Historia Starożytnej Grecji

Geografia

• Górzysty kraj na południu Europy
• Otoczony przez Morze Śródziemne
• Brak dużych rzek, niewiele rodzajnej ziemi
• Uprawa: zboże, oliwki, winorośl
• Ponad tysiąc wysp

Osadnictwo

• Pierwsze plemiona greckie w II tysiącleciu p.n.e.
• Grecy nazywali siebie Hellenami; kraina Hellada

Polis

• System miast-państw (polis) od VIII wieku p.n.e.
• Brak wspólnego państwa ze względu na trudne do pokonania granice (góry)
• Najważniejsze polis: Ateny i Sparta

Ateny

• Najbogatsza polis w V wieku p.n.e.
• Gospodarka oparta na flocie handlowej i wojennej
• Demokracja ateńska:
  • Władza demos (lud) i kratos (władza)
  • Zgromadzenie ludowe, główny organ demokratyczny
  • Obywatele to wolni, pełnoletni mężczyźni z rodzicami z Ateńczyków
  • Prawa obywatelskie wykluczały kobiety, przybyszy i niewolników
  • Organy: zgromadzenie ludowe (40 tys. obywateli), decyzje przez głosowanie
  • Akropol: wzgórze z wieloma świątyniami
  • Agora: rynek i miejsce zgromadzeń

Sparta

• Położenie: południowa Grecja, Lakonia
• Społeczeństwo:
  • Heloci (niewolnicy, prace rolnicze)
  • Periojkowie (rzemiosło, handel, wolność osobista, brak obywatelstwa)
  • Pełnoprawni obywatele: mężczyźni, życie skoncentrowane na służbie wojskowej
  • Edukacja i szkolenie wojskowe od 7 roku życia
  • Służba do 60 roku życia, potem Geruzja (Rada Starszych)

Wojny Grecko-Perskie

• Persowie podbili Mezopotamię, Egipt, greckie miasta w Turcji
• Powstanie miast greckich w Azji Mniejszej w 499 r. p.n.e.
• Bitwa pod Maratonem (490 r. p.n.e.) - zwycięstwo Greków (taktyka falangi)
• Wyprawa Kserksesa i bitwa pod Termopilami (480 r. p.n.e.)
• Ostateczne zwycięstwo Greków, bitwa morska pod Salaminą (480 r. p.n.e.)

Religia

• Politeizm (wielobóstwo)
• Bogowie przedstawiani jako ludzie z nadprzyrodzonymi mocami
• Olymp jako siedziba bogów
• Główne bóstwa: Zeus, Hades, Posejdon, Hera, Atena, Hefajstos, Ares, Apollo, Afrodyta, Hermes
• Mity greckie: mity o bogach i herosach

Filozofia

• Powstanie w starożytnej Grecji
• Główni filozofowie: Sokrates, Platon, Arystoteles
  • Sokrates: dążenie do doskonałości
  • Platon: świat idei i materii
  • Arystoteles: biologa, logika, fizyka

Kultura i Sztuka

• Rozwój malarstwa i rzeźby
  • Fidiasz, Myron
  • Wazy i amfory
  • Podniesiona rzeźba w V wieku p.n.e.
• Teatr grecki
  • Tragedie i komedie
  • Teatr funkcją wychowawczą
  • Amfiteatry
• Igrzyska Olimpijskie
  • Organizowane co cztery lata ku czci Zeusa
  • Znaczenie społeczne i religijne
  • Dyscypliny: zapasy, bieg, skok w dal, rzut dyskiem, rzut oszczepem

Aleksander Macedoński

• Podbój Persji
  • Bitwy pod Granikiem, Issos, Gaugamela
  • Ostateczne zwycięstwo nad Dariuszem III
  • Ekspansja do Indii
  • Śmierć w 323 r. p.n.e.