Overview
Tinalakay sa aralin ang mga salik na nakakaapekto sa kabutihan o kasamaan ng kilos: layunin, paraan, sirkumstansya, at kahihinatnan.
Layunin ng Kilos
- Ang layunin ay ang dahilan o motibo kung bakit ginagawa ang isang bagay.
- Ito ay panloob na kilos at personal sa gumagawa, di laging nalalaman ng iba.
- Mabuting layunin ang isinasaalang-alang ang dignidad ng kapwa.
Paraan ng Kilos
- Paraan ang tumutukoy sa panlabas na kilos o paraan ng pagsasakatuparan ng layunin.
- Dapat ang paraan ay nararapat at angkop para masabing mabuti ang kilos.
- Hindi katanggap-tanggap ang paraan na taliwas sa kabutihan kahit mabuti ang layunin.
Sirkumstansya ng Kilos
- Sirkumstansya ay mga kalagayan tulad ng sino, ano, saan, paano, at kailan naganap ang kilos.
- Nakakadagdag o nakababawas ito sa kabutihan o kasamaan ng kilos.
- Halimbawa: Ang masamang kilos ay lalong nagiging masama depende sa sino ang apektado, saan, at kailan ito ginawa.
Kahihinatnan ng Kilos
- Lahat ng kilos ay may resulta o epekto na dapat pag-isipang mabuti bago isagawa.
- Ang pananagutan ay kaakibat ng bawat desisyon o aksyon.
- Mahalaga ang pagsasaalang-alang ng magiging epekto sa sarili at sa kapwa.
Pagkakaugnay ng mga Bahagi ng Tao sa Kilos
- Ang katawan ang kumukuha ng impormasyon at nagsasakatuparan ng kilos.
- Isip ang nagproproseso, humuhusga at naguutos.
- Puso ang nagpapasya at humuhubog ng personalidad batay sa pinahahalagahan.
- Kilos-loob ang ugat ng mapanagutang kilos patungo sa kabutihan.
Pamantayan ng Mabuting Kilos
- Mabuti lamang ang kilos kung mabuti ang layunin, paraan, at sirkumstansya.
- Dapat nakabatay sa konsensya at likas na batas moral ang desisyon.
- Sanayin ang sarili sa paggawa ng mabuti araw-araw.
Key Terms & Definitions
- Layunin — panloob na dahilan/motibo kung bakit ginagawa ang kilos.
- Paraan — panlabas na aksyon upang makamit ang layunin.
- Sirkumstansya — kalagayan/sitwasyon ng kilos (sino, ano, saan, paano, kailan).
- Kahihinatnan — resulta o magiging bunga ng ginawa.
- Konsensya — kakayahang maghusga ng tama o mali batay sa moralidad.
Action Items / Next Steps
- Pag-aralan at suriin ang sariling mga desisyon gamit ang apat na salik (layunin, paraan, sirkumstansya, kahihinatnan).
- Gumawa ng journal ng mga desisyon at suriin ang kabutihan o kasamaan ng mga ito.