Transcript for:
8 XII (cz 3 z 3) Historia państwa i prawa polskiego – wykł dr Aneta Majewska 📚

I chciałem się podpytać, bo tak, rozumiem, że jest ten referat, który mieliśmy, to jako ćwiczenia z powszechniej historii państwa i prawa, natomiast jeżeli chodzi o kwestie zaliczenia z powszechniej historii państwa i prawa… To znaczy, zaraz, zaraz, wykład, jaki dzisiaj jeszcze mamy, bo ja mam tutaj w planie… Nie, dzisiaj mamy historię państwa i prawa, tak, normalnie, natomiast w ogóle w planie mamy jeszcze z Panią doktor przedmiot historia państwa i prawa polskiego. Dwa oddzielne historia i powszechne historia. Tak, tak. Teraz od 8 do 10.25 mamy historię państwa i prawa polskiego, to jest wykład. A od 10.30 do 12.55 mamy powszechną historię państwa i prawa i to jest wykład. I to będą dwa oddzielne zaliczenia przedmiotu, czy to w formie tego jednego... testu, który będziemy mieli. Ja już tłumaczę. To są dwa odrębne przedmioty. Historia państwa i prawa polskiego to jest jeden przedmiot. I z tego przedmiotu ćwiczeń nie ma. Ja jeszcze chwileczkę tylko sprawdzę tutaj w mojej rozpisce. Z historii... Wychodzi mi na to, że nie ma z historii państwa i prawa polskiego. Tak, ćwiczeń z historii państwa i prawa polskiego nie mamy, tylko mamy wykład. Wykład to jest tak 25 godzin łącznie i w tym jeszcze Państwo macie, mamy tak materiały w formie e-learningu, to ja Państwu udostępniam to tutaj na portalu, 9 godzin mamy z tego, a tutaj u mnie na planie to ćwiczeń z tego przedmiotu nie ma. I tutaj będzie forma zaliczenia w jakiś sposób? Wykładu. Tak, to jest sam wykład, to będzie, formą zaliczenia będzie test, to ja Państwu chyba już wspominałam o tym, test tego przedmiotu będzie. Test, oczywiście na podstawie tych materiałów, które ja tutaj Państwu przedstawiam na wykładzie tych zagadnień. I to, co Pani doktor nam mówi, że to może być na egzaminie i tak dalej. Tak, ja na to zwracam uwagę. Natomiast przedmiot, powszechna historia Państwa i prawa, on się składa z wykładu i ćwiczeń. Ćwiczeń mamy tylko 7 godzin, tak? Bo ostatnio mieliśmy 5 godzin ćwiczeń, z tego co pamiętam, i jeszcze nam zostały 2 godziny i te 2 godziny chyba będą właśnie w styczniu. Te 2 ostatnie godziny. 18 stycznia. Tak, tak wstępnie, bo jeszcze, wie Pan co, jeszcze nie mam tak dokładnie planu, ale myślę, że to będzie gdzieś w połowie stycznia. Ja szczerze powiem, że bardzo gubię się w tych wszystkich nazwach. wykładów, historia państwa i prawa polskiego, powszechna historia państwa i prawa, i chyba jeszcze jakieś są podobne, więc... Dlatego właśnie chcę dopytać i nam zrobić taką rozpiskę przedmiotów i jakie mamy zaliczenia, i stąd mi brakuje informacji, w jaki sposób będzie zaliczenie przedmiotu powszechna historia państwa i prawa, wykład. Aha, wykład to będzie oczywiście też w formie testu. Tak jak... Rozumiem. Też będzie w formie oczywiście testu, bo to jest wykład. Wykłady zazwyczaj, wiecie Państwo, kończą się egzaminem. I te egzaminy są albo w formie ustnej, albo w formie pisemnej, czy w formie testu, czy jakiejś tam opisowej, czy jakiejś tam kazusy, ale tutaj kazusów Państwu nie przewiduję, bo to raczej nie ma z czego tych kazusów robić. Kazusy Państwo będziecie robili chyba na prawie cywilnym i tam na innych przedmiotach, ale u mnie raczej nie. Ja myślę, że to będzie test jednokrotnego wyboru, trzy odpowiedzi ABC, oczywiście na podstawie tych materiałów, które ja tutaj Państwu prezentuję, na co też zwracam uwagę, co się może pojawić na egzaminie. Tak, żeby nam się nie pomyliło. Proszę? Żeby nam się nie pomyliło. Dobrze, jeżeli są jakieś pytania, to bardzo proszę pytać. A jeżeli chodzi o te ćwiczenia, o które Pan pytał, to formą zaliczenia ćwiczeń jest ten właśnie referat, który Państwo prezentujecie na zajęciach, plus oczywiście obecność, aktywność, prawda? Bo tych godzin ćwiczeniowych mamy tylko 7, także... Ja tutaj przewiduję taką formę zaliczenia ćwiczeń. A jeżeli chodzi o egzamin, to oczywiście egzamin musi się kończyć, jeśli chodzi o wykład, to on musi się kończyć egzaminem, i tutaj egzamin będzie w formie testu. Rozumiem, to już wszystko wiem. Dziękuję bardzo i przepraszam. Dziękuję bardzo. Czyli tak, czyli do 10.25 mamy jeszcze historię Państwa i Prawa Polskiego, a później o 10.30 mamy tą powszechną historię, bo my jeszcze z powszechnej historii Państwa i Prawa wykładu nie mieliśmy, tylko mieliśmy właśnie w październiku ćwiczenia, także dzisiaj będzie dopiero z tego pierwszy wykład, dlatego Państwo możecie się też gubić w tym trochę. Tak, teraz przejdziemy sobie do kolejnego zagadnienia, to już nie wiem, czy go skończymy dzisiaj, ale przynajmniej jeszcze rozpoczniemy. To jest prawo karne, prawo karne epoki feudalizmu, prawo karne. Ja tutaj na wstępie tylko zwrócę Państwu uwagę, że na etapie tutaj przedpaństwowym prawo karne pozostawało pod wpływem oczywiście zasady prywatno-prawnej. prywatno-prawnej dopiero w XVI wieku. Prawo karne oczywiście będzie wyraźnie pod wpływem zasady publiczno-prawnej, czyli tutaj panowało przekonanie, że przestępstwo to jest kwestia prywatna pomiędzy sprawcą a pokrzywdzonym, ale oczywiście przestępstwo godzi też w porządek publiczny, godzi w autorytet władcy, który się zobowiązywał zapewnić w państwie porządek, dlatego przestępstwo powinno być ścigane przez państwo. I tutaj jeszcze tylko dodam tak, że tutaj przeważała oczywiście w polskim prawie zasada prywatnoprawna. Tak, to też z tych zagadnień takich wstępnych. I tutaj tylko jeszcze dodam, że pozostawały też czyny, które były ścigane prywatnie, oczywiście wtedy, kiedy sam pokrzywdzony albo jego też rodzina w przypadku zabójstwa, jeżeli taki proces oczywiście rozpoczęła. Jeśli chodzi o prawo karne, to Państwu też zwrócę uwagę na definicję przestępstwa. Czym w ogóle jest przestępstwo? Tutaj właśnie na tej prezentacji nie zamieściłam tego Państwu definicję przestępstwa, ale tak w ramach jeszcze wstępu, to tutaj powiem, że jeśli chodzi o definicję przestępstwa, to tutaj mamy definicję materialną. Tak, definicję materialną. Definicja materialna to jest taka, która jako przestępstwo określa czyn wyrządzający szkodę. czyn wyrządzający szkodę, na przykład zabójstwo, czy też zranienie, jakieś tam szkody natury majątkowej, czy też zniszczenie rzeczy cudzej. Czyli to wszystko oczywiście, co szkodzi innym, jest przestępstwem. To jest definicja materialna przestępstwa. czyli taka, która jako przestępstwo określa czyn wyrządzający szkodę, czy to zabójstwo, czy jakieś zranienie, czy zniszczenie cudzej rzeczy. I mamy też definicję formalną, definicję formalną przestępstwa. Definicja formalna przestępstwa określa jako przestępstwo czyn, który ustawa za przestępstwo uznaje, czyli nie każdy czyn przynoszący szkodę musi być oczywiście uznany przez ustawę za przestępstwo. I tutaj według definicji materialnej Według definicji materialnej też stawiano często znak równości pomiędzy przestępstwem a grzechem. W dawnych źródłach na oznaczenie przestępstwa jest stosowany wyraz percatum, czyli grzech. Z czasem to się zmieniło przy definicji formalnej, ale ona dopiero zapanuje w XVIII wieku. Tutaj jeszcze zwrócę uwagę, tak jak już wspominałam, zasadą prawa karnego feudalnego była oczywiście zasada odpowiedzialności indywidualnej, czyli tylko sprawcy odpowiadał za swój czyn. odpowiadał za swój czyn, ale też pewne pozostałości odpowiedzialności zbiorowej też istniały. Istniała też odpowiedzialność rodziny, zwłaszcza dzieci sprawcy przy przestępstwach politycznych, np. zdrada albo też obraza majestatu. Tutaj też jeszcze w ramach ciekawostki należy zwrócić uwagę, że dzieci nie skazywano na tę samą karę co rodzica. co rodzica. Ktoś, kto był sprawcą obrazy majestatu, podlegał oczywiście karze śmierci, ale także karze konfiskaty majątku. Dzieci oczywiście nie traktowano tak surowo. Dzieci były dotknięte tutaj infamią, co w warunkach polskich oznaczało niemożność sprawowania urzędów. Niemożność też noszenia nazwiska szlacheckiego. Oczywiście tutaj chodziło w tej karze o wyeliminowanie z życia społecznego całej rodziny. W ramach takiej ciekawostki mogę Państwu tutaj też wskazać, że istniała też odpowiedzialność typu terytorialnego. Kiedy to oczywiście cała zbiorowość zamieszkała na danym terenie, w pewnych przypadkach była oczywiście pociągana do odpowiedzialności karnej, chociaż to oczywiście nie ona popełniła przestępstwo, nie jako całość. I na przykład jeżeli na terenie wsi zostało popełnione przestępstwo. to mieszkańców zobowiązywano do znalezienia sprawcy. Oczywiście jeżeli to był sprawca spoza tej wsi, to oczywiście wieś musiała ruszyć w pościg. Inaczej narażała się oczywiście na karę za przestępstwo. czyli tutaj mieszkańcy danej wsi byli winni przestępstwa i jeżeli się przestępstwo na terenie wsi dokonało, to oni powinni oczywiście ruszyć w pościg, to się w prawie polskim nazywało ślad, czyli iść śladem, iść za kimś, oczywiście tak nazywano w skrócie ślad, obowiązek pościgu, obowiązek pościgu ze sprawcą przestępstwa. Czyli jeżeli przestępstwo zostało na terenie danej wsi popełnione, jeżeli sprawca by uciekł i przedostał się do granic kolejnej wsi, to w takiej sytuacji mieszkańcy drugiej wsi też musieli kontynuować pościg. Jeżeli sprawca oczywiście był kimś z miejscowych, Również wieś ponosiła odpowiedzialność zbiorową, jeżeli nie wskazała oczywiście sprawcy. Liczy ono na to, że mieszkańcy wsi oczywiście wytypują jakąś rodzinę, a rodzina ta wskaże oczywiście konkretnego sprawcę. No i w ten sposób cała wieś, czyli rodzina jako całość uniknęła odpowiedzialności karnej. odpowiedzialności karnej. Jeszcze tak, przed zakończeniem dzisiejszego wykładu, a mówimy sobie tylko, kolejne zagadnienie tutaj macie Państwo na slajdzie, podstawy odpowiedzialności karnej, tak, odpowiedzialności karnej, przestępstwa prywatne, teraz sobie przejdziemy przed zakończeniem wykładu jeszcze do... do tego punktu zatytułowanego przestępstwa prywatne i publiczne. Podział przestępstw na przestępstwa prywatne i publiczne. To takie dosyć rozbudowane jest zagadnienie, ale najwyżej sobie zaczniemy je i dokończymy na następnym wykładzie. Jeśli chodzi o podział przestępstw, to tutaj przestępstwa dzielono na przestępstwa prywatne i publiczne. Czyli mamy podział przestępstw, które dzielono na przestępstwa prywatne i na przestępstwa publiczne. To pod kątem egzaminu Państwo możecie sobie na to też zwrócić w szczególności uwagę, na podział tych przestępstw. Czyli tak, mamy przestępstwa prywatne i publiczne. Tutaj takim kryterium tego rozróżnienia jest to, kto ściga dane przestępstwo. Kto ściga dane przestępstwo? I tutaj czy ściganie podejmuje sam pokrzywdzony, czy występuje on ze skargą i na tej podstawie wszczynany jest proces, czy też oczywiście postępowanie jest wszczynane z urzędu przez organ państwowy. Czyli mamy tak, podział przestępstw na przestępstwa prywatne i publiczne. Kryterium rozróżnienia to stanowi, kryterium tego rozróżnienia to jest to, kto ściga dane przestępstwo. W przypadku przestępstw prywatnych to ściganie podejmuje stan pokrzywdzony, czyli występuje on ze skargą i na tej podstawie oczywiście wszczynany jest proces. A jeśli chodzi o przestępstwa publiczne, to w przypadku przestępstw publicznych postępowanie jest wszczynane z urzędu przez organ państwowy. Teraz sobie przejdziemy do podziału przestępstw publicznych i prywatnych. Wtedy Państwu wskażę, jakie wyróżniamy przestępstwa publiczne. Czyli tak, jeśli chodzi o przestępstwa publiczne, to wśród przestępstw publicznych należy wskazać zbrodnie obrazy majestatu. Pierwszym rodzajem przestępstwa publicznego jest zbrodnie obrazy majestatu. Zbrodnie obrazy majestatu. To jeszcze przed zakończeniem wykładu tylko sobie ten rodzaj przestępstwa jeszcze Państwu tylko omówię. Czyli tak, pierwszym rodzajem przestępstwa publicznych jest zbrodnie obrazy majestatu. Jeśli chodzi o to przestępstwo zbrodni obrazy majestatu, oczywiście jest to pojęcie niedookreślone. W prawie tutaj nie ma wyczerpującego katalogu, czy też... Definicję, co stanowi to przestępstwo obrazy majestatu, o tym oczywiście często decydował sam władca. Co stanowi obrazy majestatu, to o tym decydował często sam władca. Bywało, że bardzo różne zachowania mogły być podciągnięte pod pojęcie obrazy majestatu. Obrazy majestatu, na przykład zamach na życie króla, czy też uwięzienie króla. tego typu zachowania mogły właśnie być podciągnięte pod pojęcie obrazy majestatu, czyli zamach na życie króla, uwięzienie króla. Oczywiście ostatecznie taka opinia też przeważyła, że królowi można oczywiście powiedzieć coś nawet przykrego, ale nie wolno przy tym użyć obraźliwych słów. Krytykować też można było, ale w takiej formie, żeby nie padły obraźliwe słowa. Na tym właśnie polegało przestępstwo zbrodni obrazy majestatu. I to jest pierwszy rodzaj przestępstwa publicznego. Takim drugim rodzajem przestępstwa publicznego była zdrada kraju. Zdrada kraju. I tutaj jeśli chodzi o to przestępstwo zdrady kraju, to katalog czynów oczywiście nie był wyczerpujący. Bardzo różne zachowania mogły być traktowane jak zdrada. Oczywiście na pewno to było sprowadzenie do kraju na przykład wrogiego wojska, wyjawienie tajemnic państwowych. nieprzyjacielowi, czy też służba w wojsku wrogim w czasie wojny, w czasie wojny z danym państwem, poddanie zamku w zmowie z nieprzyjacielem. Tego typu właśnie zachowania mogły być traktowane jako zdrada. Tak jeszcze teraz patrzę. Tak, kolejnym rodzajem przestępstwa publicznego było przestępstwo przeciwko, to jeszcze tylko o tym przestępstwie krótko powiem przed zakończeniem wykładu. Kolejnym rodzajem przestępstwa publicznego były przestępstwa przeciwko religii panującej. Tutaj oczywiście chodzi o wszelkie wykroczenia przeciwko tej religii. były oczywiście jednocześnie przestępstwami przeciwko państwu. Tutaj chodzi o takie czyny przede wszystkim jak herezja, herezja, apostazja. Herezja, apostazja to jest negowanie prawd wiary głoszonych przez Kościół katolicki, nieuznawanie pewnych dogmatów, natomiast apostazja to jest... Odejście z kościoła, ale takie, że odstąpienie od chrześcijaństwa w ogóle, na przykład odejście od katolicyzmu na rzecz islamu czy też judaizmu. Oczywiście najsurowiej karano za ateizm. Ateizm to jest oczywiście bycie osobą w ogóle niewierzącą, w żadnego Boga. Wżędnego Boga. I przez ten samym przeciwko religii panującej były takie czyny jak właśnie herezja, apostazja, też bluźnierstwo. Bluźnierstwo to jest złorzeczenie Bogu czy też Matce Boskiej. Świętokradztwo. Świętokradztwo to była kradzież rzeczy należących do Kościoła. Czy też czary? Czary uważano, że jeżeli ktoś się zajmuje magią, szczególnie taką, która ma na celu szkodzenie innym osobom, albo jeżeli ktoś chce przewidywać przyszłość, bo uważano, że to się musi odbywać właśnie w porozumieniu z szatanem. Dobrze, ja myślę, że na tym zakończymy dzisiejszy wykład. Jeszcze nam zostały chyba trzy minutki. Na tym zakończymy dzisiejszy wykład. Na kolejnym wykładzie ja Państwu już dokończę omawianie tych przestępstw publicznych i prywatnych i przejdziemy jeszcze do kolejnych zagadnień. Także na tym zakończymy wykład z historii państwa i prawa polskiego. Dziękuję. Natomiast o godzinie 10.30 rozpoczynamy pierwszy wykład, bo jeszcze w tym semestrze nie mieliśmy wykładu, tylko ćwiczenia z powszechnej historii państwa i prawa. Także o 10.30 rozpoczynamy wykład z powszechnej historii państwa i prawa. I teraz ja się tutaj rozłączam i o 10.30 spotykamy się na wykładzie z powszechnej historii państwa.