Лекцийн Тэмдэглэл

Хурд болон Хурдадгал

• Хурд гэдэг нь обьектийн хөдөлгөөний хурд, хурдадгал гэдэг нь түүний өөрчлөлтийн хурдыг хэмждэг.
• Өнцгийн хурд нь тойргийн радиусыг хэрхэн өөрчлөх тухай ойлголт.

Тойргийн тойм ба радиус

• Тойргийн тойм, радиусыг 2π-гээр үржүүлсэнтэй тэнцүү байна.
• Дугаар олсон тоо бол 3.14 (π).

Өнцгийн хурдадгал

• Өнцгийн хурдадгал нь обьектийн өнцгийн хурд хэрхэн өөрчлөгдөж байгааг хэмждэг.
• Радиан гэдэг нь өнцгийн хурдадгалын нэгж.

Тойргийн геометр

Тойргийн бүтэц

• Тойргийн радиус, диаметр, периметр зэрэг нь тойргийн хамгийн чухал элементүүд.

Периметр ба радиус

• Радиусыг тойргийн периметрээр хувааж тооцоолох.

Хүч болон хүчний төрөл

Хүчний томьёо

• Хүч гэж нь обьектийн хөдөлгөөнд нөлөөлөх хүчин зүйлсийг хэмждэг.
• Таталцлын хүч: массын хүч, дэлхий дээрх татах хүч зэргийг тодорхойлдог.

Кинетик болон потенциал энерги

• Потенциал энерги нь обьектийн байрлалд хамааралтай энерги.
• Кинетик энерги нь обьектийн хөдөлгөөнд хамааралтай энерги.

Татах хүч

Таталцлын хүч

• Дэлхийн гадарга дээрх таталцлын хүчний томьёо: F = GMm/r² байна.
• Харгалзах бүх массын төвд таталцлын хүч үйлчилдэг.

Дэлхийн таталцал

• Дэлхий дээрх таталцлын хүчийг G гэж тэмдэглэнэ.

Орбит ба Кеплерийн хууль

Орбит

• Орбит гэдэг нь гаригийн тойргоор эргэх хөдөлгөөнийг илэрхийлдэг.
• Элипс буюу зуувин хэлбэртэй орбитууд.

Кеплерийн хууль

• Тойргийн эргэлтийн хугацаа ба радиусын холбоо.
• Тусгай орбитын геометрийн тухай ойлголт.

Сансарын хурд

• Сансартаа гарахын тулд хэрэгтэй хурд буюу тасралтгүй хурд гэж ойлгоно.

Дүгнэлт

• Энэ лекц нь хөдөлгөөний физик, хурд, хурдадгал гэх мэт ойлголтуудыг тайлбарлаж байна.
• Хүчний төрөл, орбитын геометр зэрэг ойлголтуудыг хялбаршуулах зорилготой байв.