Biyoloji Dersi Notları

Enzimler

• Enzimler hücrelerde biyolojik katalizör (hızlandırıcı) olarak görev yapar.
• Kimyasal tepkimelerin gerçekleşmesi için gereken aktivasyon enerjisini düşürürler.
• Enzimler tepkimeleri başlatmaz ama hızlandırır.
• Enzimler tepkimelerden değişmeden çıkar, tekrar kullanılabilirler.
• Enzimlerin etki ettiği maddelere substrat, dönüştürdükleri moleküllere ürün denir.
• Anahtar-kilit uyumu: Her enzim kendi substratına özgüdür.
• Enzimin substratla bağlandığı bölgeye aktif merkez denir.
• Enzim-substrat kompleksi: Enzim ve substratın birleştiği yapı.
• Enzimler su yardımıyla substratları parçalayıp ürünlere dönüştürür.
• Enzimler tekrar tekrar kullanılabilir.
• Enzimler çift yönlü çalışabilir; sindirim enzimleri tek yönlü çalışır.
• Enzimlerin bağlandığı yer hücre içi veya hücre dışı olabilir.

Enzimlerin Yapısı ve Çalışmasını Etkileyen Faktörler

• Enzimler protein yapısında olabilir veya basit ve bileşik enzim şeklinde olabilir.
  • Basit enzimler sadece proteinden oluşur.
  • Bileşik (holoenzim) enzimler protein kısım (apoenzim) ve yardımcı kısımdan (kofaktör veya koenzim) oluşur.
• Enzimler çalışabilmek için belirli çevresel koşullara ihtiyaç duyarlar.
• pH: Her enzimin çalışabileceği belirli bir pH aralığı vardır.
• Sıcaklık: Optimum sıcaklık en yüksek aktivite gösterilen sıcaklıktır. Çok düşük sıcaklıklarda enzimler çalışmaz, çok yüksek sıcaklıklarda denatüre olabilir.
• Substrat ve Enzim Miktarı: Substrat miktarı azaldıkça ürün miktarı artar; enzim miktarı tepkimede değişmez.

Enzimlerin Çalışma Mekanizması

• Ürün miktarı fazla olursa enzim durur - negatif geri bildirim.
• Bir enzimin ürünü başka bir enzimin substratı olabilir.

Hücresel Yapılar

• Ribozom: Protein sentezinden sorumlu. Tüm canlılarda bulunur. Zarsızdır.
• Sentrozom: Hücre bölünmesinde kromozomların hareketini sağlar. Hayvan hücrelerinde bulunur.
• Çekirdek: Çift zarla çevrili. Genetik bilgiyi taşır. Çekirdekçikte ribozom alt üniteleri üretilir.

Hücre Zarından Madde Geçişi

• Pasif Taşıma: Enerji harcanmaz. Çoktan aza doğru gerçekleşir.
  • Difüzyon: Moleküllerin çoktan az yoğunluğa taşınması.
  • Ozmoz: Su moleküllerinin taşınması.
• Aktif Taşıma: Enerji harcanır. Azdan çoğa doğru gerçekleşir.

Hücrede Endositoz ve Ekzositoz

• Endositoz: Hücre dışından büyük moleküllerin alınması.
• Ekzositoz: Hücreden büyük moleküllerin dışarı atılması.

Vitaminler

• Vitaminler organik yapılıdır, enerji vermezler.
• Suda Çözünen Vitaminler: B ve C grubu; fazlası idrarla atılır.
• Yağda Çözünen Vitaminler: A, D, E, K; karaciğerde depolanır.

Nükleik Asitler

• DNA: Çift sarmallı, genetik bilgiyi taşır.
• RNA: Tek sarmallı, protein sentezinde görev alır.

Organizasyon

• Hücresel düzeyden biyosfer düzeyine kadar organizasyon.

Notlar, enzimler ve hücre yapıları gibi temel biyoloji kavramlarını kapsar. Hücre zarı, enzimlerin işlevi, vitaminler ve madde geçişleri üzerine detaylı bilgiler içerir.