Transcript for:
Powtórka do egzaminu z Lalki

Dzień dobry kochani przed niektórymi sprawdziany przed jeszcze innymi matura a tak naprawdę pozostaje pytanie co z dwóch tomów lalki powinniśmy umieć na 100% żeby móc sobie poradzić i na wypracowaniu i przy rozwiązywaniu zadań z języka polskiego które dotyczą tej lektury i to nie jest Moi drodzy łatwa sprawa bo lalka jest powieścią bardzo szczegółową i to jest pierwszy punkt który poście opanować Dlaczego ona jest aż tak szczegółowa detaliczna opisy są bardzo bardzo drobiazgowe bo to jest powieść realistyczna a konkretnie mówimy o niej że jest to powieść realizmu krytycznego a realizm oprócz tego że bardzo dokładnie odzwierciedlał społeczeństwo uprawdopodabnia postaci psychologicznie nawet pod względem językowym to do tego jeszcze tak naprawdę obfitował dosyć dużą liczbę szczegółów bo jeżeli miał uprawdopodabnia to nie mogło przecież być inaczej I to jest pierwsza rzecz którą musicie zapamiętać lalka to nie tylko Stanisław Wokulski beznadziejnie zakochanej w Izabeli Łęckiej bo akurat wątek tej nieszczęśliwej miłości Myślę że każdy z uczniów ma opanowany wiemy że 45-letni kupiec będąc w teatrze na przedstawieniu Wioletta widząc z daleka piękność czyli Izabelę łęcką niemal dwukrotnie od niego młodszą arystokratę zakochuje się bez pamięci wyjeżdża na wojnę pomnaża tam majątek do 250 000 rubli i wraca do Warszawy i Tym majątkiem tak naprawdę stara się na różnych takich powiedziałabym organizowanych imprezach zaimponować arystokracji jako takiej a tym samym wkraść się w Łaski tego tej grupy społecznej i jednocześnie samej Izabeli wiemy też że nawet w pewien sposób przy jaźnia się z jej ojcem Tomaszem łęckim hrabią który jest pozbawiony środków finansowych dlatego też grywa z nim w karty pozwalając mu wygrać drobne sumy które później cioci flor prowadzącej gospodarstwo łęckich pozwalają po prostu na podstawowe zakupy bo inaczej państwo łęccy byliby a w zasadzie są bankrutami stąd też licytacja kamienicy w której uwaga nie mieszkają licytacja kamienicy która zostaje kupiona przez Uli za 90 000 lubli przez pośrednika czyli pana szlangbauma starego Żyda i oczywiście to są zawyżone kwoty No ale te pieniądze mają dać łęckim jakieś szanse na godne życie w ten sposób Wokulski podchodzi stopniowo Izabelę chociaż jej się zupełnie nie podoba Chociaż ona Zupełnie wymarzyła sobie inny powiedziałabym rodzaj małżeństwa do mężczyzn jest zniechęcona przez swoje starsze ciotki to jednak powoli powoli ulega namowom rodziny chodzi przecież o dobro finansowe zabezpieczenie ich losów i w Zasław po pewnym czasie dochodzi do powiedzmy czegoś co można nazwać zaręczynami bo zamiast pięknego pierścionka z brylantem Wokulski podarowuje Izabeli medalion w którym znajduje się blaszka z metalem lżejszym od wody blaszka którą otrzymał od profesora Gaja w Paryżu która symbolizuje jego naj najważniejsze marzenia jego życie Innymi słowy Czyli tak naprawdę Powierza jej swoje własne życie no ale wkrótce potajemnie ucząc się angielskiego Wokulski niestety chyba zacznie żałować że to zrobił No kolejny sposób żeby zaimponować Izabeli wszyscy wiemy co wydarzyło się w pociągu pod skierniewicami wszyscy wiemy co usłyszał w języku angielskim z dialogu między Izabelą a jej kuzynem Kazikiem starskim i jak dramatycznie potoczyły się losy Wokulskiego którego od śmierci na torach uratował dróżnik Wysocki No właśnie ale na tym tak naprawdę kończy się przeciętna wiedza maturzystów których pracę czytam co jeszcze z lalki należy zapamiętać żeby zadania maturalne bądź zadania na klasówce w żaden sposób was nie zaskoczyły Po pierwsze jest to powieść realistyczna okresu XIX wieku dlatego też zawiera bardzo pięknie pokazaną Panoramę społeczną tamtego miejsca o którym pisze a w zasadzie w Lalce mamy wspomniane takie miasta jak Warszawa oraz Paryż jest oczywiście jeszcze zasławek No powiedzmy że to wieś jest rzecz jasna Powiśle ale Powiśle nie jest miastem to jest dzielnica Warszawy po której Wokulski odważy się spacerować jest to najbiedniejsza najbardziej upodlona dzielnica Warszawy w której mieszkają ludzie którzy tak naprawdę oczekują na coś w rodzaju zbawienia schorowani pozbawieni środków do życia naturalnie nie mający nawet tradycyjnych mieszkań czekający tak naprawdę na kogoś kto wyciągnie do nich pomocną dłoń ludzie którzy nikogo nie obchodzą a zwłaszcza ich na przykład małe dzieci chorujące śmiertelnie Wokulski jednak Moi drodzy spacerują zarówno tymi eleganckimi dzielnicami Warszawy jak i niedalekim powiślem dochodzi do wniosku że jest to miniatura kraju i to jest dosyć istotny element tej powieści miniatura kraju Dlaczego Dlatego że już wtedy w drugiej połowie XIX wieku Polacy dzielą się albo na bardzo bogatych którzy wykorzystują ten bum na rozwój przemysłu przechodzi się już do wielkich fabryk nie tylko do takich manów z takich manufaktur się korzysta rozwija się biznes rozwija się gospodarczo tak naprawdę cała Europa do takich ludzi właśnie biednych jak ci na Powiślu którzy Nikogo nie interesują i oczywiście ten kontrast jest bardzo widoczny dlatego też Wokulski mówi że jest to miniatura kraju a tak naprawdę najbardziej chyba ten wyrzut jest kierowany w powieści w stronę arystokracji ludzi którzy żyją ponad stan z pieniędzy których nie zarabiają bo ich życie głównie tak naprawdę opiera się na różnego rodzaju balach raut spotkaniach próżniactwo romansach zakupach podróżach a pracują na nich przecież inni ale uwaga jest jeden wyjątek prezesowa zasławska w młodości zakochana w stryju Wokulskiego która w swoim majątku w Zasław stworzyła coś w rodzaju wzorcowego gospodarstwa z okresu pozytywizmu tam nie tylko zadbane są dzieci których zdrowie rozwój i naukę dba się tam każdy z mieszkańców który pracuje jest odpowiednio uposażony a prezesowa wciela w życie hasła polskiego pozytywizmu czyli praca u podstaw praca organiczna No i oczywiście ten entuzjazm dla ludzi którzy propagują nowe idee stąd też jej wielka przyjaźń z Wokulskim chociaż prezesowa już ni młoda kobieta wyraża ogromny żal z tego powodu że za mąż wyszła tak jak nakazywała tradycja rodzinna tradycja społeczna a nie z miłości Niemniej jednak skoro Jesteśmy już przy warstwach społecznych to Pamiętajcie że oprócz arystokracji mamy tam także Moi drodzy mieszczaństwo trzech różnych narodowości Polacy Żydzi i Niemcy koegzystuje wspólnie w Warszawie mamy tam przedstawicieli inteligencji takich jak studenci którym nie wiedzie się najlepiej mamy też Moi drodzy właśnie biedotę reprezentowaną przez węgieł braci wysockich czy chociażby rzeczoną Marianny której na samym początku Wokulski pomaga wyjść z bardzo trudnej sytuacji życiowej Czyli tak naprawdę z prostytucji ale Wokulski jak typowy pozytywista nie robi tego w sposób zwyczajny Nie daje jej pieniędzy bo to nie jest metoda na to żeby komuś pomóc on niej zapewnia nie tylko zakwaterowanie w odpowiednim miejscu ale także kursy dzięki którym zostaje szwaczkę i może poprawić swój byt przyjmując inną pracę godną pracę a potem Zresztą bierze ślub z węgieł kem nie do końca jest to udane małżeństwo z powodu Kazika starskiego naszego Bon vivanta i jednocześnie takiego męskiego odpowiednika Fam Fatal ale Kazik Starski to typowy produkt arystokracji młodzieniec o tyleż atrakcyjny co pozbawiony pieniędzy liczący na spadek po prezesowej zasławskiej z którą jest spokrewniony i Łowca posagów który Izabelą interesuje się tylko dlatego że ma ona wyjść za mąż za Wokulskiego A dzięki temu dysponować dużą liczbą pieniędzy to właśnie Moi drodzy i te wszystkie warstwy społeczne powinny jakoś koegzystować w tej Warszawie Wokulski jako szlachcic o którym mówi się że jest to szlachta wysadzona z siodła czyli pozbawiona majątku w młodości musi pracować jego największą ambicją jest nauka w szkole głównej nauka przedmiotów przyrodniczych o tym powinniśmy pamiętać kiedy pracuje w winiarni hopfera współ czyli sprzedawcy obs przykre ży na zabranie drabiny żeby nie wyjść z piwnicy ojciec ma pretensje że pieniądze które zarabia nie są przeznaczane na jego procesy o majątek zabrany przez zaborcę ale na naukę No i co dostaje się do tej szkoły dostaje się ale o tym nie zapomnijcie Moi drodzy że wokul bierze udział w Powstaniu Styczniowym jest już mężczyzną po a za karę zostaje zesłany na 7 lat Syberii tam wprawdzie dalej nawiązuje naukowe kontakty i się uczy ale to nie pomaga w otrzymaniu jakiegokolwiek tytułu I kiedy wraca do Warszawy a jest już mężczyzną przed 4 to od całkowitej biedy i Głoś i kóry ostatecznie wciąga go do pracy w sklepie minclów a który prowadzi wdowa poanie minu Małgosia fer dużo starsza od Wokulskiego ale zakochana w nim na tyle żeby go poślubić a Wokulski wchodzi w ten związek bez miłości jak później sam wyzna Kazi wąsowskiej w Zasław tylko dlatego żeby mieć co jeść a po jakimś czasie podejrzanym ale zanim umrze przepisuje mu sklep I tak oto Wokulski wchodzi w posiadanie tego sklepu ale ponieważ jest zdolnym handlowcem to oczywiście udaje się wyprowadzić ten majątek nie tylko na prostą ale też i pomnożyć i teraz moi drodzy co musimy tutaj z tego wszystkiego zapamiętać to że jest to powieść realistyczna raz ale będziecie na pewno pytani o realizację różnych haseł pozytywistycznych w tej powieści praca u podstaw Owszem jest węgiełek wyciągnięty ze wsi żeby mógł mieć własny warsztat kamieniarski w Warszawie praca organiczna Wokulski próbuje z arystokratę spółki do handlu ze Wschodem co nie do końca mu później wychodzi asymilacja Żydów Zobaczcie że Wokulski nie ma żadnego problemu we współpracy z ludźmi tej narodowości na przykad szang emancypacja ki naście się zapomina przy tej okazji Czyli nikt inny tylko Helena Stawska mieszkanka kamienicy łęckich kobieta która samodzielnie utrzymuje siebie córeczkę i swoją własną matkę udzielając k repetycji powiedzmy pomagając później hrabinie krzeszowskiej w jakimś tam organizacji przebieraniu bielizny kobieta której mąż znikną podejrzane o morderstwo w tajemniczych okolicznościach i kobieta beznadziejnie zakochana Wokulskim ale tutaj widać na jej przykładzie że ta emancypacja jest w Warszawie dosyć źle widziana ponieważ o wiele lepiej opłacani są męscy korepetytorzy jak na przykład pan Collins uczący Wokulskiego angielskiego jednak nie poddaje się i jest bardzo dzielna dlatego uwaga pod koniec powieści Przypuszczam że dzięki pewnym powiedziałabym znajomości Wokulskiego Helena staje się wolna dost informac na papierze o śmierci swojego okrutnego niewiernego męża i może ułożyć sobie życie no właśnie z kim z jednym z byłych subiektów ze sklepu Wokulskiego największym uwodzicielem No i jednocześnie tym który któremu Wokulski daje jeszcze jedną szansę Niemniej jednak proszę państwa hasa poczym zwiad prezesową zasławską czy na przykład Kazi Wąsowska arystokracja nie kwapi się do współpracy z innymi warstwami społecznymi co warto zapamiętać postaci istotne również dla fabuły czyli na przykład Ignacy Rzecki stary subiekt przyjaciel Wokulskiego ktoś kto pod jego nieobecność prowadzi sklep bardzo o niego dba nie ma nawet czasu na własne życie bo go tak naprawdę nie chce gdyż niedzielę spędza też w sklepie na przykład układając wystawy kiedy szykuje się na wakacje tak naprawdę wraca się z powrotem do swojego ukochanego sklepu z dworca A najważniejsze marzenia Rzeckiego żeby Wokulski Poślubił Helenę Stawska jest oczywiście nieśmiałe marzenie o wakacjach Czy o założeniu własnego biznesu ale tak naprawdę ten poczciwy stary romantyk nigdy nie był do tego zdolny umiera w samotności co jest rzeczywiście bardzo przykre no i oczywiście jest jeszcze Julian Ochocki młody arystokrata który przypomina Wokulskiemu jego samego człowiek który chce stworzyć machinę latającą nie jest zainteresowany arystokratycznym intrygami tylko nauką i to właśnie jemu pod koniec Wokulski zapisuje ogromną część swojego majątku żeby mógł prowadzić prace naukowe i tutaj Moi drodzy dochodzimy do tego co chcę powiedzieć że mamy tam do czynienia z przedstawicielami trzech pokoleń pozytywista typowy ochi człowiek epoki przejściowej Wokulski i wreszcie stary romantyk czyli Ignacy Rzecki i moi drodzy jeżeli już to wszystko zbierzecie sobie razem jeżeli przerobie jeszcze pytania do egzaminu ustnego z lalki to myślę że będzie wam łatwo to wszystko zapamiętać i jest to bardzo potrzebne Dziękuję dzisiaj za uwagę i do zobaczenia