EOEU EOEU Music May epekto pa rin, kahit papaano, doon sa mangyayari sa 1565, yung nangyari noong 1521. Dahil, ang ginagawa ni na Magellan noon, minamapan na nila eh. Minamapan na nila kung ano yung lugar na kanilang babalikan. Pagdating ng panahon, doon sa mga purposes nila ng kolonyalismo.
To the natives of the Visayas, of Luzon, of Mindanao, the impact is more painful. It opened the way to colonization and the end of the way of life that we knew it. They not only introduced Christianity, but they introduced various other things, including their settlement patterns. So that was part of their catechism.
You can only imagine how that would have changed a lot of their customs, traditions, and day-to-day behavior. Before this expedition, ano? Ang alam ng tao, bilog ang mundo by theory sa kahit yung journey na to na sumubok sa capacity ng tao. Ang pagdiriwang natin ng 15th centennial sa taong ito ay gagamitin din natin pasyon para ipakilala ang ating mga ninuno.
Ngayon, nagkakaroon tayo ng reorientation and refocusing ng ating kasaysayan, kung saan binabalikan natin ang ating kasaysayan sa lente o sa vista ng mga sarili nating mga manunulat at mga istoryador. Kailangan natin maintindihan na yung panahon ng Europa, nung panahon ng paggaluga, doon ng Age of Exploration, ay meron silang sistema ng merkantilismo. At pag sinabi mo merkantilismo, yung yaman ng bansa nila ay nakabatay doon sa kung gaano karaming ginto ang meron sila. Kung may mga produkto na itutumba sa ginto, ay napakahalaga noon para umaman ng bansa.
At... Sa Europa, nung panahon na yun, matabang yung mga pagkain nila. Na-realize nila na sa Asia, may mga recado na pampalasa ng pagkain, yung spices na tinatawag dati.
Spices were treated like gold in Europe. And the weight of spice compared to the weight of gold, you can have more spices than the weight of gold. So they were looking for the Maluku.
Naniniwala kasi ang Spain na bahagi ng kanyang teritoryo ang Molucas. So to be able to reach that part of the world, kailangan nilang dumaan sa Portuguese waters. Dahil kalaban nila sa teritoryo, ang Portugal, nag-isip ang Spain na maghanap ng alternative route papunta sa Molucas.
Teritoryo ito ngayon na bahagi ng Indonesia na nasa may southern part ng Mindanao. Nagkaroon ng pagkakasunduan itong dalawang magkaribal na bansa doon sa tratado sa Tordesillas na sanctioned ng Santo Papa sa Roma. na paghahatian nila ang mundo. Yung paghahati ay yung mga lugar na nasa silangan, yan ay dagalugarin ng Portugal.
Yung lugar na nasa Kanluran, lalo na dyan sa may South America, e pupunta yan sa Espanya. Music So itong Magellan, may sense of adventure. Naniniwala siya doon sa mga sinasabi ng mga ekspertong siyentipiko noon na bilog ang mundo.
We have to understand that Magellan was a former Portuguese sailor. He had been to various Portuguese out. post, such as in India and of course in Malacca.
That's how he got a certain kind of geographic knowledge of Southeast Asia and of course of the Philippines in that very, very early stage of the Portuguese incursion to Southeast Asia. Unang-unang pagkakataon, papatunayan niya na may ruta talaga na gagamitin yung rutang pakalurad, lulusot sa Silangan. Hindi naniniwala eh yung hari ng Portugal. Umipat siya ngayon sa Spain. At sa Spain, yung hari at rey na doon, receptive doon sa kanyang ideya.
Kaya, nagbigay ng limang barko at ng mga tauhan upang simulan ang kanyang pagkalugan. So, nung September 20, 1519, so, ayun, pumalis ng Seville yung limang barko ng Armada de Maluco. Nandyan yung Trinidad, the flagship of the Armada de Maluco.
Si Magellan mismo ang kapitan niyan. Siyempre, nandyan yung San Antonio, nandyan yung Concepcion, nandyan yung Santiago, at yung Victoria. Among the...
270 crew ng Armada de Malucco. Nandyan si Duarte Barbosa, officer yan. Si Francisco Albo, si Guinness de Mastra. Nandyan din yung writer, yung Italian nobleman na si Antonio Pigafetta.
Siyempre, nandyan si Padre Pedro de Valderrama, yung pari na kasama nila. At yung Kasama ni Ferdinand Magellan na si Enrique de Malaca. Eventually, yan yung may kaalaman sa salitang Malay, kaya nakapag-communicate siya sa maraming tao dito sa Southeast Asia.
It was carrying substantial quantities of what we call the divas, meaning to say, giveaways. The Magellan expedition to the East relied more on diplomatic... approach.
The other thing that they carried of course would be armaments. But then, unlike what we always thought that the expedition was aimed at conquest, the armaments that they carried were not actually designed for prolonged warfare. Therefore, it shows that the expedition was not meant to be a conquering expedition. by the cargo itself. Ang Pilipinas ay mayroon ng mayamang tradisyon at mayamang kultura bago po man dumating ang Magellan Elcano Expedition.
Specific po dito, yung ating mga tradisyon ng boat building, yung tradisyon ng ating pagluluto, yung tradisyon ng ating mga... pagdekorasyon sa ating katawan at pati na rin po yung iba't ibang mga organisasyon, social organizations na dominant na nung panahon bago pa man dumating ang mga Kastila. Nung bandang 1950s, na ka-nadiskubre na meron para nag-i-exist na Boxer Codex, nalang na-confirma yung mga na-document ni Pigapeta na tatuan yung mga Bisaya. Ad-ad ng ginto yung mga ninguno natin. May mga saplot, may mga silk na galing China.
Ilawod yung mga coastal areas. Yung mga nasa ilaya din, yung mga nasa kabundukan, ay ano rin, may kabiasnan din sila kasi constant yung tanilang ugnayan sa mga nasa coastal areas. Kung titignan natin yung Laguna Copper Plate inscription, may diplomacy rin at may ugnayan kahit yung iba't ibang mga bayan at mga kaharian sa buong Pilipinas at sa Southeast Asia. As early as 900 AD, nai-record na through the Laguna Copperplate inscription kung gaano ka-connected yung ating mga ancestors sa Java, Indonesia. Evidence din dyan yung paggamit natin ng Javanese script na tinatawag na tawi sa mga iba't ibang artifacts na nadeskubri sa butuan and this Laguna Copperplate inscription.
So, at yung mismong language na ginagamit doon sa mga lumang sulatin as early as 900 AD ay Malay. There was trading going on among the peoples of the islands and also internationally with the Chinese, with the Arabs, with the Vietnamese, with Thai. You have, in other words, a maritime culture. Sa isipan ng maraming Pilipino ngayon, Parang ang tingin nila na nung dumating si Magellan, makapangyarihan sila. Pero hindi yun yung sinulat ni Pigafetta eh.
Sandaang araw sila na nasa Pacific Ocean, wala silang sarimang pagkain, wala silang sarimang tubig. Tapos, punta sila sa Guam. At sa Guam, hindi pa sila nakakadaong. Nagakyatan daw yung mga tsyamoro at kinukuha yung mga gamit nila. Nagulat sila na, wow, ganito pala yung mga tao dito.
Tapos, nakipaglaban sila at may mga ilang namatay na mga tsyamoro. On March 16, 1521, nakita nila yung Sama. Ayaw nilang bumaba agad.
Natatakot sila. They were fearing for their lives. Kasi hindi nila alam kung hostile yung mga makikita nilang mga tao eh, tulad ng mga chamorro. They anchored near Suluuan, but later they determined that the nearby island of Omonhon would be the more ideal place to land. Recently, may natagpuan isang tala ng mga folklore ng mga Tagabisayas na ikinekwento kung bakit kaya walang tao sa isla ng Humonhon.
Apparently, doon sa area na yun ng Humonhon, ito ay itinuturing na isang sagradong lugar ng ating mga ninuno na hindi nila tinitirhat. The island of Humonhon was associated with a certain god called Makapatag. March 17, 1521 is the feast day of San Lazaro.
To mark that day, they actually named the islands that they saw in the vicinity as Archipelago of San Lazaro. And the first thing that Magellan did was to put up two tents on the beach for the members, yung mga masakitin na members ng expedition. Wala na silang fuel when they crossed the Pacific.
They had very dark nights. Wala na, naubusan na sila. On Monday, March 18, 1521, yun ang ngayon ang sinisiliberate ng humanity in Umonhon.
Binisita sila ng taga-suloan ng Magellan Expedition and there were exchange gifts. Binigyan sila ng mga saging, ng ibang-ibang pagkain. So kung titignan mo yung pagdating nila dito, talagang nangangailangan sila.
Hapong hapo, gutom na gutom, uhaw na uhaw. Bumaba sila dyan sa Komunhon Island. Napawi na kahit pa pano yung kanilang mga nararamdaman. Kung hindi pinakain ng ating mga ninuno, yung mga namamatay na na...
Kauni na Madjela, wala sana tayong pinag-uusapan na first circumnavigation of the world, na achievement ng siyensya at ng sangkatauhan. After eight days, they were ready to move to the next destination. They went south, passed by islands in Masawa, now Limasawa. They arrived on Holy Thursday.
Eight people in a banka went near the flagship. Ginamit na nila si, yung interpreter nila si Enrique de Malaca. And apparently, they can understand Enrique de Malaca.
Sabihin ba dyan, bigyan mo ng mga regalo na isang piece of wood, dinagyan ng mga gifts. Kinuha naman nila. After about two hours, they came back in two boats na kasama na yung chief.
Si Colombo yung chief ng Limasawa. Si Colombo nagpunta sa flagship at saka nagkaroon sila ng Kasikasi or Blood Compact. Kasikasi or Sandugo is usually considered as a blood compact between chiefs. In order to forge alliances, chiefs had to undergo this ritual.
The deeper significance is that it's a sort of kinship ritual. Enrique was sent back to the island to inform the chief na pagka linggo, magkaroon sila ng mass. So this was now the, what we call, first mass. Yung First Easter Sunday Mass sa Masawa was also attended by Raja Colombo of Masawa and his brother Raja Chiawi who was the chief of Butuan and Calagan.
At doon din sa Nisa na yun, itinayo sa isang mataas na lugar ang isang krus. At bakit nagtayo ng isang krus? Liban pa sa ito ay tungkol sa pananampalatayang kristyano, ay sinabi rin niya na kung yung cross na yan, o protectionan kayo niyan, kasi kapag may mga barko na makakita niyan, at may cross na yan, ibig sabihin kayo ay nasa protection ng pinakamalakas na hari sa buong mundo.
At yun ang hari ng Espanya. O ayos siya, pwede kumayag ngayon. Si Rayac-Raca Culambo. Hindi lang siya spiritual, meron siyang political na purpose. Nagtanong si Magellan, where can we get a lot of supplies and foodstuff?
So he was given three places. One is Ceylon and Caraga, but Cebu was the better place. Sa Sibadja, Kulambo, kinakausap niya si Magellan na pumunta kayo sa Cebu.
Kasi sa Cebu, nakikipagkakalakalan sila. So punta ngayon sila sa Cebu. So they traveled for about three days towards Subo, passing by Camotes, Baybay, and all that.
And they arrived here. Kung titignan natin yung kaso sa Cebu, nung first time na dumating sila Magellan doon, April 7 of 1521, tinurin lang niya humabon, radyo humabon, sila Magellan na ordinary traders. So walang special treatment kung European ka, Chinese, Indian, Arabic.
So talagang sanay silang makakita ng mga foreigners. Cebu at the time was already a renowned market. You might say an entry pole. It has a safe encourage and safe support.
Radia Hubabon was a very very powerful chief player. Not so much because he was a warrior, but because he was a merchant. Like every raja protecting his realm, this was an opportunity at defending his realm and even expanding it beyond the subo of his time.
Umamon was demanding from Magellan A cert of a port tax they have to pay for laying anchor in the port of Cebu. The interpreter of Humabon told Humabon, you have to be careful, these people have been notorious for their violence, so to speak, in India and other parts of Southeast Asia. You have to deal with them very, very kindly in a way, and very, very diplomatically.
Ang humaharap, On behalf of Kumabon, kila Magellan, yung kanyang son-in-law, na kanyang heir din. At in one of the conversations niya with Magellan, nakwento ni Magellan yung Christianity, yung mga lessons, mga teachings ni Cristo. Umiiyak daw yung prinsipe.
Nainggan nyo ngayon ng prinsipe, nag-report siyempre ano bang naging produkto ng kalilang negosyasyon para makatuntong na si Magellan. In the arrangement that they had, he promised that if you will be my ally, if you will be the ally of the King of Spain, we will fight all your enemies and we will make you the supreme chief of all these warring chiefs. They will all bow down to you with our might.
And of course, if you come up on court, what will I do? Eventually, Humabon even accepted Christian baptism because that is another means to Cement his friendship with Ferdinand Magallan, whom he believed could be used to, as I said earlier, to expand his power in the Visayan waters. Walong daang mga Cebuano ang bininyagan, na magnetize yung asawa ni Humabon na pinangalan ng Reynacuana ng mga Espanyol.
Nagdidiwan siya doon sa bata, doon sa Santo Niño na daladala ni Magellan. Iningi niya at binigay naman ni Magellan itong Santo Niño na ito. Actually, yung mga barangay, yan ang economic unit na pinamumunuan ng mga dato.
But more or less, they're independent from each other. Kasi may sariling pasya yung bawat bayan at yung bawat dato. Lapulapo did not recognize Humabon. It was a voluntary call to fight Lapulapo.
And in fact, when Humabon offered to have his natives fight with him, Magellan said, just watch us as we battle. So it's clear, he willingly went to that battle. Si Lapu-Lapu, actually yun talaga yung nilagay ni Pigafetta na pangalan niya, si Lapu-Lapu.
Tinaniwalaan ni Narizal at ng ilang eksperto na yung sina yun ay pitolo o pamagat. Eventually, ginawa nating lapu-lapu. Siya yung dato ng Mactan.
Walang ibang binanggit sa Pigafetta account, kundi siya ay pinuno ng Mactan. Pumunta yung mga sugo ni Magellan sa Mactan at dinidemand nga na, no, tanggapin yung pakikipagkaibigan ni Magellan. Nung bago yung labanan sa Mactan, nagyabang pa yan si Magellan eh. Una, 49 lang yung dinala niya.
Ang alawa, sinabihan niya si Humamon, kahit anong mangyari, huwag kayong lalaban. Manood lang kayo. Kung mabalikan natin yung sinulat ni Antonio de Morga na suceso sila sa islas Pilipinas, binabanggit niya doon na sanay na o ever ready ang mga ancestors natin sa warfare. Gawa nga ng mga threats sa labas. At yung 1521 na Battle of Makhtana ay isang patunay na kailangan nila maghanda sa mga paparating ng mga Europeans.
They were met in Punta Ingan, which unbeknownst to Magellan, has a very low tidal flat. The cannons would not reach land. So, they had to go out of the boat. It was low tide. They had to wade in very low water with very heavy armor.
So, they were sitting ducks. And yet, they reached the shoreline and they burned some of the houses. Moses on the shoreline, which angered, even angered daw, Lapulapo and his men more. Kung titignan mo, talagang ginamitan ng talino at strategiya ng ating mga ninuno, si Namadjela.
Ang description ni Pigafetta, 1,500 na taga-maktan coming from three sides. And what is this? Ito yung strategiya ng baklad. na kung saan ikukulong mo. May mga pwersa na nakaponta, pero pag pumasok yung kalaban mo, may lilitaw na dalawa pa para makulong sila.
Sabi nga ni Pigafetta, isa't kalahating oras silang nakikipaglaban. 49 versus 1,500. We have to understand the fact that it was not actually a big battle that had always been portrayed in history.
There were only about 8 Spaniards who died and there were about 15 from the natives who died. So it's a small skirmish you might say. For the last 500 years, we've always been told in our textbook histories that it's the Pilapokil na dyanan.
That's definitely not true. In the records of those who witnessed the battle, they didn't even mention where Lapu-Lapu was. Magellan was first hit on the face, then I think he was hit on the leg, but he stood his ground.
I think he tried to get his sword out again, but he couldn't do that. He fell face forward and the natives ganged up on him. Si Lapu-Lapu pa rin ang binibigyan natin ng halaga under the principle of command responsibility. Siya po ang chieftain ng Mactan noong panahon na ito. Ang tagumpay at kasawian at pati na rin yung failure ng kanyang kampanya ay palaging ina-attribute sa leader.
Ang nangyari sa Mactan ay hindi po one-on-one duel between Lapulapo and Magellan. Ito po ay isang collective effort ng mga taga-Mactan na ipagtanggol ang kanilang bayan laban sa paghahamon ng mga Espanyol. Bakit natalo si Magellan? Well, simple lang, ano?
Akala niya, hindi siya matatalo dahil nasa likod niya ang Diyos. Hindi niya naiintindihan yung sistema ng mga Pilipino dito. At pinanghimasukan niya yung geopolitics na tinatawag natin. He embraced the belief that he was all-powerful, he had all the elements that would have caused a defeat.
He was thinking only of the armaments that he had. He did not think of the geography, of the emotions involved. Leksyon yun para sa mga sumunod na mga kongkistador, lalo na kay Miguel Lopez de Legazpi, na hindi gagawin yung ganong pagkakamali to underestimate the people here in these islands. Tradition would say, and some records would say, that they cut off the head of Nutella.
It's part of the culture of the Visayans in that time. If they admire somebody for his bravery, they generally take... They head and put it in a pole and display it to the villagers to show them that we have conquered somebody who is renowned. We don't really know what happened to Lapu-Lapu.
The prestige, the respectability of Lapu-Lapu among the chieftains of the Visayas was catapulted to that heights of greatness. Si Enrique. Ayaw niyang sumama pa sa ekspedisyon.
Kasi patay sa last will and testament ni Magellan, kapag namatay si Magellan, kailangan na siyang lumaya. E biglang sinabi ni Duarte Barbosa, yung successor ni Magellan sa pagiging Captain General, hanggat hindi tayo nakakabalik sa Spanya, possession ka pa rin ng ekspedisyon. At kailangan ka namin i-turn over sa asawa ni Magellan. Nagiging strategy ni Enrique de Malaca ngayon, according to Bigafeta, Na himukin si Raja Humabon na imasaker ang mga Prastila.
Pagbalik ng mga Espanyol mula sa Battle of Mactan, may konti ng resentment yung mga Cebuano sa kanila. May nasaker ng mga taga-Cebu, yung mga pinuno. Si Padre Valderrama, Tinanggal siya doon sa eksena. Noong nakita nilang pinapatay na yung mga pinuno nila, itong mga Espanyol na mga natira, nagpatuloy sa paglayag, hinahanap pa rin nila yung balo ko, at... Si Juan Carvalho na yung kanilang bagong pinuno.
Bali pinag-utos ni Juan Carvalho na magbawas na ng barko. So sa gitna ng dagat ng Bohol, sinunog yung Concepcion. So dalawa na lang yung natitirang barko ng ekspedisyon, yung Trinidad sa Cavictoria. At eventually, napadpad sila sa isang bahagi ng Gamindanawan.
At ito nga yung lugar na sinasabi ni Pigafetta na chipit. At ito pala yung kipit sa Sabuanga. At eventually, sila ay umalis at nagtungo pa sa Palawan. Sa Palawan daw kasi maraming pagkain. Nung nakakuha pa sila ng pagkain doon, napunta pa sila sa Brunei, naligaw pa sila.
Namit nila ang Sultan ng Brunei, namit nila ang... Admiral ng Navy ng Brunei na nagkataon, Prinsipe ng Luzon. So makikita natin dito yung connection ng Luzon sa Brunei as early as 1521. Ito palang Prince of Luzon na kanilang nakakilala, ito yung eventually na magiging radya matanda sa Maynila. Alam natin na yung kaharihan ng Tondo at Maynila, sila yung eventually na makakaharap naman nila si Miguel Lopez de Legaspi.
Pagagaling sa Borneo, bumalik pa sila at inisa-isa yung iba't ibang lugar dahil sa Sultanato ng Sulu at Sultanato ng Maguindanao. Sa matagal na panahon, hindi natin binabanggit masyado sa ating mga aklat dahil lagi na lang tayong natatapos dun sa Battle of Mactan. Nanapuntahan din nila pati yung mga iba't ibang lugang sa Sultanato ng Sulu at sa Sultanato ng Maguindanao. Itong mga lugang na ito, bahagi pala sila ng kasaysayan ng daigdig at hindi natin masyadong namamalaya.
So matapos na magalugan nila yung coastline ng Mindanao, hanggang bandang Oktubre. Nakarating din sila sa Tidor, sa Molucas, noong Nobyembre 1521. Doon nga nakuha yung mga rekado na hinahanap-hanap nila at pinagbuwisan ng buhay ng marami sa kanilang mga kasamaan. 18 na lang yung nakabalik sa Spain noong September of 1522. At ang leader ng mga ito ay si Juan Sebastian de Elcano. At kabilang sa mga nakabalik ng buhay, si Pigafetta.
Na siya magkukwento ng ito malang araw. Nagkakoon ng iba't ibang mga epekto ang naging ekspedisyon ni Magellan at Elcano. Napakahalaga po nito sa kasaysayan ng siyensya.
at saka sa isayan na navigasyon. Kasi po sa napakahabang panahon, ang paniwala po ng tao ay ang mundo ay flat at hindi po bilog. Maraming mga teorya na lumabas noong siglo, ikalabing tatlo at labing apat, pero wala pong tao na nakapagpatunay na ang mundo ay bilog.
Nung maikot po ng Magellan-Elcano Expedition, ang buong mundo, Napatunayan po ng tao ang teorya na ang mundo ay bilog. Puntutusin, yung Magellan-Elcano Expedition para sa maraming istoryador, hindi talaga siya mahalagang bahagi ng kasaysayan ng Pilipinas. Kung titignan mo ang nangyari noong 1521, dumating dito si Magellan, napatay sila, tapos ang kwento. Ngunit, kung titignan mo...
May epekto pa rin, kahit papaano, doon sa mangyayari sa 1565, yung nangyari noong 1521. Dahil, ang ginagawa ni na Magellan noon, minama pa na nila eh. Minama pa na nila kung ano yung lugar na kanilang babalikan pagdating ng panahon. Doon sa mga purposes nila ng kolonyalismo. To the natives of the Visayas, of Luzon, of Mindanao, the impact is more painful.
It opened the way to colonization and the end of the way of life that we knew it. They not only introduced Christianity, but they introduced various other things, including their settlement patterns. Ah! Even people's ordinary behavior, so that was part of their catechism.
So what to do in your everyday life, what to do upon waking up, what to do in the course of your day, what to do before sleeping. You can only imagine how that would have changed a lot of their customs, traditions, and day-to-day behavior. For Christians, that's the positive impact of the circumnavigation. Isa pang naging epekto ng first circumnavigation ay yung matagpuan nga nila, yung westward route to the east. At dahil dito, magiging bahagi ang Pilipinas ng tinatawag natin na galleon trade.
At itong magiging bahagi natin ng world trade, magdadala ng mga magagandang bagay sa atin yan, tulad ng mga ideya, ng teknolohiya. na yan ang mag-fuel ng pagtindig ng bansa, pagbubuo ng bansa, at ng Philippine Revolution of 1896. Ngayon, nagkakaroon tayo ng reorientation and refocusing ng ating kasaysayan, kung saan binabalikan natin ang ating kasaysayan sa lente o sa vista ng mga sarili nating mga manunulat at mga istoryador. At dito, Lumilitaw na ang ating kasaysayan pala ay napakayaman at marami pang mga hindi nasusulat sa ating kasaysayan na kailangang ilabas para lalo nating makilala ang ating sarili at lalong maintindihan natin ang mga pangyayari noon at pati na rin ang mga kaganapan ngayon. May mga nagsasabi na hindi naman talaga dapat kilalaning pambansa ang kahalagahan ni Lapu-Lapu.
Siya ay local hero. ng Mactan, ng Cebu. Dahil sa naging inspirasyon ng mga pambansang bayani natin, si Lapu-Lapu, hindi pwedeng hindi siya mahalaga. Dahil siya'y nagamit upang buhayin, gisingin ang diwang makabayan. Natitindig tayo sa mga dayuhang nangihimasok sa atin.
Si Lapu-Lapu at ang labanan sa Mactan, ginamit na inspiration ni Emilio Jacinto sa isang tula noong 1895 para ipaalaala sa mga katiponero na sa mga ugat nila na nanalaitay ang dugo ni Lapu-Lapu. At noong mismong araw na pinroklama ang kalayaan ng Pilipinas sa Kawit noong June 12, 1898, binanggit din uli ang pangalan ni Lapu-Lapu at yung Battle of Mactan. So, makikita natin na... Kahit isa siyang pangyayaring limited lamang dapat sa Mactan, inelevate siya ng mga bayani natin dahil napaka-symbolic.
In a sense, ito ay pagdiriwang ng isang pangyayaring sa nakaraan, hindi lang ng mga Cebuano, hindi lang ng mga Visaya, hindi lang ng mga Pilipino dahil ito ay pinagsaluhan nating kwento. Maganda nga yung... Pinapakita natin sa kwentong ito ng Victorian Humanity.
Kasi sinasabi natin sa buong mundo, kapag lumalapit kayo sa amin sa pakikipag-unawahan, makikipagkapwa tao ang Pilipino sa iyo. At yan ay makikita natin sa kung papaano ang tinanggap natin ang iba't ibang mga refugees na mga nangangailangan ng kaligtasan mula sa kanilang mga bansa. Itong pagpapakilala sa Pilipino bilang isang matulungin ay napakalaga sa sitwasyon natin ngayon, lalong-lalong na po ngayon na tayo ay nasa gitna ng pandemia. Marahil ito ang sikreto o dahilan kung bakit ang ating mga medical workers ay hinahanap at pilit iniimbita na manilbian sa ibang bansa. Ang gailan po nito, dahil po tayo ay mga mabubuting tao.
Music Music Intro Music Music