Υπάρχει μια εκπομπή στην ελληνική τηλεόραση που αντί να δείχνει celebrities να ξεκατηνιάζονται, αναδεικνύει την επιχειρηματικότητα και μάλιστα με επιφανεί σε Έλληνες επενδυτές. Τι λες τώρα! Σε αυτό το βίντεο του Grigonomics μιλάμε για το τι πραγματικά είναι το Dragon's Den και πώς συγκρίνεται με τις επενδύσεις στον πραγματικό κόσμο.
Πάμε να δούμε! Το σημερινό επεισόδιο βασίζεται λιγότερο στην πανεπιστημιακή μου ιδιότητα. και περισσότερο στην επαγγελματική μου εμπειρία από το χώρο του τεχνικού consulting σε venture capital, σε οργανισμούς δηλαδή που έχουν ως βασικό έργο την επένδυση κεφαλαίων σε ανερχόμενες επιχειρήσεις. Σκοπός του βίντεο είναι να εξηγήσουμε με απλά λόγια πώς λειτουργεί ο χώρος των επενδύσεων και πού κολλάει το Dragon's Denso λέει αυτό.
Οπότε ας το πάρουμ ε από την αρχή. Γενικά η επένδυση είναι η κύρια πηγή κάθε είδους ανάπτυξης. Στις σύγκρονες οικονομίες όμως, μόνο ένα μικρό ποσοστό της συνολικής επένδυσης βάσίζεται σε ίδια κεφάλαια. Οι περισσότερες επιχειρηματικές προσπάθειες χρηματοδοτούνται με πόρους τρίτων.
Υπάρχουν ένα σωρό τρόποι να γίνει αυτό. Δάνεια, επενδυτικά προγράμματα, incubators, accelerators, κρατική χρηματοδότηση, crowdfunding, έκδοση κρυπτονομισμάτων και πολλοί άλλοι. Πολύ συχνά όμως οι τρόποι αυτοί μπορεί να μην συμφέρουν την επιχείρηση, να μην είναι διαθέσιμη στον τομέα που δραστηριοποιείται ή να την εκθέτουν σε υψηλά ρίσκα.
Στην πλειοψηφία τους λοιπόν οι επιχειρήσεις χρηματοδοτούνται με ένα πολύ απλό τρόπο, με το να δέχονται τρίτους σαν συνεταίρους. Έτσι ο επενδυτής ενισφέρει κεφάλαιο και σε κάποιες περιπτώσεις και τεχνογνωσία, με αντάλλαγμα ιδιοκτησιακό μερίδιο στην επιχείρηση. Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες τέτοιων ενδιαφερόμενων επενδυτών. Για να καταλάβουμε τι ακριβώς γίνεται στο Dragon's Den, θα επικεντρωθούμε σε τρεις από αυτές.
Η πρώτη είναι απλά οι φίλοι και συγγενείς. Αυτοί ξέρουν προσωπικά τον επιχειρηματία, τον εμπιστεύονται ή έχουν τους λόγους τους να τον βοηθήσουν και δεν ασχολούνται και πολύ με το τι κάνει η επιχείρηση ή τι πρόπτυκες έχει. Οι φίλοι και συγγενείς μπαίνουν σε πολύ αρχικό στάδιο Συνήθως συνεισφέρουν μικρό ποσά, ενώ πολλές φορές δεν αποζητούν καν μερίδιο ιδιοκτησίας.
Η κατηγορία επενδυτών που συνήθως μπαίνει δεύτερη, αφού η επιχείρηση έχει κάνει κάποια πρώτα βήματα, είναι οι λεγόμενοι angel investors. Προκείται για φυσικά πρόσωπα που διαθέτουν οικονομική επιφάνεια, τεχνογνωσία στον τομέα και όρεξη να ασχοληθούν με το project. Μπαίνουν λοιπόν σε επιχειρήσεις που θεωρούν ότι έχουν προοπτική, προσφέροντας χρήμα και εμπειρία, με σκοπό να αποκομίσουν μακροχρόνιο κέρδος. Αυτή η κατηγορία των angels είναι που βλέπουμε στο Dragon's Den. Μετά τους Angels και εφόσον η επιχείρηση έχει ήδη δείξει κάποια σαφή δείγματα επιτυχίας, μπαίνουν οι οργανισμοί Venture Capital.
Αυτοί μας ενδιαφέρουν γιατί όπως θα δεις σε λίγο, επηρεάζουν το πώς λειτουργούν οι Angels. Τα Venture Capital είναι μεγάλες επενδυτικές εταιρείες που συγκεντρώνουν κεφάλαια από οικονομικά επιφανή πρόσωπα και τα επενδύουν εκ μέρους τους σε επιχειρήσεις που έχουν προοπτική. Οι επενδύσεις των Venture Capital σε κάθε επιχείρηση ξεκινούν από 200.000 και φτάνουν μέχρι και αρκετά εκατομμύρια.
Είναι συνεπώς πολύ μεγαλύτεροι παίκτες από τους Angels. Τώρα που τα ξέρουμε όλα αυτά, πάμε στο Dragon's Den. Καταρχάς η σειρά είναι αξιολογότατη και μόνο το γεγονός ότι πρόκειται για μια ποιοτική εκπομπή μέσα στη χωματερή της ελληνικής ιδιωτικής τηλεόρασης αρκεί για να της δώσει κανείς 10 στα 10. Το Dragon's Den λοιπόν παίρνει την όλη διαδικασία του Angel Investing και προσπαθεί να την τηλεοπτικοποιήσει. Επί της αρχής λοιπόν η κεντρική ιδέα της εκπομπής είναι σωστή και αρκετά ρεαλιστική.
Όπως και να αρχεί όμως δεν πάθει να πρόκειται για ένα τηλεοπτικό σοου. που σημαίνει ότι ο τηλεθεάτης βλέπει μόνο το πιο ενδιαφέρον και δραματικό κομμάτι της επενδυτικής διαδικασίας συν κάποια πράγματα που δεν συμβαίνουν ποτέ στην πραγματικότητα και προστίθενται για να εμπλουτίσουν την τηλεοπτική εμπειρία του κοινού. Σε αυτό το βίντεο λοιπόν θα μιλήσουμε για τις αποκλήσεις της τηλεοπτικής παρουσίασης από τις αληθινές επενδύσεις.
Όχι για να την πούμε στους παραγωγούς ότι έχουν κάνει λάθη, αλλά για να έχεις υπόψη σου πώς αυτό που βλέπεις συ γκρίνεται με το τι συμβαίνει στον πραγματικό κόσμο. Το Dragons Den παρουσιάζει επενδυτικά projects προσεκτικά επιλεγμένα με σκοπό να κεντρήσουν το τηλεοπτικό ενδιαφέρον. Τινούμε λοιπόν να παρατηρούμε τα δύο άκρα. Από τη μία ηλίθιες ιδέες που δίνουν στο τηλεθεατή μια γερίδωση τοπαμίνης κάνοντάς τον να αισθάνεται ανώτερος από τον επιχειρηματία και από την άλλη πανέξυπνες ιδέες που κάνουν το τηλεθεατή να ταυτίζεται και να σκύφτεται ναι αυτό το προϊόν θα ήθελα να υπήρχε, θα το αγόραζα.
Η ίδια πετυχημένη συνταγή των άκρων δηλαδή που ακολουθείται σε όλα τα reality ταλέντων, μαγειρικής, μόδας. σε όλο κρυό τον κόσμο. Η πραγματικότητα όμως δεν είναι το ίδιο, Λαμπερί. Τα περισσότερα προϊόντα που βλέπετε σήμερα στα ράφια των καταστημάτων έχουν αναπτυχθεί από τα ίδια τα τμήματα έρευνας και ανάπτυξης των μεγάλων εταιριών.
Οι μικρές αλλά υποσχόμενες επιχειρήσεις από την άλλη συνήθως παράγουν προϊόντα και υπηρεσίες που καλύπτουν ένα πολύ μικρό και εξειδικευμένο χώρο στην αγορά. Οι εταιρικές παρουσιάσεις στις οποίες συμμετέχουμε όσοι εργαζόμαστε στο χώρο λοιπόν δεν είναι όσο ενδιαφέρουσες παρουσιάζονται στο Dragon's Den. Ε ίναι στεγνές, τεχνικές... και πολύ βαρετές. Ένα ειδικό μελάνι συσκευασιών που αφαιρείται μαγνητικά για να βελτιώσει την ποιότητα του υλικού όταν ανακυκλώνεται.
Ένα ένζυμο που μπορεί να διασπάσει τα πολυμερή πλαστικά σε μονομερή. Μία χρωστική από μήκητες που αντικαθιστά τις συνθετικές χρωστικές. Μία φάρμα με μήγες για την παρασκευή ισοτροφής υψηλής πρωτεΐνης.
Ένας αλγόριθμος που μπορεί να βελτιστοποιήσει τις διαδρομές των σκουπιδιάρικων κατά την αποκομιδή σκουπιδιών. Επίσης μας είπε ότι μπορεί να χρησιμεύσει και για τη μεταφορά μαθητών με σχολική αλευφορία. Ίδια διαδικασία είναι λέει.
Τώρα, όλα αυτά θα βγάλουν εκατομμύρια στα επόμενα χρόνια. Αλλά ειλικρινά, πόσοι θα καθόντουσαν να τα δουν στην τηλεόραση. Οι επιχειρήσεις που παρουσιάζονται στο Dragon's Den λοιπόν είναι προσεκτικά επιλεγμένες για να έχουν πρωτίστως τηλεοπτικό και δευτερευόντος επιχειρηματικό ενδιαφέρον.
Στον πραγματικό κόσμο συμβαίνει το αντίστροφο. Ενδιαφερόμαστε μόνο για την προοπτική κερδοφορίας. Όχι για να δεθούμε συναισθηματικά με τους επιχειρηματίες, ούτε για να έχουμε ωραίες ιστορίες να διηγούμαστε τα βράδια στα μπαρ που πίνουμε για να ξεχάσουμε τον πόνο μας.
Στη φάση του angel investing οι επιχειρήσεις είναι πάντοτε μικρές. Στις περισσότερες περιπτώσεις... Δεν είναι τίποτε παραπάνω από μια ιδέα στο μυαλό κάποιου. Η πρώτη ερώτηση που θα κάνουμε σε μια παρουσίαση λοιπόν είναι πώς μπορεί να προστατευτεί αυτή η ιδέα από το να την αντιγράψουν οι ανταγωνιστές.
Δεν αρκεί κάποιος να σου δείξει μια αίτηση για πατέντα. Ως επενδυτής οφείλεις να κατανοήσεις τι ακριβώς προστατεύει αυτή η πατέντα και τι πιθανότητες έχεις να μπλέξεις σε πανάκριβες νομικές διαδικασίες αν κάποιος ανταγωνιστής επιχειρήσει να βρει κάποιο παραθυράκι για να την παρακάμψει. Το ζήτημα της πνευματικής ιδιοκτησίας είναι τόσο σημαντικό που αρκεί από μόνο του για να εξαϊλώσει μια εταιρεία και μαζί και τα κεφάλαια που θα βάλει ο επενδυτής.
Παίζει, συνεπώς, κομβικό ρόλο στις πραγματικές εταιρικές παρουσιάσεις, αλλά στην εκπομπή αναφέρεται σπάνια και φευγαλαία, γιατί είναι ιδιαίτερα τεχνικό και οι λεπτομέρειες θα κουράσουν τους τηλεθεατές. Βασικά, τώρα που το σκεφτόμαι, το θέμα της πνευματικής ιδιοκτησίας, μόνο το Greekonomics μπορεί να το κάνει ενδιαφέρον. Στο Dragon's Den, η ζωντανή παρουσίαση της ιδέας μπροστά στους επενδυτές αποτελεί την πρώτη επαφή των επενδυτών με την επιχείρηση. Στις πραγματικές επενδύσεις όμως, πρωτού δεχτούμε να διαθέσουμε το χρόνο μας για μια παρουσίαση, έχουμε πρώτα μελετήσει προσεκτικά όλο το υλικό που η επιχειρηματία υποχρεώται να μας στείλει.
Ένα executive summary, το business plan, το μοντέλο αποτίμησης που χρησιμοποιεί και ό,τι άλλο χρειαστεί σε κάθε περίπτωση. Από πριν ξεκινήσει η παρουσίαση λοιπόν, έχουμε ήδη μια πολύ καλή εικόνα για την επιχείρηση. Όμως ποτέ, μα ποτέ, κανείς επενδυτής δεν θα κάνει πρόταση Αμέσως μετά την παρουσίαση χωρίς πρώτα να αφιερώσει κάποιες μέρες ή και εβδομάδες για να κάνει ενδελεχή έλεγχο στην επιχείρηση. Αυτό, στη χρηματοοικονομική διάλεκτο, ονομάζεται due diligence. Το due diligence καλύπτει όλες τις ευτυχίες της επιχείρησης.
Φορολογικά, νομικά, τεχνικά, πραγματογνωμοσύνες, πωλήσεις, κόστος, ρίσκο, υποχρεώσεις, ακόμη και τον κίνδυνο να εκτεθείς σε περίπτωση που κάποιος εταίρος έχει κακή φήμη. Αφού λοιπόν ο έλεγχος ολοκληρωθεί και εφόσον δείξει ότι δεν υπάρχουν εμπόδια για συνεργασία, Τότε ο επενδυτής θα προχωρήσει σε προσφορά, το ύψος της οποίας σαφώς και θα εξαρτάται από τα ευρήματα του due diligence. Στο Dragon's Den, η διαπραγμάτευση των επενδυτών με τους επιχειρηματίες είναι ίσως το πιο θεαματικό σημείο για τους τηλεθεατές.
Στις πραγματικές επενδύσεις, η διαδικασία είναι εντελώς ξενέρωτη. Μόλις τελειώσει ο έλεγχος, ο επενδυτής θα βάλει τα στοιχεία σε ένα χρηματοοικονομικό μοντέλο και θα καταλήξει σε μια συγκεκριμένη αποτίμηση για το μερίδιο της εταιρείας που θέλει να αγοράσει. Τις περισσότερες φορές... Η αποτίμηση που κάνει ο επενδυτής και αυτή που έχει στο μυαλό του επιχειρηματίας δεν απέχουν και πολλοί. Θα κάτσουν λοιπόν πάνω από το μοντέλο, θα δουν τι προκαλεί τη διαφορά και θα προσπαθήσουν να τη γεφυρώσουν.
Συνήθως οι αποκλήσεις προκύπτουν επειδή κάθε πλευρά έχει διαφορετικές προσδοκίες για τις πωλήσεις, για τις τιμές στην αγορά, για τα κόστη ή κάτι τέτοιο. Ακόμη και αν η διαφωνία παραμείνει όμως, αν υπάρχει θέληση να μην χαλάσει συμφωνία, είναι δυνατόν να μπει και κάποιος όρος που να καθορίζει τι γίνεται αν στο τέλος έχει δει και ο ένας ή ο άλλος. Σε κάθε περίπτωση πάντως, όταν θα αποσταλεί η τελική προσφορά, ο επι χειρηματίας θα έχει όλο το χρόνο που χρειάζεται για να τη σκεφτεί και να την ελέγξει ο νομικός του σύμβουλος.
Ποτέ δεν θα του ζητηθεί να αποφασίσει επιτόπου, αλλιώς ανταιγιά. Βασικά, αν στείλεις μια προσφορά και ο επιχειρηματίας σε πάρει στο καπάκι και σου πει ναι, πρέπει να το θεωρήσεις κακό σημάδι. Το τελευταίο πράγμα που θέλεις είναι αυτός που θα τρέξει στην επιχείρηση που βάζει τα χρήματά σου να παίρνει παρορμητικές αποφάσεις.
Στο Dragons den βλέπουμε συχνά τους επενδυτές να διαπραγματεύονται κάπως επιθετικά με σκοπό να διεκδικήσουν όσο πιο μεγάλο ποσοστό της επιχείρησης μπορούν 15, 20, ακόμη και πάνω από 30% σε κάποιες περιπτώσεις. Αυτό ακούγεται λογικό. Όσο πιο καλά πιστεύεις ότι θα πάει κάτι, τόσο πιο μεγάλο κομμάτι του διεκδικείς. Στην πραγματικότητα όμως, ισχύει το αντίστροφο. Όταν ένας επενδυτής μπαίνει σε μια επιχείρηση, το μερίδιο του επιχειρηματία μειώνεται.
Αυτό ονομάζεται μετοχική απομείωση ή απίσχναση. Αν η απομείωση είναι σημαντική, ο επιχειρηματίας θα έχει και μειωμένο κίνητρο απόδοσης. Άλλο να δουλεύεις για το 90% των κέρδων και άλλο για το 50%.
Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Κάθε επενδυτής που μπαίνει ως μέτοχος σε μια επιχείρηση έχει ένα σχέδιο εξόδου, δηλαδή πότε θα ρευστοποιήσει το μερίδιό του για να λάβει την απόδοση της επενδυσής του. Για τους περισσότερους Angels, η πολυπόθητη έξοδος έρχεται αφού του η εταιρεία έχει εξασφαλίσει σημαντική χρηματοδότηση από κάποιο venture capital, στο επόμενο στάδιο χρηματοδότησης δηλαδή.
Όμως, όσο πιο ψηλό είναι το ποσοστό της επιχείρησης που κατέχουν οι Angels, τόσο περισσότερο αποθαρρύνουν τα venture capital από το να ασχοληθούν με την επιχείρηση. Γιατί? Γιατί το venture capital ξέρει πως η είσοδος του θα απομειώσει κι άλλο το μερίδιο του επιχειρηματία, εξασθενώντας σημαντικά το κίνητρο αποδοσής του. Ωραία θα πεις τώρα, ας αγοράσει τότε το venture capital το μερίδιο του angel, για να μην απομειώσει το ποσοστό του επιχειρηματία.
Όχι. Αν γίνει αυτό, τα χρήματα που θα βάλει το venture capital θα χρηματοδοτήσουν την έξοδο και το κέρδος του angel, αντί να πάνε στην επιχείρηση. Όσο πιο ψηλό ποσοστό κατέχει ο angel λοιπόν, τόσο αποθεί τα venture capital. και άρα αυξάνει τις πιθανότητες του να εγκλωβίσει τον εαυτό του στην επιχείρηση μη μπορώντας να πάρει ποτέ το κεφαλαίο του πίσω. Έτσι στην πραγματικότητα βλέπ ουμε τους angels να μπαίνουν με συγκρατημένα ποσοστά 1, 2 ή το πολύ 5% και συνήθως να στοχεύουν να πάρουν πίσω τα χρήματά τους επί 50, 75 ή και παραπάνω όταν πουλήσουν.
Το να προσπαθεί ένας angel να αποσπάσει επιθετικά μεγαλύτερο ποσοστό δύο πράγματα μπορεί να σημαίνει. Ή ότι δεν τον ενδιαφέρει η επιχείρηση καθ'αυτή. αλλά προσπαθεί να πάρει την κυριότητα της ιδέας ή μπαίνει χωρίς διάθεση εξόδου, για να έχει δηλαδή με κάτι να ασχολείται. Για να καταλάβεις από που προκύπτει το δεύτερο, πάμε λίγο να δούμε ποιο είναι το σύνθεσ προφίλ ενός angel. Όταν έρχεται η δική μας σειρά σε Adventure Capital να μπούμε σε μια εταιρεία, οι angels είναι ήδη ιδιοκτήτες μερίδιου, οπότε έχουμε μια καλή οπτική για το ποιο είναι το προφίλ των angels της επιχειρήσης που καταφέρνουν να φτάσουν σε αυτό το επίπεδο.
Η γενική εικόνα που παρατηρούμε λοιπόν είναι η εξής. Πρώτον, άτομα με πολυετή εμπειρία στο χώρο. Είτε επειδή έχουν στήσει και πουλήσει παρόμοιες επιχειρήσεις ή έχουν εργαστεί σε υψηλά πόστα στην ίδια αγορά.
Δεύτερον, άτομα που δεν είναι πλέον ιδιαίτερα ένεργα στο χώρο. Δεν παλεύουν δηλαδή κάθε μέρα στα χαρακόμματα αλλά βρίσκονται σε κάπως πιο επίτιμες θέσεις, υπηρετούν ως σύμβουλοι ή έχουν προσφάτως συνταξιδοτηθεί. το οποίο δεν θέλουν να το δώσουν σε εμάς να το διαχειριστούμε, αλλά προτιμούν να το βάλουν απευθεία σε μία ή περισσότερες επιχειρήσεις, όπου μπορούν να έχουν και κάποιο έλεγχο στις αποφάσεις ως μέτοχοι. Όπως καταλαβαίνεις λοιπόν, το προφίλ των επενδυτών του Dragon's Den δεν συνάδει και τόσο πολύ με όλα αυτά.
Εκεί έχουμε να κάνουμε με ενεργούς επιχειρηματίες, που όλοι τους έχουν κύριες ασχολίες. Θα μου φαινόταν συνεπώς ιδιαίτερα περίεργο, αν η πιο αποδοτική χρήση των οικονομικών πόρων και του χρόνου τους δεν ήταν να τα διέθεταν στις δικές τους επιχειρήσεις, αντί στο εγχείρημα κάποιου τρίτου. Φυσικά... Όλοι οι επιχειρηματίες θέλουν να κάνουν και διάχυση ρίσκου βάζοντας τα αυγά τους σε διαφορετικά καλάθια, όμως ειδικά το angel investing δεν είναι και τόσο καλή μέθοδος για να διαχειριστεί σε επιχειρηματικό ρίσκο. Η φυσική ερώτηση που προκύπτει λοιπόν είναι γιατί τέτοιοι επιφανείς επιχειρηματίες σπαταλούν τον υπερπόλοιτιμο χρόνο τους για να συμμετάσχουν σε μια τέτοια εκπομπή.
Και δεν είναι μόνο το ελληνικό Dragons'Den όπου συμβαίνει αυτό. Και στο αμερικανικό Shark Tank και σε άλλες παρόμεσες εκπομπές στο εξωτερικό παρατηρούμε αυτό το φαινόμενο. Υπάρχουν πολλές εξηγήσεις. Η μαζική φήμη που μπορεί να σου δώσει μια τέτοια εκπομπή μπορεί να εξαργιλωθεί με αρκετούς τρόπους. Πολιτικά, προσωπικά, επιχειρηματικά, σε λόμπινγκ, ακόμη και διαφημιστικά.
Αν μαζί με όλα αυτά κάτσουν και κάποιες καλές επενδύσεις, ακόμη καλύτερα. Μικρή σημασία έχει όμως το γιατί το κάνουν. Αυτό που μετράει είναι ότι για αλλαγή ο κόσμος έχει την ευκαιρία να ακούσει από επιτυχημένους ανθρώπους. Ίσως το κάνουν γι'αυτό.
Ακούμε συχνά στην εκπομπή... ότι οι επιχειρηματίες δεν ενδιαφέρονται μόνο για τα χρήματα των επενδυτών, αλλά και για την εμπειρία, την τεχνογνωσία και τις διασυνδέσεις τους. Ψάχνουν δηλαδή το λεγόμενο έξυπνο χρήμα. Ο Josh Lerner από το Harvard Business School έχει υπολογίσει ότι η άιλη συνεισφορά του μέσου Angel σε μια επιχείρηση αξίζει τέσσερις φορές περισσότερο από τα χρήματα που θα βάλει.
Στο Dragon's Den όμως, σχεδόν σε κάθε επεισόδιο, αυτή η άιλη συμμετοχή συγχαίρεται με μια πολύ συγκεκριμένη, εντελώς ηλική συνεισφορά. η οποία περνάει στο ντούκου και δημιουργεί λάθος εντυπώσεις στο κοινό. Μιλάω για την περίφημη ατάκα «Εγώ βρίσκομαι ήδη σε τόσα σημεία απόλυσης και μπορώ να σε βάλω στην αγορά».
Όποιος έχει ασχοληθεί με διανομή σε φυσικά καταστήματα μαθαίνει από την πρώτη μέρα κιόλας πως ο χώρος στα ράφια των καταστημάτων κοστίζει πανάκριβα. Μια μεγάλη αλυσίδα θα σε βάλει στα ράφια της δωρεάν μόνο αν το προϊόν σου έχει εκατομμύρια ευρώ διαφημιστικό μπάτζετ από πίσω του γιατί οι πελάτες της θα το ζητάνε κι αν δεν υπάρχει θα πάνε αλλού. Αν όμως το προϊόν σου δεν το ξέρει κανένας.
και περιμένεις να πουλήσει επειδή το μαγαζί θα το βάλει μπροστά στα μάτια των καταναλωτών, η αλυσίδα δεν θα σου πάρει και αυτή την υπηρεσία δωρεάν επειδή σε στείλε μια γνωστή τους. Αυτά τα καταστήματα ζουν πουλώντας χώρο στα ράφια τους. Το κόστος τοποθέτησης σε μέτρια θέση, σε μια μεγάλη αλυσίδα στο Ενωμένο Βασίλειο ας πούμε, μπορεί εύκολα να ανέλθει σε εκατομμύρια ευρώ το χρόνο. Το να λέει ένας επενδυτής σε έναν επιχειρηματία θα σε βάλω στην αγορά λοιπόν δεν είναι καθόλου smart money.
Είναι σκέτο money και χρειάζεται διευκρινήσεις. Τι εννοείτε, θα μου παραχωρήσετε ατελώς κάποιο από το δικό σας χώρο που έχετε αγοράσει εσείς, θα αναλάβετε τη διαφήμιση για να μας βάλουν δωρεάν ή απλώς θα μου δώσετε το τηλέφωνο του υπευθύνου για να μου πει πόσο κάνει. Καθένα από αυτά...
απέχει πάρα πολύ από τα υπόλοιπα. Κάτι που έχω παρατηρήσει σε παρόμοιες εκπομπές στο εξωτερικού και περίεργως επαναλαμβάνεται και στο ελληνικό Dragon's Den είναι η εξής τη χομηθεία. Ο επενδυτής ρωτάει πόσο κοστίζει να παραχθεί το προϊόν.
Ο επιχειρηματίας απαντά δίνοντας απλώς ένα ποσό και ο επενδυτής απλώς το αποδέχεται και πάει παρακάτω. Ακόμη και στα οικονομικά του Λυκείου διδάσκεται πως το κόστος αναμονάδα εξαρτάται από το πόσες μονάδες θα παράγεις. Άλλο θα σου κοστίσει αν φτιάξεις ένα, άλλο αν φτιάξεις πεντακόσια, άλλο αν φτιάξεις πεντεκατομμύρια. Όταν κάποιος λοιπόν σου δίνει ένα σκέτο ποσό, δεν είναι αυτονοέτο να τον ρωτήσεις τι ποσότα πρέπει να παράγεις για να επιτύχεις αυτό το κόστος. Αυτό που σίγουρα θα δεις πολύ στο σόου, αλλά ποτέ στην πραγματικότητα, είναι το ύφος, το swag.
Το χειρότερο που έχω δει σε πραγματική παρουσίαση, είναι να μυριστούμε όλοι ότι πρόκειται για χάσιμο χρόνο και επειδή ο επιχειρηματίας δεν έδειχνε να τελει ώνει, να τον διακόψουμε λέγοντας το ευγενικά πως αυτό που προσφέρει έχει καλές προοπτικές, αλλά για τους δικούς μας λόγους εμείς δεν μπορούμε να συμμετάσχουμε. Σε κάθε περίπτωση όμως, ποτέ δεν θα προσπαθήσουμε να τον βάλουμε στη θέση του ή να του διδάξουμε μαθήματα ζωής ή να του εξηγήσουμε πώς μας φέρθηκαν εμάς όταν βρισκόμασταν στη θέση που βρίσκεται αυτό σήμερα. Υπάρχουν πολλοί λόγοι που δεν πουλάμε μού.
Πρώτον, δεν υπάρχουν τηλεθεατές να μας βλέπουν. Δεύτερον, αν η επιχείρηση σε ενδιαφέρει έστω και λίγο, ο πιο σίγουρος τρόπος να τη χάσεις είναι να δείξεις ότι σε καθήκη. Δεν ξέρω πώς ήταν παλιά ο χώρος, όμως οι σημερινοί επιχειρηματίες δεν ανέχονται τα ηλίκια και τοξικότητα και μπράβο τους.
Τρίτον, τα τελευταία δύο-τρία χρόνια παρατηρήθηκε η υπερχρηματοδότηση στην αγορά. Οπότε, οι επενδυτές παρακαλάμε τους επιχειρηματίες και έχει το αντίστροφο που αφήνει να εννοηθεί η σειρά. Και τέταρτο και σημαντικότερο, όποιος έχει κάνει το γύρο του τετραγώνου κάνα δύο φορές, ξέρει ότι ο καιρός έχει γυρίσματα. Έτσι, ο τυπάκος που πουλάγες μου ρηχθές μπορεί αύριο να βρίσκεται πάνω όπως ένα και να μην έχει ξεχάσει πώς του φέρθηκες. Μια ακόμη σημαντική παράμετρος αυτών των εκπομπών που δεν συνάντατε στον πραγματικό κόσμο είναι ότι συχνά οι επιχειρηματίες συμμετέχουν στα σόου όχι για να βρουν επενδυτή αλλά για την προβολή που εξασφαλίζει το προϊόν τους η τηλεόραση.
Για προϊόντα που είναι νέα στην αγορά και έχουν και κάποια εντυπωσιακά χαρακτηριστικά το όφελος αυτής της προβολής δεν είναι καθόλου αμεληταίο. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα από παρόμοιες εκπομπές του εξωτερικού όπου οι επιχειρηματίες έκλεισαν ακόμη και συμφωνία αυτόν αέρα για να δείξουν ότι και οι επενδυτές πιστεύουν στο προϊόν αλλά στο τέλος... Δεν έβαλαν ποτέ την υπογραφή τους στα επίσημα έγγραφα, γιατί προφανώς τους ενδιέφερε μόνο δωρεάν τηλεοπτικός χρόνος. Στις πραγματικές επενδύσεις δεν υφίσταται τέτοιο θέμα.
Όταν ένας επιχειρηματίας στέκεται μπροστά μας, είναι ξεκάθαρο και στις δύο πλευρές τι επιδιώκει ο καθένας. Αυτές λοιπόν ήταν οι σημαντικότερες αποκλήσεις του Dragon's Den από την πραγματικότητα. Η σειρά βρίσκεται σε πολύ καλό επίπεδο και ελπίζω να συνεχίσει έτσι. Λίγα χρόνια πριν το MasterChef έκανε ολόκληρη την Ελλάδα να ασχολείται με τη μαγειρική.
Αν το Dragon's Den πετύχει έστω και στο μισό... ίσως καταφέρει να στρέψει πολύ νέο κόσμο προς την επιχειρηματικότητα. Άντε, μήπως και ξεπεράσουμε κάποια στιγμή αυτή τη μικράστικη μανία που έχουμε σαν λαός να βολευτούμε όλοι στο δημόσιο.
Πριν κλείσω, θέλω να ευχαριστήσω εσάς, τις φίλες και τους φίλους του Greekonomics. Πριν από λίγες μέρες ξεπεράσαμε τις 100.000 συνδρομητές. Ειλικρινά, δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα δείχνατε τόσο μεγάλη αγάπη για την οικονομική γνώση.
Ευχαριστώ λοιπόν με όλη μου την καρδιά όλες και όλους εσάς που στηρίζετε το κανάλι. Κοινοποιώντας τα βίντεο, γράφοντας γι'όμορφα λόγια κάτω στα σχόλια. ή αφήνοντας απλά ένα like.
100.000 και συνεχίζουμε. Γιατί η γνώση είναι δυνάμη.