Dzień dobry witam na kolejnej lekcji historii dzisiaj powiemy sobie o Polsce po II wojnie światowej będzie to podsumowanie całego działu dział 4 składał się z siedmiu tematów to jest początki władzy komunistów w Polsce opór społeczny wobec komunizmu powojenna odbudowa Polska w czasach stalinizmu polski październik PRL w latach 1956-1970 i Polska w latach 70 XX wieku niektóre tematy zostały rozbite na dwie części tak na przykład czasy Gomułki czy też początki władzy komunistów zawierają one po prostu bardziej rozszerzone informacje niż te które znajdują się w dedykowanym podręczniku zaczynamy od początku władzy komunistów w Polsce i tak po II wojnie światowej działający na uchodźstwie legalne rząd Rzeczpospolitej Polskiej utracił poparcie sojuszników terytorium odrodzonej Polski zostało pomniejszone około 20% w zestawieniu z Polską z 1939 roku do Związku Radzieckiego włączono okresy wschodnie wraz z lwowem i wilnem Wschodnią granicę ustalono w oparciu o linię kurcsona która to zostało sankcjonowana polsko-sowieckim układem granicznym zawartym 16 sierpnia 1945 roku ziemię odebrane Niemcom a przyłączone do Polski określano jako ziemie odzyskane szczególnie korzystne dla Polski było uzyskanie szerokiego dostępu do Morza Bałtyckiego co oczywiście w dużej mierze ułatwiło chociażby handel II wojna światowa przyniosła Rzeczpospolitej Polskiej olbrzymie straty ludnościowe zginęła znaczna część polskiej inteligencji kraj po wojnie liczył zaledwie 24 miliony mieszkańców w powojennej Polsce dochodziło do masowych przesiedleń ludności tutaj zarówno wysiedlano ludność niemiecką ludność białoruską ukraińską a na ziemie polskie sprowadzano Polaków czy to z Ziem niemieckich czy to z kresów wschodnich komuniści którzy przed wojną nie cieszyli się jakimś szczególnym poparciem po wojnie zaczęli zapowiadać liczne reformy między innymi bezpłatne szkolnictwo opiekę medyczną likwidacją bezrobocia i analfabetyzmu rosło poparcie dla komunistów oraz polskiej Partii Robotniczej której liderem był Władysław Gomułka Polacy jednak w większości byli przeciwnikami władzy komunistycznej sowieckiego nadania to też od początku można dowiedzieć się przejmowania władz w Polsce komuniści oczywiście współpracujący z ramienia Moskwy współpracujące ze związkiem radzieckim unikali jakichkolwiek związków zwrotów które by wskazywały na związek polskich komunistów właśnie ze związkiem radzieckim część żołnierzy podziemia nie pogodziła się z nową sytuacją i stawiała opór wprowadzanym żądom liderem opozycji był Stanisław Mikołajczyk który stał na czele polskiego stronnictwa ludowego Poprzez współpracę z komunistami zamierzał on utrzymać suwerenność Polski i Demokrację komuniści początkowo nieprześladowali PSL ani kościoła potrzebowali bowiem czasu aby umocnić swoją władzę i rozprawić się za tym komunistycznym ruchem oporu 30 czerwca 1946 roku przeprowadzono referendum ludowe celem było zalegalizowanie likwidacji senatu i upaństwienie gospodar komuniści stopniowo zwiększali represję rozbudowali aparat Terroru zlikwidowali wolność słowa i wprowadzali cenzurę wyboru do sejmu wybory do sejmu ustawodawczego przeprowadzono 19 stycznia 1947 roku sejm zebrał się 4 lutego następnie wybrał na prezydenta jedynego kandydata sowieckiego agenta Bolesława Bieruta 19 lutego 1947 roku sejm uchwalił tak zwaną małą konstytucję która określała ustrój państwa jako demokrację ludową opór społeczny wobec komunizmu komuniści w coraz większym stopniu zaczęli kontrolować społeczeństwo i poddawać je polityce Terroru w społeczeństwie dominować zaczął model przystosowania się do nowej komunistycznej rzeczywistości oraz model współpracy z komunistami mimo zapewni komunistów poziom życia Polaków nie ulegał poprawie niepowodzenia władz zaś uzasadniano działaniem podziemia niepodległościowego zwalczaniem wrogów Polski Ludowej zajmowało się Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego któremu to podlegało około 70 tysięcy funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa główną siłę w oporze przeciwko komunistom stanowili żołnierze dawnej Armii Krajowej kontynuowali oni działalność w ramach nowej organizacji Niepodległości nie organizacje ta szybko jednak została rozbita z Delegatury sił zbrojnych na kraj drugiego Września 1945 roku z inicjatywy pułkownika Jana rzepeckiego powołano Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość win organizacja ta rozpracowana przez komunistów w latach 1945-1947 żołnierzy podziemia antykomunistycznego i niepodległościowego którzy stawiali opór sowietyzacji Polski nazywamy dziś żołnierzami niezłomnymi lub wyklętymi sądy podporządkowane komunistą masowo wydawały wysokie kary w tym również kary śmierci dla działaczy niepodległościowych w 1950 roku urządzono pokazowy proces 4 Zarządu Głównego win Na karę śmierci skazano prezesa Łukasza cieplińskiego oraz jego najbliższych współpracowników wyroki wykonano pierwszego marca 1951 roku od 2011 roku dzień pierwszy marca został ustanowiony jako Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych Szacuje się że w okresie stalinowskim prześladowania dotknęły około 1 milion osób W 1949 roku powstało Radio Wolna Europa którego główną siedzibą było Monachium znajdujące się w RFN od 1951 roku działała polska sekcja rozgłośni której twórcą i dyrektorem był Jan Nowak Jeziorański za pośrednictwem stacji przekazywano Polakom nie ocenzurowane informacje o wydarzeniach w kraju i na świecie radio informowało o zbrodniach stalinowskich i działaniach polskich służb bezpieczeństwa powojenna odbudowa w wyniku II Wojny Światowej Polska była najbardziej zrujnowanym państwem europejskim który poniósł ogromne straty ludnościowe i materialne zniszczono lub zrabowano znaczną część zabytków i dzieł sztuki całkowitemu zniszczeniu uległo około 40% polskich dóbr kulturalnych straty ekonomiczne Polski spowodowane wojną wynosiły około 38% wartości majątku przedwojennego straty materialne szacowano na ponad 16 miliard dolarów zgodnie z ówczesną siłą nabywczą rządy na Ziemiach Odzyskanych początkowo sprawowały oddziały Armii Czerwonej wówczas doszło do rabunku na gigantyczną skalę sowieci wywozili wszystko co można było załadować do wagonów od końca 1945 roku administracją przyznanych Polsce terenów zajęło się Ministerstwo ziem odzyskanych dekret PKWN z 6 września 1944 roku przewidywał odebranie majątków ich właścicielom jeżeli miały powyżej 50 hektarów użytków rolnych oraz ich parcelację to jest podział i przekazanie biednym chłopom reforma rolna miała jednak wymiar czysto propagandowy ważną rolę dla polskiego rolnictwa odegrała działająca pod kontrolą ONZ ura administracja Narodów Zjednoczonych do spraw pomocy i odbudowy dzięki niej Chłopi otrzymywali zwierzęta bydło dróg i konie oraz ziarno siewne ponieważ aż 70% dóbr pochodziło z USA władze komunistyczne zakazały organizacji po wojnie dosyć szybko odbudowaną w Polsce przemysł osiągnięto to dzięki wysiłkom społeczeństwa które potrzebowało mi z pracy i wierzyło że odbudowa przemysłu poprawi warunki życia od stycznia 1946 roku postępował proces nacjonalizacji przemysłu przejmowania przedsiębiorstw na własność państwa zlikwidowano cały prywatny przemysł wysoko się ewentualnych odszkodowań przekazywanych właścicielom była symboliczna Bitwa o handel to jest polityka gospodarcza w Polsce w latach 1947-1949 miała ona na celu ograniczenie i wyeliminowanie sektora prywatnego zaczęto likwidować prywatne sklepy pod pozorem walki ze spekulacją na prywatnych Handlowców tak zwanych prywaciarzy nakładano dodatkowe podatki i utrudniano zakupy w hurtowniach w 1945 roku powstał centralny urząd planowania którego celem było przygotowanie Planu Odbudowy i Rozwoju Gospodarki całego kraju w latach 1947-1949 podjęto realizację tak zwanego planu trzyletniego zakładał on podniesienie poziomu życia odbudowę zniszczeń wojennych i włączenie w system gospodarczy Polski ziem odzyskanych planszyletni jako jedyny z powojennych planów komunistów zakończył się sukcesem Polska w czasach stalinizmu we wrześniu 1947 roku w Szklarskiej Porębie odbyła się tajna konferencja przywódców komunistycznych 15 grudnia 1948 roku odbył się Kongres zjednoczeniowy Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej PZPR sekretarzem generalnym KC PZPR został Bolesław Bierut który jednocześnie pełnił funkcję prezydenta po konferencji w Szklarskiej Porębie w Polsce rozpoczęto dostosowywanie gospodarki do wzorców sowieckich wprowadzono system centralnego planowania związane to było z od górnym ustalaniem wysokości produkcji cen oraz zasad podziału wyprodukowanych dóbr w latach 1950-195 podjęto się realizacji planu 6-letniego to jest planu rozwoju gospodarczego i budowy podstaw socjalizmu główny nacisk położono na rozwój przemysłu ciężkiego przede wszystkim zbrojeniowego zaplanowaną budowę 350 nowych zakładów przemysłowych plan sześcioletni nie został jednak w pełni zrea zmiany Polska stała się zaś krajem z industrializowanym to jest uprzemysłowionym postępowała migracja ludności ze wsi do miast kobiety zaktywizowały się zawodowo pogłębiały się jednak braki w zaopatrzeniu wbrew propagandzie Nie poprawiły się również warunki życia ludności komuniści na wzór sowiecki wprowadzili normy wydajności pracy pojawił się tak zwane wyścig pracy który polegał na przekraczaniu obowiązujących norm w danym przedsiębiorstwie na osoby które przekraczały normy czekały pochwałę i nagrody od partii osoby takie nazywano przodownikami pracy komuniści po umocnieniu władze podjęli próbę kolektywizacji rolnictwa na wzór sowiecki tworzono rolnicze spółki produkcyjne oraz państwowe gospodarstwa rolne PGR Dzięki mechanizacji miało zapewnić zwiększenie produkcji rolnej otoczone były jednak propagandą i podejmowano w nich szereg nietrafionych inwestycji nieumiejętnie też nimi zarządzano komuniści po umocnieniu władzy wdrażali sowieckie rozwiązania we wszystkich dziedzinach funkcjonowania państwa obywateli poddawano pełnej kontroli w społeczeństwie stworzono atmosferę zagrożenia wszelkim represjom towarzyszyła propaganda wprowadzono kult jednostki które polegał na oddawaniu czci stalinowi w krajach bloku komunistycznego rozwijał się również Kult lokalnych przywódców w Polsce takim kultem otoczono Bolesława Bieruta 5 marca 1953 roku zmarł Józef Stalin wówczas to część społeczeństwa która uległa indoktrynacji władz pogrążyła się w szczerej głębokiej żałobie starano się ukształtować ideologicznie nowe pokolenie dzieciom w pajano w szkole że komunizm stanowi najwyższą wartość polski system oświaty w całości oparto na wzorcach sowieckich socrealizm realizm socjalistyczny obowiązywał w kulturze okresu stalinizmu był jedynym nurtem uznawanym przez władze wszystkie dziedziny sztuki miały propagować Kult pracy i prostego człowieka oraz wyższość systemu komunistycznego Sztuka miała nieść za sobą jasnym przekaz propagandowy Konstytucja Polski została oparta na Konstytucji sowieckiej projekt przetłumaczono na język rosyjski i przedstawioną do akceptacji stalinowi konstytucja tak zwana konstytucja stalinowska została uchwalona 22 Lipca 1952 roku po uwzględnieniu osobistych poprawek Stalina uchwaleniu Konstytucji towarzyszyła propagandowa Galla podkreślająca demokratyczny charakter Ustawy Zasadniczej konstytucja zmieniała nazwę kraju na Polskę Rzeczpospolita Ludowa PRL orła w godle pozbawiono korony odrzucono trójpodział władzy w praktyce realną władzę w kraju sprawował pierwszy sekretarz KC PZPR polski październik śmierć Józefa Stalina początkowo nie wpłynęła na sytuację w Polsce utrzymano podstawowe założenia stalinizmu system jednak ulegał stopniowym przemianom zgodnie z zaleceniami Moskwy odchodzono od rządów jednostki na rzecz władzy kolegialnej to jest sprawowanej przez grupę osób Bolesław Bierut zrezygnował z urzędu Premiera który objął Józef Cyrankiewicz przeznaczono większe środki na rozwój przemysłu lekkiego który produkował na potrzeby ludności osłabieniu uległ terror od władzy odsunięto osoby najbardziej zaangażowane w represje stalinowskie zmieniono nazwę Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego na Ministerstwo Spraw Wewnętrznych złagodzeniu uległa cenzura w 1956 roku zmarł Bolesław Bierut rozpoczął się tym samym okres zmian w PZPR doszło do podziału na dwie frakcje poławianie opowiadali się za utrzymaniem systemu socjalistycznego lecz domagali się reform na tollińczycy zaś uważali że głębsze reformy mogą zagrozić komunizmowi i opowiadali się za kontynuacją dotychczasowej polityki przewagę zyskali poławianie którzy przedstawili całości PZPR przemówienie Chruszczowa w którym krytykował on poczynania Stalina tym samym był to argument wzywający do przemian polityka gospodarcza okresu stalinowskiego nastawiona na zbrojenia wzbudzała niezadowolenie w kraju efektów nie przyniosły także zmiany w planie 6-letnim społeczeństwo czuło się oszukane Co doprowadziło do wystąpień robotników między innymi w Poznaniu w zakładach przemysłu metalowego im Hipolita Cegielskiego wówczas imienia Józefa Stalina władze wycofały się zawartych porozumień 28 czerwca 1956 roku doszło w Poznaniu do strajku generalnego i masowych demonstracji w protestach wzięło udział około 100 tysięcy osób z różnych zakładów pracy termin wystąpień przeciwko władz został celowo powiązany z odbywającymi się w Poznaniu międzynarodowymi targami na które przybyło wiele gości z zagranicy miało to zapobiec brutalnej reakcji władz i ewentualnie w przypadku jej wystąpienia miał się o niej dowiedzieć świat Zachodni władza komunistyczna zareagowała brutalnie przeciwko demonstrującym wysłano jednostki pancerne ściągnięte z innych części kraju żołnierzom zaś powiedziano że w mieście wybuchło niemieckie powstanie w walkach zginęło około 70 osób wydarzenia w Poznaniu miały duży wpływ na sytuację w kraju użycie siły przez władze komunistyczne dotarło za pośrednictwem zachodnich dziennikarzy na zachód stamtąd za pośrednictwem Radia Wolna Europa trafiło także do Polski w lipcu 1956 roku ponownie przyjęto w Szeregi partii Władysława gomułkę który cieszył się w społeczeństwie dużym autorytetem w październiku 1956 roku na 8 na 8 obradach plenarnych KC PZPR zaproponowano mu stanowisko pierwszego sekretarza pierwsze miesiące rządów Gomułki Spełniły oczekiwania społeczeństwa amnestonowano kolejnych Więźniów Politycznych anulowano wyroki dla uczestników demonstracji w Poznaniu załagodzono stosunki z kościołem Gomułka był jednak zwolennikiem systemu w którym przywódcą rolę odgrywała partia komunistyczna po wyborach w styczniu 1957 roku zaczął ograniczać swobody obywatelskie i wycofywać się z polityki demokratyzacji kraju PRL w latach 1956-1970 pierwszy lata rządów Gomułki określa się jako czas małej stabilizacji to jest odejście od stalinowskich represji kontroli społeczeństwa Polacy oczekiwali jednak głębszych reform mimo to nie doszło do zmian ustroju a kraj nadal był uzależniony od Związku Radzieckiego niewielkiej poprawie uległa sytuacja materialna Polaków w latach 1956-1960 realizowano nowe pięcioletni plan gospodarczy zwiększono nakłady na rozwój rolnictwa usług i przemysłu lekkiego co poprawiło zaopatrzenie konsumpcyjne zwiększono liczbę kupowanych na zachodzie licencji na nowoczesne projekty przemysłowe w sklepach nadal brakowało jednak wielu produktów w gospodarce szybko wrócono do kładzenia nacisku na przemysł ciężki centralne planowanie gospodarki nie było skuteczne produkcja była Niska nisko wydajna towary wytwarzane były według przestarzałych technologii co uniemożliwiało ich eksport poza blok Komunistyczny w kraju było za mało sklepów co utrudniało zaopatrzenie ludności statystyczne Polak spędzał dziennie w kolejkach około półtorej godziny w 1958 roku Gomułka po umocnieniu swojej pozycji jako pierwszy sekretarz PZPR wznowił walkę z kościołem katolickim wznoszono Lekcje religii utrudniano budowę i remont kościołów kleryków powoływano do wojska i poddawano im doktrynacji państwowej ostry atak na kościół nastąpił w 1965 roku kiedy polscy polscy Biskupi skierowali orędzie do biskupów niemieckich wzywający do pojednania obu Narodów sformułowanie wybaczamy i prosimy o wybaczenie rozwścieczyło gomułkę który stwierdził w propagandzie że przecież Polacy nie mają za co Niemców przepraszać w 1966 roku kościół obchodził Tysiąclecie chrztu Polski konkurencyjne obchody Tysiąclecia Państwa Polskiego zorganizowały władzę Gomułka rzucił hasło budowy tysiąca Szkół odmówiono papieżowi Pawłowi szóstemu zgody na wjazd do Polski Polakom utrudniano udział w nabożeństwach przedstawienie Dziadów w reżyserii Kazimierza demka w teatrze Narodowym w Warszawie w żywej reakcji publiczności wywołało kolejne kryzys polityczny entuzjazm widowni wzbudzały szczególnie fragmenty w których autor potępiał rosyjskie rządy i wzywał do walki o niepodległość 8 marca 1968 roku studenci zorganizowali demonstrację która brutalnie została stłumiona przez milicję obywatelską i zmotoryzowane od wody milicji Obywatelskiej ZOMO wydarzenia marcowe władze ukazywały jako spisek synów odsuniętych przywódców partyjnych pochodzenia żydowskiego postępowała antysemicka nagonka 12 grudnia 1970 roku komórka zdecydował o podwyżce ceny żywności towarów przemysłowych podwyżka przed świętami wywołała oburzenia społeczne dochodziło do protestów 14 grudnia 1970 roku rozpoczął się strajk w stoczni gdańskiej im Lenina władze uznały wystąpienia robotnicze za kontrrewolucji i skierowały przeciwko protestującym oddziale milicji i wojska wydano wówczas rozkaz użycia broni palnej przeciwko robotnikom w Gdańsku wprowadzono stan wyjątkowy demonstracji i strajki zorganizowano również wielu innych miastach wybrzeża od 14 do 21 grudnia władze komunistyczne zamordowały łącznie 45 osób rannych zostało 1165 osób pomimo blokady informacji społeczeństwo dowiedziało się o zamieszkach skala protestów i poziom niezadowolenia społecznego wywołał reakcję samej Moskwy sekretarz generalny kpzs nakazał odsunięcie Gomułki i premiera cyrankiewicza od władzy nowym pierwszym sekretarzem został Edward Gierek i Polska w latach 70 XX wieku po odsunięciu od władzy Gomułki pierwszym sekretarzem jak wspomniałem został Edward Gierek premierem zaś Piotr Jaroszewicz zmiana na stanowisku pierwszego sekretarza nie uspokoiła nastroju społecznych strajki na wybrzeżu oraz w głębi kraju wybuchły ponownie w styczniu i lutym 1971 roku obok haseł ekonomicznych żądano wówczas ukarania w innych grudniowej masakry robotników Gierek był pozytywnie odbierany przez społeczeństwo w obliczu kolejnych protestów zamiast wysyłać wojsko imunicję sam udawał się na spotkanie z robotnikami aby podtrzymać pozytywne wrażenia społeczeństwa złagodzono cenzury oraz podjęto decyzję o odbudowie Zamku Królewskiego w Warszawie poprawie uległy także relacje z kościołem aby pozyskać poparcie inteligencji przeznaczono duże środki na rozwój nauki Edward Gierek dążył do przekształcenia PRL w nowoczesny kraj realizacja tego planu wymagała jednak znacznych środków finansowych które pochodzi śmiały z pożyczek zaciąganych na zachodzie planem była budowa drugiej Polski kredyty planowano przeznaczać na zakup nowoczesnych technologii Zachodnich Gierek propagował hasła aby Polska rosła w siłę A ludzie żyli dostatni cofnięto podwyżkę ceny żywności podniesiono płacę renty i emerytury masowo budowano Bloki mieszkalne ich jakość była bardzo niska jednak do 1980 roku oddano do użytku aż 2,5 miliona mieszkań uruchomiono masową produkcję Fiata 126p według Gierka miał być to samochód rodzinny dla przeciętnego Polaka na rynku pojawiły się towary wcześniej powszechnie niedostępne kolorowe telewizory lodówki pralki rozpoczęto produkcję coca-coli która w czasach stalinowskich uważana była za symbol imperializmu USA tymczasowo podniósł się poziom życia społeczeństwa nie wynikało to jednak z rosnących dochodów polskiej gospodarki lecz z konsumpcji zagranicznych kredytów znaczna część podwyżek została po prostu przejedzona władze tymczasowo zyskały popularność komuniści pod wodzą Gierka popełnili wiele błędów aby spłacić kredyty w terminie zaciągali kolejne pożyczki te inwestycje które poceniali komuniści z tych pieniędzy pozyskanych jako kredyty na zachodzie inwestowane miały być w nowoczesne technologie jednak technologie wykorzystywane na zachodzie od pewnego czasu zanim więc zbudowano fabryki uruchomiono produkcję ta technologia wcale nie była już taka nowa co utrudniały jej sprzedaż na zachodzie w 1980 roku Polska była zadłużona na ponad 20 miliardów dolarów a kwota ciągle rosła pomimo widocznego od połowy lat 70 kryzysów władze kontynuowały propagandę sukcesu gospodarczego Polski Media zaś informowały o kolejnych sukcesach polskiego gospodarki jednym z takich narzędzi propagandowych była gazeta Trybuna Ludu obok niej taką rolę propagandy przejęła telewizja która także obok tej funkcji propagandowej miała funkcję już rozrywkową w lutym 1976 roku sejm znowelizował konstytucję wprowadzono zapis że Polska jest krajem socjalistycznym uznano PZPR za przewodnią siłę narodu zapisano też nierozerwalną przyjaźni polsko-sowiecką informacje które przedstawiłem to były tylko te które były najważniejsze z tego działu poświęcone powojennej Polsce szczegółowo szczegółowe informacje znajdują się w każdym z poszczególnych tematów a więc w innych filmikach do których obejrzenia serdecznie zapraszam Dziękuję za uwagę