้งในปี 2485; กรมสาธารณสุขก่อตั้งในปี 2461

วิสัยทัศน์ ภารกิจ และแผนยุทธศาสตร์

  • วิสัยทัศน์ สธ.: องค์กรสุขภาพหลักที่รวมพลังสังคมเพื่อสุขภาพที่ดีของประชาชน
  • ภารกิจ: พัฒนาและรักษาสุขภาพที่มีส่วนร่วมและยั่งยืน
  • ยุทธศาสตร์ความเป็นเลิศ 4 ด้าน: การส่งเสริมสุขภาพ (PP&P), การบริการ, บุคลากร และการบริหารจัดการ
  • การสอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติเน้นการพัฒนาทุนมนุษย์และความเสมอภาคทางสังคม

นโยบายและการปฏิรูปสำคัญ

  • ลำดับความสำคัญของรัฐมนตรีปัจจุบัน: การเข้าถึงบริการที่ดีขึ้น การสนับสนุนผู้สูงอายุ การเปลี่ยนแปลงสู่ดิจิทัล ความมั่นคงทางสุขภาพ การมีส่วนร่วมทางเศรษฐกิจ และขวัญกำลังใจของบุคลากร
  • กิจกรรมปฏิรูปสุขภาพแห่งชาติ 5 ด้าน ได้แก่ การจัดการเหตุฉุกเฉิน การส่งเสริมสุขภาพ การดูแลผู้สูงอายุ การปฏิรูประบบประกัน และการบริหารเขตสุขภาพ

การสอดคล้องระดับชาติและนานาชาติ

  • แผนของกระทรวงสอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ และเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนของสหประชาชาติ (SDGs) โดยเฉพาะเป้าหมายที่ 3: สุขภาพดีและความเป็นอยู่ที่ดี
  • พื้นที่ยุทธศาสตร์หลักของชาติ: ทุนมนุษย์และโอกาส/ความเสมอภาคทางสังคม

ข้อเท็จจริงและจุดที่มักออกสอบ

  • วันก่อตั้ง สธ.: 10 มีนาคม 2485; กรมสาธารณสุข: 27 พฤศจิกายน 2461
  • สัญลักษณ์ สธ.: คบเพลิง งู และปีก สื่อถึงพลัง ความรู้ และความคล่องตัว
  • หมายเลขสายด่วน: ควบคุมโรค 1422, สุขภาพจิต 1323, ฉุกเฉิน 1669 เป็นต้น
  • แอปพลิเคชันสำคัญ: หมอพร้อม, คลินิกหมอพร้อม, H.S.4U, M Health, EMS 1669, โรคไข้เลือดออก และอื่นๆ
  • ประเภท "หมอ" 3 แบบ: อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน, หมอสาธารณสุข (ดูแลปฐมภูมิ), และหมอครอบครัว (โรงพยาบาล)

คำศัพท์และคำนิยามสำคัญ

  • MOPH — กระทรวงสาธารณสุข
  • OPS — สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข
  • PP&P Excellence — การส่งเสริม ป้องกัน และคุ้มครอง
  • SDG — เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน
  • Big Rock — กิจกรรมปฏิรูปสุขภาพสำคัญ
  • UCS — ระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า
  • CSMBS — ระบบสวัสดิการรักษาพยาบาลข้าราชการ
  • SHI — ประกันสุขภาพสังคม
  • Health District — เขตบริการสุขภาพ

รายการปฏิบัติ / ขั้นตอนถัดไป

  • ทบทวนโครงสร้างกระทรวงและ สป. รายการหน้าที่ และรายละเอียดแผนยุทธศาสตร์สำหรับการสอบ
  • ท่องจำหมายเลขสายด่วนและแอปพลิเคชันสุขภาพสำคัญ
  • ศึกษาการสอดคล้องยุทธศาสตร์ชาติและ SDGs กับแผนกระทรวง
  • เตรียมตอบคำถามเกี่ยวกับประวัติ วิสัยทัศน์/ภารกิจที่แตกต่าง และกิจกรรมปฏิรูปสำคัญ