Bản chất nhà nước

Tính giai cấp của nhà nước

• Nhà nước là công cụ của giai cấp thống trị.
• Chỉ quan tâm đến lợi ích của giai cấp mình sẽ dẫn đến mất ổn định xã hội.
• Ở nhiều xã hội, giai cấp thống trị là thiểu số.

Tính xã hội của nhà nước

• Tính xã hội là sự tác động của yếu tố xã hội đến đặc điểm và xu hướng phát triển của nhà nước.
• Giai cấp thống trị cần phải quan tâm đến lợi ích của các giai cấp khác để duy trì sự ổn định.

Nguyên nhân tính xã hội của nhà nước

1. Vai trò xã hội trong chế độ công xã Nguyên thủy:
   • Cần có một cơ quan quản lý cho lợi ích chung.
   • Hội đồng thị tộc là cơ quan quản lý của cộng đồng.
2. Giải quyết các vấn đề xã hội mới:
   • Các vấn đề môi trường, dịch bệnh, thiên tai.

Biểu hiện của tính xã hội

1. Nhà nước là đại diện chính thức cho xã hội:
   • Quyền đại diện cho cư dân.
2. Quản lý các lĩnh vực đời sống xã hội:
   • Đảm bảo sự phát triển ổn định và lợi ích chung.
3. Giải quyết vấn đề đời sống xã hội:
   • Ví dụ về ô nhiễm môi trường tại sông Thị Vải và cá chết ở Hạ Tĩnh.
4. Đảm bảo trật tự an toàn xã hội:
   • Vai trò trọng tài trong các tranh chấp.
5. Bảo vệ văn hóa, phong tục tập quán:
   • Duy trì các giá trị văn hóa dân tộc.
6. Định hướng phát triển trong bối cảnh toàn cầu hóa:
   • Ký kết hiệp định thương mại.

Mối quan hệ giữa tính giai cấp và tính xã hội

• Hai thuộc tính này là hai mặt đối lập trong thể thống nhất của nhà nước.
• Tính giai cấp càng phát triển thì tính xã hội càng thu hẹp và ngược lại.
• Khi tính xã hội phát triển tới mức độ tuyệt đối, tính giai cấp sẽ không còn.

Tình huống khác nhau trong mối quan hệ giữa tính giai cấp và tính xã hội

1. Tính giai cấp nổi trội: Nhà nước không dân chủ.
2. Tính xã hội nổi trội: Nhà nước dân chủ hơn.
3. Tính xã hội bao trùm: Nhà nước xã hội chủ nghĩa, quyền lực thuộc về đa số.

Kết luận

• Cần nghiên cứu bản chất nhà nước qua hai thuộc tính: tính giai cấp và tính xã hội.
• Mối quan hệ giữa hai thuộc tính này quyết định sự phát triển của nhà nước trong lịch sử.