🏰

Organizacja Władzy i Społeczeństwa w Średniowieczu

Apr 6, 2025

Powtórzenie z Rozdziału Piątego

Organizacja Władzy i Społeczeństwa

Monarchia

  • Monarchia patrymonialna: Władca traktuje państwo jako swoją własność; najwyższy sędzia, decyduje o podziałach ziem.
  • Senior: Osoba nadająca ziemię wasalowi w zamian za służbę wojskową.
  • Suzeren: Najwyższy senior, zwykle król, książę, cesarz, nie jest niczyim wasalem.

Struktura Rycerstwa

  • Rycerz: Średniowieczny wojownik, otrzymuje ziemię w zamian za gotowość do służby wojskowej.
  • Giermek: Uczeń rycerza, w wieku 7 lat zaczyna naukę, około 14 lat zostaje jego pomocnikiem.
  • Pasowanie na rycerza: Uroczystość inicjacji giermka na rycerza.
  • Herb: Symbol przynależności do stanu rycerskiego.

Organizacja Miast i Wsi

Lokacja

  • Lokacja: Zakładanie miast lub wsi od podstaw.
  • Zasadźca: Osoba zakładająca miasto lub wieś.
  • Podgrodzia: Osady kupieckie/rzemieślnicze przy grodach.

Struktura Społeczna

  • Patrycjat: Najzamożniejsza warstwa, bogaci kupcy, rzemieślnicy.
  • Pospólstwo: Średnia warstwa, drobni rzemieślnicy, kramarze.
  • Plebs: Najuboższa warstwa, żyjąca z pracy najemnej.

Władze Miejskie

  • Wójt: Pierwszy zwierzchnik miasta, podległy właścicielowi miasta.
  • Ława miejska: Organ sądowniczy w mieście.
  • Burmistrz: Najwyższy urząd w mieście, wybierany przez radę miejską.
  • Sołtys: Zarządca nowopowstałej wsi.

Systemy Rolne

  • Trójpolówka: System uprawy pola, ziemia podzielona na trzy części, rotacyjne zasiewanie.

Organizacje Kupieckie i Rzemieślnicze

  • Gildie: Organizacje kupieckie dbające o ceny i jakość towarów.
  • Cechy: Zrzeszenia rzemieślników dbające o jakość produktów.

Kościół i Zakon

Asceza i Wyrzeczenia

  • Post: Powstrzymywanie się od spożywania niektórych pokarmów.
  • Asceza: Wyrzeczenie się wygód, zadawanie sobie cierpienia.

Struktura Zakonna

  • Klasztor: Siedziba zakonu.
  • Zakon: Wspólnota religijna, śluby ubóstwa, celibatu, posłuszeństwa.
  • Reguła zakonna: Zbiór przepisów obowiązujących w zakonie.
  • Opat: Przełożony klasztoru.
  • Kopista: Zakonnik przepisujący księgi.
  • Skryptorium: Miejsce przepisywania ksiąg.

Zakony

  • Benedyktyni: Zakon kontemplacyjny, przepisywanie ksiąg, samowystarczalność.
  • Franciszkanie i Dominikanie: Zakony żebracze, działalność duszpasterska, życie z jałmużny.

Architektura

Styl Romański

  • Charakterystyka: Budulcem kamień, grube mury, małe okna, pełne łuki, niskie wieże, sklepienia kolebkowe.

Styl Gotycki

  • Charakterystyka: Budulcem cegła, cienkie ściany, duże okna z witrażami, łuk ostry, wysokie wieże, przypory, sklepienia krzyżowo-żebrowe.

Wpływowe Postacie

  • Święty Franciszek z Asyżu: Założyciel Franciszkanów, ascetyczny tryb życia, wyrzeczenie się dóbr.
  • Święty Benedykt z Nursji: Założyciel zakonu benedyktynów, przepisywanie ksiąg, Monte Cassino.
  • Święty Dominik: Założyciel Dominikanów, ważny zakon dla papieża.