Przedwiośnie - streszczenie i opracowanie

Wstęp

• Kontekst: Powieść "Przedwiośnie" to komentarz do sytuacji polityczno-społecznej Polski po I wojnie światowej i przestroga przed rewolucją.
• Autor: Stefan Żeromski - pochodzenie z drobnej szlachty, różne zawody (np. guwerner, bibliotekarz), prezes Związku Zawodowego Pisarzy Polskich.
• Data wydania: 1924, choć przedatowano na 1925.
• Gatunek: Powieść polityczno-obyczajowa z okresu międzywojennego.

Geneza

• Żeromski chciał przedstawić obraz niespokojnej rzeczywistości i zasugerować kierunek dla działaczy.
• Rozmowy z uczestnikami rewolucji lutowej wpłynęły na kształt powieści.

Tytuł "Przedwiośnie"

• Okres na przełomie zimy i wiosny - Cezary Baryka przyjechał do Polski w takim czasie.
• Symbolizuje odrodzenie Polski na etapie rozwoju.

Kompozycja

• Części:
  • Szklane Domy: Rewolucja lutowa.
  • Nawłoć: Miłosne perypetie Cezarego.
  • Wiatr od wschodu: Dyskusje polityczne.
• Czas akcji: 1914-1920.
• Miejsca akcji: Baku, Moskwa, Charków, Warszawa, Nawłoć, Odolany, Chłodek.
• Narracja:
  • "Rodowód": Narrator wszechwiedzący.
  • "Szklane Domy": Narracja personalna.
  • "Nawłoć": Narracja personalna.
  • "Wiatr od wschodu": Dialogi i monologi.

Postacie

• Cezary Baryka: Główny bohater, młodzieniec zafascynowany rewolucją, później jej krytyk.
• Seweryn Baryka: Ojciec Cezarego, patriota, zwolennik "Szklanych Domów".
• Jadwiga Baryka: Matka Cezarego, cicha, spokojna, gotowa na poświęcenia.
• Hipolit Wielosławski: Arystokrata, przyjaciel Cezarego.
• Laura Kościeniecka: Romantyczna relacja z Cezarym.
• Karolina Szarłatowiczówna: Zakochana w Cezarym, tragiczna śmierć.
• Wanda Okrzyńska: Zazdrosna, truje Karolinę.
• Szymon Gajowiec: Dawna miłość Jadwigi, urzędnik w Ministerstwie Skarbu.
• Antoni Lulek: Bolszewik, komunista.

Streszczenie

"Rodowód"

• Historia rodziny Baryków.
• Ojciec Seweryn, urzędnik w Baku, Jadwiga - cicha, skromna.
• Cezary wychowuje się w Baku, początkowo szczęśliwe życie.

"Szklane Domy"

• Rewolucja lutowa, Cezary fascynuje się rewolucją.
• Konflikt z matką, która obawia się przemian.
• Śmierć Jadwigi, Cezary w armii ormiańskiej.
• Spotkanie z ojcem, podróż do Polski.
• Rozczarowanie, Polska w nędzy.

"Nawłoć"

• Cezary w Warszawie, później w Nawłoci.
• Życie miłosne - relacje z Karoliną i Laurą.
• Tragiczna śmierć Karoliny przez otrucie.
• Konflikty emocjonalne, powrót do Warszawy.

"Wiatr od wschodu"

• Rozwój świadomości politycznej Cezarego.
• Dyskusje z Gajowcem o reformach.
• Spotkanie z Laurą, zakończenie manifestacją robotniczą.

Motywy literackie

• Rewolucja: Niszczycielska, niebezpieczna.
• Polityka: Istotna dla bohatera, wpływa na losy państwa.
• Reformy: Proponowane przez Gajowca.
• Idealizm: Reformatorski i rewolucyjny.
• Patriotyzm: Różne formy troski o ojczyznę.
• Miłość i zazdrość: Emocjonalne zawirowania, tragiczne końce.
• Przemoc i agresja: Wojna i konflikty.

Zakończenie

• Otwarte, pozostawia miejsce do dyskusji nad przyszłością Polski.

Przemyślenia

• "Przedwiośnie" jako komentarz do sytuacji społeczno-politycznej Polski.
• Różne wizje naprawy kraju: rewolucja, utopia "Szklanych Domów", ewolucja reform.

Podsumowanie

• Powieść ważna dla zrozumienia międzywojennej Polski.
• Żeromski zestawia idee z rzeczywistością, podkreśla złożoność sytuacji politycznej.