Ngayong araw na ito ay tatalakayan naman natin ang Module 5 tungkol sa Impluensya ng Hiyografiya sa Pagunlan ng mga Sinaunang Kabiasnan. Kung bago ka palang sa aking channel, huwag kalimutang i-like, comment, subscribe, share at i-turn on nyo na rin ang notification bell para sa mga susunod pa ng mga videos. O siya, sugdan na nato!
Tayo pa rin ay nakaangkla sa most essential learning competency na naiiugnay ang geografiya sa pagbuo at pagunlad ng mga sinuunang kabihas ng sarintig. Partikular, kayo ay naasahang, una, nailalaman, na larawan ng mga katangayang pisikal kung saan umusbong ang mga sinaunang kabiyas na sa daigdig. Pangalawa, na iuugnay ang geografiya sa pagbuo at pagundan ng mga sinaunang kabiyas na sa daigdig.
At, panguli, na pahalagahan ang mga geografikal na lokasyon ng mga sinaunang kabiyas na sa daigdig. Bago tayo tumuho sa ating talakayan ay magbabalik-aral muna tayo. Nung nakarang linggo ay tinalakay natin ng tungkol sa mga sinaunang tao. Nalaman natin ang iba't ibang mga homo species at ang iba't ibang yugto ng pagunlad. Tayo'y tumunguna sa ating unang gawain, larawan suri.
Upang malinangang ating kaalaman sa araling ito, iguhit ang mapa ng daigdig at tukuyan ang mga kontinente. Lagyan ng mapa ng mga salita na nasa loob ng kahon na kumakatawan sa kinaroroonan ng mga sinuunang kabiasnan sa daigdig. Malaki ang kaugnayan ng geografiya sa pagbuo ng mga sinaunang kabihasnan na siyang umuhubog sa daloy ng kasaysayan ng digdig.
Ang sumibol na kabihasnan ay nagdaan sa mahabang proseso at mahabang panahon. Halos lahat ng mga sinaunang kabihasnang na itatag ng tao ay sumibol malapit sa mga lambak ilog. Ito ay lugar kung saan matatagpuan ang matatabang lupain at malapit sa pinagmulan ng ilog.
Una, ang kabihas ng Mesopotemia. Ang Mesopotemia ay tinuturing na kauna-unahang kabihasnan sa buong degdig. Sinakop at pinanahanan nito ng iba't ibang sinaunang pangkat ng tao, kabilang ang mga Sumerian, Akkadian, Babylonian, Assyrian.
kaldian, at hetites na nagtangka rin sa pupi ng lupaing ito. Ang lupaing na itinawag na mesopotemia na nangangahulugang lupaing sa pagitan ng dalawang kambal na ilog. Ang dalawang ilog neto ay ang Tigris at Euphrates na dumadaloy mula sa kabundukan ng Turkey at dumadaan sa Iraq palabas sa Persian Gulf. Bunga ng pagunlad ng lipunan sa mga sumusunod na taon, nagkaroon ng mga pagbabago sa aspektong pandipunan, pampolitika at panrelihiyon na nagdulot ng sentralisadong pandipunan. Isang halimbawa ay ang Uruk na itinuturing na isa sa mga kauna-unahang lungsod sa ating degdig.
Ang geografiyang Mesopotemia Nagsimula sa malawak na lupaing dinadaluyan ng mga ilog Tigris at Euphrates ang kauna-unahang mga lungsod sa digdig. Fertile Crescent, isang lupaing hugis arko mula sa sa Persian Gulf hanggang sa bibayin ng Mediterranean. Tinawag itong Fertile Crescent dahil sa hugis nito, matabang lupain at sa mayamang bukirin na matatagpuan dito.
Upang mabuhay at mabigyang proteksyon ng mga sakahan, nagkaisa sila na dapat magtrabaho ang mga tao na gagawa ng mga dike at kanal para sa erigasyon. Nakipagkalakala ng mga Sumerian sa mga kalapit na lupain sa pamamagitan ng paggamit sa ilog bilang rutan ng sumerian. ng transportasyon. Bunga ng kalakalan, nagkaroon ng pagunlad ng mga kaalaman at ang bawat tao na dumadating sa lugar ay may taglay na sariling kontribusyon sa kasaysayan ng reyon. Sunod ay ang kabiyas ng Indus.
Ang Timog Asia ay isang malawak na tangway na hugis tat-sulo. Sa kasalukuyan, binubuo ito ng mga bansang India, Pakistan, Bangladesh, Afghanistan, Bhutan, Sri Lanka, Nepal at Maldives. Ang riyong ito ay kakaiba sa spektong geographical at kultural kung ihahambing sa ibang panig ng Asia.
Madalas itong tawagin ng mga geographer. Una, subcontinent ng India dahil inihihawala ito ng mga kabundukan kaya may tuturing itong halos isang hiwalay na kontinente. Ang malahiganting hanay ng bundok na matatagpuan dito ay nagsisilbing sa pagitan ng hilagang hangganan ng subkontenente kabilang Mount Hindukush at Himalayas. Nakapasok ang mga tao sa mga daanang tulad ng Khyber Pass sa hilagang kanuran dala ang kanilang sariling wika tradisyon na nagpayaman sa kulturang Indian.
Ang matabang lupain ng lugar na ito ay dinadaluyan ng tatlong ilog ang Indus, ang Ganges na tinawag na banal na ilog at Brahmaputra isang katangiyang geografikal na humuhubog sa kasaysayan at kultura ng India ay ang winter at summer monsoon Malaki ang impluensya ng monsoon sa buhay ng taga India dahil taon-taon umaasa mga tao sa ulan dahil sa kanilang mga pananim. Kapag huli dumating ang ulan, malaki ang posibilidad na magkaroon ng kagutuman kunit kung labis naman, nagdudulot ito ng pagbaha. Ang mga lungsod ng Harappa at Mohenjo-daro sa lambak ng Indus ang pinakabagong tuklas na mga sinaunang sentro ang kabiasnan sa kasalukuyang panahon. Nagsimula ang kabiasnan sa India sa paligid ng Indus River.
Ang tuktok na kamundukang Himalayas ay nababalot ng makapal na yelo at nagmumula sa natutunaw na yelo ang tubig na dumadaloy sa Indus River. Ang Talampas Tikan ay nakausli sa Indian Ocean at kapal na yelo. tapos sa tubig dahil kaunti lang ang natutunaw na yelo na tumadaloy sa mga ilog. Sa kasalukuyan, isa lamang ang India sa mga bansa sa Timog Asia. Subalit kung susuriin, ang hilagang bahagi nito ay tahanan at pinag-usbungan ng sinaunang kabihas na namumukod-tangi sa iba.
Narayan rin ang kabihas ng Chino. Ang kabihas ng umusbong sa China ay itinuturing na pinakamatandang kabihas ng nanatili sa buong daigdig hanggang sa kasalukuyan. Ang kabihas ng sa China ay umusbong sa tabing ilo malapit sa Yellow River o Wangho.
Ang ilog na ito ay nagmumula sa kabundukan ng Tanurang China at may habang halos 3,000 milya na dumadaloy patungo Yellow Sea. Pinayaan ng kalikasan ng China ng napakalagang ilong na humubo sa sibilisasyong Chino. Masaganang pinakukunan ng tubig ang ilog Wangho na dumidilig sa kapatagang malapit dito.
Nakuha ng ilog Wangho ang kanyang pangalan mula sa Loes o pinong kulay dilaw na lupa na tinangay mula sa Siberia at Mongolia. Ang pagapaw ng Wangho ay nagdudulot ng pataba sa lupa ngunit dahil sa pagiging panaginip, Patag ng North China Plain, madalas nang nagaganap ang pagbaha sa lugar nito. Ayon sa tekstong tradisyonal ng China, ang Xia ang kauna-unahang dinastiyang naghari sa China. Subalit dahil sa kakulangan ng ebidensya, hindi matiyak kung kailan ito pinasimulan ni Yu ang unang pinuno ng dinastiya. Pinaniwala ang si Yu ang nakagawa ng paraan upang makontrol ang pagbahang idinudulot ng Wangho.
Ang pangyayaring ito ay nagbigay. upang makapamuhay sa lambak ang mga magsasaka. Naniniwala ang mga Chino na sila lamang ang sibilisadong tao sa gitna ng mga tribo na tinawag nilang barbaro sapagkat hindi sila nabihayaan ng kabias ng Chino. Tinawag din nila ang kanilang lupain na Junggo na nangangahulugang Middle Kingdom.
Ang pagkakaroon ng mga ideolohiang suportado ng Estado, partikular ang Confucianism at At Taoism ay lalo pang nagpatatag sa kabihas ng Chino. Sa aspektong politikal, halinhinang nakararanas ang China ng pagkakaisa at pagkakamotakwata. Panghuli ay ang sinaunang kabihasnan sa Afrika.
Ang Egypt ay nasa silangang bahagi ng kontinente ng Afrika. Isa sa mga dumadaloy na ilog sa bansang ito ay ang makasaysayang Ilog Nile na itinuturing na pinakamahabang ilog sa rey. Ang lambak ng Nile River ang naging sentro ng sibilisasyon ng Egypt.
Noong unang panahon, ang Egypt ay tinatawag na The Gift of Nile. Dahil kung walang ilog na ito, ang buong lupain ay magiging disyerto. Tila hiniwan ang ilog na ito ang Hilaga at silang bahagi ng Afrika.
Ang taonang panahon, ang nilagay ng ilog na ito ay magiging disyerto. Pag-apaw ng Nile ay nagbigay daan upang makapagtanim ang mga magsasaka. Sinasabing maaaring ang mga kaanap o inapon ng mga tao ito ang nagpasimula sa kabiyas ng Egyptian sa lambak ng Nile. Sa pagunawa sa geografiya ng sinaunang Egypt, malagang tandaang ang tinutukoy na Lower Egypt ay nasa bahaging hilaga ng lupain o kung saan ang ilog Nile ay dumadaloy patungong Mediterranean Sea, samantalang Upper Egypt ay nasa bahaging hilaga ng lupain.
Egypt ay nasa bahaging katimugan mula sa Libyan Desert hanggang sa Abu Simbel. Ang Nile River na may 4,160 milia o 6,694 kilometers ang haba ay dumadaloy mula katimugan patungong Hilaga. Maliban sa kalaga nito sa pagsasaka, ang Nile ay nagsilbing mahusay na ruta sa paglalakbay noong mga panahon iyon. Nagawa nitong makapag-ugnay ang mga pamayanang matatagpuan malapit sa pampang ng ilog.
Ating isaisip, ngayon may sapat na kayong kaalaman at katuturan ng kabiasnan at ang impluensya ng geografiya sa pagunlad ng mga sinaunang kabiasnan. Nararapat nating pangalagaan ang mga lambak na ilog dahil naging daan ito para mapalawak ang kaalaman sa agrikultura at nalinang ang kabuhayang pagsasaka at pangingisda at sa kalaunan ay natuklasan din ang pag-aalaga ng mga hayop. Ating isagawa o pagyamanin pa, tatawagin natin pagbuo ng K-chart. Kopyahin ang K-chart at ilagay ang mga sagot sa tamang hanay kung saan mag-iisip.
ang geografiya o kabiasnan konektado ang bawat salita na nasa ibaba. Binabati kita na tapos din natin ang ating talakayan sa Module 5 tungkol sa Impluensya ng Geografiya sa Pagunlan ng mga Sinaunang Kabiasnan. Ito pa rin si Sir Mike Sabanal sa muli nating pagkikita.
Paalam!