Overview
Wykład dotyczył budowy i połączeń mózgoczaszki, skupiając się na kościach, szwach, ważnych punktach anatomicznych oraz szczegółowej charakterystyce kości potylicznej, klinowej i sitowej.
Kości mózgoczaszki
- Mózgoczaszka składa się z 8 kości: potylicznej, 2 ciemieniowych, 2 skroniowych, czołowej, klinowej, sitowej.
- Kości mózgoczaszki łączą się szwami, zapewniając stabilność i ochronę mózgu.
Szwy i połączenia czaszki
- Wyróżniamy szwy ząbkowe/piłowate, łuskowe i proste.
- Główne szwy to: wieńcowy (między czołową a ciemieniowymi), strzałkowy (między ciemieniowymi), węgłowy/lamboidalny (między ciemieniowymi a potyliczną).
- Wczesne zrośnięcie szwów może powodować wady rozwojowe czaszki.
- Istnieją ważne punkty orientacyjne: bregma (skrzyżowanie wieńcowego i strzałkowego), lambda (skrzyżowanie strzałkowego i węgłowego), pterion, asterion, kalwarium.
Kość potyliczna
- Najważniejsze elementy: guzowatość potyliczna zewnętrzna i wewnętrzna, kłykcie potyliczne, kresy karkowe (górna, dolna, najwyższa), grzebień potyliczny.
- Otwór wielki (foramen magnum) to miejsce przejścia rdzenia przedłużonego do kanału kręgowego.
- Połączenia: z kością ciemieniową, skroniową, klinową.
- Wcięcie szyjne potyliczne i skroniowe tworzą otwór szyjny dla naczyń i nerwów.
- Na powierzchni wewnętrznej: zatoki żylne (strzałkowa, poprzeczna, esowata), spływ zatok.
Kość klinowa
- Kość centralna mózgoczaszki, łączy się ze wszystkimi jej kośćmi oraz z lemieszem i szczęką.
- Składa się z trzonu, skrzydeł większych/mniejszych, wyrostka skrzydłowatego.
- W trzonie: siodło tureckie (miejsce dla przysadki mózgowej), grzbiet siodła, wyrostki pochyłe.
- Kość klinowa tworzy ścianę tylną oczodołu oraz podstawę czaszki.
- Ważne otwory: szczelina oczodołowa górna, otwór okrągły, otwór owalny.
Kość sitowa
- Leży między kością czołową a klinową; tworzy górną część jamy nosowej i przyśrodkową ścianę oczodołu.
- Elementy: blaszka pionowa (przegroda nosowa), blaszka pozioma (z otworami sitowymi dla nerwów węchowych), błędniki sitowe (komórki powietrzne).
- Grzebień koguci — miejsce przyczepu opony mózgowej.
- Kość sitowa współtworzy przegrodę nosa z lemieszem i szczęką.
Key Terms & Definitions
- Mózgoczaszka — część czaszki otaczająca mózg.
- Szew — nieruchome połączenie kości czaszki.
- Bregma — punkt stykowy szwu wieńcowego i strzałkowego.
- Lambda — punkt stykowy szwu strzałkowego i węgłowego.
- Pterion — miejsce połączenia kości czołowej, ciemieniowej, klinowej, skroniowej.
- Siodło tureckie — zagłębienie w kości klinowej dla przysadki.
- Grzebień koguci — wyrostek kości sitowej dla przyczepu opony mózgowej.
- Zatoki żylne — struktury żylne w czaszce odprowadzające krew z mózgu.
Action Items / Next Steps
- Powtórzyć lokalizację i nazwy kości mózgoczaszki oraz szwów.
- Zapamiętać główne punkty orientacyjne: bregma, lambda, pterion, asterion.
- Przećwiczyć rozpoznawanie elementów kości potylicznej, klinowej i sitowej na modelach lub ilustracjach.
- Przygotować się do nauki otworów podstawy czaszki i ich zawartości na kolejnych zajęciach.