Prakriti Ahuwhenua me ngā Mātāpono

Tirohanga Whānui

I whakawhānui te kauhau nei ki te māramatanga pūtaiao o te mahi ahuwhenua māori, me ngā take nui mō te tiaki taiao, te hauora, me te oranga o te iwi.

Ngā Take Pūtaiao mō te Prakriti Ahuwhenua

• He nui ngā raru kua hua mai i te whakamahi matū ahuwhenua, pērā i te tapahia o ngā rohe ā-taiao.
• Kua huri te ahuwhenua nā te whakamahi tōpū i te waro, te hauota, me te pāhare (fertilizer).
• Ko te āta tiaki i te oneone, te wai, me te kanorau koiora te pūtake o te ahuwhenua māori.
• Ko te whāinga nui kia kākahu kākāriki te whenua mō ngā rā 365 i te tau.

Ngā Painga o te Prakriti Ahuwhenua

• He pai ake te toitūtanga me te pakari ki te rerekētanga o te āhuarangi.
• E mau tonu ana te hauora o te oneone nā te tini o ngā kaitiaki moroiti (bacteria, fungi, etc.).
• He iti ake te whakamahinga o te wai me ngā rauemi, ā, ka piki te kounga o te kai.
• He kaha ake te oro i te kino o ngā aituā ā-taiao pērā i te āwhā me te maroke.

Ngā Mātāpono Matua o te Prakriti Ahuwhenua (Ngā Sūtra)

• Puritia te whenua kia kākahu kākāriki i ngā wa katoa.
• Whakaritea te kanorau o ngā tipu me te whakatō ngātahi.
• Puritia ngā ururua tipu hei ārai mō te oneone.
• Whāiti i te ngaki oneone kia kore ai e whakararu i te hanganga oneone.
• Whakamahia ngā kākano nō te kāinga ake, kaua e hoko i te mākete.
• Whakaritea ngā matūriki pūtaiao pērā i te bījāmṛta me te ganājīvāmṛta hei whakaora i te whenua, kaua e whakamahi matū.
• Whakamahia ngā rongoā tipu hei ārai i ngā mate me ngā anuhe.
• Whakakotahitia te ahuwhenua me ngā kararehe mo te roanga atu o te hua.

Te Pūtaiao o te Oranga Oneone

• Mā te photosynthesis e whāngaia te whenua, ka whāngai hoki ngā moroiti.
• Ka tuku kai ngā pakiaka o te tipu ki ngā moroiti, ā, ka whakahoki mai ngā moroiti i ngā pūmua hei whāngai anō i ngā tipu.
• Mā te rerekē o ngā tipu e maha ake ai ngā momo moroiti, me ngā ngohe ki te oneone.

Ngā Hua Motuhake o te PMDS (Pre-monsoon Dry Sowing)

• Ka taea te whakatō i mua i te wā ua, mā te pelleting kākano.
• Ka āhei te tipu te kohi wai i te hau, ehara i te oneone anake.
• Ka piki te hua, ka heke te mate tipu me te parahanga.
• Kua whakaatuhia he pakari ake te tipu māori i ngā aituā pērā i te āwhā me te wera nui.

Ngā Kupu Matua me ngā Whakamārama

• Prakriti Ahuwhenua — Te ahuwhenua māori e kore e whakamahi matū, e whakanui ana i te taiao.
• Planetary Boundaries — Ngā rohe haumaru o te ao e tiakina ai te oranga o te ao.
• PMDS — Te tukanga whakatō me te whakamaroke oneone i mua i te wā ua.
• Soil Food Web — Te rōpū tuitui o ngā moroiti e noho ana i te oneone, e awhina ana i te tipu.
• Bījāmṛta/Ganājīvāmṛta — Ngā matūriki pūtaiao māori hei whakanuia te hauora oneone.

Mahi/ Panui/ Huarahi Whaiake

• Āta whakarāpopototia ngā 5-9 sūtra ahuwhenua.
• Whakamahia anake ngā kākano nō te kāinga ake mō te takitahi.
• Tirohia ngā rīpene i tohungia rā mō te māramatanga pūtaiao (e kīia ana i te kauhau).
• Whakatinana i ngā tauira PMDS ki tō ake mara.