Adhezyon ve Kohezyon Kuvvetleri

Tanımlar

• Adhezyon: Sıvının başka taneciklerle olan etkileşimidir. Farklı tanecikler arasındaki çekim kuvveti.
• Kohezyon: Sıvının kendi tanecikleri arasındaki etkileşimdir. Aynı cins tanecikler arasındaki çekim kuvveti.

Sıvıların Özellikleri

• Sıvılar akışkandır ve sıkıştırıldığında hacmi değişmez.
• Tanecikler arası etkileşimler önemlidir.

Örnekler

• Adhezyon Örnekleri:

  • Su damlalarının yüzeyde asılı kalması.
  • Çayın bardağa yapışması.
  • Boya fırçaya yapışması.
  • Balın kaşığa yapışması.

• Kohezyon Örnekleri:

  • Su damlacıklarının küresel şekil alması.
  • Yüzeye dökülen civanın yapışmaması ve küresel görünüm.

Adhezyon ve Kohezyon Arasındaki Fark

• Adhezyon kuvveti başka maddeyle etkileşimde büyüksü, yüzey ıslanır.
• Kohezyon kuvveti büyükse, sıvı damlacık şeklinde kalır ve yüzeyi ıslatmaz.

Kılcallık (Kapiler Etki)

• Cam boruda sıvı yükselmesi veya alçalması:
  • Adhezyon kuvveti büyükse sıvı yükselir.
  • Kohezyon kuvveti büyükse sıvı alçalır.
• Kılcal borunun çapı küçüldükçe sıvı daha çok yükselir.

Günlük Hayattan Örnekler

• Kılcallık Etkisi:
  • Kağıt havlunun suyu emmesi.
  • Çay şekeri çaya değdiğinde yukarıya çıkması.
  • Mumun fitiliyle yanmasını sürdürmesi.
  • Ağaçların suyu yukarı çekmesi.

Deneyler ve Gözlemler

• Sprey ile yüzeye ıslanmayan bölgeler oluşturulabilir.
• Cam tüplerde sıvının iç bükey veya dış bükey görünümü adhezyon ve kohezyon kuvvetlerini gösterir.

Sınav Soruları ve Çözümleri

• Adhezyon kuvveti büyükse yüzey ıslanır, küçükse ıslanmaz.
• Kohezyon ve adhezyon kuvvetlerini karşılaştırarak sıvı davranışlarını tahmin edebiliriz.

Özet

• Adhezyon ve kohezyon kuvvetleri, sıvıların yüzeyle ve kendi içinde nasıl davrandığını belirler.
• Kılcallık etkisi, adhezyon ve kohezyon kuvvetlerinin dengesine bağlıdır.
• Farklı deneyler ve örnekler ile bu kuvvetler gözlemlenebilir.